Medisch Centrum
rr i Klokkenberg
beleeft weer
roerige tijden
:n heuvel
IEREIDER
KLOKKENBERG
C5
1
igsbedrijf b.vj
iviele techniek
nakers
'eden |,afl
een medewerKfl
machinisten
rlieden
achinisten
In ons Bedrijfsbureau een
met CV kunt u binnen 14
dit blad richten aan:
Ir BV,
Ijn,
fught
ikaturenummer 96090B,
Int u contact opnemen met
1 tel. 073-6571616.
■zoek kan deel uitmaken van de I
pjSTBM
ZATERDAG 9 MAART 1996
I
I
I
1
I
1
I begeleidt bij werving 4 seten*.
ben bij aanname van personeel,
kende reputatie met
zien van de breedte
van het produkten-
)te applicatie know-
erke ondersteuning
'ed van produkt-
ounting telt 5 mede
hoeve van de strate-
svorming van basic
e verdere professio-
ntstaan de volgende
rbeidsvoorwaarden
emisch niveau, bij voor-
sche of bedrijfskundige
idrijfseconomische erva-
iustriële omgeving. Ken-
ieve systemen en toepas-
i management-teehnieken
leidinggevende ervaring
varing met verschillende
ijk.
lethodische rekenaar en in
izichtelijk te maken en te
waarbij de communicatie-
kkeld zijn.
kheid met een onafhanke-
igen; u bent klantgericht,
en 35 jaar en u beheerst de
•ede op management-niveau, is onderdet
tuart met 38 kantoren wereldwijd.
Voorzitter M. van den Dungen hield vragen goeddeels af.
foto cor viveen
«e «r ff
fd'
jv» 'ra
111 1
^sm|L fj
»r. f
ïfefe:.:.
- -
WÊÊÊÊKÊÊIKÊÊÊIÊÊÊÊÊÊÊÊÊÊÊKÊKBmtÊÊÊKBKÊÊÊÊÊItÊÊÊÊu
•wat begon als sanatorium voor tbc-patiënten is tegenwoordig een instelling met een begroting van zo'n 85 miljoen gulden, 300 bedden en 900 medewerkers, verdeeld over vijf klinieken, foto king air
il maanden broeit de onrust
nmedisch centrum De Klok-
lenberg in Breda. De Inspec
tie voor de Gezondheidszorg
|af de befaamde hart/long-
tliniek deze week een harde
|ik. Malaise aan de Mark.
Door Carl Mureau
I en met regenwater verzadigde
Mark meandert langs het me-
disch centrum. Bus 130 draait
Ivan het parkeerterrein. Bezoe-
|ere melden zich voor een opgenomen
milielid. In de wachtkamer van de
M bladeren patiënten door de privé-
benkelen van Caroline Tensen en Paul
|tLeeuw, of ze staren voor zich uit.
lit lijkt een doodgewone dag in De
"oftenberg, maar dat is slechts
dijn. Het rommelt weer eens in het
disch centrum aan de rand van het
In het Thoraxcentrum, de
Nek voor hart- en longchirurgie, is
spanning te snijden. De tik die de
wectie voor de Gezondheidszorg af-
jwpen week uitdeelde, is hier hard
^gekomen.
oalisten in blauwwitte kledij lo-
I® op hun klompen door de gang.
Wen met de pers is hen verboden. De
Md van Toezicht is al het gedonder
Fj Het conflict tussen het Thorax-
™nim en Klokkenbergdirecteur G.
is nog steeds niet opgelost. Het
F® een bikkelharde strijd, die vo-
8 Pat september in alle hevigheid
jujküperatie
t dood van Oudenbosschenaar J.
