Carnaval maar
dan anders
Kamperen zonder risico
Uitbundige waanzin
zonder enige
wanklank in Valencia
DE STEM
GIDS
Prijzen in warm Zwitserland zijn om van te schrikken
DE STEM
VRIJDAG 29 MAART 1996 [)l
Door Nico Koolsbergen
In de nacht van 19 op 20 maart
begint het dagelijkse leven weer.
Maar eerst nog drijven er von
kenregens over de stad, want alle
falla's gaan in vlammen op. Ook
al is er een jaar aan gewerkt en
zijn er miljoenen in geïnvesteerd.
Een dag later steken de Valencia-
nen de koppen alweer bij elkaar
voor het feest van volgend jaar.
Verslag uit een stad die feestvie
ren tot kunst heeft verheven.
15 maart: Ninot
Overal in de stad, die zo groot is
als Amsterdam, klinken explo
sies, sissen lonten en stralen ster
ren van het vuurwerk. Door de
middeleeuwse straatjes trekken
optochten. Voorop de vaandels.
Daarachter mannen en vrouwen,
jongens en meisjes in kostbare
historische kleding. Tenslotte het
muziekkorps. De stoeten dragen
kleurig beschilderde poppen mee.
Dat zijn de ninots. Etensgeuren
uit ontelbare kraampjes prikke
len de neus.
Falla's bevolken de hoeken van
straten en de pleinen. Tegen de
vierhonderd. Een Zuidnederlan
der herkent ze direct. Dit zijn
humoristische figuren en groepen
zoals die tijdens carnaval meerij
den op de praalwagens. Maar
deze zijn groter, tot wel twintig
meter, en van beter materiaal
gemaakt, zoals polyester en glas
vezel. Sommige zijn nog in
opbouw, met hijskranen erbij. De
ninots zijn onderdelen van de fal
la's. Ze worden met enig ceremo
nieel hun plek gezet. Op 19 maart
gaan ze in de vlammen ten onder.
Behalve de ninot intultada. Sinds
1934 wordt elk jaar één ninot
'gered' en in het Museo Fallero
geplaatst.
Tijdens Las Fallas is er elke
nacht groot vuurwerk bij de
Turia. Het water van deze rivier
heeft lang geleden een nieuwe
route gekregen. De oude bedding
is omgetoverd in het langste park
ter wereld, met palmen, bankjes,
sportvelden. Het is hier goed toe
ven, de hoge kades dempen het
lawaai van de feestende stad.
Maar pas op, ook hier steken
mensen 24 uur per dag vuurpijlen
en raketten af.
Om half twee naar het hotel, een
van de weinige waar nog een
kamer te vinden was. Valencia zit
vol tijdens zijn lentefeest. Met
Spanjaarden uit andere steden.
Hoewel Las Fallas al eeuwen een
spektakel zijn, hebben buiten
landse toeristen ze nauwelijks
ontdekt.
16 maart: Mascleta
Valencia spreekt een eigen
variant van het Spaans. Sint-
Jozef heet daardoor niet San José
maar Sen Chusep. Zijn kapel in
de kathedraal wordt druk
bezocht en velen tracteren de hei
lige op een bloemetje. Buiten, op
het Plaza de la Virgen, staat een
Elk jaar, al eeuwen,
viert Valencia het
feest van Las Fallas.
Van 12 tot en met 19
maart- de data staan
vast - staat de
Spaanse stad in het
teken van de lente,
van Sint-Jozef, van
vuurwerk en van de
honderden falla's op
de straathoeken. Het
is een orgie van
lawaai en muziek, 24
uur per dag. Tijdens
Las Fallas slaapt
Valencia niet, de stra
ten blijven bevolkt
met feestgangers die
in dit goddelijke kli
maat tot de ochtend
de terrassen bezetten.
Dit is het grootste fie
sta van Spanje.
populairdere figuur. Er is een
beeld van Maria met kind in aan
bouw. Hun hoofden staan nog op
de grond, het houten skelet
groeit. De kleding van de maagd
bestaat volledig uit verse bloe
men. Op de laatste dag zal het
plein één bloemenzee zijn.
Sen Chusep heeft volgens de
overlevering de Virgen niet fysiek
bovenop. Het geluid neemt af,
zwelt aan en eindigt in nog meer
geweld. De wereld vergaat. Het
Laatste Oordeel zal, als dat al
komt, geen indruk meer kunnen
maken.
