Weekend
Vijftig jaar op zoek naar pech
17
De Wegenwacht is een garage, een politie-auto en een eerste-hulppost tegelijk
Indiase
Het trauma
van Aalten
DE STEM
Het begon allemaal met zeven
mannen op een motorfiets met
zijspan. De Wegenwacht. Kerels
met petten op en ballonbroeken
aan. Ze wisten alles van carbu
rateurs, vette bougies ën verde
lerkappen. Lekke radiateur?
Hop, een paardevijg aangelengd
met water erin, en de bruine brij
hield de zaak lang genoeg dicht
om thuis te komen. Een kapotte
V-snaar verving de redder in
nood door veters of een oude
nylonkous. Vijftig jaar later is
de werkelijkheid, zo ervoer ver
slaggever Joop van der Pol,
opgevouwen in een volgepakte
VW.
Er is geen vrouw die zoveel!
mensen in opperste zwijgze
heid zo diep in de ogen hee^
gekeken. Moeder Meera (3i
jonge Indiase, woont in het
dorpje Thalheim, ten zuide|
Keulen. Spirituele heilzoel
uit de hele wereld stromen
om zich te laven aan haar
delijke licht.' Een persoonl
impressie van een bezoek
het fenomeen.
°P afspraak
ZATERDAG 13 APRIL 1996 I DB STEM
Mannummer 505 verhelpt code 401
Door Dirk Vellenga
Hij ziet eruit als een gewone, gemiddelde man.
Glad geschoren, goed gekamd, gestreken over
hemd. Hij staat voor het raam met de handen in
de zakken, rustig, peinzend. Maar als je goed
kijkt, zie je dat het niet goed zit met hem. Zijn
ogen branden, inwendig loeit hij.
Hij staat achter het glas en probeert niet te den
ken. De straat is buitenland voor hem, verboden
gebied. Vooral de mensen met een boodschap
pentas jagen hem de stuipen op het lijf. Ook als
er een onschuldige rol beschuit uitsteekt, weet
hij bijna zeker dat ergens onderin een bloederi
ge zak van'de slager zit. En dat idee snijdt hem
door zijn eigen vlees.
Zijn handen zijn diep weggestoken, hij houdt ze
zorgvuldig uit het licht. Er zit bloed aan. Nie
mand zou het zien, maar hij weet het, hij voelt
het in zijn poriën, zelfs aan zijn trouwring.
Hij ziet er heel normaal uit, ja. Maar hij is een se
rial killer.
Reizen doet hij helemaal niet meer. Het groen
van het platteland is onverdraaglijk. De aanblik
van een dier in de wei zou hem weer voor een
paar weken totaal van streek maken. Alles zou
terugkomen in zijn hoofd. De doodskreten van
onschuldigen, vallende lichamen, de laatste
stuiptrekkingen.
In het begin ging hij nog wel eens naar de praat
groep. Je hart luchten, luisteren naar mensen
die hetzelfde hebben meegemaakt en dat met
begrijpende begeleiding. „Ik kan wel honderd
keer zeggen dat ik het niet geweten heb," zei
iemand in de kring. „Maar ik heb het wél ge
daan. Ik blijf schuldig." De anderen knikten
zwijgend.
„Kamp Aalten. Als je dat zegt, weten de men
sen al genoeg," bromde een ander na een lan
ge stilte. Ik was in Kamp Aalten en ik stond aan
de verkeerde kant." De gespreksleider ver
schoof zijn stoel en zei: „Momentje. Ik wil even
de gedachten verplaatsen. Hoe kijken jullie aan
tegen een slachting waar niemand over
spreekt? Dagelijks worden er runderen omge
bracht. En wij verdelen de lijken onder elkaar."
De groep zuchtte en haalde de schouders op.
„Dat'kan wel zo zijn, maar ons geweten neemt
er geen genoegen mee," zei de een. „Die cijfers
blijven," snoof de volgende. „Tweeduizend do
den per dag. Vierenzestigduizend slachtoffers in
totaal. Dat vlakje niet uit."