'yuans, op 14 september 1995, legt
r reeds sudderende conflict bloot. De
«I t o 6 'n Tranciscuszieken-
e Roosendaal kanker in een long
h,""^teerd, ondergaat op 30 au-
IfS u Hokkenberg een kijkope-
1™j ™rstkas. Die is bedoeld om
Van Schie Werkendam
if Grond-, straat- en heiwerken
edige indiensttreding voorn
rkendam
xibele instelling
ede motivatie
n goede beloning oorwaj
ede secundaire arbeidsw
leidingsmogelijkheden
visselend werk „,,iritaties11
3n/of schriftelijke s „leid#1!
irsonalia, ervarings-
t u richten aan: ziiiig,
rkendam t.a.v. dhr. J- dair,
aat 3, 4251 LM Wei***»,
na 19.00 uur 0183-5014^,
'ken °f er uitzaaiingen zijn.
lijj lrurS Th. van Geldorp maakt
|J^lokdarmPer0ngelUkeengaat"
LdlVetdere behandeling gaat nog
Terliirt» jander ®is- OP 14 september
lit if 0udenbosschenaar (56) in
tóuaekenhuis in Breda- De
It 7iin I 'n een rouwadvertentie
oodlntt- het gevol§ is van een
C? medische ingreep'. De pu-
fcldpsr,»6 merop volgt, zorgt ervoor
itolvL ?ten van het Thoraxcen-
i in rU8Ufi door ket overige perso
rgaan m tUiniek> een bittere strijd
K£AlrecteurG.Tanke.
IsledTbeklagen de medici zich
^"allen fVer j3t d'anke ben heeft la-
^tearheTd11Mak Looymans in de
ander zeerT^"1' SPoediS komt
'eten aju boven. Tanke wordt
de voa, Hniet kan communice-
Riakt. Rn!!!1 gen blijken zwaar
Öari 190. na zijn intreden in ja-
P'8festdriftö WoJS® Tanke nog
!n heb' v»«! lk hier aangetrof-
|eid. Een housiasme, verbonden-
r0Vahef i, ï®tie die beel alert en
Kiteit." n so°rt vechtersmen-
r die bnokk,
mrsgeest krijgt hij al
spoedig zelf nadrukkelijk te maken. De
medici van het Thoraxcentrum gaan
tot het uiterste in hun gevecht met
Tanke. Wat de essentie van het conflict
is, is nooit helemaal duidelijk gewor
den. Ook de soms sappige roddels over
privékwesties, die zelfs de scriptschrij
vers van Medisch Centrum West niet
kunnen bedenken, brengen geen ver
heldering.
Maar wat de specialisten duidelijk
steekt, is de wijze waarop hun direc
teur de top van het Thoraxcentrum wil
inrichten. Net als in de andere vier kli
nieken van de Klokkenberg wil Tanke
een manager met één medisch hoofd de
leiding in handen geven. Maar in het
Thoraxcentrum werken drie aparte
maatschappen en die willen alle een
even zware stem in het kapittel heb
ben. 'Een anesthesist kan nu eenmaal
niet voor een hartchirurg spreken.'
Dit gevecht om de macht leidt tot eni
ge moddersmijterij. Uiteindelijk eisen
de vijftien thoraxspecialisten het ver
trek van directeur Tanke, die in de
cember ook nog in conflict raakt met
de medici van de Dr. Hans Bergerkli
niek (epilepsie). De Raad van Toezicht
wacht heel lang met ingrijpen, waar
door de ruzie binnen het medisch cen
trum escaleert.
Geschiedenis
Het is zeker niet de eerste keer in de
ruim vijftigjarige geschiedenis van De
Klokkenberg dat het rommelt aan de
Galderseweg. Wat begon als sanato-
rium voor tbc-patiënten is tegenwoor
dig een instelling met een begroting
van zo'n 85 miljoen gulden, 300 bedden
en 900 medewerkers, verdeeld over vijf
klinieken. De klinieken zijn het long
en astmacentrum Schoondonck, de Dr.
Hans Bergerkliniek (epilepsie), het
centrum voor kinder- en jeugdpsychia
trie De Mark, het centrum voor aller-
gologie-immunologie van dr. Z. Peli-
kan en het Thoraxcentrum.
In het Thoraxcentrum vinden jaarlijks
bijna 1600 open hartoperaties plaats,
pakweg 20 longoperaties en ruim 1000
dotterbehandelingen. De hartkliniek,
uitgerust met vier operatiekamers,
heeft sinds de oprichting in 1978 een
goede naam opgebouwd. Hartpatiën
ten beginnen hier aan een nieuw leven,
waarin het weer mogelijk wordt te
wandelen en fietsen zonder enorme
vermoeidheid. Wie in zijn naaste om
geving een hartpatiënt kent die in de
kliniek aan de Galderseweg behandeld
is, kent ongetwijfeld enthousiaste ver
halen over de persoonlijke benadering,
die onder meer inhoudt dat familie
voor, tijdens en na de operatie perma
nent op de hoogte gehouden wordt.