De mascleta's zijn er elke dag,
van 1 tot en met 19 maart. Het is
dan onmogelijk op straat een
normaal gesprek te voeren. In vijf
minuten wordt er twee- tot drie
duizend kilo kruit doorheen
gejaagd. Behalve op 19 maart.
Dan duurt het bombardement
meer dan een uur.
Vandaag beoordeelt de jury de
falla's. Ze zijn ontworpen door
professionele kunstenaars en
worden in speciale bedrijven
gemaakt. In opdracht van de
buurten en wijken van Valencia
die botje bij botje leggen. Er is
een complete falla-industrie. De
stad koestert haar kunstenaars.
Het Museo Fallero toont levens
echte poppen: bedelaars, boeren-
tafereeltjes, beesten, Indianen,
torero's. Er zijn meer musea. Met
andere ontwerpen van de falla-
kunstenaars. En met andere fal
la's die niet aan de vlammen zijn
prijs gegeven. Ze worden het hele
jaar druk bezocht.
17 maart: Las Fallas
De historie van Las Fallas gaat
ver terug. Al voor de jaartelling
- de stad bestaat al minstens
2100 jaar - vierden de Romeinen
hier de wisseling der seizoenen.
In de middeleeuwen ging het
vuur een rol spelen. De timmer-
bemind. Dat zal de Valenciaanse
man tijdens Las Fallas niet over
komen. Met instemming overi
gens van het andere geslacht. In
de parken, in de kerken, op
straat, in geparkeerde auto's,
overal wordt uitbundig omhelsd
en gekust. Jongens en meisjes sla
pen samen in het park. Overdag,
's avonds, 's nachts. In dit kli
maat en bij dit feest kan alles.
Even wachten voor een loket?
Kans voor een lange kus. Komt
de auto niet door de eindeloze rij
en wandelaars? Dat is voor de
inzittenden de gelegenheid even
aan elkaar te zitten. Met de lente
komt de liefde.
Twee uur. Op het Plaza del Ayun-
tamiento zijn honderdduizend
mensen bijeen voor de dagelijkse
mascletaeen orgie van explosies,
een symfonie voor mortieren.
Gebouwen schudden, ruiten rin
kelen. Valencia dreunt en trilt.
Letterlijk. Kruitdampen veroor
zaken grijze nevels tot op kilome
ters afstand. Het publiek staat er
lieden - hun patroon is Sint-
Jozef, zijn feest is op 19 maart -
maakten met de komst van de
lente hun werkplaatsen schoon.
Houtresten en zaagsel vragen
erom verbrand te worden.
Zo kwam het bijeen: het vuur, de
lente, Sint-Jozef. Samen: Las
Fallas. Wie nu precies wat viert,
is eind twintigste eeuw niet meer
duidelijk. Het geeft niet, het feest
is waanzinnig, de rituelen erom
heen evenzeer en de kosten moe
ten in de miljoenen lopen. Gul
dens wel te verstaan, geen pes
eta's.
De optochten hebben vandaag
een ander karakter. Op het Plaza
de la Virgen zetten ze het beeld
van Maria en kind in de bloemen.
Iedereen draagt boeketten. Bij
het betreden van het plein van de
maagd speelt elk korps het volks
lied van de stad. De hele wereld
kent het: Valencia, ta ta ta tata
tata tata tataaaa..
Het hekje om de eerste prijs blijkt
te zijn verplaatst. Wie er nu
dichtbij wil komen, moet betalen.
Dat zijn de eerste inkomsten voor
volgend jaar. Er is echter vol
doende ruimte voor Hollandse
zuunigheid: de falla is zeker'
twintig meter hoog en zelfs op
afstand zijn de details prima te
zien. Eén ninot of groepje van
deze falla krijgt na het feest een
plek in het Museo Fallero.
18 maart - Nit el Foc
Zelfs op het strand van de Mid
dellandse Zee, vele kilometers
buiten de stad, rommelt het. Er
lijkt een enorm onweer aan te
komen. Maar de lucht is strak
blauw en er zwemmen mensen in
zee. Naar Nederlandse begrippen
is het al volop zomer, met fraaie
temperaturen. In de stad haalt
het kwik gemakkelijk de 25 gra
den, hier is het iets koeler. Maar
te warm om uren in de Spaanse
zon te zitten. En dat gerommel in
de verte? Dat is het vuurwerk in
de stad. Het geluid is tijdens Las
Fallas altijd aanwezig. Zouden
de Valencianen daarom wat lui
der spreken dan andere Span
jaarden? Allemaal een beetje doof
van de feesten?
