Interbrew heeft op
alle vragen van de
»lo?ke,n II consument antwoord
k druk
il in de to]
zekeraars
'Het nieuwe sprookje van Kaatsheuvel'
Lufthansa zoekt weer
volop nieuwe piloten
Robecogroep moest wel
[met verzekeringen komen
PE STEM
ECONOMIE
A7
"MIE KORT
der Giessen
fcr ziekengeld
jao afgebroken
Jbben gisteren het overleg met
che Ondernemingen (KVGO)
[arbeidsovereenkomsten in de
Irkgevers valt op geen enkele
In over de betrokkenheid van
|n, aldus Druk en Papier FNV.
fin de toekomst op onderme
nen over zaken als arbeidstij-
|rograijima's. De werkgevers
[daarbij hun gesprekspartners
let hele personeel moet kunnen
Hken af
Outplacement
en Loopbaanbegeleiding
VAN EDE PARTNERS
Mandemakers wil binnen 5 jaar 15 tot 20 procent van Nederlandse keukenmarkt
Logica van de
koude grond
Bonden: meer
winkels Bata
kunnen blijven
ZATERDAG 17 FEBRUARI 1996
IRUARI 1996 A6
ht steeds meer gods-1
'iet Vloeken althans.
aan tegen een recla-
rgelijking met 1994.
Irverslag.
leelden waarop tennis-
ll Haarhuis een grove
paakte. Ook de AVRO
en beterschap,
buöend is de Bond met
tenen van strafklachten
Reclame Code Commis-
(een in zeer stuitende
zoals de affiches van
at de bond daartoe over.
hmissie vond de affiches
bs kwetsend voor chris
tin die periode stond op
Jntoor van de bond de
enkele dagen rood-
fcd.
[jaar deed de Bond aan-
Jij justitie over een 'erg
Isterlijke' column van
Ian Gogh in HP/De Tijd.
|e wacht in die zaak op de
aak (waarschijnlijk dins-
een soortgelijke kwestie
[olumnist Theodoor Hol-
Die stelde dat 'elke chris-
nd een misdadiger' is.
op til voor scheepsbouwer
Ide gulden, het subsidiebe-
llanden en de afwachtende
|nd met verwachte veilig-
oor veerboten onder zware
iltaat dat dit jaar 'aanzien
'ft de scheepswerf gisteren
Jacht dat de prijzen zich pas
en.
J orde van grootte liggen als
[erdiend. Met de aflevering
i der Giessen 'wederom een
ngsbond CNV is bereid tot
leid wordt verminderd. De
^machtigd de stakingskaste
j van 100 procent loon bij
Ifdwingbaar is.
|le aanleiding het bestaande
vijzigen. Volledige doorbet-
de bondsraad, speerpunt te
kar. De gezamenlijke bonden
FME-CWM voor de rechter
■en verlangen intrekking van
om, na privatisering van de
niet meer volledig door te
bpij Aegon wil af van zijn vijf-
Jantieparken. Indofin-dochter
Iderende vakantieparken over-
C. de Bruin, wil de parken na
foor verkopen aan een andere
lerlandse en vijf Duitse va"an
2 werknemers, waarvan bi
'oor de werknemers, het huidi
reinen blijft zitten. Aegon vonü
id in de bijt geworden, die mei
an het verzekeringsconcern-
I Ua ruim 25 jaar onder
deel te zijn geweest van
Let Engelse concern
Allied Domecq, kwam de
Bredase bierbrouwerij
Oranjeboom één jaar
geleden in handen van
I het Belgische Interbrew.
I Samen met de brouwerij-
1 en in Dommelen en
Arcen opereert Oranje
boom nu als Interbrew
Nederland NV en is daar
mee na Heineken de
tweede speler op de
nationale biermarkt
[geworden.
Door Paul Verlinden
„WE MAKEN nu deel uit van een
{écht brouwerij-concern. Bij
I Allied was dat niet zo. Dat was
;r spirits and wine geworden,
r was geen core-business
,...;r. Interbrew doet niets anders
dan bier brouwen. Het is een ver-
ling om bij zo'n onderne-
te werken," aldus J. van
[Baardwijk, tot voor één jaar top-
I man van de Oranjeboom Bier-
brouwerij in Breda en nu de alge-
l ffieen directeur van Interbrew
I Nederland.
|De overname door de Belgische
p betekende voor Oranje-
n een fusie met de Oostbra-
Ibantse Interbrew-dochter Dom-
Imelsch. Geen gemakkelijke
I opdracht, zo erkent Van Baard-
I wijk: „Het is een emotioneel pro-
I ces; het heeft met mensen te
maken. Het brengt onrust met
i mee want mensen krijgen
leen andere functie of worden
geplaatst. Maar het is zorg-
Ivuldig gebeurt en tot nu toe kun-
Inen we tevreden zijn."