Nadat er gehuild was, bracht de deskundige be
geleider in het midden dat er nog veel ergere
dingen gebeuren met koeien, kalveren, schapen
en paarden. Denk bijvoorbeeld eens aan de aan
leg van die snelle spoorlijn dwars door het groe
ne hart van Holland. Boerderijen worden platge
walst, het sappige gras wordt omgekeerd en
het vee gaat in de wagons richting Aalten of
een ander vernietigingskamp.
„Jullie hebben het heel humaan gedaan," zei de
beroepsprater en liet zijn blik rond gaan. „Het
HSL-virus slaat heel wat wreder toe bij mens en
dier. En opnieuw testen zal in dit geval echt niet
helpen. Die trein is nu eenmaal in beweging.
Denk daar eens over na voor we beginnen aan
de volgende sessie."
Er waren mensen in de groep die een stukje
troost meenden te ervaren, maar hij ging direct
naar huis, nog steeds met de handen in de zak
ken, en besloot nooit meer de straat op te gaan.
De gespreksleider heette De Boer en de man
van het Produktschap voor Vee en Vlees heette
Smak, hoe konden ze dan van hem verwachten
dat hij zomaar die vreselijke beelden uit zijn
hoofd kon bannen? Steeds weer kwam de her
innering terug. Was hij dan te gevoelig, trok hij
het zich te veel aan? Hij had het toch ook al
moeilijk gehad met die gele betaalpassen die in
de oren van die beesten geniet moesten wor
den?
Later kwam er ook nog een brief van een ande
re hulpverlener. In Amerika hadden ze veel erva
ring met dit soort nazorg. Geestelijk beschadig
de oorlogsveteranen kregen een intensieve the
rapie om de massamoorden verteerbaar te krij
gen. Hij spoelde het papier door.
Hij gaat zitten achter een bord met twee aard
appelen en een stronkje bloemkool. De betraan
de ogen van honderden onschuldig afgeslachte
kalveren volgen hem, de Beul van de Achter
hoek.
Door Joop vari der Pol
„Zij kijkt me aan. Een onverklaarb
Wat ben ik 'n lül!" Ongelovig
staart de man naar zijn glim
mende BMW. Hij lacht als een
boer met kiespijn. „Superbenzine tanken in
plaats van diesel... Stom stom stom!" Hoofd
schuddend stapt hij het tankstation binnen
om te bellen dat hij later komt. „Kan ik nóg
een keer gaan vertellen wat een lui ik ben."
De wegenwacht zit op zijn knieën bij het vul-
klepje van de auto. Met een slangetje, een
elektrisch pompje en een jerrycan probeert
hij de vergissing ongedaan te maken. Roche
lend zuigt het pompje benzine, maar vooral
ook lucht uit de diepe ingewanden van de au
to.
Prut-prut-prut doet het pompje. Een kwartier
verstrijkt. De ene na de andere auto stopt bij
het station.
Prut-prut-prut. Mensen tanken, rekenen af en
verdwijnen weer. Drie kwartier. „Eerst zat er
bij zo'n BMW een warteltje onder de motor
kap, daar kon je woon een slangetje op aan
sluiten," zegt de wegenwacht, „dat ging veel
sneller. Maar ja, dan verandert de fabriek
weer iets en dan gaat het ineens niet meer."
Prut-prut-prut. Onafgebroken schuiven op de
N65 auto's voorbij. Na ruim een uur is het ge
duld van de wegenwacht op. „U mag hem
weer vol gaan gooien," zegt hij tegen de man,
terwijl hij twee jerrycans vol waardeloze
brandstof dichtschroeft. „Met diesel."
Zeep
Kees Valk (30) bergt zijn gereedschap op in de
gele Volkswagen Golf. Staand onder de ach
terklep veegt hij met zijn vingers door een
potje garagezeep.
Hij kneedt de zeep in zijn handen tot een vui
le pap, tikt tegen een tuimelschakelaartje en
spoelt af met een straal water uit een slange
tje. „Sommige collega's hebben dit systeem
pje vóór onder de motorkap zitten. Het slan
getje een paar keer rond de radiateur ge
draaid. Krijg je warm water, da's lekker in de
winter."
Valk heeft het kattenbakje van zijn auto
volgeperst met gereedschap en hulpmateri
aal. In dit kubiek metertje ANWB zijn een ij
zerhandel, een garagemagazijn, een politie
auto en een eerste-hulppost samengebald.
