'Vervuiling Nijmegen ernstige zaak'
Engel des Doods' geholpen door falende organisatie verpleeghuis
Grazige weiden
'Was dit te vermijden?'
Hét Kasteel van Amstel of een doodgewoon bruggehoofd?
I )ere|Ud
'Afschaffen opstel is
zegen voor mensheid'
Analyse
A2
DB STEM
BINNENLAND
A3
Officier van justitie beschuldigt gemeente Nijmegen van jarenlange milieu-criminaliteit
Man na ruzie naakt de kou in
Rechter straft
traag OM af in
euthanasie-zaak
Gortdroog
Stuurgroep herziet programma
eindexamens havo en vwo
IBRUARI
DONDERDAG 1 FEBRUARI 1996
Lnnië en Ierland:
waar bewolkt en
de Noordzeekust
enkele winterse
na rond +4 graden,
xemburg: Donder-
Igend zonnig en
[dag toenemende
In kans op regen,
Izel. Maxima onge-
len.
Midden-Frankrijk:
1 zonnige perioden,
I ook wolkenvelden,
lal wolkenvelden en
Inde kans op regen,
[oosten nog overwe-
Maxima vrijdag
In in het noorden en
i tot 9 graden in het
jrijk: Donderdag
Jlking en een toene-
is op regen. In de
Ten nog flink wat zon
Wrijdag overwegend
j vooral in de ooste-
iartementen buiige
Ten de 1500 meter
laxima tussen 6 en 12
fm de voet van de
hier en daar wat
Dverwegend bewolkt
l tot tijd buien. Ook
mogelijk. Middag-
lur aan de kust uit-
1 van 11 graden in het
[ot 15 graden in de
het algemeen veel
en van tijd tot tijd
Éen. Maxima aan zee
lraden langs de Golf
aje tot 16 langs de
|nca en de Costa del
t binnenland middag-
Lur rond 10 graden,
ie Eilanden: Half tot
lewolkt en kans op
lien. Maxima rond 20
Inderdag geregeld zon
[egend droog. Vrijdag
volking en vooral in
|n en op Sicilië een toe-
I kans op regen, boven
neter sneeuw. Middag
uur van 4 graden in
'den tot 16 op Sicilië,
land en Kreta: Geleide-
zon. Donderdag in het
|an Griekenland en op
hog een enkele bui.
van 5 graden in het
I tot 13 in het zuidwes-
;kd: Zonnige perioden en
Irijdag in het westen en
gten meer bewolking,
Terwegend droog. Vrij-
tdma van -3 graden in
Iten tot circa +3 in het
Iten. In Beieren door
jkele graden hoger.
Iland: Donderdag dróóg
lal in de bergen flink wat
ijdag in het westen meer
fang en vooral in het Ber-
ïrland en Wallis kans op
F. Middagtemperatuur
I in de dalen meest tussen
■5 graden.
[rijk: Overwegend zon-
Hjdag in Tirol wolkenvel-
laar droog. Middagtem-
lur in de dalen op veel
In onder het vriespunt.
\ARTJE
fc/ien/c
I me
woonplaats van deze man
blgorde de naam van zijn
ep.
voor de kost?
jvium, el, uniek; 3. meel,
demagogie; 5. departement,
7. nardus, klepel, eel; 8.
k, neus, akker; 10. emir, ruim,
s, me; 12. intrek, togo, temer;
luster, oever, etui; 15. omissie,
ivel, aluminium; 3. sleep, iro-
)ts; 5. ivoor, Euterpe, les; 6.
ie, akoniet, koe; 8. ome,
el, uitgave; 10. elk, anapest,
t, kro; 12. onmogelijk, loeder;
een, ieder, ermee, ut; 15. rk,
JFS
Groningen (anp) - Falende organisa
tie en communicatieproblemen in
verpleeghuis Vliethoven in Delfzijl
waren er mede-oorzaak van dat de
42-jarige ziekenverzorgster Martha I.
bewoners met insuline-injecties
beeft kunnen doden.
Dat blijkt uit een onderzoek van de In
spectie voor de Gezondheidszorg, dat
gistermiddag werd gepresenteerd.
