DE STEM Je kijkt in Maastricht en je koopt in Breda jrisiiEuws kort res tegen in aar ZVA Overzicht Arthur Spronken in museum Beelden aan Zee el historie 0p Kunst- en Antiekbeurs in Turfschip Bredase prijs naar de nazaten van kunstenaars rond 1900 ont klasse iterk voor Zeeland i Zeeland-jeugd landen ORT agenda STANDEN AG 29 MAART 1996 C2 provinciale zaalvoetbal is De an de titel werd de klasse noe- van Biezentrappers te winnen bezoek bij Lagoon wonnen de ■e Ridder verloor. Bij Zuidwest net 5-2 de boot in. Dit duel was ptreden in deze klasse. Volgend sgionale zaalvoetbal. 7-2 - Na 2-1 halverwege door e voor De Cocq werd het na de illen van John Alleman, waarna en Mario de Vreeze voor 6-1 tje (7-1) meepikte. Biezentrap- In dit doelpuntrijke duel was Inde formatie. Arno Zwegers en "eer. Micheld'Olieslagerskwam pt één rake inzet. De winst werd jïR/KISS 7-2 - Tot de pauze kon i de Wolf stand houden. Na een 7-2. Voor de Terneuzenaren ongens tot 15 jaar van de gecom- i Gouda was te sterk voor de se- i een eenzijdig duel moest Zee- begen nemen. Rotterdam/Gouda moment kon Michiel Vink van aanzien geven door 2-1 te sco- 3-1 en na rust liep de thuisploeg 'rkere en snellere voorhoede van lil in de oefenwedstrijd tussen dat ïctie jongens tot 12 jaar. De iets Dij rust met 2-0 voor en bouwde vijf minuten van de tweede helft le Zeeland via Corné Schilperoort liep daarna uit naar 6-1 voordat |ze keer uit een strafschop, tegen en van Zeeuws-Vlaamse biljart- |de in het vijfde Jacobs-toernooi het groot biljart drongen Dion udt (De Smickel Hulst) en Etiën- ,te (HGL/KOT'86 Sas van Gent) iin biljart plaatsten Rob en Robin Dion Bergmans, John Quick (De T'86) zich vóór de tweede ronde, bezette toernooi, waarvoor maar tuit geheel Nederland en ook Bel- maart en 3 en 5 april. (mannen eerste klasse Zeeland), sporthal Baskenburg Vlissingen, aanvang 21.00 uur. VOLLEYBAL Vrijdag 29 maart, district: De Kik- kers-Scheldesport (promotieklas se mannen), sportzaal Aarden burg, aanvang 21.00 uur. Vierde divisie: Dauwendaele Bl- Oostburg BI 1-1, Goes Bl-Terneu- zense Boys BI 2-2, Krabbendijke Bl- Vlissingen BI 4-3. Groep B2: Kloetinge Bl-Bruse Boys BI 4-5. Groep B3: Lewedorpse Boys Bl-Jong Ambon BI 2-4, Kapelle Bl-Yerseke BI 3-6. Groep B4: Arnemuiden Bl-Dauwen- daele B2 5-2, RCS B2-Heinkenszand BI 2-1. Groep B5; Hontenisse Bl-HW'24 BI 3-2, Koewacht Bl-Spui BI 0-8. Groep B6: Aardenburg Bl-Philippi- ne BI 2-0, Cadzand Bl-Breskens BI 5-4. Groep B7: Kloetinge B2-Wissenker- ke BI 9-0, Zierikzee B2-Wemeldmge BI 2-2. Groep B8: Serooskerke Bl-Coli]ns- plaatse Boys BI Coiijnsplaatse Boys BI niet opgekomen, Oostkapelle Bi- DFSB13-1. 0 Groep BIO: GPC B2-Zeeland Sport BI 0-12, RCS B3-Walcheren B2 7-3. Groep Bil: Sluis Bl-Terneuzen Bi 6-2, Hoofdplaat Bl-Terneuzense Boys B2 2-1, Zaamslag Bl-Sluiskil BI 2-1. Groep B12: AZW Bl-Axel BI 3-1 C-JUNIOREN Hoofdklasse: Goes Cl-Middelburg Cl 1-1, Zierikzee Cl-Terneuzense Boys Cl 0-1, Terneuzen Cl-R^ 2-3. finciale zaalvoetbalbeker ontmoet r van het rayon Hulst de winnaar aalvoetbal. ZVH Morres kwaim- BVS met 6-3 te verslaan. MEENTE 3-2 - Gevreesd werd dat deze 'finale' geen spanne partij zou worden, omda gastheer te sterk zou blijken, liep anders dan gedacht, meente, met veel routine ploeg, gaf meer dan voortret J partij. Voor deze ploeg scoorde» Tonny Hendrikse en Jos bert. Het winnende trio tre®£ in deze als spannend aange te partij werd gema.a, ^„van Frank van Drongelen, Man Dijk en Eric Dey. 7u« ZVH MORRES-BVS 6-3 - Z Morres nam na amper vijl ten spelen een 3-0-voorsP« Die snelle start bleek d°°rsglt