mm. y
Wanhoopsdaden van vaders
Blinden g
'Mens zz
Bijna helft vrouwen reageert laat op oproep nieuw uitstrijkje
Theo Broekman wil manische depressiviteit bespreekbaar maken
044 u$ÉÉ|f
Arts moet patiënt bij
prednison op risico
botontkalking wijzen
ëSSBKSr"
Van mandarijntjes krijg je ook al kanker
Amerikaanse natu
DE STEM
LIJF LEVEN
Door de ziekte
ontstaan extreme
stemmingen
'Alsof je God
bent en de hele
wereld aankunt'
PRODUKT INFORMATIE
Kinderen dikker door tv kijken
Longontsteking doodsoorzaak 1 in China
Hepatitis B bij een op vijf Indonesiërs
'Darmstoornissen niet behandelen'
PESTEM
Opening van nieuw
wandelpad op 9 mei
WOENSDAG 17 APRIL 1996
Rotterdam (anp) - Vier van de tien vrou
wen die na een uitstrijkje een herhaling-
soproep voor onderzoek naar baarmoe
derhalskanker krijgen, hebben daar na
vier maanden nog geen gehoor aan gege
ven. Volgens advies moet dat bij een mo
gelijk ongunstige uitslag (Pap-IIIa) na
drie maanden al gebeuren. Twaalf pro
cent komt zelfs helemaal niet terug.
Huisartsen, die verantwoordelijk zijn
voor het informeren, onderzoeken en
doorverwijzen zien er onvoldoende op
toe dat dat advies wordt opgevolgd.
De GGD in Rotterdam komt tot die con
clusies na bestudering van het vervolg
traject bij 452 vrouwen bij wie Pap-klas
se lila in het uitstrijkje is geconstateerd.
De resultaten van het onderzoek zijn ge
publiceerd in het Nederlands Tijdschrift
voor Geneeskunde.
Klasse Pap-IIIa betekent dat de cellen
een onrustig beeld vertonen, wat kan
duiden op een vroeg voorstadium van
kanker. Dat is medisch goed te behande
len. Een onrustig beeld in de cellen kan
echter ook eenmalig zijn. Een nieuw uit
strijkje na drie maanden moet daarover
duidelijkheid geven. Komt er dan weer
een Pap-IIIa-uitslag uit, dan verwijst de
huisarts de vrouw door naar de gynaeco
loog. Dat gebeurt overigens ook als bij
het eerste of tweede uitstrijkje Pap-IIIb,
IV of V als uitslag naar voren komt. Bij
Pap-V zijn er kankercellen aangetroffen.
Uit het GGD-onderzoek blijkt dat na
vier maanden slechts 61 procent van de
vrouwen zich bij de huisarts voor een
nieuw uitstrijkje heeft gemeld. Volgens
de onderzoekers komt dat voor een be
langrijk deel doordat in veel huisarts
praktijken vrouwen zelf naar de uitslag
van. het uitstrijkje moeten vragen. Doen
ze dat niet, dan kan een ongunstige uit
slag onopgemerkt blijven.
Ook sluiten de onderzoekers niet uit dat
artsen sceptisch zijn over de vele herha-
lingsuitstrijkjes. Jaarlijks wordt bij ze
venhonderd vrouwen baarmoederhals
kanker geconstateerd. Daartegenover
staan 800.000 uitstrijkjes. Bij een kwart
tot de helft van de vrouwen die in eerste
instantie met de uitslag klasse lila te
maken krijgen (1 procent van alle uit
strijkjes), blijkt later toch geen sprake
van een voorstadium van kanker.
Leven tussen pieken en dalen
Veel mensen met extreme
stemmingen weten niet of
willen niet weten dat ze
lijden aan Manisch De
pressieve Stoornis
(MDS). Maar ongeveer
150.000 mensen in Ne
derland zijn manisch de
pressief. De bijna tien
jaar geleden opgerichte
Nederlandse Stichting
voor Manisch Depressie
ven (NSMD) telt 1800 le
den. Theo Broekman, ex-
gemeentesecretaris van
Udenhout en zelf MDS-
patiënt, is contactper
soon van de afdeling Bra
bant. „Gewoon er over
praten," is zijn motto.