Directie en ondernemingsraad
I werden het vorig jaar zomer eens
lover de blauwdruk van de nieuwe
I organisatie. Diverse diensten van
I Dommelsch en Oranjeboom wer-
Iden in elkaar geschoven. Breda
kreeg het hoofdkantoor, de auto
matisering, administratie en
marketing. Ook wordt vanaf Bre
da de horeca in Noord-Nederland
en de thuismarkt (supermarkten,
slijters) bediend. Dommelen ver
zorgt nu het contact met de hore
ca in Zuid-Nederland, is verant
woordelijk voor evenementen en
heeft de technische service in
huis.
De fusie betekende een behoorlij
ke aanslag op het personeelsbe
stand. In de produktie verander
de nog het minst, want de drie
brouwerijen - Oranjeboom had al
de kleine brouwerij in Arcen -
blijven hun eigen bier brouwen.
Maar in de commerciële diensten
waren veel dubbelfuncties.
Vooral in de groothandels wor
den banen geschrapt. Samen
hadden Oranjeboom en Dom
melsch zevenentwintig groothan
dels in Nederland. Dat aantal
gaat terug naar circa vijftien.
Voor de fusie had Oranjeboom
zo'n duizend mensen in dienst en
Dommelsch vijfhonderd. In drie
jaar moet het totale aantal
arbeidsplaatsen met driehonderd
verminderen. De pijn wordt
evenredig verdeeld over de twee
bedrijven. Met de vakbonden is
afgesproken dat gedwongen ont
slagen zoveel mogelijk worden
vermeden. „Dat zal ook absoluut
lukken," zegt de directeur.
Integratie
Navraag bij de Industriebond
FNV leert dat men daar niet onte
vreden is over het verloop van
integratie. Ondertussen zijn ook
de arbeidsvoorwaarden van de
twee bedrijven op elkaar afge
stemd en is er één nieuwe cao tot
stand gekomen.
Volgens Van Baardwijk went het
personeel, ondanks de turbulente
tijden, snel aan de nieuwe situ
atie. „Het valt voor mensen in het
veld natuurlijk niet mee. Ze heb
ben het andere biermerk altijd als
de vijand gezien en nu moeten ze
het opeens gaan verkopen. Maar
ook dat is goed gaan draaien."
Van Baardwijk roemt het enthou-
klaar voor de grote sp«®|
jaar intern orde op zak 7
aar uit Tilburg binnen
e na grootste asssuraüew
ile-Nederlanden.
zijn vruchten op. V°"LL
bedroeg de winst j l' jri
tegen ƒ94 miljoen in
resultaat voor belasting.
■Jarenlang heeft hij geprobeerd
|voor de Robeco-fondsen dezelfde
iscale voordelen te krijgen als
Iverzekeringsprodukten hebben.
[Vooral koopsompolissen zijn vol-
Korteweg oneerlijke con
ventie, omdat de storting voor
°'n polis van de inkomstenbe
lasting mag worden afgetrokken.
|'laar de lobby bleef zonder resul-
llaat.
|0nder de naam RoZeker gaat de
nu zelf koopsompolissen
pen. Later komen daar ook
[andere kapitaal- en levensverze
keringen bij.
Sobeco werkt bij op de verzeke-
Rpmarkt niet samen met de
[Rabobank, zoals bij het beleggen
peurt. Het concern zet als
«reet writer (zonder de hulp van
rn tussenpersoon) een goedkoop
jprodukt in de markt.
neemt de gelegenheid
aat door luid en duidelijk te
ondigen dat zijn produkten
voordeliger zijn dan die van
rzekeraars als Interpolis, Ohra
Centraal Beheer. De kosten
F B rekening worden gebracht
li fluiten en beheren van
L ™Ps°mpolis zijn vaak
Eoeüijk te berekenen.
bui, verwijst naar onder-
van prof. dr. A. Boot, die
1® °mt op een gemiddelde van
I,tot achttien procent.