„De Klokkenberg staat bij ons zeer
goed bekend," zegt voorzitter J. van
Overveld van de Stichting Nederland
se Hartpatiënten. „De medische resul
taten zijn goed en wat wij uit verhalen
van patiënten horen, is dat men in het
algemeen heel tevreden is, vooral om
dat veel tijd aan de patiënten wordt
besteed."
Toch is het Thoraxcentrum al diverse
malen onderwerp geweest van grote
perikelen. De affaire Van der Schaar,
een eigenzinnig chirurg, haalde in de
beginjaren van de hartkliniek breeduit
de pers. In 1985 zorgde hartchirurg
Wijers voor beroering, vanwege een
dubieuze constructie met.patiënten uit
Turkije. De affaires bevestigden het
beeld dat hartchirurgen niet alleen
grootverdieners waren, maar ook nog
eens heel lastige persoonlijkheden met
grote ego's.
Maar niet elk conflict in De Klokken
berg speelde in of rond het thoraxcen
trum. In 1992 moest directeur Kegelaer
plots het veld ruimen, nadat er een die
pe vertrouwenscrisis was ontstaan tus
sen hem en de volledige ondernemings
raad van De Klokkenberg. Over die
kwestie is het naadje van de kous nooit
bekend geworden. Maar Kegelaers
vertrek zou onder meer te maken heb
ben gehad met de toen actuele plannen
voor een fusie met het Ignatiuszieken-
huis, die vooralsnog niet van de grond
gekomen is.
Kegelaers opvolger Tanke (die kwam
na tussenpaus Sissingh) bevindt zich
nu dus ook in de vuurlinie. Op 20 fe
bruari verloor hij voorlopig de super
visie over het Thoraxcentrum, omdat
de verhoudingen onherstelbaar be
schadigd waren. Tanke werd voor dat
werk op non-actief gesteld. De vraag is
wat de naaste toekomst hem brengen
zal.
Antwoord
Binnen korte tijd zal op die vraag een
antwoord komen. De Raad van Toe
zicht van De Klokkenberg besloot vo
rig jaar november, toen de problemen
echt uit de hand liepen, een commissie
in te stellen die oplossingen moest aan
dragen voor de problemen tussen het
Thoraxcentrum en de directie van De
Klokkenberg. Na de eerste rapportage
van die commissie, onder leiding van
prof. dr. R. in 't Veld, werd Tanke ge
deeltelijk op non-actief gesteld.
Van het bureau Berenschot werd drs.
L. Markensteijn binnengehaald als in
terim-manager. Die heeft de afgelopen
twee weken intensieve gesprekken ge
voerd met medici, verpleegkundigen
en ander personeel binnen het Thorax
centrum. Om die sessies tot een succes
te maken, werd het aantal open hart
operaties bijna gehalveerd, 's Morgens
werd er geopereerd, 's middags was het
vergadertijd.
Het werk van de interimmanager zit er
nagenoeg op. En de commissie In 't
Veld zal dit weekeinde haar werk af
ronden, zo is de bedoeling. Die zal met
aanbevelingen komen om verbetering
te brengen in de organisatie van de kli
niek en de onderlinge communicatie.
Als het aan de specialisten van het
Thoraxcentrum ligt, vliegt Tanke ver
volgens de laan uit, want met deze man
kunnen zij (zo veel is wel duidelijk)
niet uit de voeten.
Schoonheidsprijs
Maar of dat zal gebeuren, is de vraag.
Wat zal de Raad van Toezicht doen?
Die heeft tot nog toe zeker niet de
schoonheidsprijs verdiend in het aan
pakken van de problemen in De Klok
kenberg. Neem nu de persconferentie
over het rapport van de Inspectie voor
de Gezondheidszorg over de 'zaak
Looymans'.
