Duitsland is patiënt
en arts tegelijk
Als de Duitse
locomotief geen puf
meer heeft, wie moet
Europa dan trekken?
'Liever met de fiets
naar de kroeg, dan
met de Mercedes
naar het werk...'
Wijze heren moeten
Eurotunnel redden
Privatisering van Brits
Spoor begint als klucht
EXTRA
C5
s n IN 7
tiema-avonden:
t entertainment (heks,
fmodo, ketel vrouwtje)
:t en vrijdag 29 maart:
S heksenavond f 79,50
(ale heksenfuif f 89,50
tainment: troubadour)
n 20.00 tot 00.00 uur.
inden zijn erg geschikt
(crsoncclsfeesten e.d.!
Sper geheel vrijblijvend
liverse mogelijkheden.
iraat 118 Udenhout
(013) 511 18
lis in Duitsland de stem-
jirung beter dan de (eco
nomische) situatie, of is
[het omgekeerd? Praat
Iedereen ten onrechte
„wartgallig over de
Lagere jaren die komen?
■Er worden cynische
grappen gemaakt over de
inderdaad wat minder
riant geworden sociaal-
economisch-financiële
toestand van de 'bv
Duitsland': liever met de
fiets naar de kroeg dan
met de Mercedes naar het
werk... Maar bijna vier
miljoen werkloze Duit
pers zouden dolgraag met
ie fiets, desnoods te voet
paar het werk willen. Als
irmaar werk was; als er
jnaarwerk komt...
Onze correspondent
hans Wijnands over
'Standort Deutschland',
|tandplaats Duitsland.
>or Frans Wijnands
lonn - Vlaggen tellen op de
fijn. Een Duitse kennis
rtelde me onlangs dat 'ie
ten kind aan zijn door
dans ongedurige kinderen
lad gehad tijdens een rit
door het Rijndal, van
foblenz naar Bingen. Hij
l ze voorgesteld om te
[ijken waar al die schepen
i rivier vandaan kwa
llen, Heel onderhoudend,
ton was het de kinderen
t hem - opgevallen, dat
zoveel Nederlandse
daggen hadden geteld. Wel
pen keer het rood-wit-
w, tegen hooguit één
f eer het vertrouwde zwart-
i-geel.
[i let haventje van Oberwinter,
Königswinter en Rema-
ggen maar zelden binnen
ben. Maar of je nou daar, of
[de grootste 'binnenhaven van
in Duisburg, bij Duitse
[Miippers naar de gang van
Pffl vraagt, overal krijg je het-
ïlfde antwoord: 'Beroerd'.
F daan binnenschippers en
"«en internationaal bekend dat
i altijd wel wat te klagen heb-
ttMaar de Duitse vrachtschip-
[rsstaat het water werkelijk tot
Mercedes en Trabant: de symbolen van het voormalige West- en Oost-Duitsland. Sinds de twee samen door dezelfde straten rijden is het met de gezamenlijke economie
bergafwaarts gegaan. fotovnu
sen, Kurt Biedenkopf het onlangs
samenvatte: 'We hebben geen
gebrek aan werk, maar aan werk
gevers'. Dat vindt de politiek ook.
Maar iets vinden en de juiste
maatregelen nemen is niet het
zelfde. Het vergt in elk geval
politieke moed.
Met name van de Bondskanselier.
Hij heeft aan raadgevers in elk
geval geen gebrek. Een van de
specialisten die zich ongevraagd
aandient is oud-kanselier Helmut
Schmidt. Hij pleit voor drasti
sche vereenvoudiging van het
ontmoedigende stelsel van wet
ten en voorschriften 'dat onze
economie tot een geknevelde
Gulliver heeft gemaakt'. Daar
naast bezuinigingen op de over
heidsuitgaven, afslanking van de
dure bureaucratie en een innova
tiebeleid waardoor Duitsland
met nieuwe produkten de markt
op kan.
Geen paniek
Regering, vakbonden en werkge
vers hebben elkaar in eikaars
netten gevangen. Zonder de een
kan de ander niets doen. Als de
een niet meewerkt kunnen de
kassa in het Bonner voorstadje
Mehlem - interesseert die inves
teringspolitiek dan ook niet zo
veel. Het gaat er haar om wat ze
netto te besteden heeft. Beroeps
matig kent ze de stijgende en
maar zelden dalende levensmid-
delenprijzen. Aan wat de klanten
kopen ziet ze dat de meeste por-
temonnaies niet meer zo dik zijn
en niet meer zo royaal open wor
den getrokken. De meeste Duit
sers zetten de tering noodge
dwongen naar de nering.