„Dat is voor je omgeving
en jezelf het makkelijk
ste."
Door Rob Oostelbos
Niemand in het Udenhoutse ge
meentehuis die ooit een flauw
vermoeden heeft gehad dat Theo
Broekman manisch depressief
was. Maar hij was het wel. En
goed ook.
„Ik wilde per se dat geen enkele
collega iets merkte," zegt de
voormalige gemeentesecretaris,
die momenteel werkt bij het Sa-
menwerkinsgverband Regio
Eindhoven (SRE). „Op de een of
andere manier kon ik op mijn
werk in Udenhout de energie op
brengen, maar thuis niet. Mijn
vrouw en twee dochters kregen
het dubbel te verduren. Irritant
en onhanteerbaar was ik, zonder
dat daarvoor een reden was aan
te wijzen. Ik snap nog niet goed
dat ze het met mij hebben uitge
houden."
Broekman is de schaamte voor
bij. Het taboe dat aan de Ma
nisch Depressieve Stoornis
(MDS) kleeft, heeft hij doorbro
ken.
„Gewoon over praten," luidt zijn
huidige motto. „Dat is voor je
omgeving en jezelf het makke
lijkste."
Mensen die de ziekte hebben
kennen extreme stemmingen. In
een manische periode voelen ze
zich overgelukkig.
„Alsof je God bent en de hele
wereld aankunt," vertelt Broek
man uit eigen ervaring. „In de
depressieve periode die ik heb
gehad, dacht ik dat de wereld
beter af was zonder mij. De zin
van het bestaan was weg. Het is
niet voor niets dat 25 procent
van MDS-patiënten door zelfdo
ding om het leven komt."
»l"5 W^iliil 'il
Theo Broekman: 'Een MDS-patiënt die in behandeling is, kan normaal functioneren.'
De depressieve en manische pe
rioden bij Broekman zijn voor
bij. Of die terugkeren, weet nie
mand. Sommige patiënten ma
ken maar één of een paar keer
een cyclus mee, anderen veel va
ker.
De exacte oorzaak van MDS is
niet bekend. Wel is zeker dat het
door meer factoren tegelijk ver
oorzaakt wordt. Dat zijn aanleg
en persoonlijkheid (psychogeen),
psychosociale omstandigheden
(reactief) en een verstoorde her
senfunctie (biologisch). Vast
staat ook dat aanleg voor MDS
erfelijk is, maar dat wil niet zeg
gen dat iemand daadwerkelijk
manisch-depressief wordt.
Probleem is dat huisartsen MDS
vaak niet of pas in een laat sta
dium herkennen. De patiënt
weet zelf niet wat er aan de hand
is en de omgeving ook niet, met
alle onbegrip als reactie van
dien. Iedereen wisselt immers zo
zijn buien.
„Daardoor worden veel patiën
ten niet behandeld," weet
Broekman, „en dat is zonde. Een
simpel medicijn als Lithium laat
70 procent van de behandelde
patiënten een normaal leven lei
den. Het voorkomt bij hen dat ze
in een manische of depressieve
periode glijden. In combinatie
met Lithium, dat een afvlakkend
effect heeft op emoties, kan een
arts ook nog andere medicijnen
voorschrijven."
Een vruchtbaar effect heeft vol
gens Broekman vooral het vol
gen van een cursus psycho-edu-
catie. „Die leert je je ziekte ac
cepteren en je schuld- en
schaamtegevoelens wegnemen,"
aldus Broekman. „Je herstelt
nooit van MDS. Maar je leert er
mee omgaan. Je krijgt inzicht in
het ziekteverloop."
Een MDS-patiënt in behande
ling kan tussen manische en de
pressieve perioden normaal
functioneren. Broekman zelf is
het levende bewijs ervan. In '91
is hij vanuit Udenhout vertrok
ken naar de gemeente Asten om
daar de functie van gemeentese
cretaris te vervullen.