Voorzitter M. van den Dungen, ouddi
recteur van de scholengemeenschap
KSE in Etten-Leur, had er zelfs een
middagje mediatraining voor gevolgd
te Utrecht. Toch presteerde hij het
dinsdagmiddag, in de kapel van de
Klokkenberg, om meteen bij aanvang
een deel van het journaille de gordij
nen in te jagen. Radioverslaggevers
kregen na afloop geen kans om nog in
terviews af te nemen, meldde Van den
Dungen, en het kwaad was geschied.
Verder hield hij vragen goeddeels af
met het excuus dat de Raad van Toe
zicht het rapport van de Inspectie pas
diezelfde ochtend in zijn bezit had ge
kregen. En dat was bezijden de waar
heid, omdat een exemplaar van het
eindrapport al een dag eerder in bezit
van de Raad was gekomen... Blijkbaar
is het woordvoerderschap Van den
Dungen ook niet best bevallen, want
sinds die persconferentie is G. Eissens
zegsman van de Raad van Toezicht.
Stuntelig
Zacht gezegd kwam de presentatie
dinsdag nogal stuntelig over. Het leid
de haast de aandacht af van het besluit
dat de Raad van Toezicht die dag nam.
Het was een ernstig besluit, ingegeven
door een harde boodschap van de In
spectie voor de Gezondheidszorg. Die
noemde de voortzetting van longope
raties in De Klokkenberg 'onder de
huidige omstandigheden om reden van
veiligheid en gezondheid niet meer
verantwoord'. De Raad van Toezicht
zag zich genoodzaakt om die longope
raties met onmiddellijke ingang op te
schorten.
Aanvankelijk kwam die maatregel
vreemd over. Op basis van één incident
werd plots een heel bedrijfsonderdeel
stilgelegd. Maar wie inzage heeft ge
had in het rapport van de Inspectie,
krijgt wel iets meer begrip voor het be
sluit. De dood van de man uit Ouden
bosch wordt geweten aan 'een opeen
stapeling van fouten, tekortkomingen
en nalatigheden'.
Dat alles wordt vooral de eerstverant
woordelijke chirurg zwaar aangere
kend, maar ook de overige verwijten
aan het adres van het hele Thoraxcen
trum van De Klokkenberg zijn niet
mals. „Naar zo blijkt, heeft men de op
vatting dat de eindverantwoordelijk-
Directeur G. Tanke wordt verweten dat hij niet kan communiceren.
foto de stem/dick de boer
In het Thoraxcentrum vinden jaarlijks bijna 1600 open hartoperaties plaats.
foto de stemidick de boer
heid voor de patiënt ophoudt te be
staan zodra de patiënt naar een andere
afdeling gaat," schrijft de Inspectie,
die de afbakening van taken rigide
noemt en een gevaar voor de continuï
teit van de zorg. „Het verloop van de
casus Looymans maakt pijnlijk zicht
baar hoe desastreus de gevolgen kun
nen zijn van dit gebrek aan integrale
zorg."
Familie
Looymans ging na zijn operatie op 30
augustus via de intensive care (om bij
te komen uit de narcose) naar de long
afdeling van het long en astmacentrum
in de Klokkenberg. In de 'familie', zo
als het medisch centrum zijn eigen or
ganisatie graag afficheert, worden veel
overdrachten mondeling gedaan. En
daarin zou een verklaring kunnen lig
gen voor de gebrekkige communicatie
in het geval Looymans.
Maar de Inspectie is daar niet gevoelig
voor. „De mate van verslaglegging
acht de inspectie onvoldoende." Ze
verwijst naar landelijke aanbevelingen
uit 1993 voor de wijze waarop ver
schillende disciplines moeten omgaan
met patiënten die een longoperatie on
dergaan. „Het moge duidelijk zijn dat
in de Klokkenberg aan deze eis niet
voldaan wordt."
Een belangrijke reden waarom de In
spectie longoperaties in De Klokken
berg niet langer verantwoord acht, is
dat het aantal gezakt zou zijn tot bene
den de kritische grens van twintig per
jaar. De expertise van de chirurgen en
het verplegend personeel neemt af,
waardoor de kans op complicaties gro
ter wordt.