vend. BVS kon die klorf meer overbruggen en g boot in. Cees de Putter sco 0 en 2-0 waarna Fabian en opnieuw Cees de Put ?rs pr. tl- let Ik te- iij- E- schoten. Manuel van GoethemoSen 1 via de Evert Verwer de el 6-3 Grote Gids T VRIJDAG 29 MAART 1996 DEEL poor Dirk Vellenga ip 31 juli 1667 was Breda ven wereldnieuws. Toen wer den in deze stad na maanden (an onderhandelingen hand tekeningen gezet onder een document dat een einde naakte aan de tweede oorlog tussen Engeland en de Neder landen. Admiraal Michiel de ter had in juni de Engel- J[U in een wurggreep geno- men(Chatham!) en de Neder- n in een goede positie pndcht. Wij stonden Nieuw- tmsterdam af en kregen Suri name. In de Oost werd het Ne derlandse gezag volledig erkend. Schilderijen, gravures, pennin- en versierde gebruiksvoor werpen brachten dit nieuws naar luiten, zodat de feestvreugde ach over het hele land kon ver- len. De beelden en de tek- i'ten functioneerden als informa- iie-media en er zat natuurlijk ook iets in van merchandising. Kun- ars en ambachtslieden wil den wel een centje meeverdienen unde Vrede van Breda, die ove- ligens werd gevolgd door nog oorlogen met Londen en de langzame onttakeling van de Ne derlandse wereldmacht, fouter Muiier (1641-1673) was iréén van, hij was een zilversmid net gevoel voor actualiteit. Hij een penning met op de voorkant een vrije impressie van "i met de vestingmuur, de Grote Kerk, een paar extra torens en vier schepen in een breed uit- 'len stadsgracht. In de rand loopt de volgende tekst rond: 'Het ui Bredaas kasteel door Mullers rond en werk, vertoont van bin- Itn een gewenste vreede kerk'. Op de achterkant van de penning beeldde Wouter Muller Het Schip Staat ai met volle zeilen en trots wapperende wimpels, en de randinscriptie: 'Hier zeilt het vre- ie schip op 't zilver in de zee, met Miide wimpels van een vier ge hoopte vree'. Terug penning keert dit weekend na ruim drie eeuwen van om- wervingen terug in Breda. Hij is «bewonderen op de Nederland- Kunst- en Antiekbeurs, die vanaf morgen tot en met 8 april wordt gehouden in Het Turf- ïMp. Margriet Verbeek-Schut- «laar, antiquair in Gouda, biedt de Bredase penning aan. h de Beschrijving der Neder- bndsc/ie historipenningen van Gerard van Loon wordt de munt inderdaad genoemd. Maar een 'super-uniek' exemplaar is het niet volgens Jeroen Grosfeld, di- Wteur van het Breda's "Museum. zijn veel meer van dit soort penningen in omloop, ze duiken regelmatig op," aldus Grosfeld. -De waarde hangt verder af van materiaal en de staat waarin penning verkeert. Wij zullen in ieder geval niet kopen. In ®s museum hebben we een reeks penningen die ter gelegenheid van de Vrede van Breda zijn ge- '"'m. Die collectie is na een verzamelen nu wel afge- Mnd." glorietijd van de Vrede van f™7 zal niet direct terugkeren, Jaar toch doet Breda de komen- J dagen met de 30e Kunst- en ™tiekbeurs een poging de aan hebt te trekken van kunsthan- De voorkant van de penning die in 1667 werd geslagen ter gelegenheid van de Vre de van Breda met een blik op de vesting Breda. De kunsthistorische prijs van de Bredase Antiekbeurs, De vuurslag, is gisteren door prof.dr. Henk van Os, directeur van het Rijksmuseum in Amsterdam, uitgereikt aan de Stichting Schone Kunsten Rond 1900. Deze stichting bekommert zich om de erfenissen van kunstenaars die rond de eeuwwisseling actief waren en organiseert projecten rond deze kunstenaars. De prijs bestaat uit een zilveren vuurslag (naar een voorwerp waarmee ooit vonken uit een vuur steen werden geslagen) en een bedrag van 25.000 gulden. De Vuurslag