In de stationshal van Bad Godes-
berg schuift een grote, jonge vent
onopvallend mijn kant op. Of ik
niet een paar Groschen voor 'm
heb?, vraagt 'ie, dicht tegen m'n
oor. Dakloos, werkeloos. Een
paar Groschen? Tot voor kort
vroegen de 'zelfkanters' nog min
stens om een losse mark. Kenne
lijk zit overal de klad in.
De keurige Duitse doorsnee-bur
ger kijkt wat gegeneerd een
andere kant op als de zoveelste
bedelaar zijn hand of busje
ophoudt. Duitse bedelaars. Een
groeiend leger daklozen, vier mil
joen werklozen, een kennelijk
nog niet te stoppen reeks van
bedrijfsfusies en faillisementen.
Niet vrolijk
Veel Duitsers slaan het dagelijkse
economische nieuws liever over.
Het maakt niet vrolijk. Na de
bouw, de staal, de chemie en de
scheepsbouw klaagt nu de meu
belsector steen en been. De
omzetten dalen, meubelpaleizen
houden opheffingsuitverkopen.
De DAG-beambtenbond laat
weten dat de komende jaren min
stens 140.000 arbeidsplaatsen bij
de banken verloren gaan; 20 pro
cent! Het is niet eens een record.
Ver in het oosten van Duitsland,
waar rond de stad Cottbus de
Lausitz ligt, wordt een werkloos
heidspercentage van meer dan 20
procent gesignaleerd, vanwege
economische reus Duitsland.
Recordwerkloosheid, stokkende
economische groei, dure loonkos
ten, inzakkende bereidheid tot
investeren, een onbetaalbaar
wordend sociaal stelsel. En een
ongezond hoge staatsschuld. Dat
is het beeld van Duitsland aan
het begin van 1996.
aanhoudende ontslagen in de
mijnbouw en energiesector.
De Duitse export raakt buiten
adem, schreef een krant een dezer
dagen. En hoe zit het met de
Duitse ondernemingsgeest? Het
toonaangevende blad 'Business
Week' koos onlangs de vijfen
twintig topmanagers van het
afgelopen jaar.
Onder hen slechts één Duitser;
Bernd Pischetsrieder van BMW,
uitverkoren vanwege zijn succes
volle autofabriek in de Ameri
kaanse staat Noord Carolina.
Maar een op de vijfentwintig is
een bedroevende score voor de
i is een hulpprogramma
P® noodlijdende schippers
aart. Ze krijgen een overheids-
®™ie van 70.000 mark maxi-
l ze zelf een eigen kapi-
tankkrediet van een ton
„Alsof een kleine schip-
®e tot over z'n oren in de
L. f J!'' van een bank zo'n
krijgt," moppert Heinz
»,..er> regionaal, socialistisch
Picns.
kleine, zelfstandige
®.ers hebben geen kans
K jjta grote rederijen, tegen de
isoop varende Hollanders -
Idp'n dat ve'e ro°d-wit-blauw
blutse waterwegen -geen
te§en de hoge belastingen,
slastingen
)kn"e'e 'n we'ke branche dan
irjfta economische situatie
C 'and Praat> overal duikt
s. as'lnS op als grote boos
te» i6®® ze week riep de
t bouwvakbond dat de
«lom n'et m°eten eisen dat
ers meer (leer)personeel
moeten nemen, maar
overheidswege eerst
lendelijv Voor een belasting-
ket„,Jj mvesteringsklimaat
worden gezorgd.
gaan in de Duitse bouw
»te»„ 90.000 arbeids-
L„ vertaren. Terwijl Berlijn
""0(1 6W1 tekort heeft van
woningen. Het zijn dat
ier ®enstellingen die veel
met meer begrijpen.
fetter - inJ deeltijd
achter de supermarkt-
Vooral in Oost-Duitsland vielen de afgelopen jaren harde klap
pen. Vakbondsprotesten zoals hier in de oostelijke deelstaat Thü-
ringen konden massa-ontslagen niet voorkomen. foto epa
Als de Europese Monetaire Unie
vandaag van start zou gaan, zou
Duitsland niet kunnen aanhaken.
Vanwege die staatsschuld. Maar
als de locomotief niet kan rijden,
hóe kan dan de Europese mone
taire trein ooit vooruit komen?