Volgens regionaal inspecteur J. van
Veldhuizen werd de insuline onjuist be
waard, was er onvoldoende overleg tus
sen artsen onderling en tussen artsen en
verplegend personeel. De eindverant
woordelijkheid over medische zaken
was slecht geregeld. „In samenhang met
de communicatieproblemen zijn daar
door situaties ontstaan waarbinnen het
handelen van de ziekenverzorgende mo
gelijk was", zo formuleerde hij omzich
tig-
De verdachte (inmiddels bijgenaamd
'Engel des Doods'), was waarnemend af
delingshoofd en kwam als gevolg van
die falende organisatie steeds meer in
een solitaire positie te werken. „Ze heeft
nooit met iemand over mogelijke pro
blemen gesproken," zei Van Veldhuizen.
Een van de artsen heeft volgens de in
spectie in reactie op de overlijdensge-
vallen en andere punten eveneens ge
faald. Hij heeft inmiddels besloten zijn
activiteiten als arts deels te beëindigen.
Een andere arts had professioneler met
de ongerustheid moeten omgaan, maar
was volgens eigen zeggen onvoldoende
op de hoogte. De inspectie gaat met ver
schillende artsen gesprekken voeren en
op basis daarvan bepalen of ze voor de
tuchtrechter moeten verschijnen.
Verpleeghuis Vliethoven moet op last
van de inspectie orde op zaken stellen.
Het bestuur van het verpleeghuis is ge
sommeerd een nieuw beleidsplan te ma
ken. Afhankelijk van de reactie van het
bestuur zal de inspectie bepalen of zij de
minister inlicht. Die kan in het uiterste
geval de erkenning van Vliethoven in
trekken.
Justitie heeft de verdachte Martha I.
vier moorden ten laste gelegd. De recht
bank in Grongingen hield de zaak in de
cember echter aan voor nader psychia
trisch onderzoek van de vrouw. Dat
vindt momenteel plaats in het justitieel
onderzoekscentrum Pieter Baan in
Utrecht.
Het openbaar ministerie ziet op basis
van het rapport geen aanleiding om
strafrechtelijk onderzoek in te stellen
naar de leidinggevenden van Vlietho
ven.
Arnhem (anp) - De gemeente Nijmegen heeft zich vele jaren
schuldig gemaakt aan een ernstige vorm van milieucriminali
teit. Het openbaar ministerie in Arnhem, dat al maanden bezig
is met een onderzoek naar deze zaak, beslist de komende maan
den wie zij strafbaar kan stellen voor de gevonden feiten.
Dat heeft persofficier van justitie
nr. S. Buist gisterochtend gezegd.
Burgemeester D'Hondt van Nij
megen en milieuwethouder H.
Janssen hebben steeds gesteld dat
het om een 'lichte zaak' gaat. De
gemeente zou, net als vele andere
grote gemeenten in Nederland,
grote problemen krijgen met het
uitvoeren van nieuwbouwplan-
nen als zij zich letterlijk moest
houden aan de wettelijke regels
voor het vervoeren en opslaan van
vervuilde grond.
Volgens burgemeester D'Hondt
mochten milieu-ambtenaren
daarom met instemming van het
college schone-grondverklarin-
gen afgeven voor licht verontrei
nigde grond. Meer gemeentebe
sturen hebben, aldus de Nijmeeg
se burgemeester, over deze kwes
tie bij de minister van VROM aan
de bel getrokken. Nijmegen zou
nu door justitie aangepakt wor
den als voorbeeld voor alle grote
gemeenten in Nederland die hun
grondzaken beter moeten regelen.
Persofficier Buist verwerpt deze
voorstelling van zaken, nadat het
openbaar ministerie maanden
lang niets heeft willen zeggen
over het onderzoek. „Het gaat
hier niet om kleinigheden. Het
openbaar ministerie is echt niet
zo dom om de strijd met een ge
meente aan te gaan wegens een
zaak, die zelfs landelijk ter dis
cussie staat. Met die categorie van
oogluikend toegestane overtre-
dinkjes houden wij ons niet bezig.
