Weekend
DAS-SIND SIE
UNS WERT.
Kattenbak
met
een geurtje
DE STEM
DE STEM
Vergrijzing
Nee, er sterven in de grote Bondsrepubliek
geen mensen van honger.
De 'nieuwe armoede' in Duitsland
is een maatschappelijk
fenomeen dat vooral zichtbaar
wordt in de kille statistieken:
Duitsland telt bijna een miljoen daklozen.
De financiële situatie van vrijwel
alle Duitse steden is dramatisch.
Berlijn is theoretisch failliet.
Meer dan zeven miljoen Duitsers
moeten rondkomen met minder
dan de helft van het
Duitse doorsnee-inkomen.
Acties voor gerichte hulp hebben succes.
In Hamburg functioneert
een 'giften-parlement'.
Woningnood
Duitsers verdringen
gedachten aan mensen
op of onder armoegrens
Kinderen
Gerichte hulp
Financiële situatie
vrijwel alle Duitse
steden is dramatisch
'Giften-parlement'
Verzet
ZATERDAG 9 MAART 1995
Eerst had ik het nog niet zo in de gaten. Een lan
ge vrachtwagen met de tekst VAN HAREN KAT-
TEBAKVULLING passeerde mij en voegde weer
keurig in. De chauffeur rolde een shagje en luis
terde naar een gouwe ouwe. Tenminste, zo stel
de ik het mij voor Maar toen kwamen die twee
motoren die 'm de berm inreden.
De chauffeur liet zich verbaasd uit de cabine
zakken. Ik stopte even verderop. Zou de man
drugs smokkelen en nergens van weten? „Er
mankeert niks aan de wagen," zei de chauffeur,
geïrriteerd rook uitblazend. „Ik heb 'm gloedje-
nieuw van de baas gekregen."
„Dat zie ik," zei de ene motorman. „Daarom
juist. Uw telefoon- en fax-nummer zijn heel cor
rect aangepast. Heel jammer van die letters."
De chauffeur keek naar het opschrift op het
blauwe doek van zijn wagen. VAN HAREN KAT-
TEBAKVULLING. Ja, vulling kan natuurlijk van
alles zijn. Ook marihuana of zo.
De twee mannen keken de arme chauffeur
streng aan, ongeveer zoals een leraar een leer
ling onder druk zet. Ze droegen groene unifor
men, ik had die pakken nooit eerder gezien. De
chauffeur las de tekst een paar keer hardop
voor en begon voorzichtig te lachen. „Niks mis
mee, toch?".
„KATTEBAKVULLING. U wilt het gewoon niet
zien," zei de ene groene man, mogelijk de
hoogste in rang. „U wordt toch geacht op de
hoogte te zijn van de nieuwe spellingsvoor
schriften. U moet als weggebruiker weten wat
de regels zijn, op het gebied van verkeer, van
Europese afspraken en ook op het vlak van de
Nederlandse taal."
Er knapte iets bij de chauffeur. De andere groe
ne man haalde een bekeuringenboekje uit zijn
binnenzak. Hij sprak en noteerde tegelijk. „Het
woord kattenbakvulling abusievelijk gespeld als
kattebakvulling. Zonder de bij wet toegevoegde
N."
„Wat weet ik van die nieuwe spelling? Dit heeft
m'n baas erop laten zetten," zei de chauffeur.
„Maar u bent degene die ermee rondrijdt en het
taaimilieu bevuilt," zei de eerste groene man.
„Ik geef u een lichte boete. Laten we het maar
beschouwen als een vorm van kattenkwaad. Nu
ook met een N in het midden."
Nog diezelfde dag vernam ik dat nauwelijks een
kilometer verder een andere trucker was aange
houden. Op zijn wagen stond VERSPRODUK-
TEN. Ik dacht even dat de man een prent kreeg
omdat het opschrift de indruk wekte dat hij in
poëzie deed, dat hij op stap was met gedichten.