Van pleisters en zekeringen via bougies en
verdelerkappen tot een koevoet en een
vrachtwagenkrik. Er is eigenlijk maar één
gaatje waar niks zit - daar moet straks de
contactsleutel in.
Met dit wonder op wielen en een stevige por
tie vindingrijkheid is Valk dagelijks op pad.
Hij kan langs elke willekeurige vangrail
schroeven, lassen, solderen, krikken, knijpen,
pompen, breken, slijpen, slepen, boren en re
animeren.
Hij is eerste monteur, werkte jarenlang in au
togarages en volgde de interne opleiding van
de ANWB. Sinds vier jaar maakt hij deel uit
van het gele korps: 745 wegenwachters die
dag en nacht op zoek zijn naar alles wat rij
den wil maar niet kan, of wel rijden kan,
maar niet wil.
Terwijl de BMW-man opgelucht zijn reis ver
volgt, neemt Valk plaats achter het stuur van
zijn Golf. „Ach, wat heet stom. Verkeerd tan
ken komt in Nederland tien, vijftien keer per
dag voor. Onder onze nieuwe wegenwacht
busjes hangen speciale tanks om de foute
brandstof op te vangen."
Codes
Via de MCS, het mobiele communicatiesys
teem, meldt mannummer 505 aan de centra
list dat incident 302 is afgehandeld. Voor de
het kattenbakje van een Wegenwacht-auto is volgeperst met gereedschap en hulpmateriaal. Van pleisters en zekeringen via bougies en verdelerkappen tot een koevoet en
wagenkrik.
statistieken noteert Valk een code 401. „Ver
keerde brandstof. Ze zijn bij de ANWB nogal
dol op afkortingen."
Een nieuwe oproep van dg. meldkamer via de
MCS maakt haarfijn duidelijk wat 505 be
doelt. Op het communicatieschermpje ver
schijnt een enorme letterbrij:
303/TOYO/GR/NJ43JL en daarna: 4 48 B5/41
204, gevolgd door: A5S 32,1 Til>Ehv 15.51 en
dan nog WWW/JT2WOJN AFGESLAGEN.
Kees vertaalt: „Dit is het 303e pechgeval van
daag. Er staat een grijze Toyota - niet groen,
want dat is GN - met kenteken NJ-43-JL bij
hectometerpaal 32,1 langs de A58 in de rich
ting Eindhoven. Dat is om 15.51 uur gemeld.
Als ik niet weet waar ik moet zijn, kijk ik in
wegenboek 4, op bladzijde 48, vakje B5 ge
bied 41. Het staat namelijk nogal slordig
wanneer je als wegenwacht mensen de weg
moet vragen. De melding kwam via praatpaal
Ü0"4. De bestuurder is lid van ANWB en We
genwacht, heeft betaald, heeft dit jaar nog
recht op tweemaal wegslepen, maar niet op
woonplaatsservice. Hij kan krediet krijgen,
heeft geen recht op vervangend vervoer en..."
Wacht, niks zeggen: zijn motor is afgeslagen?
Kees: „Precies."
Droog
Bosschenaar Valk valt onder district Zuid,
groep Breda. Vandaag patrouilleert hij op het
stuk N65 tussen Den Bosch en Tilburg en de
aanliggende gemeenten. Per jaar rijdt hij
40.000 kilometer. Toch wordt de Golf niet af
geschreven voordat de teller op zo'n drieën
eenhalve ton staat. „Deze types gaan er gelei
delijk uit. Het worden allemaal stationcars en
bestelbussen. Zo'n bus lijkt me wel fijn: je
kan veel meer spullen meenemen en lekker
binnen staan om droog je regenpak aan te hij
sen." Op de snelweg naar de kapotte Toyota,
schieten Valk klaarblijkelijk ineens de veilig
heidstrainingen te binnen.
Hij wordt streng: „Als we zo meteen ter plek
ke zijn dit fluorescerend vest aantrekken, uit
stappen en achter de vangrail blijven. De au
to plaats ik achter het pech-geval, als buffer
voor eventueel achteropkomend verkeer. De
Prins Bernhard, erevoorzitter van de ANWB,
neemt dinsdag 15 april bij het hoofdkantoor
van de ANWB in Den Haag een historisch de-
filé van oude en nieuwe voertuigen van de
Wegenwacht af. Het vormt een van de feeste
lijkheden rond het vijftigjarig bestaan van de
Wegenwacht.
