Speelgoedbranche in de problemen
nvast&t»
rtsessSS
Druk op Nederlandse landbouw doet emigratiestroom groeien
sSSftïirasss
*UARM996 A71 deSTEM
Staatsbosbeheer moet het
bos aan de man brengen
ECONOMIE
A8
Multinationals
tarten de Schepper
ZATERDAG 10 FEBRUARI 1996
ill Street
08/02 09/02
d signal
54* 55'/,
r brands
46* 46%
r.tel.tel
67% m
co corp
71% 72
co ine.
31% 31%
company
53 52%
il. steel
15% 15%
ng co
79% 81%
ington sfe
83% 83%
.pacific
19% 19%
vron
53% 54%
juita
13% 13%
/sier
56% 57%
corp
75 75%
s.edison
34% 341/,
t.equipm.
75% 74
lont nemours
79% 77
v chemical
78 78%
itman kodak
76 75
ion corp
82% 83%
d motor
29% 30%
i. electric
79% 78
i. motors
51% 52%
odyear
48 49%
wlett-pack.
91 90%
bus.mach.
113% 114%
industries
25% 26
n airlines
31% 31%
n
38% 38%
cdonnell
90% 89%
èrek co.
70 70%
pbil oil
115% 113%
nega financ.
33 31%
lilips
41% 40%
yal dutch
142% 142
>ars roebuck
44 44%
xaco ine.
81% 82
aveiers
65% 65%
nited techn.
104% 102%
(estinghouse
19% 19%.'
/hitman corp
24 23
/oolworth
12 12%
Goud
Goud onbewerkt 21,370-21,970
bewerkt 23,570
Zilver
Zilver onbewerkt 265-335
bewerkt 380
vorige koers
slotkoers gisteren
laten
bieden
exclaim
ex dividend
gedaan/laten
bieden en ex dividend
laten en dividend
gedaan en laten ex dividend
gedaan en bieden ex dividend
663
2,30
2,70
370
1,30
1,50
438
4,50
4,40
416
0,80
0,70
606
1,00
0,90
645
0,50
0,50
2040
0,40 a
0,30
666
9,00 a
8,10
1342
5,20
4,50
3349
2,60
2,10
892
1,10 a
0,80
923
0,50
0,30
416
4,80
4,70
1519
1,40
1,20
1664
2,60
2,50
2758
5,00
5,30
373
1,30
1,40
376
3,80 a
4,10
568
24,50
25,20 b
430
8,40
8,00
720
1,50
1.70
404
1,40
1,50
374
1,90
2,00
697
0,50 a
0,60
418
3,20
3,70
383
1,40
1,20
578
4,00 a
3,50
1347
3,4Q:
2,70
1369
1,80
1,40
750
0,90
0,70
939
5,00
4,50
594
2,60
2,30
690
1069
1,30
6,60
1,00
6,00
524
0,90
1,00
764
1,40
1,50
392
2,20
2,30
1258
3,30
3,50
1312
0,40
0,60
395
1,30
1,40
600
12,40
11,00
392
1,00 a
0,80
406
1,90
1-70
1403
3,90
4,00 a
569
2,60
1,60
1165
9,60
8,80 b
390
0,60
0,60
717
3,10
3,80 a
630
0,40
0,40
770
0,20
0,40
noorRobVunderink
7netermeer/Keulen/Nijmegen
Het gaat niet goed met de
Nederlandse speelgoedbran-
he De branche-organisatie
Gebra in Zoetermeer houdt
het voor 1995 voorlopig op
eenzelfde resultaat als het
iaar ervoor, nissr do V3n oor-
'nrong Amerikaanse speel-
goedgigant Toys 'R' Us komt
„et somberder nieuws. Het
Europese hoofdkwartier in
Keulen meldt voor de Neder
landse speelgoedmarkt een
terugval van de omzet (in
geld) met 4 tot 5 procent.