Tranen
En leg Frau Schneider van de
supermarktkassa maar eens uit
dat dat allemaal komt omdat de
Duitse mark te duur is. Te hard,
te sterk. Met bovendien een nög
té hoge rentestand en een koor
van deskundigen dat in schriller
wordende tonen een zwanenzang
zingt over de Europese monetaire
unie. Die komt veel te vroeg,
waarschuwen onafhankelijke
economen en zelfs bestuursleden
van de Deutsche Bundesbank,
alsmede vooraanstaande politici;
van de Beierse (CSU)-minister-
president tot zijn socialistische
collega van Nedersaksen.
Helmut Kohl houdt vast aan
1999. In de Duitse media is
geschreven dat hij op de herden
kingsbijeenkomst voor Franfois
Mitterand niet alleen om zijn
vriend tranen liet, maar ook om
Europa.
Omdat er nog maar weinig politi
ci van formaat zijn die hun ziel en
zaligheid durven leggen in de
strikte uitvoering van het Ver
drag van Maastricht. Heeft de
steeds hoger vliegende Duitse
adelaar zichzelf gekooid?
Frau Schneider leest dat er vol
gens de regering geen reden is
voor huurverhoging en ze hoopt
dat het waar is. Dat ze wat meer
kinderbijslag krijgt weegt nau
welijks op tegen de eigen bijdra
ge bij de apotheek en de duurdere
waterrekening. Dat ze voor de
grote vakantie twee weekjes op
een Oostenrijkse camping heeft
gereserveerd heeft niets te maken
met vliegangst, maar met het feit
dat zelfs de Canarische eilanden
te prijzig worden. Of het Frau
Schneider dan slecht gaat? Ach
nee, ze kent in het dorp wel ande
re gevallen...
Soms, zegt de man van Frau Sch
neider, soms heeft 'ie het idee dat
het ergste nog moet komen. In de
mijnbouw en de staal. In het
Roergebied en het Saarland. En
in de sociale voorzieningen; luis
ter maar naar wat de politici aan
kondigen. Dat profiteurs en
oplichters aangepakt worden,
prima. Maar dat er fors gesneden
zal worden in de uitkeringen,
zoals de ww, dat wordt voor veel
brave burgers een ramp.
Een baan, een spaarrekening,
sociale zekerheid. En natuurlijk
een eigen dak boven het hoofd.
Maar een huisje in het groen is
een toenemend moeilijker te ver
wezenlijken droom. Ook al van
wege de absurd hoge kosten in de
Duitse bouw.
Er is een groot huizentekort in
Duitsland. Daarom zijn ze duur.
Zijn de huren hoog. Maar in de
stadscentra staan eindeloze vlak
tes kantoorruimte leeg. Aan een
van Duitslands pronkstraten, de
Königsallee in Düsseldorf, slui
ten dure boetiekhouders discreet
hun deuren om de eenvoudige
reden dat de huren hen boven het
hoofd woekeren.
Medicijnen
Ais Duitsland niest is Nederland
al verkouden; als het in de
Bondsrepubliek druppelt regent
het bij ons. In de rest van Europa
stortregent het dan. Het zijn
bekende uitdrukkingen. Net
zoals het gezegde, dat je nergens
zo ziek wordt als in de wachtka
mer van de dokter vanwege het
ziekmakende geklets over ziek
tes.
Duitsland is tijdelijk patiënt en
arts tegelijk. Het praat veel over
de eigen kwalen, maar moet zich
daarbij zelf zien te redden omdat
het op niemand anders kan reke
nen.
Een koene vakbondsbestuurder,
Klaus Zwickel van de metaalvak-
bond, heeft een recept voorge
schreven waar iedereen de mond
van vol heeft maar waar de har
ten nog niet van overlopen: min
der loon voor meer (nieuw) werk.
Volkswagen, dat in bezuinigin
gen, ontslagen en werktijdver
korting voorop blijft lopen, wil
Zwickel een kans geven en kon-
Door Wilko Voordouw
Parijs - Binnen nu en enkele maanden hoopt Eurotunnel een
vergelijk te vinden met de 225 banken, die bij de onderneming
een schuld hebben uitstaan van meer dan 22 miljard gulden.
Twee wijze heren, de Fransman Robert Badinter en de Brit
John Wakeham moeten proberen een einde te maken aan de
problemen van Eurotunnel, dat in feite al maanden failliet is.
„We zijn veroordeeld om tot een oplossing te komen," aldus
oud-minister Badinter.
digde duizend nieuwe arbeids
plaatsen aan. Wie biedt er meer?
Twee miljoen!