De bloemenstoeten zijn nog
steeds de Maagd aan het versie
ren. De bedelaars doen goede
zaken. Kinderen knabbelen op
stukken zoethout. Hout, timmer
lieden, bloemen, lente, feest, Fal
las.
Vannacht is het de Nit el Foc met
het grootste vuurwerk van al. Al
uren eerder beweegt een eindelo
ze massa naar de plaats waar dat
zal gebeuren. Hoe veel zouden er
zijn? Een half miljoen? Het kan
goed.
Middernacht. Sen Chusep. Alle
verkeer ligt stil. Tegen half twee
dooft de straatverlichting.
Gejuich. Een half uur lang regent
het kleuren, sterren, raketten tot
op enorme hoogten. En opnieuw
knalt het, want waarom zou je
een vuurwerk beperken tot kleu
rige sterrenregens? Er zijn hon
derdduizenden mensen op straat.
Niemand is dronken of verve
lend. Raar.
19 maart: La Crema
Dit wordt de apotheose, La Cre
ma. Nog even en San Chusep kan
gaan rusten. Hij moet intussen
doof zijn van het kabaal. Maar hij
houdt vast heel veel van de
Valencianen. Hier krijgt hij nog
aandacht, elders zijn ze hem bij
na vergeten.
Nog één keer trekken de massa's
de nachtelijke stad in. Naar de
falla's die gaan sterven. Het
wachten is op de bomberos met
hun glimmende helmen en blus-
slangen. De brandweer moet in
de nauwe straten huizen en
bomen nat houden.
Spetterend zoekt het vuur zich
een weg, via lange lonten met
daaraan tientallen stukken vuur
werk. Knallend en sissend be
reikt het de falla waaraan een
jaar is gewerkt. Polyester brandt
La Crema, na een week uitbundig feesten gaat alles in vlammen op.
geweldig. In een zee van vlam
men en hitte gaan de falla's ten
onder. Boven de stad drijven re
gens van vonken, ze dwarrelen
neer in de volgepakte straten. De
bomberos hebben het druk.
Het voorjaar is begonnen in
Valencia. Van het feest zal, op de
geredde ninots na, niets meer res
ten.
Een jongetje rent langs, hij heeft
een kleine ninot te pakken gekre
gen. Ouderen zien vertederd toe,
dat hebben ze als kind ook
De mensen zijn stil. De onder
gang van de bouwwerken waar
voor ze een jaar hebben gespaard,
foto martin riesenfeldl
stemt droevig. Voor het eerst
een week zijn er even ge
lachende gezichten. Behalve
figuren in de falla's zelf. In 4 I
rode gloed blijven ze lachen tola
neerstorten en tot as vergaan,
Camping in het Zwitserse Tenero: duur, maar 'je weet wat je hebt', foto jan smets
Door Jan Smets
De klassieke Spaanse camping ligt
slechts door een boulevard van het
strand gescheiden, biedt alom scha
duw van bomen en afdaken, is
gegroepeerd rond een zwembad en
een grote eetbar. De grootte
varieert, de prijs per dag per gezin
mag veertig tot vijftig gulden zijn.
De klassieke Franse camping ligt
aan een riviertje in de schaduw van
de bomen. Ze is bij voorkeur niet te
groot, een barretje graag, maar veel
meer hoeft niet. Prijs mag tot veer
tig gulden oplopen.
Daarmee is veel meer dan de helft
van de Nederlandse kampeerders in
het buitenland al onder dak. Van de
overigen neemt Zwitserland er tot
honderdduizend op. Er zijn twee
'klassieke' Zwitserse campings. De
eerste categorie ligt boven de 1.200
meter, aan een riviertje, vlakbij de
toegang naar de bergwereld. Weinig
faciliteiten. Prijs veertig tot vijftig
gulden. De tweede categorie bestaat
uit grote terreinen, van alles voor
zien, gelegen op een warme plek aan
een meer. Of het mag of niet, de
prijzen bedragen er van vijfenze
ventig tot meer dan honderd gulden.