Toys 'R' Us zond eerder deze
I maand al een duidelijk signaal
uit waaruit iets bleek over de
Te in de branche. Het con-
I Cern kondigde aan wereldwijd
25 winkels te zullen sluiten,
waarvan 10 in Europa. Tot dus
ver heeft het bedrijf nog geen
duidelijkheid verschaft over de
vraag of bij die tien Europese
filialen ook een of meer van de
negen vestigingen zullen zijn die
sinds oktober 1993 in Nederland
de deuren hebben geopend.
De oorspronkelijke plannen van
I Toys 'R' Us om in Nederland 15
tot 20 zaken te openen zijn
inmiddels in het gunstigste geval
in de ijskast beland. De leiding
van Toys 'R' Us in Keulen, waar
de Nederlander P. Buurdon de
scepter zwaait, geeft nu toe zich
I te hebben verkeken op de Neder
landse markt. De Amerikanen
dachten met grote winkels een
I doorbraak te kunnen bereiken.
„Daar kun je vraagtekens bij
I zetten", geeft het Europese
management nu toe. Verklaring?
„De dichtheid van de markt en
de sterk ingesleten gewoonte van
de Nederlandse consument om
1 'downtown' te winkelen."
Merkwaardig
De krimpende markt is een
merkwaardig gegeven, vooral
gezien het feit dat het geboorte
cijfer in Nederland de laatste
tien jaar niet is gedaald. Direc-
I teur Henk van Dorst van de Ver
eniging Gebra (gemengde bran-
I che) ziet de voornaamste oor-
I zaak van de malaise in de zui-
I nigheid van de prijsbewuste
I Nederlander. Dan is er de spaar-
I loonregeling, die miljarden voor
I een periode van vier jaar aan de
I markt heeft onttrokken. Boven-
dien heeft de koopkracht vol-
I gens Van Dorst als gevolg van
leen hausse in gemeentelijke
I heffingen een flinke dreun
'Nederlandse consument is zuinig en houdt niet van enorme stellages met speelgoed'.
■Ook in Duitsland is de markt
Ivoor speelgoed gekrompen,
is Toys 'R' Us, zij het iets
I minder dan in Nederland. De
cijfers in Zwitserland zijn juist
weer slechter.
De komst van de Amerikaanse
speelgoedreus had de voornaam
ste spelers op de Nederlandse
markt in 1993 al gemobiliseerd.
Blokker, dat al eigenaar was van
Bart Smit, kocht Intertoys en
beheerst sindsdien meer dan een
kwart van de Nederlandse
markt.
Bij de verovering van de Neder
landse markt gaat het familiebe
drijf Blokker overigens niet
zachtzinnig te werk. Een derde
groep spelers op de markt, de
zelfstandige winkeliers, maakt
gewag van agressieve overname
praktijken. Een winkelier in
Malden bij Nijmegen zou ooit
voor de keus zijn gesteld: hij kon
zijn zaak aan Blokker verkopen
of hij kreeg een Intertoys-zaak
naast zich. De kleine winkelier
zou bakzeil hebben gehaald.
Het hoofdkantoor van Blokker
in Amsterdam weigert elk com
mentaar.
Het samengaan onder de Blok
ker-paraplu maakte een einde
aan de prijzenslag die Bart Smit
en Intertoys plachten te voeren.
Hun concurrentie is sedertdien
'gecontroleerd'. Een nieuwe prij
zenslag ontstond tussen de Blok
ker-winkels en Toys 'R' Us. Vol
gens het management van de
Amerikanen in Keulen hebben
zij de siag gewonnen. „Wij heb
ben het iets beter gedaan en ons
marktaandeel uitgebreid." Dat
marktaandeel zou inmiddels
tussen de 5 en 7 procent liggen.
Adjunct-bedrijfsleider Edward
Kersten in De Speelboom in Nij
megen maakt de indruk van een
lachende derde.