is voor tweede maal uitgereikt, vorig jaar ging de prijs naar dr. C. Jörg in Groningen, die het geld besteed de aan aanvullend onderzoek naar de handel van de Verenigde Oostindische Com pagnie in Japans lakwerk. De Stichting Schone Kunsten is in 1964 opgericht door de nazaten van kun stenaars die na de oorlog in de vergetelheid dreigden te raken. „De kin deren kenden elkaar wel een beetje, omdat de kunstenaars onderling contact hadden gehad. Ze staken de koppen bij elkaar en dachten in eerste instantie aan een eigen museum om de diverse erfenissen on der één dak te brengen", aldus collectie-beheerder Hey. „In het begin van de jaren zeventig kreeg het Drents Museum in Assen een nieuw pand en had ruimte in de aanbieding. De nazaten hadden juist op dat moment ruimte nodig. Het klikte onmid dellijk tussen het museum en de nazaten." In het Drents Museum zijn nu 30 tot 40.000 objecten onder gebracht, waaronder veel documentatiemateriaal dat in kasten wordt bewaard. Het Drents Museum wordt op dit moment verbouwd om de bijzondere collectie goed te kun nen tonen. De Stichting is in zekere zin een familie-be drijf. Voorzitter G. Heuff is 'slechts' heel in de verte fami lie van een 1900-kunstenaar. Maar de penningmeester is een kleinzoon van Simon Moulijn en in bestuur zit klein dochter van C.A. Lion Cachet. Het geld dat bij de prijs hoort, wordt gebruikt voor expo sities en publicaties rond G.W. Dysselhof (1866-1924) en G. Rueter (1875-1966), die al in voorbereiding waren. De exposities zullen plaatsvinden in het Drents Museum, maar men streeft ernaar ook andere musea te interesséren. De Stichting Schone Kunsten Rond 1900 heeft in de afgelo pen jaren monografieën uitgebracht van Willem van Konij nenburg, Chris Lebeau, Simon Moulijn en Lambertus Zijl. In de collectie van de stichting bevindt zich ook werk van oa. Jan Sluijters, Jan Toorop, Antoon Derkinderen, Jan Heijse, Willem Witsen en R.N. Roland Holst. De achterkant van de penning met het Schip van Staat. delaren, musea, media en kijkers die zich al dan niet een stuk an tiek kunnen veroorloven. Hugo van Wezel, voorzitter van de organiserende stichting, bena drukt dat Breda zich in de beur zenwereld een eigen positie heeft verworven. „Breda heeft de naam een koopbeurs te zijn. Ze zeggen wel eens: je gaat kijken in Maast richt, maar je koopt in Breda. In Breda is voor elk wat wils, van een paar honderd gulden tot en kele tonnen. Gemiddeld is de om zet in Breda wat hoger dan op de andere beurzen in Nederland. Trend De antiekhandel is de laatste tijd vrij stabiel, meent Van Wezel. De toeschouwers lijken in de loop der jaren gretiger te worden. „Vorig jaar liep het bezoekerstal tegen de 20.000. Nu worden dat er misschien een paar duizend meer," zegt hij. „De interesse in antiek groeit, dat is een duidelij ke trend. We hebben vorig jaar de prijs de Vuurslag ingesteld om die belangstelling te stimuleren. Het publiek leert er wat van. Zo heeft de beurs ook een beetje een opvoedkundige functie." De concurrentie lijkt groot in het antiekcircuit, maar Van Wezel ontkent dat. „Nee, helemaal niet. TEFAF in Maastricht is een in ternationale beurs met museale kwaliteit. Daar wordt bijvoor beeld een collier aangeboden voor vijf miljoen dollar. Breda is een puur nationale beurs, met een hele grote variatie in prijs. PAN in Amsterdam is wel vergelijk baar met Breda, 60 tot 70 procent van de handelaren vind je op bei de beurzen. Het verschil is geo grafisch en verder zijn wij de eni ge grote voorjaarsbeurs in ons Het schilderij van L.J. Kleijn dat de bloemenmarkt in