Over de tweede categorie gaat het
hier vooral.
Behaaglijk
Goed achthonderd kilometer van
onze zuidgrens wuiven de palmen in
de bries die in de namiddag welko
me verkoeling komt brengen op een
hete zomerdag. Subtropen, zo dicht
bij huis vind je ze nergens als in het
Zwitserse kanton Tessin aan gene
zijde van de Gotthard. Tussen de
tenten en caravanluifels op de cam
pings aan de oever van het meer bij
Tenero komen weer mensen tevoor
schijn uit de schaduw, klaar voor
wat actie. Heet was het ook honderd
kilometer noordelijker, aan de
meren in het Berner Oberland. Ook
hier was schaduw een gevraagd
artikel op volle kampeerterreinen.
De Zwitserse zomer kan heel warm
zijn, ideaal om te kamperen.
Een fors deel van het miljoenenleger
Nederlandse kampeerders heeft
geen idee van de behaaglijkheid van
de Zwitserse zomer, althans die in
de dalen. Het winterse beeld van
besneeuwde bergen en dik ingepak
te skiërs overleeft bij dezen de
zomer. Anderen weten het wel, al
generaties lang. Aan de Zwitserse
kant van het Lago Maggiore hebben
Nederlanders in de vijftiger jaren
volgens de plaatselijke overlevering
de plekken ontdekt waar nu vijf van
's lands grootste en van Europa's
duurste kampeerterreinen floreren.
Hogerop, aan het Vierwoudsteden-
meer en aan de meren van Thun en
Brienz en ook westelijker aan de
oevers van het Meer van Genève en
dat van Neuchatel, is in het seizoen
een derde van de kampeerders
Nederlands. Het is de vraag of dat
zo blijft, het Zwitserse prijspeil is
zelfs met de harde Nederlandse gul
den nauwelijks nog bij te benen.
Afkoelen
Kamperen kan en mag niet overal in
Zwitserland. Menig statig zomer- en
wintervakantieoord weert nog
steeds de 'nomaden' uit angst status
te verliezen. Zelfs weinig eisen stel
lende kampeerauto's worden niet
geduld. Bergdorpen die wel een
kampeerterrein zouden willen, kun
nen het niet aanleggen vanwege
gebrek aan grond, zware milieu-
eisen en enorme kosten van voorzie
ningen. Bovendien liggen ze vaak
dermate 'bergop' dat je een caravan
niet boven krijgt. De voornaamste
oorzaak dat riant kamperen niet
kan, is in het klimaat te vinden.
Op zestienhonderd meter hoogte is
het overdag lekker warm, maar
koelt het 's nachts zo sterk af dat je
hard moet zijn om het in een tent uit
te houden. Op de weinige, beschei
den geoutilleerde kampeerterreinen
die je op grotere hoogte vindt (zoals
langs de weg naar de autotrein-tun
nel bij Kanderstegg) staan dan ook
voornamelijk caravans, kampeerau
to's en tentjes van super-sportieve
bergwandelaars.
F amiliekampeerder
De familiekampeerder in Zwitser
land blijft 'beneden' en dan bij
voorkeur aan een meer. Dankzij de
perfecte Zwitserse infrastructuur
van wegen en spoorwegen kost het
hem in tijd slechts geringe ver
plaatsingen om 'boven' te komen
teneinde zich over te geven aan
bergwandelen. Voor fietsers is langs
de meren ijverig ruimte gemaakt om
te peddelen zonder al te veel te
klimmen. Niettemin zal een stan
daard Nederlands rijwiel het hier
niet redden, acht versnellingen is
het minste wat je nodig hebt.
De relatieve nabijheid - het scheelt
drie tot vier uur reistijd met zuid-
Frankrijk - en de uitstekende toe
voerwegen, ook voor caravanners,
bepalen allereerst het succes van
het produkt 'kamperen in Zwitser
land'. De campings liggen nooit ver
van de bergen en aan schoon water
dat je ook mag gebruiken om te
zwemmen en te varen. Er zijn meer
aansprekende voordelen zoals rui
me, schone toiletgebouwen, goed
geoutilleerde kamp winkels, veel
talen sprekende jonge mensen die
servicediensten verlenen, strikte
regels wat betreft rondrijden en
lawaai maken. Het is ondenkbaar
dat je op een Zwitserse camping,
zoals in Italië en Spanje wel
gebeurt, tot in de nacht de dreun
van een nabije disco mag meebele
ven.