In juni '94 zat hij tegen het pla
fond en stopte met werken. „Om
de meest simpele dingen raakte
ik in paniek. Ik was bijvoorbeeld
doodsbang om een kopje vast te
pakken uit angst het te laten
vallen. Ik was enige maanden uit
de roulatie, kwam weer terug en
het ging weer verkeerd. Er sta
ken geruchten de kop op in het
gemeentehuis, zoals bijvoor
beeld dat het tussen mijn vrouw
en mij niet boterde. Om dat de
kop in te drukken, heb ik alle
ambtenaren per brief op de
hoogte gesteld van mijn ziekte."
Broekman liet zich vervolgens
afkeuren. Niet met het doel nooit
meer te werken, maar om weer
aan de slag te kunnen. Na Asten
is Broekman in juni '95 gaan
werken bij het Samenwerkings
verband Regio Eindhoven (SRE).
„Ik ben voor honderd procent
arbeidsongeschikt verklaard als
gemeentesecretaris, maar bij het
SRE werk ik toch fulltime in een
lagere functie. Ik heb nu geen
stress en verantwoordelijkheid.
Werken is belangrijk voor me. Ik
móet werken."
„Het SRE heeft me als MDS-pa
tiënt die kans geboden en dat
mag als voorbeeld fungeren voor
andere instellingen en bedrijven.
Het klinkt raar, maar ik heb het
idee dat ik meer geniet van het
leven dan anderen."
„Ik weet van hoever ik kom. Ik
heb in mijn leven sowieso veel
geluk gehad, afgezien dan van
MDS. Ik geniet nu weer van het
leven, kan heel enthousiast rea-
Bij ongeveer 60 procent van de kinderen die te dik zijn, is dit het
volg van veel televisie kijken. Dit zeggen wetenschappers van de
universiteit van Harvard in Boston in een gezaghebbend blad over
kinder-geneeskunde. Kinderen die dagelijks meer dan vijf uurtï
kijken hebben ruim vijf maal zoveel kans overgewicht te vertonen
dan zij die minder dan twee uur voor het scherm zitten.
Het onderzoek is uitgevoerd onder 746 jongeren tussen 10 en 15
jaar in de VS. De onderzoekers volgden vier jaar lang de ontwik^
ling van het gewicht van de kinderen en hielden onder meer bij hoe
vaak zij naar de tv keken. Gemiddeld zaten Amerikaanse kinderen
in 1990 4,8 uur per dag voor de tv, ofwel 34 uur per week. Ongeveer
33 procent keek meer dan 5 uur per dag, en 11 procent tussen Oen
2 uur.
In China sterven meer kinderen door longontsteking dan door eni
ge andere aandoening, zo blijkt uit een studie van een onderzoek,
organisatie in centraal China. Longontsteking is de doodsoorzaak
in 18,26 procent van de sterfgevallen voor kinderen onder de zes
jaar. Ademhalingsstoornis bij borelingen scoort 14,77 procent, ver
drinking 11,86 procent, vroeggeboorte 11,6 procent en wiege'dood
7,1 procent, aldus het onderzoek van het Gezondheidsinstituut
voor Vrouwen en Kinderen in de stad Wuhan. De sterftecijfers zou
den volgens de pediater Liu Xiaoxian sterk verlaagd kunnen w».
den door meer inspanning van ouders en samenleving om het leven
van kinderen veiliger te maken en betere voorlichting.
Zo'n 20 procent van de Indonesische bevolking is besmet met hepa
titis B. Dat is het hoogste percentage van alle landen in de wereld
Volgens het Indonesische ministerie van gezondheid wordt een op
de tien zuigelingen geboren uit een moeder met hepatitis B, waar
door ze kans lopen op besmetting. In december opende president
Suharto een fabriek waar vaccins tegen hepatitis B worden ge
maakt.