E!! v daar - bij een koop-
PMis van tienduizend gulden
1® percentage van 5,9% tegen-
r™ zetten.
procent tot 221 nu£° nettore„
ander komt neer op èen """"jggi
dement van 10,1 pr°cen!^e vol[
nog 5,7 procent). „Daarm
doen we aan de rendern o
van onze aandeelhoude
Ook de omzet vermeer"
L*g van RoZeker is in
'°gisch vervolg op eer-
Li.. aPPen van de Rotterdamse
gsgroep. Tot 1965 kende
siasme van de medewerkers,
want zoals het er nu naar uit ziet,
zal de integratie van beide bedrij
ven medio 1997 afgerond zijn.
„In ruim twee jaar tijd dus, ter
wijl we daar drie jaar voor uitge
trokken hebben."
De synergetische voordelen van
de fusie zijn nu al duidelijk te
merken, zegt Van Baardwijk.
„We hebben alle systemen en
procedures van de bedrijven de
revue laten passeren en steeds de
beste van de twee genomen." Dat
heeft vorig jaar al kostenreduc
ties opgeleverd.
De netto-winst van Interbrew
steeg daardoor in 1995 naar 35
miljoen gulden.
De omzet van Interbrew Neder
land bedroeg zo'n 700 miljoen.
Werelwijd draait Interbrew
(12.500 werknemers) een omzet
van 5 miljard.
Het marktaandeel van Interbrew
is vorig jaar ongeveer gelijk
gebleven in Nederland. Dit jaar
verwacht Van Baardwijk echter
enige groei.
„We hebben eerst de zaak intern
opgeschud maar nu gaan we weer
intensief de markt bewerken."
Na Heineken is Interbrew nu de
tweede speler op de Nederlandse
biermarkt.
Met Oranjeboom heeft Interbrew
vooral een flinke positie in het
horeca-segment veroverd: de
dekking is van vier- naar tiendui
zend horeca-gelegenheden
gegaan, een kwart van de markt.
Met de toegang tot het horeca-
kanaal heeft Interbrew de moge
lijkheden voor haar speciaalbie-
ren (o.a. Hoegaarden, Leffe, Bel-
le-Vue) stevig vergroot.
De verkoop van speciaalbieren
(ruim 6 procent van de Nederland
markt) groeit nog steeds.
Interbrew kwam begin dit jaar
met een nieuwe amber-bier, Lie
ve (gebrouwen in Arcen). Lieve
wordt nu in de horecazaken ver
kocht naast het populaire Palm,
waarmee Oranjeboom enkele
jaren geleden een overeenkomst
had gesloten.
Tegen de zin van Palm werd dat
Interbrew-directeur J. van Baardwijk met (links) een Dommelsch- en een Oranjeboom-pilsje.
FOTO DE STEM/JOHAN VAN GURP
contract vorig jaar opgezegd.
Palm vocht de opzegging nog aan
voor de rechtbank maar verloor
die zaak twee weken geleden.
Export
Van de ruim drie miljoen hectoli
ter die de Nederlandse Inter-
brew-brouwerijen produceren is
een derde voor de export
bestemd. Vooral Oranjeboom
staat met zijn eigen merk en spe
ciale exportmerken (Breda Bier,
Three Horses) al sinds lang sterk
in het buitenland. „We hebben
een goede exportorganisatie. Dat
is zeer aantrekkelijk voor Inter
brew."
Anderzijds kunnen Oranjeboom
en Dommelsch weer profiteren
van de buitenlandse mogelijkhe
den die de Interbrew Groep biedt.
Zo nam het Belgische concern
vorig jaar de grote Canadese
brouwer Labatt over. Labatt
heeft een goede positie in Zuid
en Midden-Amerika, markten
waar Interbrew Nederland nog
nauwelijks aanwezig is.
Hoewel in Breda ook enkele huis
merken (o.a. Brouwersbier voor
Albert Heijn) gemaakt worden, is
de Interbrew Groep vooral een
brouwer van a-merken. Dat
spreekt Van Baardwijk zeer aan:
„Ze weten hoe ze om moeten gaan
met merken. De eigenaren van
Interbrew zijn families die al vele
honderden jaren in het brouwers
vak zitten. Met elkaar hebben we
nu een grote portefeuille van
merken. We zitten in alle segmen
ten, diverse soorten pils en speci
aalbieren. We hebben zelfs bier
voor aUe jaargetijden. Op aUe
vragen van de consument hebben
we een antwoord en dat is heel
prettig."