„Met dat samengaan van Bart
Smit en Intertoys zijn we best
tevreden." Zijn tevredenheid
geldt het einde van een moor
dende concurrentiestrijd tussen
de twee giganten waarin menige
zelfstandige ondernemer kopje
onder ging.
Voor Toys 'R' Us is Kersten niet
bang. „Die enorme stellages met
speelgoed van de vloer tot het
plafond, rijen en rijen lang,
spreken de Nederlander niet
aan. Onze klanten willen aan
dacht en uitleg. Die krijgen ze
bij ons. Bij die Amerikanen krijg
je absoluut geen service. Daar
mag je tijdens de feestdagen zelf
je cadeautjes gaan staan inpak
ken."
Bovendien snappen de buiten
landers de Nederlandse markt
niet. „Wie komt er nu tijdens
Sinterklaas met reclame vol
kerstmannen."
„Inderdaad, maar die fout
maken we niet meer", meldt de
top van Toys 'R' Us. De negen
Nederlandse winkels, op een
totaal van 670 winkels in Euro
pa, zijn maar goed voor 8 tot 10
procent van de Europese omzet,
dus hadden ze Sinterklaas per
ongeluk even over het hoofd
gezien. Inmiddels is besloten ook
in de verschillende Europese
landen meer rekening te houden
met de nationale en lokale cultu
ren en omstandigheden. Sinter
klaas zal dus niet meer aan de
aandacht ontsnappen.
Weinig ontzag
Ook de Blokker-winkels boeze
men de Speelboom weinig ont
zag in. Kersten: „Als zelfstandi
ge zaak kun je je specialiseren.
Bij Intertoys en Bart Smit zitten
ze vast aan het assortiment dat
ze dentraal krijgen toegeleverd.
Zij reageren traag op de vraag.
Als wij iets willen hebben, stap
pen we in de auto en gaan we het
halen bij de importeur."
Kersten is trots op zijn speciali
teit: computerspellen. „Wij zijn
ojJ twee na de grootste Sega-
FOTO GERARD VERSCHOOTEN
dealer van Nederland, na Virgin,
in Amsterdam, en een winkel in
Zwolle."
De Speelboom is aangesloten bij
de inkooporganisatie Toy Part
ners en kan daardoor ook met de
prijzen goed meekomen. „Als
een grote keten echter afspraken
over kortingen gaat maken met
software-huizen, kunnen wij een
probleem krijgen", geeft Kersten
toe. „Dan moeten wij de klant
zien te overtuigen dat hij omwil
le van de service bij ons moet
kopen. Daar doen wij veel aan.
Om de klant alle mogelijkheden
van computerspellen te laten
zien en horen, hebben wij zelfs
dolby-surround."
Als het om de prijs gaat, lijkt
Toys 'R' Us niet te kloppen: vind
je binnen twee weken na een
aankoop een advertentie waarin
hetzelfde artikel goedkoper
wordt aangeboden, dan geeft
Toys 'R' Us het verschil terug.
en, artikelen, gedichten.
Stukadoors- vloerenle3!>- - -
oek.Achterdiik 16.4751 EK Oud-Gas-
ikadoors- en vloerenleggersbedrijt.
Frizzle, Calfven 120,4641 RG Osseni -
Ambulant dames- en herenkappers-
en visagie.
J.J. Service, Calfven 120, 4641 R"
drecht. Ambulante handel (mark2.
zelfbereide broodjes, snacks,
waren en frisdranken en onger
(i tweedehands artikelen.
Seasons, Irenestraat 28 4744
henhoofd. Detailhandel in dames-w
■bovenkleding.
J. Pronk, Kwartier 20,4651 WTStee»
n NB. Schoonheidssalon.