De fabriek kan momenteel 10 miljoen vaccins per jaar maken, maar
de capaciteit zal volgens Antara worden uitgebreid tot 15 miljoen
vaccins.
Artsen kunnen beter geen krampstillende middelen tegen spasti
sche darmen voorschrijven, omdat die vaak een teleurstellend re
sultaat hebben.
Een nepmiddel blijkt in 35 procent van de gevallen een gunstig ef
fect te hebben en vaak doet de natuur ook zijn werk. Beste benade
ring blijft informeren, geruststellen en ondersteunen van de pa
tiënt, en eventueel specifieke symptomen bestrijden. Dit staat ij
het Geneesmiddelenbulletin van april. Aanleiding voor de publica
tie is de discussie die is ontstaan nadat minister Borst van Volksge
zondheid had bepaald dat twee krampstillende middelen vanaf 1
april niet meer voor vergoeding in aanmerking komen omdat het
effect ervan niet is bewezen. De Nederlandse Lever Darm Stichting
meent dat de bewindsvrouw darmstoornissen niet als een serieus
gezondheidsprobleem erkent.
FOTO JURRIAAN BALKE
geren. Dan zeggen mijn colle
ga's: 'Hé Theo, heb jij je pillen
wel op?' Het is zo heerlijk om
niet moeilijk te hoeven doen over
je ziekte."
Hoe goed het ook gaat met
Broekman; hij heeft zijn beper
kingen. „Op vakantie gaan is er
niet bij. Dat verstoort mijn rit
me. Daar ben ik gevoelig voor.
Alcohol is op een enkel glas na
uit den boze en ik ga altijd op
tijd naar bed. Met andere woor
den: regelmatig leven en geen
uitspattingen."
Vrouw en tienerdochters weten
dat. Ook de vrienden en vrien
dinnen van de dochters. „We
praten thuis open en bloot over
mijn ziekte, al zijn veel dingen
heel moeilijk uit te leggen. Cij
fers leren dat 75 procent van
MDS-patiënten geen partner
meer hebben. 'Mijn' Dini is een
lot uit de loterij, net zoals mijn
dochters."
P Voor meer informatie over MDS
is Broekman bereikbaar via tel.
0493-695620. Het nummer van
het landelijk secretariaat van de
stichting is 020-6900710.
Van onze verslaggever
Utrecht - Artsen die prednison voorschrijven moeten hun pa
tiënten erbij vertellen dat ze een risico lopen op botontkalking
of osteoporose. Dat was de boodschap van ruim honderd me
disch specialisten onlangs op een bijeenkomst in Utrecht.
Jaarlijks worden in ons land
75.000 patiënten met astma, reu
ma, een huidziekte of een chroni
sche darmontsteking langdurig
behandeld met corticosteroïden,
een groep van geneesmiddelen
die zijn afgeleid van het bijnier-
schorshormoon. Prednison is
daarvan het meest bekend en
meest gebruikt. Voor mensen met
bijvoorbeeld een chronische ge
wrichtsontsteking of een ernstige
ziekte van de luchtwegen is er
geen vervangend middel voor
handen.
Door een ongewenste bijwerking
treedt bij de helft van de patiën
ten, die prednison krijgen voor
geschreven, al na een jaar ernstig
botverlies op, waardoor het risico
op botbreuken verdubbelt. Oste
oporose, algemeen bekend als een
ouderdomskwaal van vrouwen
na de overgang, kan op die ma
nier al op betrekkelijk jeugdige
leeftijd toeslaan. Niet alleen bij
vrouwen maar ook bij mannen en
zelfs bij kinderen.
Volgens de Amsterdamse inter
nist dr. C. Netelenbos heeft deze
bijwerking tot nu toe weinig aan
dacht gekregen. Gezien de ernst
ervan en het grote aantal patiën
ten ten onrechte, aldus Netelen
bos. Hij vindt dat elke arts bij
langdurig voorschrijven van dit
soort geneesmiddelen deze pro
blematiek met zijn patiënte
moet bespreken.
