De prijs van De Mosselbanken Gebied komt na twintig jaar beschikbaar voor industrialisatie ZEELAND EUWS leuzen Meulengat 1996 C3 IDESTEM DONDERDAG 22 FEBRUARI 1996 Liw die onmiddellijk lam en de inbreker Kt joeg. Het slaapka- Tvas wél vernield liets gestolen. Lrvrouw, maar ver- |de hond van de in Zuidzande een leg. Dat concludeert Tiadat melding was aan de achterkant Ining aan de Eiken- ruit was vernield, Jning niet was betre- len rneuzen - Uit twee door bedrijven de Koegorspolder, leedschap gestolen! li zijn: een bosmaai- -boormachine met leekwagen en grond braak in een werkbus Iningbouwvereniging I verdwenen twee fcnes van het merk Idiefstal - Twee meisjes, Jtn vijftien jaar oud, luzen werden aange- ndat zij in een winkel £ennedylaan spullen zonder daarvoor te De gezamenlijke buit lond zeventig gulden, es zijn doorverwezen Pureau Halt. lstad - Twee mannen i de Terneuzense bin- aangehouden nadat dit voor hen verbo nd was. De ene man getroffen in de ruïnes Rotterdam. De ander een straatcontrole lïamp. Zij zijn ingeslo- Jid Sluis 12-18, Francke 116, De Block 15-16, Boe- 12-14, La Porte d'Or 12- lEngelaar 14-12, Texaco/'t p-12, Groosman/Pacoje- OBS/Erasmus 14-10, 17. Idasse: Valentine 15-30, 14-24, •t/Woittiez 14-18, Deltan Meeusen 15-14, iRO 13-13, Rode Leeuw lemeente Oostburg 14-9, al 15-8, De Zwart 15-7, 114-6. Basse: Du Commerce 15- Irt van Sluis 15-22, Van 419, Telepost 13-17, Opties lemens 13-16, Wolf 14-15, iPierre 15-7, Jopie 14-6, Ie 15-4, Van de Sande/Les -3. [interland rn fer voorbereiding op de ropean Championship Ibowlen, die van 28 mei Iet 7 juni in Israël wordt fcn, spelen het Neder- Ivrouwen- en mannen- I maart een oefeninter- ten België. eerder spelen de Oran- [wen tegen Jong Oranje mannen tegen het le team. lland zijn geselecteerd: In Sabben, Chris Mijns- 1 André Reijers en Erwin Lit Goes, Rens Vader uit iburg en Rini Hendrikse fcesse. De oefeninterland lin Goes gehouden ter heid van het 20-jarig van bowlingcentrum .raat. Er wordt gebiljart ong en kabeljauw. De ijd begint om 18.30 uur aatse inschrijven of bij iris Leo Steijaert in de astraat. 5N-CURSUS - In het 3eethovenhof 7 in Ter- begint donderdag ri een cursus poppen •sus bestaat uit tien les- n twee uur, die steeds o uur beginnen. ppen die gemaakt kun worden, zijn allerle .er-, baby- en kinderpop ;stellenden kunnen en op bovenstaand a<^res' men tevens verdere tingen kan krijgen. lil) e Mosselbanken. mgat houdt op zatecmfs]ril n het Meulengat m Slu n jeugdcircus Remar i heeft nu onSeve,® «enen ;sen zijn enkele volwasse" ■schillende acts, onder f1 robatische dans, JongIe<£ abezweerder, clowns en de zaal verkrijgbaar en foto's wim kooyman De Braakmanhaven bij Dow Chemical. ior Frank Deij [emeuzen - Meer dan ntig jaar liet Dow het moeizaam verworven industriegebied De Mossel- [banken braak liggen. Eco- Inomische recessies, inves- ieringsschaarste en strate- jgische beslissingen weer hielden Dow tot nu toe fabrieken te bouwen op het ingepolderde reserveter- fein. Een kentering dient aan. Binnenkort brengen het Haven pap Terneuzen en de chemiegi- mt samen een brochure uit Iraarin de acquisiteurs van het penschap de voordelen van het fcebied aanprijzen. Dow wil daar- pee bedrijven lokken die nauw nsluiten bij de chemische [ndustrie en de positie van Dow men versterken. Met andere porden, Dow moet beter wor- i van de nieuwkomers. Dat n bijvoorbeeld door grondstof- lente leveren of door de bedrij- H