Hier is beduidend meer aan de
hand."
Verdenkingen
Buist wil, omdat het gerechtelijk
vooronderzoek nog steeds niet af
gesloten is, niet in details treden
over de verdenkingen van justitie
tegen de gemeente en de Nijmeeg
se afdeling milieu. Wel wil hij
kwijt dat er inmiddels zeer veel
mensen gehoord zijn, onder wie
de directeuren van verschillende
diensten, de huidige milieuwet
houder en verschillende ex-wet-
houders.
Het Nijmeegse gemeentebestuur
wil niet op de uitlatingen van de
officier van justitie reageren, zo
zei een woordvoerder gisteren.
Volgens Buist loopt de gezond
heid van Nijmegenaren geen ge
vaar door de handelwijze van de
gemeente. In Nijmegen is onder
bewoners van recente nieuw
bouwwijken onrust ontstaan door
de grondaffaire.
stqoaj 'jsjoq do doou>| 'paoq u'
aajEpueq 'uajoppa>i 'sujDaJ F
VERVOLG VAN VOORPAGINA
De 64-jarige man werd wegens
darmklachten op zaterdagavond
16 december in De Honte in Ter-
neuzen opgenomen omdat er geen
weekenddienst in het Antonius-
ziekenhuis was. In De Honte werd
geoordeeld dat van een levensbe
dreigende situatie geen sprake
was, zodoende werd hij dezelfde
avond nog overgebracht naar
Oostburg. Op 21 december werd
de man daar geopereerd.
Volgens de familie een zware ope
ratie, die niet zonder risico was.
Vader was al eens eerder aan de
darmen geopereerd, was carapa-
tiënt en had nog een breuk in de
buikwand tengevolge van de vori
ge operatie. „Die breuk kon niet
verholpen worden omdat mijn va
der te zwak was", staat in de brief
Ie lezen.
Op 22 december ligt de man aan
de beademing op de IC van Anto-
nius en wordt kunstmatig in slaap
gehouden. „Om 18.20 uur worden
we gebeld door de chirurg. Na een
eerste flinke schrikreactie kregen
we te horen dat de IC in Oostburg
gesloten moet worden, wegens
ziekte van personeel in Temeuzen.
Hoe halen ze het in hun hoofd om
een doodzieke patiënt te verplaat
sen? Dit zal het genezingsproces
zeker niet ten goede komen en dit
is misschien ook wel de oorzaak
geworden van het latere overlij
den van mijn vader", staat te
lezen.
Koorts
Op 24 december kreeg de familie
te horen uit De Honte dat het niet
goed gaat met de patiënt, dat hij
weer aan de beademing ligt,
kunstmatig slaapt en er boven
dien koorts bij heeft gekregen.
.We moesten geduld hebben tot
de darmen weer zouden gaan wer
ken", kreeg men van IC-personeel
te horen. Op 3 januari 1996 wijst
een scan uit dat er mogelijk een
ontsteking is en dat er misschien
weer geopereerd moet worden.
.Intussen geeft de anesthesist toe
dat mijn vader beter in Brugge op
zijn plaats zou zijn omdat ze in
Temeuzen na zo'n lange tijd van
beademing niet de goede midde
len hebben om hem hier goed van
al te halen en dat ze daar in Brug
se beter voor opgeleid zijn. Hij
Wordt echter dan toch weer pas de
Jagende dag 's middags per heli
kopter naar Brugge vervoerd.
®er aangekomen wordt hij bin
nen twee uur geopereerd. Hier
"as het dus geen misschien, maar
®wdt het probleem direct aange
pakt. Er bleek een grote ontste
eg rond de lever te zitten, van
daar die hoge koorts natuurlijk",
•jtaat in de brief te lezen. Het is
4 januari.
0p 6 januari worden nieuwe gaat
jes in de darmen en ontstekingen
Wtdekt. De familie krijgt te horen
dat dat komt omdat de darmen te
'ang hebben stilgelegen. Er volgen
®>g ingrepen op 6, 8 en 9 januari
en de overlevingskansen worden
geschat op hooguit 15 tot 20 pro
cent.