Niettemin doen de vier- en vijfster-
rencampings wel degelijk iets om de
gasten te verwennen. Manor Farm
bij Interlaken had een compleet gra
tis animatieprogramma voor de kin
deren. Tamaro bij Tenero aan het
Lago Maggiore bood een gratis bus
naar het dorp en een gratis veerboot
naar Locarno, liet 's avonds de har
monie komen en overdag mocht een
groepje EO-achtige jongeren overal
stichtelijk staan zingen.
Nette mensen
Als bijkomend voordeel zal menig
een de houding van de mede-kam
peerder ervaren. Het lijkt wel of er
alleen maar rustige, nette mensen in
Zwitserland kamperen, ongeacht
hun nationaliteit. Ze houden zich
aan de soms drie A-4tjes tekst ver
gende kampregels, ze gaan op tijd
slapen, hun kinderen jengelen niet.
Zwitsers zelf zijn modelkampeer-
ders, met het allermooiste materi
aal, geen scheerlijn op andermans
terrein.
De kampregels in vele
talen laten weinig twij
fel bestaan over wat
mag en niet mag. De
'Sauberkeit' is groot, de
medegasten zijn braaf.
De hekken zijn hoog, de
bewaking slaapt nooit.
Faciliteiten te over,
Nederlandse kranten, 's
avonds speelt de har
monie. De zomer is niet
mis, de prijzen even
min. Kamperen in
Zwitserland, beetje tut
tig maar wel op zeker.
De prijzen zijn om van te schrikken.
Zelfs een motorfietsend duo mete®
kleine tent betaalt op de verste pis
nog meer dan vijftig gulden P«
nacht. Soms - op de meeste grol
campings bij Tenero - is wa®
water inbegrepen. Op het aLare
als 'topcamping' geldende Men»
Farm echter kostte elke douche ee
halve frank. De Tenero-campW
hebben de neiging vijftig fra®*
voor reserveren te rekenen en
niet terug te betalen,
met enkele jaren geleden
oppervlak van de
gekrompen. Honderd vu
meter was ooit een norm voor
vijfsterrencamping, die lijkt te z)
gehalveerd.
Een uurtje rijden naar het zuide
het ook nog steeds Lago Maggi i
maar dan in het zoveel goedkop
Italië. Toch, aldus enkele van
vele Nederlandse stam"'5.am?|een
gasten nabij Tenero, is Italië a
leuk voor een excursie en om g
koop inkopen te doen. Maar
kamperen: „Nee, meer lawaai, c
tisch verkeer, hier weet je w
hebt".
Informatie: Zwitserland ^''(go-
Koningsplein 11 in Amsterdam
6222033.
NEDERLAND 1
16.00 Journaal
16 06 Goeiemiddag!
S54 De week van, gesprekkei
719 (ZW) Charlie Chaplin, sla
740 The Cosby Show
,806 Boggle, spelletje
834 (ZW) Laurel Hardy, sla
jg;02 weg van de snelweg: No
burg
,930 Wie van de drie? spelle
panellid: Urbanus
7000 Journaal
„30 Fasten Seatbelts, spellet]
2,23 Brandpunt, actualiteiten
2154 Emergency Room, serie
2244 Ik hou van jou, reportagi
fliefde
2322 Maan bij nacht, muz
00.05)
NEDERLAND 2
M00 Koekeloere (tot 09.15)
„930 Wat 'n vondst! (tot 09.4!