Er is een lichtpuntje. De Nij
meegse reumatoloog dr. R. Laai
haalt recentelijk behaalde be
moedigende resultaten aan mei
zogenaamde bisfosfonaten. Da'
zijn middelen die de botafbrak-
ende werking van de cellen ran
men. Door het tegelijk toedien®
van prednison en bisfosfonaai
lijkt botontkalking voor een be
langrijk deel te voorkomen.
Toch blijft het, volgens deze
woordvoerder van de Interdisci
plinaire Werkgroep Osteoporose,
hard nodig dat artsen zich actie
ver gaan opstellen om deze verve
lende complicatie te voorkom®
en te behandelen. „Bij het ge
bruik van prednison loopt eei
patiënt het risico tien procent
van de botmassa te verliezen
Maar die afname met tien.pr»
cent geeft wel twee keer^z
kans op een heupfractuur.
Laan.
Door dr. Jan Verhulst
Er zijn de laatste tijd opvallend
veel berichten geweest over va
ders die hun kinderen en vervol
gens zichzelf om het leven heb
ben gebracht. Dergelijke berich
ten zijn altijd schokkend en roe
pen bij mensen veel vragen op:
'Hoe kan zo'n man zoiets ver
schrikkelijks doen? Kinderen
zijn je toch het liefste op aarde?'.
Inderdaad, kinderen zijn je het
liefste op aarde en dat kan dan
ook, paradoxaal genoeg, juist de
oorzaak zijn van deze vreselijke
gebeurtenissen. Ook andere fac
toren kunnen een rol spelen, zo
als we zullen zien.
In nogal wat van de drama's die
zich de afgelopen tijd hebben af
gespeeld, was er sprake van een
scheiding. Het zal duidelijk zijn
dat een scheiding voor alle be
trokken partijen zeer ingrijpende
praktische en emotionele gevol
gen heeft. Denken we alleen al
aan de toewijzing van de kinde
ren aan een van de ouders.
In Nederland is het meestal zo
dat de kinderen aan de moeder
worden toegewezen. Je moet als
vader al heel sterk in je schoenen
staan, wil je van de rechter ge
daan krijgen dat de kinderen aan
jou worden toegewezen. Deze
gang van zaken ervaren veel va
ders als oneerlijk en frustrerend.
De manier waarop ze met deze
frustraties omgaan kan heel
sterk variëren: de een klapt in el
kaar (wordt depressief), de ander
wordt woedend en een derde
doet alsof het hem allemaal niet
kan schelen.
Bij sommige vaders gaat het he
lemaal fout. Ze komen niet aan
een acceptatie en verwerking van
de scheiding toe, ze vinden het
onverdraaglijk dat de kinderen
niet meer bij hen wonen. Je ziet
dergelijke toestanden vaak ver
ergeren wanneer blijkt dat de
moeder een nieuwe relatie is
aangegaan. Sommige vaders
kunnen er absoluut niet tegen als
een 'vreemde' hun kinderen op
voedt en de rol overneemt die zij
altijd hebben vervuld.
In dergelijke gevallen is er dan
sprake van een meervoudige
frustratie en dat kan altijd ge
vaarlijk zijn: op zich is elke frus
tratie in principe nog wel te ver
dragen, maar bij elkaar opgeteld
slaan de stoppen door. Veel zelf
dodingen zijn het gevolg van een
meervoudige (gelijktijdig optre
dende) frustratie. Als ik de be
richten in de kranten juist inter
preteer, dan lijkt mij dat er in ie
der geval in een aantal van de ge
vallen sprake is geweest van een
wanhoopsdaad, die voortkwam
uit een meervoudige, gelijktijdig
optredende, frustratie.
Daarmee is de vraag waarom
zo'n man ook zijn kinderen doodt
nog niet beantwoord. Voor een
mogelijk antwoord op die vraag
keren we terug naar een uit
spraak eerder in dit artikel: 'Kin
deren zijn je het liefste op aarde.'