Breda zou moeten verbeelden, maar waarschijnlijk in een andere plaats is gemaakt. foto fred weegenaar land. Onze beurs heeft de naam gezellig en toegankelijk te zijn. Die familie-achtige sfeer hoort erbij." Over het soort bezoekers zegt Hugo van Wezel: „Ze zijn in ieder geval antiekminnend, van zeer welstandig tot eenvoudig. Een behoorlijk percentage koopt, durf ik te stellen. Je hebt beurzen waar je vriendjes met een glas champagne in de hand in je stand rondhangen, maar in Breda zeg gen ze veel eerder; ik kom zo te rug, want ik heb verderop iets heel moois gezien! In Het Turfschip zijn 62 stand houders ondergebracht. Er zijn drie nieuwe deelnemers toegela ten en zij voegen oude grafiek, Japanse prenten, internationele meesters uit deze eeuw, middel eeuwse handschriften en incuna belen (boekwerken uit de aller eerste periode van de drukkunst) toe aan het totale aanbod. „De beurs zit absoluut vol," zegt Van Wezel. „We hebben zelfs al een beetje moeten inschikken. Dat heeft te maken met de be schikbare ruimte, maar ook met overzichtelijkheid. Ik ben net op de beurs in Düsseldorf geweest, waar meer dan honderd deelne mers warén. Dat is voor het pu bliek echt te veel. In Breda hou den we het op rond de zestig. Het gevolg is wel dat er ondertussen een behoorlijke wachtlijst is ont staan." De Bredase stichting werkt met strenge toelatingscriteria. „Col lecties moeten niveau hebben, ze moeten exposabel zijn, tentoon- stellingswaardig dus. Het be stuur en een commissie beoordeT len dat niveau en als bepaalde onderdelen van een collectie niet kunnen, dan wordt dat gezegd. Dat komt inderdaad wel voor. Het kan zijn dat zo'n standhou der de mededeling krijgt dat hij het volgende jaar niet zeker is van een plaats. Over het geheel genomen, gebeurt het niet zo vaak. Bij de antiquairs is bij voorbaat al duidelijk aan welke eisen ze moeten voldoen om zich in Breda te mogen tonen. Of hun aanbod tentoonstellingswaardig is." Spannend Daarnaast worden herkomst en authenticiteit grondig onder zocht en wel op een heel span nend moment, vlak voor de ope ning. Van Wezel: Dat beleid hebben we de laatste drie jaar verstevigd. Een in terne commissie van" standhou ders en een externe commissie van conservators en museumme dewerkers werken nu samen bij de controle. Het gebeurt als ie dereen zich heeft geïnstalleerd, dus dat kan pas op het laatste moment. Er wordt regelmatig een object afgekeurd, dat gaat trou wens zo op elke beurs. Je hebt elk jaar bepaalde twijfelgevallen. Soms is het restauratiegedeelte niet goed en kan het item zo niet gepresenteerd worden. Een ob ject moet grotendeels van smet ten vrij zijn. Omdat er veel rom mel verkocht wordt in het alge meen, moet er heel goed gekeken worden." Sluipen de controleurs over de beursvloer met dikke naslagwer ken onder de arm? „Nee, het zijn deskundigen met parate kennis. Er zijn kerels bij die zelf ontzet tend veel gerestaureerd hebben. Ze liggen soms onder de meubels, er ontgaat ze echt niets. Anderen hebben al duizenden schilderijen gekeurd en die zien in één oogop slag of een doek tentoonstellings waardig is, om dat woord nog maar een keer te gebruiken. Ze hebben geen boeken nodig. Zo'n man als Christiaan Jörg, die vorig jaar de prijs heeft gewonnen, keurt het porselein; nou, hem hoef je echt niks te vertellen." Catalogus Dit jaar wordt er voor het eerst een fraaie, gebonden catalogus overhandigd aan eenieder die twintig gulden entree betaalt. Dat zou er op kunnen wijzen dat er steeds meer geld omgaat in de wereld van kunst- en antiek. „Je moet de antiekbeurs zien