A W B. Logistiek Adviesburo, Ju»
tolbergstr. 3,4797 HM Willemstad NB_
srstrskken van adviezen t.a.v.
kkelen van logistieke beheerssys
Polyfijn, Hildebrandlaan 89,490'I® I
rhout NB. Groothandel inW»1
m aquaria en de tussenhandel in»
:n (vnl. pompen, filters e.d.l. a|
Lumineus Filmprodukties, I
ekstraat 88. 4818 BX Breda. Produce L
n documentaire films en P
Klussenbedrijf
2,4891 TH D;ieho
de
van o
Pazzo nuiseu t
laten) verrichten
m.n. acteren en
en van- en
irgenvan
fen van fl.s
leiden van
I. De
Ireda
/varen.
4. Accc
)erg 60, 4708
omisch- en
esbureau.
5 Tholhuijsen
99, 4817 BB 1
gebied van
ca.
6. Sligro/Thijs nu«
'35 AB Roosendaal.
7. Duimelotje, H-1"
Kinderopvang
8. Meti Roo
129,4706 PH
bewerking
ithandel en
ort- en export
en, chemische r.
I, glas in andere mefc
ere bouwmaterialen,
ang, schilders- en aa
appen, huishoudeli)Ke<,
;v1ijtartikelen en aanVÉ
het plaatsen van
ierialen, het doen
werk.
„n licht-
n flight-c
aedrijf H. Jacobs, Ettans«;
Rijsbergen. Klusbedriji
verkoop (detailhandel/gas»
S£érrf8.4824HRBredakH»;
.arrichten van artistieke a
acteren en musiceren.
bouwen van decors.
ht-engeluidstechneKhn
aren. r v/„ F1u'
telecommunicatie
Roosendaal,
idaal. Totaalgro g n.
Havik 56,4872 WO tot
voor kinderen vanu
Gedreven door de onzekerhe
den in eigen land tonen steeds
meer Nederlandse boeren
interesse voor emigratie. Voor
lichtingsavonden over Cana
da, Frankrijk, Denemarken,
Portugal en oostelijk Duits
land trekken volle zalen. Dui
zenden boerengezinnen wik
ken en wegen momenteel of
hun toekomst elders ligt.
Slechts een klein percentage
waagt de stap uiteindelijk.
Maar de uittocht blijft door-
gaan, voorzien de experts.
Poor Chris van Alem
Zuidlaren - „Als je Pools staatsbur
ger wordt, heb je dan wél het recht
grond te kopen?" De duidelijk
Brabantse tongval in het Noord-
Drentse congreszaaltje verraadt dat
ze van heinde en verre zijn gekomen.
m allemaal met hetzelfde doel: uit
zoeken of de door strenge regels
/grensde boerenhorizon kan wor
sen verlegd. Desnoods ver van huis
haard. Als er maar ruimte is, geen
u.ttelende overheid en er geld kan
"orden verdiend.
7nia ?Ca honderd aanwezigen in het
ticn se zaaltie zuigen de informa-
ÖniMr j nemarhen, Polen en oostelijk
kw Srchg op. Tijdens het vragen-
naar- i!efie ziin de og«n voornamelijk
fmLi ,pijt gericht Maar zodra het
de hr> ®e "e 's afgelopen, drommen
boeren rond de inleiders.
senaaai u.v
Roosendaal, wo d8
en verwerkmp jt
detailhandel in- tfe(va„,
van glas
produkten, glaAen
■re metalen J ffgn,
erialen, kui ej.
en aannemers!! en
•lijke<.d0 if produk'
aanverwante PwuvV.
glas en gla» sch,|.
uitvoeren va
riSb°eren iaarUjks have en goed de
is nirttereu m elders 0Pnieuw beginnen
aüan„ achterhalen- Registreren wordt
V nrtereu - J Iers v-a meer gedaan en de oude cij-
opvangvoorkindere, J betrouwbaar. Maar dat
Roosendaal B.y., Hb4Pvaar(|i'. I gs elhng duidelijk opleeft wordt
r PH Roosendaal. D Ba I g beaamd. Absoluut', zegt
LTO Vastgoed in Deventer, komt jaar
lijks ook met zo'n tweeduizend potentië
le emigranten in contact. Zijn organisa
tie richt zich op emigratie binnen Euro
pa: Frankrijk, Denemarken, oostelijk
Duitsland, Polen, Portugal en sinds kort
ook Engeland.