Van Geldorp, die bekend staat als een
bekwaam operateur, was overigens
zelf betrokken bij het opstellen van die
ondergrens van twintig operaties per
kliniek per jaar, die landelijk als richt
lijn geldt. De Klokkenberg is in de
laatste vijf jaar veel minder longopera
ties gaan doen, omdat ook de zieken
huizen in Roosendaal en Bergen op
Zoom dit soort verrichtingen zelf gin
gen uitvoeren. In Zuid-West-Neder
land stuurde alleen het ziekenhuis van
Terneuzen nog wel eens longpatiënten
voor een operatie naar De Klokken
berg.
Brussel
Nog een aspect uit het inspectierap
port is hier de moeite van het vermel
den waard, al is het alleen maar omdat
de Raad van Toezicht het bestaan van
zo'n passage ontkende. De Inspectie
laat zich in een zijdelingse beschou
wing ook uit over de werkzaamheden
die Van Geldorp in Brussel verricht.
Met instemming van de Klokkenberg-
directie voert hij ook hartoperaties uit
in de hoofdstad van België.
De Inspectie schrijft: „In de casus
Looymans wordt duidelijk dat de tho
raxchirurg niet de tijd en aandacht aan
zijn patiënt besteedde die nodig was.
De deskundigen vragen zich af of de
stafbezetting wel groot genoeg is om
het grote aantal hartoperaties uit te
voeren en daarnaast nog voldoende
tijd te hebben voor andere actviteiten
als de longchirurgie. De vraag dringt
zich op hoe het opereren in België in
reguliere werktijd daarbij nog is in te
passen."
Van Geldorp, die de afgelopen dagen
geen enkele operatie heeft verricht,
geeft te kennen dat hij momenteel geen
enkel commentaar kan leveren.
Ontknoping
De week is voorbij. Het conflict in De
Klokkenberg zal waarschijnlijk deze
maand nog zijn ontknoping krijgen.
Het wachten is op de rapportage van In
't Veld en de stappen die de Raad van
Toezicht vervolgens neemt. Vliegt di
recteur Tanke de laan uit, krijgt het
Thoraxgilde een pak voor de broek, of
gaat de Raad van Toezicht met kleine
organisatorische ingrepen gewoon
over tot de orde van de dag? Het blij
ven spannende tijden, aan de boorden
van de Mark.
En dan zit er ook nog een tweede rap
port van de Inspectie voor de Gezond
heidszorg aan te komen. Die heeft een
zogeheten METI-onderzoek verricht
(Methodische Toetsing Instellingen in
de gezondheidszorg), waarvan de eer
ste conclusies al zijn uitgelekt via
NRC/Handelsblad.
Hoewel inspecteur M. Westerouen van
Meeteren de professionele deskundig
heid van de thoraxchirurgen bij het
uitvoeren van hartoperaties niet ter
discussie stelt, hekelt hij ook op dit
vlak het gebrek aan voldoende overleg
tussen de verschillende maatschappen.
„De thoraxchirurgen zouden er een
sterk solistische werkwijze op nahou
den, niet-specialistische artsen te wei
nig coachen en onvoldoende openstaan
voor kwaliteitszorg en interne toet
sing," zo meldde de krant.
Daarmee is een voorschot gegeven op
een tweede zware tik die de specialis
ten van het Thoraxcentrum te verwer
ken krijgen. En de eerste is al zo hard
aangekomen. „Wat zit hier achter," zie
je ze denken. Smoezend wandelen ze
op de gang van de polikliniek. Ver
schrikkelijk vinden ze datgene wat er
nu gebeurt.
Hun goede naam gaat te grabbel en ze
mogen hun mond niet opendoen. Een
verzuchting, eigenlijk niet bestemd
voor de krant: „We hebben hier toch
wat goeds opgebouwd, maar het is nu
net of alles wat we doen hartstikke
slecht is. Je kunt alles op papier nog zo
mooi vastleggen, maar goed werk valt
of staat met de wijze waarop mensen
hun werk doen."
In de wachtkamer lezen patiënten 'de
bladen', of staren wat voor zich uit.
Voor het raam van de receptie snoept
een koolmees van een bolletje vet. Be
zoek keert huiswaarts. In de tuin voor
de kapel huppelt een haan.
Het lijkt een doodgewone dag in De
Klokkenberg, maar dat is schijn.