[Door Gijs Moes
|NU STEEDS meer mensen hun spaargeld willen wegzetten als
|koopsompolis of levensverzekering kiest Robeco eieren voor
i geld. De Rotterdamse beleggingsgroep gaat zelf verzeke
ren verkopen. „We worden ertoe gedwongen en verzekeren
lis niet zo moeilijk," is het laconieke commentaar van topman
IPiet Korteweg.
zij maar één produkt, het risico
mijdende fonds Robeco. Rolinco,
een fonds dat wat meer risico
neemt, was de eerste nieuweling.
Daarna volgden het obligatie
fonds Rorento en het vastgoed
fonds Rodamco.
In 1981 schopte Robeco de ban
ken tegen de schenen door de
spaarmogelijkheid Roparco op de
markt te brengen.
De banken zagen dit als een
inbreuk op hun terrein en sloegen
terug met de oprichting van eigen
beleggingsfondsen.
Eind jaren tachtig moest Robeco
weer een achterstand goed
maken door, in navolging de ban
ken, meer gespecialiseerde fond
sen op de markt te brengen.
Het aanbieden van verzekeringen
is opnieuw een stap die wel gezet
moet worden, omdat de belegger
er om vraagt.
„Eén van de zes Robeco-reke-
ninghouders koopt een koop
som," weet Korteweg.
Hij weet ook dat de verzekeraars
vorig jaar ruim twee miljard gul
den binnen haalden via koop
sompolissen, 38% meer dan het
jaar daarvoor. Binnen vijf jaar
willen de Rotterdammers vier a
vijf procent van die markt bedie
nen.
Robeco moet ook om zijn toe
komst denken. Het aandeel in de
markt voor Nederlandse beleg-
gingsfonden is sinds 1990 nauwe
lijks gestegen.
De tegenvallende resultaten van
de afgelopen twee jaar hebben de
Robeco-fondsen geen goed
gedaan.
Naast verzekeringen moeten
overnames in het buitenland
weer groei brengen.
(ADVERTENTIE)
flink, van 3,7 naar
4,4 i
llilift., van j i.r>rtpr\
iard, vooral door ges
van koopsompoliss®n_
markt was Interpobs
omzet van 800 m'LvorigH
aandeel van 20 Prolr Io0er. H
naar eigen zeggen koplop ceil
deze polissen vond BU
zijn weg naar de
Rabo-kantorennet.
PERSOONLIJKE ONTWIKRELING EN INZETBAARHEID
Eindhoven: telefoon 040 245 72 20, ir W.H.M. van Lange
"oiTFKn,
'AM: telefoon OIO 412 00 22, mw E.S.H. van Eerde
FOTO FRANK TROMMELEN
Directeur Ben Mandemakers in de showroom van de Keuken Kampioen in Kaatsheuvel.
Door Kees Bechtold
Kaatsheuvel - Keukencentrum Mande
makers in Kaatsheuvel is in een snel
treinvaart bezig Nederlands grootste
verkoper van keukens te worden.
Grootschalige uitbreidingen staan op
stapel.
Het nieuwste sprookje van Kaatsheuvel
staat niet in de vermaarde Efteling, maar
gewoon in het dorp en heet Keukencentrum
Mandemakers. Althans als we het radio
spotje mogen geloven dat dagelijks de ether
wordt ingeslingerd. Geen echt sprookje dus!
Maar de ontwikkeling die de keukenboer
doormaakt laat zich lezen als een sprookje.
De voormalige timmerman Ben Mandema
kers (39) begon achttien jaar geleden in een
paar schuurtjes met de verkoop van keu
kens. Inmiddels verlaten jaarlijks 10.000
stuks de diverse showrooms en heeft het
bedrijf een omzet van tientallen miljoenen
guldens. En de groei is er nog lang niet uit
volgens Mandemakers.
Allereerst verschijnt nog dit jaar aan de
autosnelweg in Waalwijk een gloednieuw
distributiecentrum van 11.500 m: en kan
toor van 3.000 m2. Een investering van 12
miljoen gulden. „Daar kunnen we 1000 keu
kens per week verwerken.