tegen betaling uiteraard, pruik te laten maken van ken- en opslagfaciliteiten van Dow, pet voornemen De Mosselbanken hdelijk te benutten komt niet ft de lucht vallen. Het etaleren n het industrieterrein verhoogt tamelijk de kans op nieuwe pvesteringen in Terneuzen, ook °°r Dow zelf. En die zijn vol- ps de ondernemingsraad Mdnodig om de werkgelegen- pbij Dow Terneuzen op peil te "uien houden. frens eenvolgende reorganisaties, Fft produktiviteitsverbetenng kostenbesparing als inzet, wen het personeelsbestand in ■wieuzen uitgedund van 2750 minder dan 2300 werkne- ffrs. Voor de OR is de grens Ftfikt. „Je kunt niet doorgaan "et verhogen van de produk- Fjteit zonder een paar grote *™'sche stappen te maken. Wij ben de grond, de mensen, de astructuur. Daar moet je wat P'e tloen. Als we kleiner worden, T®dt het alleen maar moeilijker. J' kan niet een hele organisatie, (wisief brandweer en medische pist in stand houden als je klei- P wordt," zei OR-voorzitter P. F kortgeleden in een reactie |«n mededeling van Dow-baas Berner dat er de eerste drie T1 m forse investeringen w Terneuzen op de agenda L'n ondernemingsraad wil fcn u°W Z'in troeven> de ligging Ei P vaarwater, de aanslui- E' °P het internationale pijplei- vfet ea de enorme oppervlak- L®lndustrieterrein beter uit aten hand ®>nie wil dat de bedreiging werkgelegenheid in Terneu- binnenuit Dow komt. De •verpersoonlijkt door presi- 'h Stravopolous, voert in ampo hervormingen door fcwij concurrentiepositie ESd te verbeteren Stra tus regeert met ijzeren ■t 2(1115 streven van Dow is om Eiino WereWwijd een verdub- E l.!® de produktie te halen L dt van het aantal men- nS* va? Strav°P°lous ?.eI onrust> bleek UeL,no8,bii de uitkomsten Ner ^belevingsonderzoek kent personeel. Slechts 22 iw-dp. Van ^et Nederlandse «tbifn denkt dat ziin 1 Dow veilig is. Het ver- A\ trouwen in de top is weg. Teke nend voorde situatie zijn aanvul lende opmerkingen van Dow- employees bij het onderzoek: „Het kan best zijn dat ik op een outplacementlijst sta, zonder het te weten." Vechtlust De angst eruit te vliegen smoort tegelijkertijd de creativiteit, de ondernemings- en pioniersgeest van het Dow-personeel. In krin gen rond Dow valt te beluisteren dat het bedrijf geleid wordt door technocraten. Risico's worden vermeden, uitdagingen uit de weg gegaan, omdat een misstap je baan kan kosten. Binnen Dow zijn er stromingen die met wee moed terugdenken aan de vrije ondernemingsgeest, de vechtlust van weleer. De frustraties lopen extra hoog op omdat Dow blijft snijden in een periode dat het weer forse winsten maakt. De omzet over 1995 steeg naar een recordhoogte van 20,2 miljard dollar. Een werknemer: „Zolang Stravopo lous niet zegt 'met deze groep gaan we verder'. Of 'we zoeken produktiviteitsverbetering ook door met meer mensen gebruik te maken van groeimogelijkheden in de markt', blijft het Dow-per- soneel onrustig en bang voor hun baan." Vice-president Michiel Westeriaken zei het ooit zo: „Als je spreekt over verdubbeling van tonnage met de helft van de men sen kun je ook zeggen dat het doel is om vier keer zoveel te pro duceren met het zelfde aantal mensen." Venster De ontwikkeling van De Mossel banken biedt het onzekere Dow- personeel derhalve een venster op een betere toekomst. Mocht Dow erin slagen De Mosselbanken te exploiteren dan is het chemiebe drijf meteen bevrijd van een morele belasting. Het opeisen van De Mosselbanken in combinatie met de aanleg