De bieder is Hans-Olaf Henkei,
president van het Bondsverband
van de Duitse Industrie (BDI).
Hij gelooft dat er nog voor het
jaar 2000 zeker twee miljoen
nieuwe arbeidsplaatsen gescha
pen kunnen worden. Als tenmin
ste een drastische hervorming
plaatsvindt van het sociale- en
belastingstelsel. Als de lasten
voor het bedrijfsleven - van lonen
tot winstbelasting - omlaag gaan
en investeerders en (innovatieve)
nieuwstarters letterlijk onbelast
hun gang kunnen gaan.
Of, zoals de christen-democrati
sche minister-president van Sak-
Het Franse Handelstribunaal in
Parijs heeft besloten tot de
benoeming van het tweetal om de
huidige impasse te doorbreken.
Sinds september betaalt Euro
tunnel zijn schuld niet meer terug
aan de banken, om de simpele
reden dat de onderneming daar
het geld niet voor heeft.
De Franse wet maakt het dan
mogelijk om met het terugbetalen
te stoppen, terwijl naar een
oplossing wordt gezocht. In
Engeland zou Eurotunnel waar
schijnlijk al failliet zijn ver
klaard.
De wat soepeler Franse wetge
ving schiet Eurotunnel dus te
hulp. De onderneming kan nu,
via Badinter en Wakeham, pro
beren de problemen op te lossen.
Dat zou mogelijk kunnen door de
banken mede-eigenaar te maken
van de tunnel. Die zijn daar ech
ter niet zo happig op.
Want het zou betekenen dat de
banken afstand doen van een deel
van de schuld, en de gigantische
rente van 2 miljard gulden per
jaar, die over dat bedrag betaald
zou moeten worden. Alleen al die
rente kan niet worden terugbe
taald: vorig jaar kwam bij Euro
tunnel een bedrag aan inkomsten
binnen van iets meer dan 700
miljoen gulden.
Doel is om dit jaar het dubbele
aan inkomsten te verwerven.
Zelfs dat zou dus niet voldoende
zijn om de rente over de schuld
terug te kunnen betalen.
De 225 banken lijken zo op het
eerste gezicht de grote verliezers,
maar dat klopt niet. Ze hebben
namelijk al meer dan 2 miljard
gulden verdiend, dankzij com
missies en rentemarges.
De echte verliezers in de Euro-
tunnel-ellende zijn de kleine aan
deelhouders.
Zij dachten te investeren in een
'project van de eeuw', dat nu
meer lijkt op een 'zeperd van de
eeuw'. Driekwart van hen,
620.000 personen zijn afkomstig
uit Frankrijk en hebben van de 8
miljard gulden die ze hebben
geïnvesteerd er al 6 miljard ver
loren.
De inkomsten van de Shuttles en
Eurostars vallen zwaar tegen.
Aanvankelijk gingen de spoor
wegmaatschappijen uit van 13,2
miljoen passagiers in het eerste
jaar van de tunnel. Maar door de
hoge veiligheidseisen en de opge
lopen vertraging bij de aanleg
van de tunnel reden er begin 1995
nog maar twee dagelijkse retour-
ritten tussen Londen en Parijs en
Brussel.
Dat is nu opgevoerd tot twaalf
retours op de twee trajecten.
Eurostar heeft nu 40 procent van
het aantal potentiële passagiers,- -
zo'n 3 miljoen reizigers. Een
groot deel daarvan maakt
gebruik van goedkope treinrit
ten. Er moesten speciale promo
tietarieven worden ingesteld,
omdat de diverse luchtvaart
maatschappijen hun prijzen flink,
hebben verlaagd.
Gemiddeld zijn de treinen tussen
Parijs en Londen voor 50 procent
gevuld, die tussen Brussel en
Londen maar 25 procent. Via de
Shuttles vervoert Eurotunnel
intussen ook zo'n 40 procent van
het aantal passagiers, dat nor
maal gesproken de boot zou
nemen. Maar de tarieven moesten
ook daar fors omlaag, omdat de
ferry-maatschappijen een zware
concurrentieslag hebben ontke
tend.
Eurotunnel is van het begin af
een moeizaam project geweest.
De bouw duurde twee jaar langer
dan was voorzien; de kosten lie-
pen op van de begrote 16 miljard
gulden tot 33,5 miljard gulden.
Het is nu aan de twee wijze man
nen om de ingewikkelde knopen
te ontwarren en er voor te zorgen
dat het project ooit nog winstge
vend kan worden. Badinter en
Wakeham hopen nog voor de
zomer met een oplossing te
komen.
anderen niets bereiken. De afge
lopen maanden is alles en ieder
een in Duitsland systematisch
doordrongen geraakt van de
ernst van de situatie.