„12 Januari; het onvermijdelijke
is geschied, mijn vader is overle
den. Was dit niet te voorkomen
geweest?", vraagt de vertwijfelde
familie zich af.
„Een buitengewoon droevige
zaak", zo reageerde gedeputeerde
De Kok gisteren. Nog deze week
gaat een afschrift van de brief
naar de ziekenhuisdirectie met
verzoek om een reactie. „Afhan
kelijk hiervan zullen wij bekijken
of de inspectie volksgezondheid
op de hoogte moet worden ge
steld".
Directeur patiëntenzorg G. Rae-
maekers van het ziekenhuis
Zeeuws-Vlaanderen was van de
klacht niet op de hoogte. „Naar
buiten toe zullen wij nooit reage
ren op individuele klachten. Ook
niet naar meneer De Kok. Wél
zullen wij de brief van de familie
zorgvuldig bekijken. Wij onder
zoeken namelijk elke klacht over
het ziekenhuis, ook als die ons via
derden bereikt. En wij beslissen
dan hier of de geneeskundige in
spectie moet worden ingeschakeld
of niet. Maar daarover doen wij
nooit mededelingen", zegt Rae-
maekers.
Den Haag (anp) - Een 41-jarige man uit Den Haag bedenkt zich in
het vervolg wel twee keer voordat hij bij pakweg min vijf graden
Celsius ruzie met zijn vriendin maakt.
Zijn woedende partner zette hem dinsdagnacht rigoreus op
straat, zonder kleren wel te verstaan.
De onenigheid veroorzaakte nogal wat opschudding in het trap
penhuis van de flat in de Haagse wijk Leyenburg. Een omwonen
de sloeg alarm bij de politie omdat hij dacht met een exhibitionist
te maken te hebben.
Agenten ontfermden zich uiteindelijk over de verkleumde man.
De vriendin bleek overigens ook niet al te wraakzuchtig; na enig
gedraal gooide ze zijn kleren achter hem aan op de galerij.
Zogeheten hekrunderen vin
den zelfs in de winter nog wat
te grazen in natuurgebied De
Oostvaarderplassen nabij Le
lystad. Het gebied werd giste
ren officieel door minister Jor-
ritsma van Verkeer aan minis
ter Van Aartsen van Landbouw
overgedragen. Minister Jor-
ritsma zei 'met pijn in het hart'
afscheid te nemen van haar
'troetelkind'. Staatsbosbeheer
neemt de dagelijks zorg van
het gebied over van Rijkswa
terstaat IJsselmeergebied
FOTO ANP
Alkmaar (anp)- De rechtbank
in Alkmaar heeft gisteren het
Openbaar Ministerie daar
niet-ontvankelijk verklaard
in een controversiële straf
zaak rond euthanasie.
Kennelijke twijfel en tweespalt
binnen het OM leidde ertoe dat
de 57-jarige chirurg A.S. van het
Medisch Centrum Alkmaar en
vice- voorzitter van de Wereld
organisatie voor Vrijwillige
Euthanasie ruim een jaar in on
zekerheid moest verkeren over
zijn vervolging voor euthanasie
op een 85-jarige vrouw uit Ber
gen in 1993.
Die treuzelende houding van het
OM werd gisteren door de recht
bank afgestraft. Op de vraag of
de betrokken arts al dan niet
strafwaardig handelde - hij
werd van doodslag verdacht-
komt nu inhoudelijk geen uit
spraak.
Naast het onredelijke tijdsver
loop meende de rechtbank dat de
chirurg de dupe werd van inter
ne tweestrijd binnen het OM
over het al dan niet vervolgen
van de arts. Deze kreeg, na zijn
eigen, toen nog onverplichte
melding van een niet-natuurlij-
ke dood, aanvankelijk van justi
tie te horen dat er waarschijnlijk
geen proces zou volgen voor de
euthanasie, omdat hij zich keu
rig aan de richtlijnen gehouden
had. Ook de rechter-commissa-
ris en de raadkamer van de
rechtbgnk wezen een gerechte
lijk vooronderzoek af, omdat
daartoe onvoldoende gronden
zouden ,zijn.