VERSPRODUKTEN Nee, het waren weer die
groene mannen op de motor. Produkt mag niet
meer met een K. Het moet nu met een C. Zo is
dat vastgesteld. De chauffeur verzette zich en
werd in de boeien geslagen.
Daarna las je regelmatig stukken in de krant
over boetes en bekeuringen wegens openbare
opschriften in de oude spelling. Overal doken de
groene rakkers van de Taalpolitie op. Hun groen
was even groen als het nieuwe groene boekje
en zaaide een gazon van twijfel over de gehele
Nederlandse bevolking. Het aantal verkeerson
gelukken nam toe en er gebeurden dingen die
deden denken aan die beschamende IRT-affaire.
In een paar maneges infiltreerden mensen van
de groene politie in burgerpak. Juist in de paar-
denwereld wordt de wet overtreden, was hun
uitgangspunt. Verdachten die in het openbaar
praatten van PAARDESPORT, PAARDESTAL en
PAARDEVIJG, konden rekenen op een flinke
douw. Een slager kon een hele voorraad vetvrije
zakjes met het opschrift FIJNE PAARDEBIEFSTUK
terughalen. Ook hij had geweigerd de wettelijke
N achter paarde- te plaatsen. Een Groninger
meldde zich deemoedig op het politiebureau,
hij had op zijn zaak PAARDEBLOEMEN gezet. Hij
stond binnen een minuut buiten, want PAAR
DEBLOEM hóórt gewoon zo gespeld te worden.
Het is immers paardeNpoep en paardebloem.
Het ging helemaal te ver toen meneer Bolkes-
tein van de WD op zijn eigen oprit werd aange
houden. Hij zou volgens de Taalpolitie op zijn
brievenbus BOLKENSTEIN moeten zetten. Ik
probeerde geen fouten te maken, ik schreef
elke avond geestdriftig mee met de grote dic
tee-lezer Philips Freriks, maar door hem raakte
ik nog veel meer in de war.
Ik schreef een boze brief aan mijn dagblad over
een onjuiste kop. Hij werd geplaatst in de
rubriek ingezonden brieven en toen zag ik dat ik
een domme overtreding had gemaakt. Ik had
KRANTEKOP geschreven in plaats van KRAN
TENKOP. De Taalpolitie stond die avond voor de
deur.
Het waren spannende weken. Ik had het geluk
dat justitie een fout maakte in de dagvaarding.
De hele aanklacht was ongeldig. Een ambtenaar
had het over BURO, hij had leren schrijven in de
jaren zeventig. 'De verdachte legde een verkla
ring af op het buro van politie,' had hij geno
teerd. De man kreeg een gouden handdruk en
schijnt nu een handeltje te hebben in katten
bakvulling gemaakt van gemalen paardenvij
gen.
Sindsdien wordt er niet of nauwelijks meer (hihi)
gekontroleerd.
GEBURT STAGSFEIER
IN DER KAISERSTRASSE
Schrille maar gewoon geworden tegenstellingen in het Duitse stadsbeeld. Deze twee zwervers behoren zeker niet tot de doelgroep van de adverterende sieraden-handelaar.
Je telt op de Königsallee in Düsseldorf
vandaag de dag meer bontjassen dan
bedelaars. Een typisch seizoensver
schijnsel. Als binnenkort de lucht zachter
wordt, de temperatuur stijgt en de bontman
tels aan hun zomerslaap beginnen, dan neste
len de bedelaars zich, dicht naast elkaar,
tegen de puien van de chique winkels op deze
'Prachtallee'. Gênant, vinden veel passanten.
Vooral omdat er zoveel Duitsers bedelend
hun hand ophouden. Inheemse armoede
bestaat in het rijke Duitsland immers niet...
En als het wél zo zou zijn, dan kun je er maar
beter niet over praten. Trouwens, waar zou
precies over gepraat moeten worden? Het ont
breekt aan betrouwbare, gedetailleerde cij
fers. „We zijn arm in onze kennis over
armoe," aldus het christen-democratische
Bondsdaglid Heiner Geissler.