Het bedrijf gaat nu echter ook de vleugels
verder uitspreiden dan de Langstraat. „Bin
nen vijf jaar willen we op diverse plekken in
Nederland vijf mega-stores openen met
showrooms van minimaal 200 keukens. Nu
hebben we 8 procent van de markt (130.000
keukens), we willen groeien naar zo'n 15
procent tot 20 procent." Het personeelbe-
stand groeit evenredig; van 110 nu naar een
kleine 200 werknemers binnen twee jaar.
Deze groei is tegen de verdrukking in.
„Vorig jaar kromp de markt met 4 a 5 pro
cent. Er zijn in Nederland tussen de 1200 en
1400 keukenzaken. Binnen vijf jaar zijn er
daar nog 800 van over. Alleen de grote en de
beste overleven." Mandemakers zegt dat hij
'bijna elke week een zaak ter overname
krijgt aangeboden'. Maar daar gaat hij niet
op in. Mandemakers werkt in het groot.
De enige overname die hij tot nu toe heeft
gepleegd is die van Piet Klerkx Keukenwe
reld. Onder die naam gaat de keukenzaak
ook deel uit maken van het nieuwe Thema
park Wonen waartoe Piet Klerkx woonbou
levard momenteel wordt uitgebouwd.
Vooral de laatste zes jaar zit de vaart in het
bedrijf. „Zes jaar geleden zetten we nog
1000 keukens per jaar om. Voor die groei
hebben we eigenlijk niets hoeven te doen.
Het is vanzelf gegaan, een soort sneeuwbal
effect. Negentig procent van de mensen die
hier komen is door mond-tot-mond reclame.
We krijgen mensen hier van Texel, uit Gro
ningen en Maastricht, maar ook uit België.
Sinds vier jaar opereren we ook landelijk.
Nog dit jaar komen we ook met spotjes op de
televisie."
Om de bekendheid te vergroten is Mande
makers ook hoofdsponsor van de voetbal
clubs Sparta en RKC. Het contract met de
Rotterdammers loopt aan het eind van dit
seizoen af, met de Waalwijkse voetbalclub
zegt Mandemakers nog twee jaar door te
gaan.
Mandemakers is van alle keukens thuis. De
smalle beurs en de dikke portemonnee kun
nen er terecht, want Mandemakers heeft
keukens in prijzen variërend van 5000 tot
90.000 guldens. Is de beurs krap, dan kom je
bij Piet Klerkx Keukenwereld terecht.
Heb je wat meer te verspijkeren dan is de
Keuken Kampioen in Kaatsheuvel en Mijd
recht de aangewezen plek. Voor het neusje
van de zalm biedt Keukencentrum Mande
makers uitkomst met keukens die in prijs
kunnen oplopen tot 90.000 gulden.
Het bedrijf ontwerpt het merendeel van de
keukens zelf. „We hebben geen aparte ont
werpers. Negentig procent komt van het
eigen personeel. Wij zijn geen volgers, maar
trendsetters. Alle keukens worden gemaakt
in Duitsland en een paar in Frankrijk. In
Nederland hebben we drie granietfabrieken
die voor ons werken."
Mandemakers schrijft dus zijn eigen
sprookje. Het geheim van de smid: „Wij
staan bekend om onze goede service, leveren
kwaliteitsspullen, we geven vijf jaar garan
tie en mensen hoeven bij ons geen aanbet
aling te doen. Zelf sta ik ook nog minimaal
vier dagen per maand in de showroom.
Gewoon om de feeling met het produkt en
het contact met de klanten te houden en om
te oordelen hoe we het doen."
Cao-onderhandelingen
beginnen meestal al
maanden voordat de
delegaties tegenover elkaar
plaatsnemen. Het opstellen
van concept-nota's, het raad
plegen van achterbannen en
het lossen van schoten voor de
boeg behoren tot het gebrui
kelijke voorspel. Een onder
handelaar 'moet immers een
uitgangsstelling hebben en bij
het kiezen daarvan moet je
ruimte scheppen.
Dat zal ook wel de gedachte
geweest zijn bij voorzitter Van
den Akker van de metaal-
werkgeversclub FME-CWM
toen hij afgelopen week zijn
leden suggereerde vanaf 1
maart de aanvulling op de
doorbetaling bij ziekte maar te
staken. De cao zegt immers
dat het een aanvulling op de
ziektewet is en als die wet niet
meer geldt, hoeft de aanvul
ling ook niet meer. Dat scheelt
dertig procent, nietwaar?