van de Braakman- Op 25 augustus 1978 opende Gijs van Ardenne, de toemmalige minister van Economosche Zaken, de Braakmanhaven in Terneuzen. foto archief de stem haven, zorgde eind jaren zestig bijna voor een volksopstand in de kanaalzone. Het betekende de inpoldering van 200 hectare bui tendijkse Braakmanschorren, begrensd door de Westerschelde, de Paulina- en Elisabeth-, de Braakman- en de Nieuw Neuzen- polder. De kosten van inpolde ring en de aanleg van de haven bedroegen 60 tot 70 miljoen gul den, waarvoor Dow miljoenen guldens aan investeringspremie kreeg. De hoogte van de rijksbij drage is in een besloten overeen komst tussen Dow en het minis terie van Economische Zaken bepaald en nooit naar buiten gebracht. Wel bekend was dat Dow voor het terrein niet meer dan 6,50 gulden per vierkante meter wilde betalen (ter vergelij king, een vierkante meter natte industriegrond kost nu rond de vijftig gulden). De offering van kostbaar natuur gebied aan de expansiedrift van Dow stuitte destijds op veel ver zet. „Als de plannen doorgaan is De Braakman eraan", liet burge meester A. van Ooteghem van Philippine in 1966 in de krant zetten. Hij doelde op het aan grenzende recreatiegebied. De Terneuzense longarts J. Meyer was bang voor luchtverontreini ging en zag zijn wachtkamers al vollopen met CAR A-patiënten. „Je moet je ertegen verzetten maar op den duur weet je niet meer hoe. Om allerlei economi sche motieven moet je die indus trie geweldig vinden, maar zie anderzijds eens hoe de mens zelfs van zo'n mooi stukje wereld een grote rotzooi aan het maken is." In 1970 stond het Actiecomité Mosselbanken op, een gezelschap van dertig leden onder wie art sen, biologen en geestelijken. De initiatiefnemers vreesden dat door uitvoering van de plannen de unieke Savoyaardplaat als fourageerplaats voor vogels ver loren ging en dat het recreatiege bied De Braakman in de knel zou komen. De tegenstanders vrees den bovendien dat de inpoldering van De Mosselbanken slechts een eerste stap zou zijn van een reeks uitbreidingen die op langere ter mijn ook het schorrengebied bij de Paulinapolder en de Hoge en Lage Springer zou aantasten. Er kwamen protesten van de Bond van Vogelliefhebbers, de Christe lijke Jeugdbond van Natuur vrienden, de Nederlandse Vereni ging tot Bescherming van vogels, de staf van de Gentse universi teit. Ook de belangenvereniging voor de visserij, Zevibel, was tegen. Bang voor vervuiling van de Westerschelde en de visstand. De Sasse huisarts Frank Puylaert deed in een open brief een oproep aan de jonge wethouder R. Barbé, tegenwoordig burgemeester van Terneuzen, de inpoldering en industrialisatie van De Mossel banken tegen te houden. „Een staaltje horizonvervuiling dat zijn gelijke niet kent en een ramp voor Zeeuws-Vlaanderen", zo schreef Puylaert aan de 'goede brave boerenzoon uit Philippine'. Dow presenteerde de uitbrei dingsplannen in tijden van onbe grensd optimisme. Met het bebouwen van De Mosselbanken zou een investering van 700 mil joen gulden zijn gemoeid, goed voor zeshonderd vaste arbeids plaatsen. Dow zou tien jaar na de oplevering van het industrieter rein de helft van het terrein bebouwd hebben. Het gemeente bestuur van Terneuzen wentelde zich die dagen in hoog gespannen toekomstverwachtingen. Tijdens een symposium van het Konink lijk Nederlands Aardrijkskundig Genootschap sprak toenmalig burgemeester J. C. Aschoff gedenkwaardige woorden: „Eens zal Terneuzen een