Veel later echter werden van ho
gerhand, door het college van
procureurs-generaal toch beve
len gestuurd richting Alkmaar
om S. te dagvaarden. Indirect
zou dit tot het overhaaste ver
trek van de toenmalige hoofdof
ficier van justitie in Alkmaar,
mr. Josephus Jitta hebben ge
leid. Bij de arts was toen echter,
volgens de rechtbank, het ver
trouwen al gewekt dat alles in
kannen en kruiken was.
De chirurg en zijn advocaat mr.
E.Sutorius reageerden blij op de
niet-ontvankelijkheid van het
OM. Mogelijk worden schade
vergoedingsacties gestart tegen
justitie vanwege de, vooral juri
dische, kosten die de arts moest
maken en het leed dat hem, door
de strafvervolging, werd aange
daan.
De raadsman wees erop dat het
tij rond strafvervolgingen in
euthanasiezaken nu duidelijk
aan het keren is.
Door Saskia Belleman (anp)
Amsterdam - De dikke muur
van gele en rode kloostermop
pen gaat schuil onder een
paar bouwketen. Langzaam
aan verrijst een complex met
winkels, woningen, kantoren
en een parkeergarage op de
plek aan de Nieuwezijdskolk
die in 1994 zorgde voor een
controverse in de wereld van
de wetenschap en de archeo
logie. Bevinden zich onder de
nieuwbouw nu wel of niet de
restanten van het kasteel van
de Heren van Amstel?
Het boek 'Burcht of bruggehoofd?'
waarvan wethouder G. ter Horst
gisteren het eerste exemplaar
kreeg, biedt nog steeds geen uit
sluitsel en gaat al evenmin diep in
op de archeologische loopgraven
oorlog die bijna een jaar lang
woedde. De voornaamste conclu
sie luidt dat er nader archeolo
gisch onderzoek nodig is.
Voor stadsarcheoloog Jan Baart
vormde de vondst van de muur zo
wel de kroon op zijn archeologi
sche carrière als een bron van die
pe frustratie. Letterlijk glimmend
van trots maakte hij op 11 maart
1994 de vondst van zijn leven we
reldkundig.
Tijdens het spitten in de modder
van de Amsterdamse binnenstad
was hij gestuit op wat volgens
hem vrijwel zeker de westelijke
muur moest zijn van het vroeg
dertiende-eeuwse Kasteel van
Amstel. Hoe zeker? „Negenenne
gentig procent", aldus een zelfver
zekerde Baart. In schriftelijke
bronnen duikt Amsterdam pas op
in 1275, het jaar waarin Floris de
Vijfde vrijheid van tolbetaling
geeft aan mannen 'die verblijven
bij Amestelledamme'.
Baart, trots: „We hebben er in één
klap honderd jaar geschiedenis bij
gekregen." Die Vondel was zo gek
nog niet toen hij in zijn Gijsbreeht
van Aemstel het slot situeerde aan
de oevers van het IJ in Amster
dam, concludeerde de archeoloog.
Jaarringen
De vondst logenstrafte volgens de
stadsarcheoloog de aanname van
geschiedkundigen die schreven
dat het kasteel in Muiden of, nög
waarschijnlijker, in Ouderkerk
aan de Amstel had gestaan. On
derzoek van de jaarringen in het
funderingshout zou de waarheid
wel aan het licht brengen, sprak
Baart vol zelfvertrouwen. Maar
het was overduidelijk dat nie
mand nog kon tomen aan zijn
waarheid.
Wat de wetenschappers betreft
stond er nog helemaal niets vast.
Sterker nog, steeds meer deskun
digen uitten hun twijfels over
Baarts theorieën. Het begon met
hoogleraar nederzettingskunde P.
Henderi'xx van de Universiteit
van Amsterdam en B. de Melker
van het gemeentearchief. Hun
voorzichtige pogingen om de op
winding over de spectaculaire
vondst enigszins te temperen wa
ren nog niet gestoeld op harde fei-
In 1994 is onder meer een tinnen pelgrimsteken gevonden in de
bouwput. FOTO ANP
ten, maar die lieten niet lang meer
op zich wachten.