Dat boeren het hier beu worden, begrijpt
hij volkomen. „De landbouw heeft hier
politiek afgedaan. Het is onvoorstelbaar
hoe de overheid hier met de landbouw -
toch niet de geringste bedrijfstak - is
omgegaan. In de politiek is niemand
meer die gevoel heeft voor de boeren.
Wél voor Fokker. Ze zijn hier bezig een
geweldig goede bedrijfstak af te bre
ken," vertolkt Steinmetz de boerenfrus-
tratie.
Maar niet alleen de bemoeizucht van de
overheid voedt de emigratiedrift. „Het
gaat ook om mensen die in Nederland te
weinig armslag hebben, voor wie de
investeringen hier te zwaar worden. Als
je je bedrijf in Nederland liquideert, kun
je met dat geld in Canada twee keer
zoveel doen", zegt Frans Buysse.
Het gaat vooral om melkveehouders en
varkenshouders. „Vaak boeren die het in
Nederland goed gedaan hebben", zegt
Paul Hamilton uit Den Haag, tot voor
kort in dienst van de niet meer actieve
Stichting Dienstverlening Emigratie
Nederland en nu zelfstandig adviseur
voor emigratie naar Canada, Australië,
Nieuw-Zeeland en de Verenigde Staten.
Tussen eerste opwelling en definitief
besluit verstrijken al gauw drie jaar. Een
enkeling maakt meer haast. „Die zijn
nog nooit in Canada geweest, gaan een
keer kijken, en als ze weer op Schiphol
staan, blijkt dat ze daar een bedrijf heb
ben gekocht. Dat moedigen wij niet
aan", zegt de directeur van Buysse
Immigration Consultancy.
Nederlanders worden aangetrokken
door de lage grondprijzen in Canada die
met bedragen van ƒ2.500 per hectare
(Alberta) tot 7.500 (Ontario) schril
afsteken tegen het Nederland gemiddel
de van ƒ43.000 per hectare. „Melkquo
tum kost in Nederland vier gulden per
liter, daar pakweg eenderde. Varkens
voer kost in Canada een schijntje ten
opzichte van Nederland, arbeid is er
goedkoop. Milieu, daar wordt wel steeds
meer naar gekeken, maar er is nog
genoeg grond om de mest op uit te rij
den."
Melkquotum
In Europa is Frankrijk runner up als
emigratieland voor, vooral jonge, boe
ren. De 100 tot 150 Nederlandse boeren
die er nu zitten, krijgen dit jaar gezel
schap van nog eens 40 tot 50 landgeno
ten, zegt Steinmetz van LTO Vastgoed.
„En dan heb ik nog een lijst met tussen
de 100 en 150 mensen die er vroeger of
later ook naar toe willen." Met investe
ringen tussen de één ton en anderhalf
miljoen en een gemiddelde grondprijs
van ƒ6.300 per hectare blijft dit land
voor de startende boer betaalbaar.
De Franse overheid is royaal voor de jon
ge boeren-emigram. „Mijn zwager boert
er en als zijn vrouw een landbouwoplei-
ding zou gaan volgen, kregen ze zomaar
voor niks een extra melkquotum van
vijftigduizend kilo. Dus die is maar aan
zo'n opleiding begonnen, dat snap je
wel", zegt een woordvoerder van LTO
Nederland.
Denemarken en oostelijk Duitsland
beginnen hun aantrekkingskracht op de
Nederlandse boer te verliezen. Welis
waar voegen zich gemiddeld jaarlijks
nog circa veertig Nederlands boeren bij
hun twee a driehonderd landgenoten in
Denemarken, 'maar de hausse is
geweest', meent Steinmetz. „Je kunt er
nog goedkoop een bedrijf kopen", zegt
Hans de Vries die al tien jaar in Dene
marken boert. „Fiscaal is het land een
ramp", vat Steinmetz het wurgende
Deense belastingregime samen.