Veel Duitsers verdringen liever de gedachte
dat er in hun directe omgeving mensen op of
onder de armoegrens leven. Niet arm in de
strikte betekenis van dat woord, want in de
grote Bondsrepubliek sterven geen mensen
van honger. De 'nieuwe armoede' in Duits
land is een maatschappelijk fenomeen dat
vooral zichtbaar wordt bij de sociale dienst
van de grote(re) steden; in de daklozentehui-
zen en bij de 'armenkeukens' van weldadig
heidsinstanties. En vooral natuurlijk in de
kille statistieken: Duitsland telt bijna een
miljoen daklozen; tussen de 5000 en 7000
straatkinderen; twee miljoen 'arme' kinderen
en meer dan 2,5 miljoen steuntrekkers ver
deeld over bijna 1,3 miljoen huishoudens.
Tendens stijgend.
De vergrijzing van de bevolking verplicht
jonge, werkende Duitsers tot steeds grotere
bijdragen om de sociale uitkeringen aan
ouderen en werklozen, sociaal zwakkeren en
verpleegbehoeftigen in stand te houden.
Daarom wordt óók in de Bondsrepubliek
hartstochtelijk over de houdbaarheid van het
sociale stelsel gediscussieerd. Over kortingen,
over misbruik. De oppositie gebruikt graag
het verwijt dat de regering aalmoezen ver
deelt zonder werkelijk te helpen en dat ze
harteloos in de sociale voorzieningen snijdt.
Feiten en cijfers waar de doorsnee-Duitser
maar moeilijk aan went. En waar vooral loka
le bestuurders nachtmerries van krijgen. „We
worden als gemeenten opgezadeld met steeds
meer taken die eigenlijk bij de deelstaat of de
landelijke overheid thuishoren. Ik noem de
huisvesting van asielzoekers, de sociale
woningbouw en de financiële steun aan nood
lijdenden. En dan zijn wij nog een rijke stad
in vergelijking met de meeste steden in het
Roergebied," zegt Rainer Rohstock, leider
van de gemeentelijke sociale dienst van Düs
seldorf.
De financiële situatie van vrijwel alle Duitse
steden is dramatisch. Alleen al de gemeenten
in de westelijke deelstaten hadden vorig jaar
samen een tekort van tien miljard mark. Voor
het lopende jaar wordt geen noemenswaardi-
Door Frans Wijnands
Duitsland
moet
wennen
aan
armoede
ge verbetering verwacht. Berlijn is theore
tisch failliet.
In Duitsland bestaat woningnood. Er is voor
al een tekort aan sociale woningen. Alleen
staanden hebben het helemaal moeilijk om
passend onderdak te vinden. Omdat in de
grote steden de huren hoog zijn en eerder de
neiging hebben te stijgen dan te dalen, kun
nen veel mensen de huur niet meer betalen.
Ze moeten verhuizen, of zelfs gedwongen
worden hun huurwoning te ontruimen. Wie
niet op eigen kracht of met overheidshulp
onder de pannen komt, wordt 'dakloos'; zwer
vend of vaste bewoner van een daklozente-
huis.
In Düsseldorf leven volgens een recente tel
ling meer dan 200 mensen permanent op
straat. Een relatief laag cijfer op een bevol
king van 570.000. Maar nog eens 4000 mensen
hebben geen eigen dak boven het hoofd en
'wonen' min of meer permanent in daklozen-
tehuizen. Het sterkst stijgt het aantal daklo
zen in de leeftijdsgroep van 18 tot 25 jaar; een
landelijk verschijnsel. Een bestaansminimum
of minder betekent doorgaans maatschappe
lijk isolement. Meer dan zeven miljoen Duit
sers moeten rondkomen met minder dan de
helft van het Duitse doorsnee-inkomen.
Een op de negen Westduitse kinderen leeft
daardoor in een kansarme omgeving. In oos
telijk Duitsland is dat zelfs een op de vijf.
Vier miljoen kinderen groeien op in veel te
kleine woonruimten.