Die logica van de koude grond
is uiteraard niet besteed aan
de vakorganisaties in 'de
metaal'. Zij hebben geregeld
dat de mensen bij ziekte hon
derd procent blijven ontvan
gen en of die aanvulling nu
komt uit de ziekenkas, uit de
reserve van een verzekeraar of
uit de beurs van de baas, dat
doet er allemaal niet toe.
Werkgevers die de aanvulling
willen stoppen, plegen con
tractbreuk, niet meer, niet
minder, zo luidt hun opvatting.
Volgende week moet een kort
gedingrechter uitmaken of dat
ook juridisch houdbaar is.
Het lijkt een beetje flauw van
metaalvoorzitter Van den
Akker om voor de vier maan
den die de cao voor 'de groot-
metaal' na 1 maart nog loopt,
de afspraken zo naar de letter
uit te leggen. Maar hij heeft er
vast over nagedacht en de
reacties (althans die uit de
vakbeweging) zullen hem niet
hebben verrast. Zo kies je aan
de vooravond van onderhan
delingen positie. Ook als de
rechter hem straks afvalt, is er
geen man overboord: het spel
is op de wagen en wel op zijn
voorwaarden.
Het 'ziektewetgat' lijkt zo
door toedoen van Van den
Akker - meteen bijgespron
gen door de overkoepelende
VNO/NCW - al net zo'n heet
hangijzer te worden als twee
jaar geleden het 'wao-gat'.
Inderhaast zijn toen in veel
cao's de steken opgeraapt die
de overheid liet vallen, tot
genoegen van de verzekeraars.
Die staan nu opnieuw handen
wrijvend in de coulissen om
hun bijdrage te leveren aan de
veelgeroemde 'marktwerking'.
Het is echter nog niet zeker
dat Van den Akker werkelijk
al met 1-0 voor staat voordat
de wedstrijd is begonnen. Zijn
oprisping heeft ook in eigen
kring onrust en zelfs weer
stand opgeroepen. In veel
ondernemingen is de afstand
tussen de werkvloer en het
kantoor zo klein, dat zo'n slim
migheidje met een cao-tekst
maar liever achterwege wordt
gelaten. Zo heeft de Metaal
unie, een omvangrijke verza
meling van middelgrote en
kleinere metaalbedrijven, luid
en duidelijk afstand genomen.
Het schot voor de boeg van de
vakbeweging heeft dus scheur
tjes veroorzaakt in het werkge
versfront en dat is een niet te
verwaarlozen minpunt bij de
aanvang van onderhandelin
gen. Een front dat bovendien
bestand moet zijn tegen een
geladen oppositie. Want het
afbreken van 'verworven rech
ten' is nog altijd het beste
recept voor arbeidsonrust.
Door Frans Wijnands
Frankfurt - Piloot worden. Het kan weer. Althans met volle
garantie op een baan. Piloot worden kon je altijd wel, als je er
tenminste in slaagde door de fijnmazige selectie van de oplei
dingsscholen te komen. Maar het was jarenlang razend moeilijk
om dan aansluitend een baan te krijgen. Die tijd is voorbij.
Zeker in Duitsland. Lufthansa zoekt dit jaar alleen al meer dan
tweeduizend nieuwe piloten (m/vr) en ander boordpersoneel.
Piloten verdienen goed tot uitste
kend. Cijfers onderbouwen dat
hardnekkige vooroordeel: begin
ners van rond de vijfentwintig
'vangen' bij Lufthansa 84.000
mark bruto (ongeveer 95.000 gul
den); plus een slordige 10.000 gul
den aan overuren. Hoe dat salaris
met de jaren en de toenemende
ervaring op kan lopen laat zich
raden. Maar voor wat hoort wat,
redeneert Lufthansa, de 70-jarige
Duitse nationale luchtvaartmaat
schappij. Wie opgeleid wil worden
met.zo'n droombaan in het zekere
vooruitzicht moet er flink wat
voor over hebben. Om exact te
zijn: 140.000 mark puur studie
geld, zo'n 160.000 gulden. Het
lijkt een kapitaal, maar volgens
Lufthansa-woordvoerder Chris
tian Kliek is het een toekomstze-
kere investering.