De Duitsers zouden geen Duit
sers meer zijn als ze er niet in
gemeenschappelijke inspanning
iets van gaan maken. Ook al bete
kent dat voor de man van Frau
Schneider geen loonsverhoging
maar daarom wèl een onver
wachte baan voor hun werkloze
buurjongen.
„Van een recessie kan geen spra
ke zijn," vindt dr. Herbert Hax,
een van de economische wijzen
van de Bondsrepubliek. Dat de
situatie nog veel beroerder kan
worden gelooft hij niet. Van
werkgelegenheidsprojecten op
korte termijn verwacht hij wei
nig. Wat Duitsland op dit
moment nodig heeft is een beter
investeringsklimaat. Met minder
bureaucratie en minder remmen
de belastingen...
Geen paniek. Een gematigde
loonpolitiek brengt nieuwe
banen. Ook al zullen het er niet
meteen twee miljoen zijn. Het
'Handelsblatt' gaf zelfs een opti
mistische analyse van de situatie.
Alles komt goed, mits er gema
tigd wordt bij looneisen en over
heidsuitgaven.
Groot was de euforie toen Fransen en Engelsen elkaar ruim vijf
jaar geleden voor het eerst in de tunnel ontmoetten. Inmiddels is er
sprake van een economische flop. foto ap
Door Bob van Huët
Londen - De privatisering van de eerste drie lijnen van het
Britse staatsspoor is uitgelopen op een grote klucht.
De vakbonden krijgen een veeg
uit de pan. Die hebben, bij het
begin van de rit bergop, meteen
in de vijfde versnelling gescha
keld nog voordat er goed en wel
vaart zat in de economie.
Het loopt met de economische
teloorgang van Duitsland zo'n
vaart nog niet zolang aan de
Frankfurter beurs het ene record
na het andere wordt gebroken. In
een tempo waarbij 'de champag
ne nauwelijks de kans krijgt om
koud te worden', zoals een Duitse
krant opmerkte. Dat aan de beurs
zulke fantastische zaken worden
gedaan is het beste bewijs dat het
internationale vertrouwen in de
Duitse economie en industrie
ongebroken is.
De overdracht van de drukke
forenzenlijn Londen-Southend,
aan de monding van de Theems,
moest zelfs worden geannuleerd
na verdenkingen van fraude door
een directielid van de nieuwe
exploitatiemaatschappij.
In het zuiden van het land bleek
vervolgens de eerste trein op de
geprivatiseerde South Western-
lijn (Londen-Southampton-Exe-
ter) te eindigen als busdienst
wegens werkzaamheden aan het
spoor. Wat door de Conservatieve
transportminister Sir George
Young was begroet als het begin
van 'de renaissance' van de Britse
spoorwegen leek in de praktijk
toch meer op het vertrouwde
gestuntel van British Rail. Desal
niettemin was het de eerste keer
sinds 48 jaar dat particuliere
exploitanten hun eigen spoor
boekje mochten beheren op drie
drukke lijnen. Behalve op de bei
de genoemde tracé's werd een
licensie vergeven voor het Inter
city verkeer tussen Londen en
Wales. Bedoeling is het totale
Britse netwerk op den duur op te
splitsen en over te dragen aan 25
exploitanten die het rollend
materieel en de stations zullen
leasen van de overheid. Daarvoor
hebben ze zich dan gebonden aan
een eisenpakket dat grofweg
overeenkomt met het huidige
Britse spoorboekje. De exploi
tanten krijgen subsidie voor
onrendabele bestemmingen.
De eerste fase van de zeer oms
treden railprivatisering draaide
uit op een pijnlijke oefening voor
de Conservatieve regering.
De Labouroppositie, die tegen
het opdelen van het Britse spoor
net is maar tot nu toe vaag blijft
over een toekomstige hernationa
lisatie, heeft inmiddels aange
drongen op een gerechtelijk
onderzoek naar de fraude.
Labourafgevaardigde Glenda
Jackson en transport-schaduw-
minister Brian Wilson konden
vervolgens hun lol niet op toen ze
eerste geprivatiseerde trein op de
lijn Londen-Southampton bela
chelijk mochten maken omdat
die het einde van de rit niet haal
de. Vanwege werkzaamheden
aan het spoor moest een bus de
laatste tien kilometer afleggen.
DONDERDAG 22 FEBRUARI 1996