De erbarmelijke woonomstandigheden, het
geweld binnen de soms catastrofale ouderlij
ke samenleving en het voortdurende gebrek
aan al het andere dan het dagelijkse brood,
jaagt kinderen de deur uit. De straat op. In
het westen van Duitsland zoeken ze bij voor
keur de keiharde leefwereld rond de grote
stations op. In het oosten van de Bondsrepu
bliek vinden zwerfkinderen elkaar in
afbraakbuurten en in de duistere hoeken van
de oude binnensteden.
De Duitse minister voor onder meer Jeugdza
ken, Claudia Nolte, vindt dat de 'straatkinde
ren' dringend en efficiënt geholpen moeten
worden. Het gros heeft uiteraard geen bron
van (vaste) inkomsten en vervalt al doende
van kwaad tot erger: diefstallen, bedelarij,
prostitutie, druggebruik. Zij heeft tot 1998
ruim drie miljoen mark uitgetrokken ter
ondersteuning van hulpprojecten in Ham
burg, Dresden, Karlsruhe en het Roergebied.
Waar de overheid tekort schiet - bij gebrek
aan ideeën en/of geld - schieten in tal van ste
den bewogen burgers te hulp. Kriskras door
de Bondsrepubliek worden initiatieven ont
wikkeld om gerichte hulp te bieden. In Mün-
ster, Bochum, Dortmund en Bielefeld zijn
kleine teams van (werkloze!) artsen en socia
le werkers letterlijk onderweg om daklozen
medische en andere bijstand te geven op de
plaats waar ze zich bevinden: op straat!
Veel zwervers lopen met een grote boog om de
sociale dienst, de dokter en de tandarts heen.
Ze komen er niet graag. Uit schaamte of uit
angst om hun onafhankelijkheid te verliezen.
De hulpteams zoeken deze mensen op in par
ken, onder bruggen en in stationshallen. Het
gaat er daarbij in de eerste plaats om het ver
trouwen te winnen. Om als tussenpersoon
afspraken te maken bij klinieken en andere
FOTO BARBARA*.
hulpverlenende instanties. Onmisbaar!
praktische armenzorg zijn de grote hulp
nisaties zoals het Caritas-verband, het 1
oniewerk van de Evangelische Kerk. I)
hartje van de Düsseldorfer 'Altstadt'
van de vele 'soepkeukens' in Duitsland,
lijks rond het middaguur wacht een lap
hongerigen ongeduldig op de gratis mn
In de stad is daarnaast en met sucm
experiment gehouden om politie-agenta
burger in te schakelen bij alle mogelijke!
ten sociale probleemgevallen.
De bekende cellist Beckmann startte ia
seldorf twee jaar geleden een actie 'I
ken tegen de kou'. In een mum van
hij 30.000 mark bijeen. Daarvoor
(deels tweedehands) slaapzakken die hij
tis onder de daklozen van de stad verds
Onder het vrijheidsmotto: graag of niet
er geen wilde, hoefde er geen aan te tt
Binnenkort wil Beckmann 'Concerta-;
de kou' organiseren; liefdadigheidsconce
waarvan de opbrengst rechtstreeks nan
aal zwakkeren wordt doorgesluisd.
Gerichte hulp is het nieuwe motto,
burg wordt dat op een bijzondere ma»
praktijk gebracht. Stephan Reimers is
der van het Evangelische Diakoniewe»
heeft een nuchtere kijk op ieders pers»
plicht tot naastenliefde. „De staat? Dat
we toch allemaal samen!". Niet roepen1
overheid moet helpen, maar zélf help1
zijn devies. De 51-jarige theoloog stiet
'Daklozenkrant' en was mede-initiatie»-
van het Hamburgse 'Giften-parlement
Dat functioneert verbluffend demo®
Wie per jaar minstens 120 mark bi)
wordt lid van het 'parlement' en mag';
zittingen meepraten over de besteding1
giften. Over voorstellen wordt met een-1
ge meerderheid besloten. Meer dan
Hamburgers hebben zich al aangei®
brachten samen 300.000 mark bije -
gulle 'parlementsleden' vinden het ee
gevoel dat ze gericht kunnen helpen 1
van geld op een anoniem rekening®®
storten zonder het minste idee te he
hun geld wordt besteed.