woon- en werkgebied vormen van 100.000 mensen". Terneuzen is nooit ver der gekomen dan 35.000 inwo ners. Geestdrift De geestdrift van de Terneuzense bestuurders werkte aanstekelijk op het college van Gedeputeerde Staten. In Middelburg vielen ze voor de plannen uit het innova- Dow Cmecial. tieve Terneuzen. „De expansie van Dow is voor de werkgelegen heid van het hoogste belang," schreven GS in een antwoord aan H. Enkelaar uit Oostburg. Enke- laar was een van de vele duizen den principiële bezwaarmakers die liever met een lege maag een vogel hoorden fluiten dan met een volle de wind door de pijpen en buizen van Dow. Hij zei: „De mens is al rentmeester over Gods 1 schepping aangewezen. Wanneer er steeds maar wordt doorgegaan met het vernietigen van Gods schepping, dan zal er een tijd komen dat we Gods opdracht niet meer kunnen vervullen omdat er niets meer is". Tegen de indijking van het natuurgebied kwamen 5500 handtekeningen binnen. Mensen noemden het opspuiten van De Mosselbanken met bag gerspecie uit de Braakmanhaven 'misdadig'. Een duik in de archieven leert dat de sloop van buurtschap Boeren- gat, letterlijk onder de rook van Dow, in die dagen ook al actueel was. De Provincale Planologische Commissie adviseerde, uit oog punt van volksgezondheid, Boe- rengat te slopen. Het lot van Boe- rengat werd nog maar kortgele den bezegeld in het zogenaamde Plan van Aanpak voor de Kanaalzone. Bedoeld om woon- en werkgebieden zoveel mogelijk uit elkaar te trekken. De eerste 24 huizen zijn inmiddels gesloopt. Saillant in dit verband is dat de huidige Mosselbanken er vrijwel zeker nooit gekomen waren als Boerengat in 1970 al aan Dow was geofferd. Toenmalig directeur van Dow, C. Kuijl, zei in 1970 tijdens een voorlichtingsbijeenkomst in Axel dat Dow geen enkele behoefte had om het westelijke schorren- gebied in te polderen als ze maar toestemming kreeg om zuidelijk (richting Boerengat) uit te brei den. Voor Dow was het een rekensommetje. „Uitbreiding in zuidelijke rich ting zou voor ons alleen maar financieel voordeel opleveren. Het is eenvoudiger om grond van de boeren in Boerengat te kopen dan iets in te dijken," aldus Kuijl. Bestuurlijk Zeeland wenste ech ter de zaak niet meer terug te draaien. Volgens natuurbescher mer George Sponselee, een van de actievoerders van toen, was voor GS en met name voor gede puteerde Kaland een prestige kwestie. „Ze wilden zich niet de les laten lezen door plantjeszoe kers en vogeltjeskijkers." Garantie In september 1974 nam de raad van Terneuzen een voorberei- dingsbesluit voor de inpoldering van De Mosselbanken en het uit baggeren van de Braakmanha ven. Mevrouw J. Doppegieter- Thiel, jaren later een tijd wethou der van Financiën, informeerde bij die gelegenheid kritisch of er enige garantie was dat het opges poten terrein binnen redelijke tijd als industrieterrein in gebruik zou Worden genomen. Dow had in 1974 nog steeds geen concrete plannen voor De Mos selbanken. B en W van Terneuzen, zo blijkt uit een brief aan GS uit die tijd, hadden echter het volste vertrou wen. „Uit de bereidheid van Dow Che mical om de kosten van inpolde ring van De Mosselbanken te dragen blijkt voldoende intentie om dit terrein te benutten. Hoe lang de economische recessie zal aanhouden en welke effecten dit op de activiteiten van Dow Che mical zal hebben, kunnen wij uiteraard niet zeggen." En dat was 22 jaar geleden.

Krantenbank Zeeland

de Stem | 1996 | | pagina 19