Vanuit de optiek van de vader
zou je je kunnen voorstellen dat
hij zijn kinderen het liefst altijd
bij zich zou hebben. Dat is in de
meeste gevallen niet mogelijk.
Soms gaat een vader zover dat
hij zijn eigen kinderen ontvoert.
In een heel enkel geval gaat een
vader zover dat hij zijn kinderen
voor altijd met zich meeneemt in
de dood. Het is te gemakkelijk
om zo'n daad af te doen als een
daad van verstandsverbijstering,
of als een criminele daad. Vaders
die in de genoemde omstandig
heden hun kinderen het leven be
nemen, kunnen dat doen omdat
ze als het ware 'te veel' van hun
kinderen houden. Het kan zelfs
voorkomen dat een vader uit be
zorgdheid en liefde voor zijn kin
deren tot een dergelijke wan
hoopsdaad komt: 'ik bespaar ze
op deze manier in ieder geval een
hoop ellende.' Ik denk dat het
niet eenvoudig is om bij dergelij
ke zaken uit te maken wanneer
we moeten spreken van 'krank
zinnigheid' en wanneer van 'on
draaglijk verdriet.' De uitdruk
king 'gek worden van verdriet' is
er ook niet voor niets.
Heel anders is het wanneer de
vader tot zijn daad komt uit
wraakgevoelens: 'Als ik de kin
deren niet mag hebben, dan jij
ook niet.' Volgens mij spelen dat
soort motieven meestal geen
doorslaggevende rol. Doen ze dat
wel, dan hebben we te maken
met een vader die in principe al
leen maar van zichzelf houdt en
die anderen hun geluk niet kan
gunnen. Een psychopaat dus.
Bij dit alles mogen we de moge
lijke rol van de media niet verge
ten. Sommige vaders balanceren
nog juist op het randje van de af
grond. Het is denkbaar dat al die
berichten in de kranten en op de
tv juist dat ene tikje betekenen
dat iemand nodig heeft om in de
afgrond te springen. Enige terug
houdendheid in de berichtgeving
lijkt dus op zijn plaats: sommige
wanhoopsdaden zijn besmette
lijk. Het is dan ook altijd raad
zaam om in een geval van een
scheiding goed op te letten of, en
zo ja, in welke mate het verwer
kingsproces op gang komt. Een
blokkade daarin kan in bepaalde
gevallen fatale gevolgen hebben.
Aandacht is heel belangrijk. Fa
milie en bekenden kunnen daar
in een zinvolle rol spelen en een
vorm van hulpverlening inscha
kelen als het proces niet goed
verloopt.
Door drs. Jan Paalman
Eerst de pilpaniek, toen die gek
ke koeien en nu weer de aidstest
- waar hebben we ons eigenlijk
druk over gemaakt? Want intus
sen is de betreffende pil weer
goedgekeurd door de Nederland
se vereniging van huisartsen, is
volgens deskundige schatting de
kans om gekkemensenziekte op
te lopen even groot als de kans
om te verdrinken in bad en blijkt
de gewraakte aidstest juist heel
betrouwbaar te zijn. Op 2,5 mil
joen testen slechts 4 missers
(schrijve: vier) is, hoe je het ook
bekijkt, een hele goede score.
Men zou willen dat er zo'n be
trouwbare test was voor baar
moederhalskanker, of kanker
aan de prostaat, of noem maar
iets engs op. Waarom dan, nog
maals, al die heisa?
Omdat - reden een - we ons bij
het inschatten van risico's meer
laten leiden door onredelijke
angst dan door koele overwe
ging, en angst is, zoals bekend,
een slechte raadgever. Voor
beeld. De cijfers van verzeke
ringsmaatschappijen vertellen
ons dat we veiliger met een vlieg
tuig naar Parijs of waar dan ook
kunnen gaan dan met de auto.
Maar je kunt tegen iemand met
vliegangst argumenteren wat je
wil, hij blijft zelfs tegen eigen be
ter weten in toch als de dood
voor vliegen.