Boeren 'op afstand', zoals in oostelijk
Duitsland en Polen wel mogelijk is, kan
in Denemarken niet. Wie koopt, moet op
het bedrijf wonen. „Niet succesvol bete
kent veel leed", meldt de Nederlandse
Landbouwraad in Kopenhagen. De
voormalige DDR, waar inmiddels zo'n
250 Nederlandse boeren (evenals in
Denemarken meest melkveehouders)
naar toe getrokken zijn, is goeddeels
'afgegraasd'. „De krenten zijn uit de pap.
In de bedrijven die overblijven, zal heel
veel geïnvesteerd moeten worden",
waarschuwt de daar woonachtige
account manager van de Gelderse Gibo
Groep, H. Kampschroër.
Steinmetz huivert van de Oost-Duitse
handelspraktijken. „In Nederland ken
nen we een cleane makelaardij. Afspraak
is afspraak. Maar niet in oostelijk Duits
land. Als daar een West-Duitser of Oos
tenrijker voorbij komt die tienduizend
gulden méér biedt, ben je je deal kwijt.
Zelfs al sta je op dat moment bij wijze
van spreken al op de stoep bij de notaris.
Rampzalig is dat."
Polen is niet echt in zwang als emigratie-
land. Steinmetz schat dat er zich tot dus
verre 15 tot 20 Nederlanders gevestigd
hebben. „Agro-economisch is het inte
ressant, let op voor juridische valkuilen
maar fiscaal is het bijna een paradijs",
meent mr. Peter de Ruiter van Moret,
Ernst en Young.
Het taalprobleem is er groter dan in Por
tugal, waar de huidige circa honderd
Nederlandse tellende boerenkolonie
jaarlijks met vijf tot tien groeit. Behalve
aan melkveehouders en akkerbouwers
biedt dit subtropische land ook een
boterham aan bollenkwekers.
Engeland
Dichter bij huis dient Engeland zich als
nieuw emigratieland aan. „Dat is altijd
een beetje over het hoofd gezien. De
grondprijzen zijn er heel aantrekkelijk,
de schaal van de bedrijven is goed. Fis
caal is het allemaal wat minder dan bij
ons. Wij denken dat het een goed emigra
tieland is", meent Steinmetz.
De opleving van de emigratie is niet tij
delijk, menen Buijsse en Steinmetz. „Zo
lang de sanering in Nederland gaande is,
zie ik nog heel wat mensen vertrekken",
zegt Buijsse.
„De uitstroom zal de eerste tien jaar
beslist doorgaan. Zeker als de overheid
zulke claims blijft leggen op de land
bouw. Het is een volslagen onzinnige
siuatie", meent Steinmetz.
Een reddingsplan voor
dikzakken. Als geen
ander weet de Ameri
kaanse multinational Procter
Gamble reclame via de nieuw
smedia te bedrijven. Met een
publiciteitsoffensief werd op
die manier twee jaar geleden al
Omo Power van concurrent
Unilever tot zinken gebracht.
Ditmaal bespeelt de onderne
ming de wereldpers met een
eigen vondst. Olestra, een vet-
soort waarvan de molecuul zo
groot is dat hij niet door de
poriën van de darmwand past.
Onbegrensd schransen zonder
één grammetje aan te komen,
behoort ineens tot de mogelijk
heden.
In deze ietwat perverse vinding
is 200 miljoen dollar geïnves
teerd. Eten zonder dik worden:
het gros van de wereldbevol
king weet helaas al generaties
dit effect te bereiken door
dysenterie, tyfus, diarree of
simpel door gebrek aan voed
sel. Dit gegeven weerhield
Procter Gamble er niet van
met Olestra de wereldtrom te
roeren.