Het Nederlandse wagenpark stelde na de oor
log nog niet veel voor, maar de zeven wegen
wachten van het eerste uur hadden niettemin
hun handen vol. In de eerste anderhalf jaar
kregen 33.000 pechvogels - 'gevallen' in het
jargon - bijstand. En dat op een totaal van
30.000 auto's. Het krakkemikkige Nederland
se wagenpark kampte met lekke banden, kra
kende rollagers, kokende motoren en zwij
gende accu's.
Op dit moment heeft de ANWB 745 voertui
gen op de baan, voor het merendeel bestuurd
door mannen. Twee vrouwen toeren ook da
gelijks met hun gele Golf langs de wegen, op
zoek naar pech. De hulp was kort na de oor
log nog gratis, maar sinds de jaren vijftig
moet de automobilist lid worden om hulp te
krijgen.
Drie miljoen
In 1951 waren 250.000 Nederlanders lid van
de Wegenwacht. In 1970 zijn het er een mil
joen, tien jaar later twee miljoen. De ANWB
gaat ervan uit dat nog voor de eeuwwisseling
drie miljoen menser. in Nederland lid zullen
zijn van de Wegenwacht. Want pech en panne
zijn van alle tijden: vorig jaar verleende de
Wegenwacht hulp aan 828.000 pechvogels.
De Wegenwacht is door de ANWB nageaapt
van de Engelsen, die voor de Tweede Wereld
oorlog al hulppatrouilles op gele motoren de
weg op stuurden. In 1946 sprokkelde de
ANWB enkele tientallen Harley-Davidsons
van het oorlogstype Liberator bij elkaar en
liet daarvoor zijspannen maken. Rijdende ge
reedschapsbakken waren het. De wegen
wachten droegen een streng geel, later groen
uniform. Sinds een jaar of vier is deze outfit
vervangen door een comfortabele blauwe
garderobe voor alle weertypen.
De praatpaal langs de autosnelwegen dateert
van 1960. Toen werd de eerste straatmobilo
foon langs de weg Rotterdam-Den Haag ge
plaatst. In 1970 werd besloten een praatpa-
lennet aan te leggen. Nu staan er in Neder
land 2800.
Het Nederlands Openluchtmuseum in Arn
hem heeft tot 27 oktober van dit jaar een ex
positie over 50 jaar Wegenwacht.
Het Nederlandse wagenpark stelde na de oorlog nog niet veel voor, maar de zeven
wegenwachten van het eerste uur hadden niettemin hun handen vol. foto anws
eigen veiligheid staat voorop. Eén oog voo
het werk, één oog voor jezelf, zeggen wei
tijd."
Bij hectometerpaal 32,1 blijkt het
mee te vallen. Het is een ongevaarlijke pa
keerplaats, en Valk heeft de Toyota in vijf*
nuten gefikst. Een simpele 469:
vacuümslang. De tevreden eigenaar n
dwijnt op de A58 met het toepasselijk maf
zine van de wegenwacht Pech Gehad en?
waardebon voor gratis koffie bij
nald's - „da's zo'n actie hè. Vinden de mens
leuk en die lui verkopen weer een burgertje.
„Soms zie je iemand die met stukken staatl
lemaal in paniek raken. Compleet hulpel»
Dan is zo iemand gestresst en krijg je ven
lende reacties. Ik probeer toch altijd vrie»
lijk te blijven, want van ruzie krijg je als
maar maagpijn. Sociale vaardigheden leeij
in de opleiding natuurlijk ook. Maar ik
één keer iemand laten staan, bij de grensow
gang Hazeldonk: hij eiste dit, en ik moest dj
maar hij was geen Wegenwachtlid en
dat ook onder geen beding worden. Te»
hij stond te schelden en te kankerenl""
vertrokken."
Vee
De verre voorlopers van Valk waren pioai"
op zware motoren, die karresporen i
sneeuwjachten trotseerden om wrakke vel»
kels weer vlot te krijgen.