Psychologen verdienen een dikke
boterham om mensen toch het
vliegtuig in te krijgen maar met
cursussen tegen autoangst zou
den ze omkomen van de honger.
Want voor de auto is niemand
bang! En dat is echt raar. De Ne
derlandse automobielen zullen
volgens de ijzeren wet van de
statistiek vandaag drie volwas
senen en een kind doodrijden en
dertig anderen zwaar beschadi
gen. Daar hoor je nooit iemand
over terwijl we ons een half jaar
geleden wel wekenlang druk
hebben gemaakt over het trom
bosegevaar van een pil die min
der trombose veroorzaakt dan
een normale bevalling.
Als er al cursussen gegeven zou
den moeten worden, dan cursus
sen waar je leert om heel bang te
zijn voor de auto, en u en ik we
ten dat daar nooit iets van zal ko
men. De tweede reden voor rond-
zingend flauwekulnieuws zit
hem in het feit dat wetenschap
pelijk nieuws niet altijd is wat
het lijkt en dat zelfs nikkelstalen
cijfers glashard kunnen liegen. U
heeft dat vaak niet in de gaten,
journalisten hebben dat vaak
niet in de gaten, en zelfs weten
schappers tuimelen regelmatig in
de vele valkuilen van al te voor
de hand liggende conclusies.
De verraderlijkste staan bekend
onder een Latijnse naam want ze
zijn zo oud als de weg naar Ro
me. Het argumentum ad homi
nem bijvoorbeeld: iemand deugt
niet, dus zijn argumenten deugen
ook niet. Je voelt aan je klompen
dat het niet klopt en toch is het in
de praktijk misschien wel de
moeilijkste valkuil om te vermij
den. U dacht van niet? Haal uw
ergste vijand voor de geest en
geef hem in alles gelijk.
Een heel belangrijke, veel mis
bruikte en precies tegenoverge
stelde valkuil (als je dat al kunt
zeggen van valkuilen) staat van
af de Middeleeuwen bekend als
magister dixit'de meester heeft
het gezegd': als een professor
doctor ingenieur iets vindt dan
moet het wel waar wezen. Dit is
de valkuil waar vooral journalis
ten in vallen.
'Nog steeds maakt de medische
onderzoeker de journalist te
makkelijk iets wijs,' schreef P.
van der Eijk, een met alle wate
ren gewassen medisch journalist,
in de Reporter van juli 1990.
'Waar op menig gebied van mens
en maatschappij de pers de ont
wikkelingen kritisch volgt - be
ginnend met de altijd noodzake
lijke vraag: is dit wel zo? -, is dit
gezonde wantrouwen maar al te
vaak afwezig bij berichten over
de voortgang, of de vooronder
stelde voortgang der geneeskun
de, toch een onderwerp dat geen
dag uit de kranten en van het te
levisiescherm af is. Artsen lijken,
behalve voetballers, de enigen
die in staat zijn de pers te dicte
ren wat zij te zeggen hebben.'
Het is nu zes jaar later, maar nie
mand heeft hem weersprak®-
Verwant aan dit beroep op ae®-
toriteit is de krant waar net
stond of de buis waar het op wa
geweest.
Snuffel zeer wantrouwig aan
kleine berichtjes in de krant,
zijn vaak wat journalisten stop
peltjes' noemen, snipper!J
nieuws, praatjes die de gaa9®
de pagina moeten vullen,
mandarijntjes eten krijg je00
kanker en dat soort flauweW-
Wat de buis betreft: het aa
kanalen vermenigvuldigt zicna»
konijnen, en omdat er geen g
koper te maken en lekker
want menselijker nieuws
medisch nieuws, vermenigvuj^
gen de medische nieuwtjes
ook als konijnen. En als
krant elke week twee Pa& s
moet vullen met medisch n
dan komen die pagin3.®
prompt vol met medisch niet.
Hoe meer pagina s en ho
kanalen, hoe meer m
nieuws en hoe meer medisc
zin. The show must go on.