Toen de socialistische burgemees
Hamburg, Henning Voscherau, oni
een bal een reis voor twee Pers®
Toscane won, besloten hij en zijn1 v
geld (5000 mark) te schenken aan he F
lijke 'Giften-parlement'. Een moo 8
maar minder nog dan de drupp
bekende gloeiende plaat.
Twee jaar geleden ondertekenden 1
wetenschappers een verklaring die
actueel is: de Duitse sociaalstaat wee
lijks raad met de toenemende (ma
lijke) armoede. Het ontbreekt aan
betaalbare woningen, aan wer
structieve sociale steun. Geen exc
probleem overigens. Niettemin1S u
meerderheid van de Duitsers die
boven het bestaansminimum KW"
hoogst ongewoon om meer en me
ten te zien wegzakken in net
armoe-moeras.
Hel
Koningin Beatrix en prins Claus
rix, door haar alleen maar aan te k
rins Bernhard hield zijn
voor: 'Jullie mogen met
trouwen als ie maar wil w(
jullie gelukkig maakt'. Deze wens v;
hard ging bij Irene en Christina niet
vulling, maar het huwelijk van Be
Claus staat als een huis. 'Ich will t
Herz schenken', zong het koor der
geleden in de Westerkerk in Amsterc
geest van die aria van J.S. Bach 1
steeds voort in Huize Oranje.
Beatrix had als jonge vrouw, als we
ten uit die dagen mogen geloven, ven
de romances. De Italiaanse prins AU
zou een kandidaat zijn en ook de Ein
se notariszoon Bob Steensma lag go
race als serieuze gegadigde. De mee:
dacht ging uit naar de Duitse prins
zu Sayn - Wittgenstein. Het wachten
de bevestiging van de Rijksvoorli
dienst. Maar die bleef uit. Totdat e
graaf op 1 mei 1965 vanuit het strut
verliefde Bea gearmd zag wandeler
park rond kasteel Drakensteyn.
Beatrix (58) en Claus (69) zijn der
geleden geen 'verstandshuwelijk' aar
zoals zo vaak gebeurt in adellijke krir
trouwden op 10 maart 1966 in Am
uit pure liefde'. De keuze van Beat
ettige emoties op in het land, maar v;
en als zij is, zwichtte ze niet voor de
en van het verzet, de joodse gemeens
Nederland ('Claus raus'). Pas
1 in
ev
Waar staat geschreven dat ik cc
moet zijn? Nergens toch? Nou dan..
onge week beweerde ik dat ik he
oorlopig) nog bij Windows 95 zor
aar vanaf vandaag ziet mijn d-
oesondanks heel anders uit. Tenmin
ijn monitor weer terug heb, waai
n nieuwe hoogspanningstrafo
ai ze wilden hem graag wel e
daa m'^n knbel erbij, om zeker te
daar geen kink in zit.
n ussen is het een weekje behelpei
en °P die oeroude Tosh
Dost 1 dat 2400 bauds modempj-
der Z° Sne^ binnen als dikke c
worri lemand die het blijkbaar w-
siriD nL t maanden bestookt met
in nlaat ux °P mijn systeem te ir|
dows 95s rhet door hem ver«ul
gesaar, n®e ,week is hij een s
ik er tn aarscbijnlijk omdat hij
maando Tniet hi z°u trappen. l
moe£ rianT draait'' 20 blufte
95' nft u .draai ik zes maanden
want n, u6eftdie M-van B. te R.
"ukken eiTt Zelf Zijn handen v
Paarrüo kuren van het grülige
Ik heh Van BiU Gates-
j overeet Iïd''n beurt aan mijn ka
de in De "uSt §ebouden, bij New Mi
lend" n6n"aag(070-38i7030) twee
dichtstbby j6n Unux besteld
Linux' Jnde boekhandel de
'A
van
'Ba
ene Taco Hoekwate