Gele Rijders, Pechbestrijders!, was toen
de strijdkreet. Wanneer een boerend 1W--
soms zijn weiland niet kon bereiken, voenif
de koene ridders zijn vee bij. En als df
weer eens in hinderlaag lag voor sw
overtreders, dan waarschuwden zij tegen®
snellende leden met een subtiel handge»
De prioriteiten liggen nu anders, maar nop
tijd kruipt het gele bloed waar het niet JS'
kan. „Vorig jaar hebben we samen
800.000 mensen weer op weg geholpen
ook daarbuiten ben je in alle opzM
dienstbaar. Je raapt een kapotte uitlaat11
de weg, je waarschuwt het verkeer voor
loslopende hond, of als het plotseling g»
wordt. Een trimmer die ik in de wegberm
liggen, bleek onwel geworden. Ik heb hern^
gepakt tegen de kou en een ambulance
waarschuwd." In de stad wacht de besti®^
van een rode Opel Kadett. Hij is bloen®
heeft haast, maar de auto weigert diens .t
vakkundig en nauwgezet deduceren ene
neren, stelt Valk vast dat de benzinepomp
ren heeft. Met een omleiding monteertni]
hulppomp, maar het trucje werkt niet U
genwacht besluit de auto naar een gaijo^
laten slepen. „Kost niets, daar betaa
man immers zijn lidmaatschapsgeld voo
Misverstanden
De coderings-drang der ANWB leid' wele®
tot misverstanden. Zoals toen op he
schermpje onder Valks dashboard de
ROLS verschenen. nt(j
„Kijk, dacht ik, die peperdure aut0®
dus toch kapot. Stond er een rolstoel
lekke band. De code kent maar viel u
Nou, die bestuurder heb ik ook op weg 8
pen. Alles waar wielen onder p 1
maar." „Behalve die ene vent wet c
Die kwam stomdronken uit een Chin,jal
taurant gerold. Een band hing aaneveI1
aan de velg van zijn auto. Of ik maar
wieltje wilde verwisselen. In plaats
heb ik de politie gebeld. Ik zek®f„ latte i®
pad helpen zodat-ie straks met zijl
sens mijn collega van de vl""
blaast. Nee, die is gek."
Door Bavo Hofstee
T en jonge oosterse vrouw|
J gezicht dat ik niet snel
ten. Haar donkere ogerj
een onpeilbare diepte. Op haar voori
kent zich een flinke rode stip af, als
oog. L
Ze zou 'het goddelijke licht' hebben
om deze 'kracht' door te geven aaa
die er behoefte aan hebben. Ze steil
oén lijn met Jezus, Maria en Boe|
noemt zich Moeder Meera, is afkoi
India en woont in Duitsland, in een
gons onder Keulen. Ze ontvangt hj
bezoekers uit de hele wereld tegelijl
huis. 1
Zo geeft haar boodschap door met la
en hult zich verder in een diep st|
tijdens de uren durende séances s/
geen enkel woord. Alles bij elkaar I
duizenden gelovigen heeft ze - ied
ijk - diep in de ogen gekeken. 2j
postmoderne wereld van spirituell
kers een fenomeen,
og nooit had ik iets over haar gJ
an opeens zie ik binnen een week c
en haar portret en hoor en lees ik o
«üjke verhalen over haar. Alsof hö
che volgorde van gebeurtenissen
menhang vertonen. Ik vertoon n
go gedrag bij het aanhoren van
getuigenissen, maar in dit geval
nieuwsgierigheid het.
l^aihet nummer van het Moed
Omaarlaat 'n kaar woonplaats
t J? a belangstelling uit alle winl
top astralië> de Verenigde Staten
nicpk"1 Soade banen te leiden ml
mer t.een a Praak worden gemaakl
dp k an i maanden duren, vooif
ken ,Url,bent' Nuben ik al over eel
Eenrip ®- Ik mag op twee aclf
aan heb 6n komen' als ik da^
Jen uT' 6en plukie vaalwitte hl
niet v ï'i ondersch®idt zich og3
het he^n alle,andere onopvallends
steldel"rtlachüge Westerwald. Hl
heim o T0r'totdat Meera's lil
1/r "lglng schijnen,
gerV1 M®era> inmiddels 35 jaar 1
Weerd w Jke Moeder, zo]
eerd- Na een kort verblijf in Can