Lening
En wat heet zelf betalen? De
luchtvaartmaatschappij scheldt
de geslaagde kandidaat groot
moedig 25.000 mark kwijt, mits
hij drie jaar bij de maatschappij
blijft. Bovendien kan vrijwel het
hele studiebedrag tegen vijf pro
cent rente worden geleend. In der
tien jaar kan de lening pijnloos
(gezien de hoge salarissen) worden
afgelost.
'Pdoten gezocht'. Het is een
advertentie die jarenlang uit beeld
was. Net als vrijwel alle vlieg
maatschappijen leed Lufthansa
onder de oliecrisis tijdens de Golf
oorlog en bokste jarenlang tegen
dalende omzet- en winstcijfers. In
die jaren stond de opleiding van
eigen piloten op een zeer laag pit
je. Afgestudeerden kregen geen
baan maar kwamen op een wacht
lijst. Ze zijn, toen het weer beter
ging, allemaal aangesteld, zegt
Kliek. In die periode ging het
praatje 'dat Lufthansa geen pilo
ten meer in dienst nam en dat je er
toch niet aan de bak kwam, ook al
had je een Duits brevet'. Dat mis
verstand leeft nog. Intussen draait
de Lufthansa-opleiding in de
internationale vliegschool bij Bre
men weer op volle toeren. Meer
dan honderdduizend jongeren
informeren jaarlijks telefonisch
en schriftelijk naar hun oplei
dingskansen. Na eerste selecties -
zelfs aan de telefoon wordt ai
getest hoe goed de belangstellen
den hun Engels spreken - worden
er jaarlijks zesduizend kandida
ten voor nadere gesprekken en
tests uitgenodigd, van wie er ten
slotte tweeduizend in Breemen
aan de twee jaar durende oplei
ding mogen beginnen. Iedere
maand een nieuwe lichting.
Wereldwijd
Piloten die op de zelfstandige
vliegschool in Bremen zijn opge
leid staan wereldwijd in hoog
aanzien. De opleiding is van zeer
hoge kwaliteit en trekt daarom
ook buitenlanders aan. Goed
Duits spreken is evenwel een
'must'. Bij Lufthansa vliegen niet
alleen maar Duitsers. Een Neder
landse gezagvoerder aan boord
van een Lufthansa-machine is net
zo gewoon als - sinds kort - Indi
sche en Thaise stewardessen.
Die stewardessen worden overi
gens betaald volgens de salaris
schalen in hun eigen land. Ze ver
dienen dus aanzienlijk minder
dan hun Duitse collega's die met
dezelfde drankjes in hetzelfde
gangpad onderweg zijn. De Duitse
vakbond is akkoord dat maximaal
10 procent van het cabineperso
neel buitenlands mag zijn en op
die salarisbasis mag werken. „Het
gaat ons eigenlijk niet zozeer om
goedkopere arbeidskrachten,
maar veel meer om onze Aziati
sche reizigers in hun eigen taal te
kunnen aanspreken tijdens de
reis," verklaart Christian
Klick.De vraag naar piloten is niet
typisch Duits. Ook in andere lan
den - en met name bij de charter
maatschappijen - bestaat of dreigt
een schreeuwend tekort aan erva
ren piloten omdat veel oudere
piloten de dienst verlaten en veel
maatschappijen de komende jaren
een groei in de totale luchtvaart
verwachten en dus nieuwe vlieg
tuigen aanschaffen. Bovendien
zijn goede opleidingsinstituten
schaars.
Best - Volgens de vakbonden kun
nen veel meer dan zeventien Bata-
filialen open blijven. Veel schoen
winkels die volgens de directie
dicht moeten zijn in feite renda
bel, zo blijkt uit cijfers van het
bedrijf.
Bata maakte eerder deze week
bekend dat 58 filialen in Neder
land moeten sluiten, waaronder
de winkels in Oosterhout en
Roosendaal. Het bedrijf wil met
slechts 17 winkels 'betere tijden in
de sehoenenbranche' afwachten.
Wim Brouwer van de Unie schat
dat zo'n twintig van de 58 winkels
die dicht moeten, bedrijfsmatig
gezien open kunnen blijven. Hij
wijst onder meer op de filialen in
Tilburg en Maastricht.