En opnieuw liet Unilever zich
publicitair het beleg van het
brood eten door de Amerikaan
se concurrent. Unilever werkt
al jaren met moleculen die te
groot zijn voor hun taak. Het is
het geheim van Dove. Die zeep
met hydraterende crème, waar
van je geen roodgeboende
koontjes krijgt, zoals bij de
ouderwetse Sunlight zeep.
Dove kun je onbeperkt gebrui
ken zonder een geïrriteerde
huid te krijgen, omdat de mole
cuul simpelweg niet in de huid
porie past. Het haalt alleen het
vuil op de huid weg. Vandaar
dat de zeep zo zacht aanvoelt.
Hij is te grof om te wassen.
Maar wat geeft dat. Wie wordt
er tegenwoordig nog vies? Voor
een automonteur is er goedko
pe echte zeep op de markt.
Bij het manipuleren van de
molecuul heeft Unilever nog
een aantal pijlen op de boog.
Bij Dove en Olestra is de groot
te van de molecuul opgerekt.
Bij een verkleining zijn de
resultaten nog veel spectacu
lairder. Vandaar dat ze in de
laboratoria in Vlaardingen hard
knutselen aan de druppeldikte.
Beneden een grootte van vijf
micrometer kunnen er geen
bacteriën in een druppel leven
omdat er te weinig voedings
stoffen inzitten.
De druppeldikte bepaalt
bovendien de snelheid waar
mee smaak en geur van een stof
vrijkomen. De smaak moet tus
sen oplepelen en doorslikken
vrijkomen en niet in de maag.
Door nog even door te sleute
len met de molecuul kan deze
eerder bevrijd worden. Dus
door zo iets eenvoudigs als het
verkleinen van een druppel
hoeven er geen smaak- en con
serveringsmiddelen meer in een
produkt. Dat lijkt tenminste op
echte vooruitgang in plaats van
op het verwennen van dikzak
ken.
Voor zowel Unilever als Proc
ter Gamble wordt dergelijk
onderzoek steeds belangrijker
In toenemende mate wordt hur
toegang tot de consumem
geblokkeerd door machtige
winkelketens. Merkfabrikanten
mogen een nieuw produk
introduceren, maar zo gauw hei
succesvol is, komen de winke
liers met een eigen huismerk.
Wat is in een dergelijke ver-
dringingsmarkt prettiger dar
een aantal produkten te heb
ben, die met patenten er
octrooien zo zijn dichtgespij
kerd dat ze niet verdreven kun
nen worden door huismerken'
Tandenknarsend moeten de
supermarkten dergelijke pro
dukten op de schappen gedo
gen. Daarom proberen Unile
ver en Procter Gamble dt
schepping alsnog over te doen.
Uit een oogpunt van afgestrafte
hoogmoed lukt dat gelukkig
niet altijd. In de jaren zestij
meende Unilever een onvolko
menheid ontdekt te hebben bij
de kip. Het beest had tevee
veren, waardeloze poten, twee
nutteloze vleugels en slecht;
één malse kippenborst die hei
voedingsconcern kon gebrui
ken. De laboratoria kreger
opdracht met een verbeterde
versie te komen. Na veel speur
werk leek de Schepper afge
troefd: het voedingsconcerr
had een kippenborst zondei
kip.
Maar hogere machten laten niei
met zich spotten. Aan de kunst
borst van proteïne kleefden sto
rende bezwaren. Het vlees ver
oorzaakte tijdens de bestuurs
vergadering waar het were
gepresenteerd zoveel winderig
heid dat deze voortijdig moes:
worden afgeblazen. Bovendien
won de traditionele kip het ook
op het punt van de prijs. Toer
was de strijd snel gestreden
Een voorstel om blauwgeader-
de kaas te maken zonder blau
we schimmel stierf een roem
loos einde.
Maar komt tijd, komt raad
Voor de winderigheid is moge
lijk dertig jaar na dato alsnog
een oplossing gevonden: bak d«
kippenborst in Olestra.