als een groot bedrijf met baten en lasten. Er moet heel voorzichtig gemanoeuvreerd worden. De om zet is niet te voorspellen, die is zeer grillig," zegt Van Wezel zui nig. „Deze gratis catalogus is éénmalig, met een jubileum moet je iets extra's doen. Het is moge- Kruisvoetkabinet van eikenhout, gemaakt rond 1700, met een hoogte van 1.82 meter. foto rob mostert lijk geworden door wat te schui ven met de gelden. We zijn een stichting, we maken geen winst, maar we gaan wel uit van een kleine reserve. Dat werkt bij een bedrijf ook zo." Hugo van Wezel komt uit een ge slacht "van juweliers en is zelf na mens de firma Simons in Den Haag en Amsterdam ook stand houder op de beurs. „Ik ben ook gescreend, jazeker, niemand van het bestuur wordt bevoordeeld," zegt hij. Of hij thuis ook tussen het antiek zit? „Ik heb zilver, ui teraard, en schilderijen. Maar ik loop echt niet uit de pas hoor. Niks buitensporigs." Gravures Margriet Verbeek etaleert in Het Turfschip naast de penning van de Vrede van Breda een zilveren koffie- en theeservies dat in 1776 is gemaakt door de Bredase zil versmid Adrianus van Beugen. Zeven grote gravures over het be leg van Breda door het leger van Philips IV, gedrukt door Plantijn Moretus in Antwerpen in 1629, zijn op de Bredase beurs ook zeer op hun plaats. Een interessante terugkeer naar de plaats van herkomst lijkt ook het schilderij van L.J. Kleijn (1817-1897) te maken. Het doek zou een bloemenmarkt in Breda verbeelden en op de achtergrond zou de Grote Kerk te zien zijn. Het is in derdaad een prachtig, helder schilderij met een knappe compositie, maar enige over eenkomst met het centrum van Breda is helaas niet te ontdekken. Opvallend is de grote roemer (24 cm) van sodaglas, uit het midden van de 17e eeuw, diamantgegraveerd met het wapen van prins Willem II of prins Willem UI. Op het drinkgedeelte staan de wa pens van zeventien gewesten, van Friesland en Groningen tot Namen en Artois. Omzet Over het totale resultaat van de Bredase beurs valt weinig te zeggen. Wat een handelaar in de paasweek omzet in Breda, houdt hij zelf en een optelsom van alle verkopen wordt niet ge maakt. Onder de antiquairs die dit jaar een goede slag hopen te slaan, bevinden zich Kunsthan del 't Geelhuys uit Oosterhout (schilderijen), M.H. Schreurs uit Breda (antieke uurwerken), 't Fraulahofje in Antwerpen en de firma A. Koekkoek, gevestigd in Londen. De catalogus toont haarscherp de prachtigste sieraden, ikonen, ta fels en kasten, maar een van de advertenties achterin drukt 'de aspirant-koper nog net even met de neus op de werkelijkheid. Naast de cursussen die Jan Pieter Glerum aanbiedt en de wervende - teksten voor beurzen in Bazel, Brasschaat, Knokke en Brugge biedt de Bewakingsdienst Nieuw-Ginneken diensten aan op het gebied van surveillance, be waking en alarmnavolging. An tiek kost iets meer dan het prijs kaartje aangeeft. 30e Nederlandse Kunst- en An tiekbeurs Breda in Het Turfschip in Breda, van 30 maart tot en met 8 april. Open: dagelijks 14-22 uur, zaterdag, zondag, Goede Vrijdag, paaszaterdag enbeide paasdagen 11-18 uur. Van onze verslaggever Het museum Beelden aan Zee is de ideale locatie voor de overzichtsten toonstelling van Arthur Spronken. ™er gelegenheid van zijn 65e ver jaardag toont het Scheveningse mu seum 150 werken van de Limburgse beeldhouwer. Heelden aan Zee is de ideale locatie voor elke beeldententoonstelling, en !s dan ook speciaal voor die bestem ming ontworpen door architect Wim Quist. Het initiatief kwam van het verzamelaarsechtpaar Scholten, ter huisvesting van hun particuliere collectie beelden. Het museum Beelden aan Zee be staat nu anderhalf jaar. Je moet er even naar zoeken, want het ligt half mgegraven in de Scheveningse dui- h®, op een steenworp afstand van het Kurhaus. Maar ben je eenmaal tonnen dan wacht je een reeks ver rassingen. Heelden aan Zee mag met recht een vorstelijke locatie genoemd worden. 