10 00 Nieuws uit de natuur (tc
,030 Fjildblommen (tot 10.50)
00 Schooltv-Weekjournaal
11.20)
30 Mentormagazine, actu
(tot 12.00)
,6,3 Kids for Animals, report;
,5 31 Captain Scarlet, poppens
16.59 Mega top 50, muziekprot
17.29 2 Vandaag, actualiteit
17.30 en 18.00 Journaa
Sportjournaal en 18.51 He
ten uit het nieuws
18.58 Match Win, spelletje
1932 Dierenmanieren
20.05 Mijnheer Wansink, info/c
20.45 Keeping Up Appearance
dy
21.19 TV Show
22.14 Laura Fygi in Carré, conc
tratie. Afl. 2
22.45 Studio Sport
23.25 Het Rode testament,
Donorvoorlichting
23.30 Journaal
NEDERLAND 3
07.00 Journaal
07.07 Klokhuis
07.24 Verhalenverteller
07.29 Ontbijt-tv met elk half u
naai en 8.10 NOS-Sportjouri
09.00 Journaal
09.05 (PP): Unie 55+
09.08 Kook tv
09.29 Kerken in Europa
09.54 De katechismus van de
lieke kerk
10.04 Overgewicht te lijf
10.34 Urineverlies
11.05 De week van
11.31 Boggle
11.59 MiddagEditie met 12.00 J<
12.15 Den Haag en 12.3
Sportjournaal
13.00 Journaal
13.08 Oppassen!!!
13.35 Sonja op zaterdag
14.25 Bridge
14.41 Tussen kunst en kitsch
15.31 Schoolstrijd
16.00 Journaal
16.07 Love Hurts, serie
16.57 Tante Fatma
17.07 Cagney Lacey, politiesei
BELGIË FRANS 1
14.50 Vacaturebank 15.05 Libres
ts du Botswana, documentaire 16.
tant savoir, magazine 16.35 Neig
soap 17.00 La bande a Carlos, m;
17.30 Chips, serie 18.30 Régions so
aliteiten 18.50 Cartes sur table, m;
19.10 Le quotidien des sports
Nieuws 20.10 Bon week-end 20.'
époque formidable, Franse kome
1991 van Gérard Jugnot met Géra
not, Richard Bohringer en Victori
22.25 Grand document: Femmes
nes, documentaire over de staking v
lijk loon van fabrieksarbeidsters in
in februari 1966 23.25 Nieuws (tot
BELGIË FRANS 2
17.31 Agenda verf 17.32 Champir
autosportmagzine 18.00 lei Bla-bla,
'programma 18.50 Paardenkoerser
Nieghbours, soap 19.25 Paardenk
19.30 Journaal 20.00 Tennis ATP-t<
key Biscayne 20.30 WK Kunstrijdr
medaillewinnaars 22.00 Nieuws.
Agenda vert. Aansl.: Le jeu des jeu:
les géants du stade, portret sportei
Hardlopen Wal'Cup Charleroi 23.(
motos, motorsportmagazine (tot 23
DUITSLAND 1
05.30 Morgenmagazin 09.00 Heute
ferien-Fieber met tekenfilm Die B
Baren-Bande; Paul IV, jeugdfilm
Heut e11.04 Hitparade im ZDF 12.1
fle' der Erde: Yellowstone 12.55
f u 15-00 Mittagsmagazin 13.4!
schafts-Telegramm 14.00 Tagc
J 03 Höchstpersönlich. Portret 14.:
ang auf-Film ab! Aansl. Vynalze zh
tekenfilm 16.00 Tagesschau 16.01
ockwarts, interactieve terugblik
Programma's 16.30 Alfredissimo!
magazine 17.00 Tagesschau 17.1
I magazine 17.40 Regionale
-50 Tagesschau-Telegramm
,e.Liebe' serie 1825 ™ar
rie I8.49 Tagesschau-Telegramm
l, "st°p Nonsens, sketches 19.25 (S
Fr-ki- ,atin9sh°w 20.00 Tagesschau
'onhch eingeschenkt, muziek 21.45
I Z 5 Ta9«themen 22.50
'i', speelfilm 00.25 Nachtm
a! v. nnk' comedy oi-io i
I ner t M-t0C^ngs' sPeelfilm
I w kbngeln, amusement
woorden (tot 02.55)
,11
C
MO
infc
i 17.5
Mar
im
au
i.45
(ZW)
i 02
T
.2!
t rond
DUITSLAND 2
05.30 Morgenmagazin 09.00 Heutr
^'las, soap 09.45 Teie.Qym
Hnna Reisewe9e zur Kunst:
undert Meisterwerke 11.00
y'fnarabeimZDF 12,10 Wunde
ltam0ne12'55 Pr«seschau
14 «a3a2ln 1345 Da|l' D<
Ocean Girl, jeugdserie
1 10.00
Polen
Heute
Wunder de
13.C
si
.38
Dalli
a 14