Door Henny Zetteler
Tilburg - Staatsbosbeheer moet de boer op en vooral snel min
der 'staats' worden. Bos is mooi maar het moet aan de man
gebracht worden.
'Van een intern gerichte uitvoe
rende overheidsdienst onder de
veilige vleugels van het ministe
rie van Landbouw, Visserij en
Natuurbeheer moet de dienst op
eigen kracht verder.
Met volle kracht op zoek naar
het publiek.
Staatsbosbeheer gaat activitei
ten aanslingeren, boswandelin
gen voor ouderen organiseren, of
naar school om daar met educa
tieve programma's de jeugd
wegwijs in de natuur te maken.
„Dat deden we vroeger niet."
Mr. A. de Weerd regio hoofd
Brabant West zegt het haast ver
ontschuldigend. Bijna een jaar
geleden besloot het kabinet dat
Staatsbosbeheer een zelfstandi
ge organisatie buiten het minis
terie moest worden. Van de
bestaande veertien grillig over
het land verdeelde regio's, met
twee kantoren in Brabant, blij
ven er hoogstens acht over.
Verdrievoudigd
Staatsbosbeheer telde in de
jaren zeventig nog 1.800 werk
nemers. Sindsdien is het areaal
bossen en natuurterreinen meer
dan verdrievoudigd tot bijna
250.000 hectaren. En elk jaar
komt er door landinrichting
5.000 bunder bij. Maar het per
soneelsbestand kromp tegelij
kertijd doordat steeds meer
onderhoudswerk in natuurge
bieden wordt uitbesteed tot een
kleine 1.200. De Weerd verwacht
dat het bestand verder zal indik
ken met 10 tot 15 procent.
„Maar onze nieuwe voorlichten
de taken brengen ook nieuwe
banen met zich mee." Staatsbos
beheer wil volgens hem 25 nieu
we voorlichters aantrekken,
omdat er veel behoefte bestaat
aan kennis.
Noord-Brabant mag de handen
dichtknijpen als een van de twee
nieuwe regiokantoren binnen de
provinciegrenzen blijft. Brabant
dreigt door de nieuwe indeling
zowel het kantoor in Tilburg als
dat in Heesch te verliezen. Want
Middelburg trekt fors aan de
westkant en Maastricht rukt al
even stevig aan de oostflank.
De Weerd is optimistisch over de
nieuwe koers van zijn dienst.
„Wij moeten er voortaan zelf op
uit. Kijken wat de recreant wil."
En net als zijn baas algemeen
directeur M. Brabers in Drieber
gen ziet De Weerd de recreant
absoluut niet als een bedreiging
voor de natuur.
„Verdroging en verzuring van de
grond bedreigen de natuur veel
meer."
Trommeltje
„We bieden geen ruimte voor
avonturen in de commerciële
sfeer. In principe stellen we al
onze terreinen voor de recreant
open; misschien moeten we
alleen in de broedtijd hier en
daar een uitzondering maken.
We vragen ook geen entreegel
den."
Er zit dus volgens De Weerd
straks 'geen man met een trom
meltje aan de rand van het bos
om van elke bezoeker twee
kwartjes te vangen'.
De dienst is hard op zoek naar
vrijwilligers die zich nu al inten
sief met de natuur bemoeien. De
Weerd wil ze veel nauwer bij de
dienst betrekken. Ook cultuur
historische objecten krijgen
meer aandacht. Door samenwer
king met de heemkundekringen
in de provincie bijvoorbeeld.
„Het organiseren van historische
wandelingen. Die unieke bron is
nog nauwelijks aangeboord. Er
is hier nog veel meer dan bos."
De Weerd is ervan overtuigd dat
er ook in de toekomst veel over
heidsgeld in de organisatie
gepompt moet worden. „Het is
uitgesloten dat dat zou ophou
den, we hebben een publieke
functie. Wij privatiseren ook
niet, we worden alleen zelfstan
diger."