1 en eerste is daar het riante uitzicht op de Noordzee en het bijbehorende, voor de kunst immer gunstige, licht. Ten tweede is het museum vorstelijk gelegen, in letterlijke zin. Want Beelden aan Zee is feitelijk in twee waaiers om het neoclassicistische paviljoen heengebouwd dat koning Willem I in 1826 voor zijn ziekelijke gemalin Wilhelmina liet bouwen op het Scheveningse duin. Daarmee is de relatie met het ko ningshuis nog niet uitgeput. Want de huidige exposant, Arthur Spron ken, mag zich verheugen in regel matig bezoek van koningin Beatrix aan zijn etalier in het Zuidlimburg se Beek. Ons staatshoofd is zoals be kend zelf een verwoed beeldhouwer. Het is de enige bezigheid waar zij, naast haar verplichtingen als staatshoofd, tijd voor vrijmaakt. Vandaar haar belangstelling voor grootmeester Arthur Spronken en in zijn kielzog voor meester-gieter Pie Sijen, al dertig jaar de vaste en on misbare partner van Arthur Spron ken. De goede relaties tussen Spronken, het collectionneurs-echtpaar Theo en Lida Scholten en het koninklijk gezin hebben geleid tot een opmer kelijke opdracht: vijf gebeeldhouw de koppen, van koningin Beatrix, prins Claus en hun drie zonen, in een cirkel geplaatst, op ruim twee meter hoge zuilen. Eerder deze week is de beeldengroep door koningin en prins zelf onthuld. Ze blijven perm- nanent tentoongesteld in Beelden aan Zee, en wel buiten-, want een be langrijk deel van de collectie ver blijft dag en nacht in weer en wind. Architect Quist heeft voor een unie ke buitenlocatie van patio's en ter rassen gezorgd, met elkaar verbon den door licht hellende en draaiende wandelpaden, waar (alweer) het uit zicht op de zee bijdraagt aan het bij zondere karakter van deze plek. Arthur Spronken, die na Charlotte van Pallandt de tweede kunstenaar is die de eer te beurt valt om in deze prachtige entourage te exposeren, is de beeldhouwer van het grote ge baar, van de getemde energie, van kracht en beweging. Steeds op nieuw geeft hij vorm aan zijn be langrijkste thema, het paard, sym bool van kracht, vitaliteit en schoonheid. De fascinatie voor paarden schijnt te stammen van Spronkens bet-overgrootvader, de Russische kozak Sproinkin, die met de terugtrekkende legers van Napo leon meekwam en zich in het Lim burgse Neerbeek vestigde. In het Scheveningse museum zijn werken uit alle perioden van de car rière van Spronken te zien, in brons, steen, hout en tegenwoordig ook in kunststof - in dat laatstgenoemde materiaal is naar verluidt ook ko ningin Beatrix geïnteresseerd). In totaal zijn 150 beeldhouwwerken te zien, alsmede een aantal tekenin gen, die ook onmiddellijk als Spron kens herkenbaar zijn. Naast paar den zijn geboetseerde portretten de tweede specialiteit van "Spronken, robuuste koppen, zoals die van de Finse componist Jean Sibelius. En daarmee is de link met Finland ge legd: Spronkens tweede vaderland. Hij heeft er atelier, waar hij ieder jaar een maand of langer aan het werk is. Tentoonstelling Arthur Spronken. Museum Beelden aan Zee, Boule- vard/Harteveltstraat, Scheveningen (200 m ten Z van Kurhaus. Geopend alle dagen behalve maandag, van 11.00 tot 17.00 uur. Gebeeldhouwd portret van de koningin

Krantenbank Zeeland

de Stem | 1996 | | pagina 15