«ew York (ap) - Blinden spreken br:
u: het lezen van braille onder an- ne|
Sire een deel van de hersenen aan gei
It normaal dient voor het op- Dc
«laan van visuele indrukken. Dat ge!
kift een Amerikaans onderzoek in
aangetoond. <>J
„„halve dit deel wordt zoals voor Na
de hand ligt bij het lezen van log
Door Martijn Hover
De Amerikaanse natuurkun
dige Frank J. Tipler heeft een
opvallend boek geschreven.
■De fysica van de onsterfelijk
heid' heet het en de schrijver
beweert erin dat hij op na
tuurwetenschappelijke wijze
niet alleen het bestaan heeft
bewezen van God, maar ook
van een eeuwigdurend hierna
maals. Als Tipler gelijk heeft,
is zijn boek waarschijnlijk na
de bijbel het belangrijkste
boek uit de menselijke ge
schiedenis. Maar heeft deze
bekeerde agnosticus wel ge-
.lijk? Of is zijn boek het werk
van een verwarde geest die
een futiele poging doet zijn
methodistische opvoeding te
rechtvaardigen?
Wetenschap en religie houden
zich in principe bezig met dezelf
de vragen: hoe zit de wereld in
elkaar en waarom is zij zoals zij
is?
Toch hebben de twee wereldbe
schouwingen door de eeuwen
heen op zijn best een moeizame
relatie onderhouden. Dat komt
doordat ze het weliswaar vaak
over dezelfde dingen hebben,
maar vanuit een totaal verschil
lend perspectief.
De laatste jaren duikt de naam
van God echter steeds meer op in
natuurkundige publicaties. Fysi
ci als de Brit Stephen Hawking
en diens Amerikaanse collega
Paul Davies willen het in hun op
een breed publiek gerichte boe
ken nogal eens over God hebben.
Hun God lijkt echter vooral een
ander woord voor de natuurwet
ten.
Dat kun je niet zeggen van de
God van de Amerikaanse hoogle
raar Frank J. Tipler. In zijn on
langs in het Nederlands vertaal
de boek The Physiscs of Immor
tality beweert Tipler met veel
aplomb een 'wiskundig bewijs' te
hebben gevonden voor God.
Sterker nog: Tipler zegt bewijzen
te hebben voor een eeuwigdu
rend hiernamaals waarin alle
mensen die ooit zijn gestorven
weer tot leven zullen worden ge
wekt.
Zijn hypothese draait om drie
stellingen:
Van onze verslaggeefster
Den Bosch - Er komt een nieuw
lange-afstandswandelpad dat
dwars door Brabant loopt. Dit
zogeheten Grenslandpad loopt
van Valkenswaard tot het
Zeeuwse plaatsje Sluis en wordt
B mei officieel in Valkenswaard
geopend.
De nieuwe wandelroute, Lange-
Afstands-Wandelpad II, is be-
wegwijzerd met de bekende
tood-witte tekens. Het Grens
landpad loopt deels over een
ode ANWB-route van de Noord
zee naar Limburg,
et pad is 294 kilometer lang. In
Zeeland voert de tocht vooral
r Dken en langs kreken. De
en Nederland.
jra'Dan^se deeE van de route
gaat door bossen en velden, langs
ennen en beken. Ten Zuiden van
sohiif TilburS worden ver
kruist ^anbS°ederen door-
WanrMCllt,in§ Lange Afstands
waarin a geeft een gids uit
kant» i?e wandeling van twee
boêhs beschreven wordt. In het
klj, staat de route ook op ge-
S? P°§rafische kaarten
^gegeven. Verder wordt infor-
tinvsm gegeyen over overnach-
Vetvoer 1 eden en °Penbaar
LAW r1°1u!:eSids Grenslandpad-
AMyn ls vanaf mei te koop bij
en vvv of te besteiien bi
JO Av ng LAW' Postbus 846,
465366o ln ersfoort! tel. 033-
JNFORmatie
PiabuT'37noa?ie Li' 81 Leven'
Eindredarf d Brec|a.
actle: 8ené van der Velden.