De resultaten van het jaarringen
en het iets minder nauwkeurige
C14-onderzoek, een methode die
gebruik maakt van radioactieve
koolstof in organisch materiaal
zoals hout, veen en been, wezen
allemaal in dezelfde richting: het
kasteel dateert op zijn vroegst uit
de late dertiende eeuw.
Het kon dus niet het kasteel van
de Heren van Amstel zijn, maar
was het daarmee volslagen onin
teressant? Blijkbaar vonden Baart
en zijn gemeentelijke dienst Ste
delijk Beheer dat wèl, zo consta
teerde H. Heidinga eind 1994 in
NRC Handelsblad. Een onschul
dige academische strijd mondde
uit in een koningsdrama.
Onwankelbaar
In het boek Burcht of brugge
hoofd? blijkt Baarts geloof nog
immer onwankelbaar. Zijn stel
ling dat het hier echt gaat om het
Kasteel van Amstel onderbouwt
hij met nieuwe gegevens uit ra-
daronderzoek. Dat bracht aan het
licht dat de westmuur die Baart
over een lengte van vijftien meter
blootlegde, in totaal 27 meter lang
is. In een hoekpand aan de Dirk
van Hasseltsteeg kwam de zuid
muur van 23 meter in beeld.
Prof. dr. H. Janssen, hoogleraar
kastelenkunde aan de Universiteit
van Utrecht, meent dat Baart
slechts de restanten heeft gevon
den van een bescheiden verster
king, of een onderdeel van een ste
delijke omwalling uit de tweede
helft van de dertiende eeuw. Een
datering voor 1250 sluit hij uit,
omdat er toen nog geen kastelen
voorkwamen met lange rechte zij
den.
Ondanks de meningsverschillen
zijn alle auteurs het over één ding
eens: er moet nader archeologisch
onderzoek komen om eens en voor
altijd vast te stellen of het hier
gaat om dè burcht of slechts een
bruggehoofd.
A M A
JX V5
Daar snap ik nou helemaal niets van. Vriest dat water in
Friesland eindelijk een beetje dicht, zie je op tv niets als
van die bebaarde mutsen die met een aan een staak be
vestigde priem er gaten in staan te prikken.
Nou denkt u misschien: één zo'n gaatje, dat maakt toch
niets uit, maar dan kent u de werkwijze van cameraploe
gen niet. Die laten zo'n rayonhoofd minstens zes gaten
prikken om het er goed op te krijgen en om helemaal ze
ker te zijn pakken ze ook nog even twee aanpalende
rayonhoofden mee.
En omdat er in dit land zeven tv-zenders opereren die
zich allemaal willen profileren met eigen beelden en er
ook al Vlaamse cameraploegen gesignaleerd zijn, wordt
er dagelijks een hoeveelheid ijs weggeprikt waarmee je
de hele Dokkumer Ee van een ijsvloer zou kunnen
voorzien.
Nou we het toch over tv hebben, hoe moet dat straks met
al die namen als Veronica en RTL5 in elkaar verdwij
nen? Er is dan geen enkele reden meer om Euro7 te he
ten, om van SBS6 maar te zwijgen. Heeft die Van Miert
daar wel eens aan gedacht?
Alleen al aan logo's kost dat kapitalen. Maar het ergste
is natuurlijk dat je weer al die kanalen op tv en video
om moet nummeren. Alsof wij onze tijd niet beter kun
nen gebruiken.
Voor het overige ben ik van mening dat kijkcijfers uitein
delijk wel degelijk verband houden met programmapun
ten.
MERIJN
IEDERE eindexamenkandi
daat herinnert zich het grote
lokaal vol oude lucht, de lijst
met opsteltitels en de opdracht
plotseling creatief te moeten
zijn.
Er is geen betere manier om
een grondige afkeer van
schrijven te krijgen. Misschien
wel 90 procent van de eind
examenleerlingen neemt zich
bij de diploma-uitreiking voor
om de eerstvolgende jaren
geen boek uit de Nederlandse
literatuur open te slaan. De
verplichte literatuurlijst is
voor velen een gruwel. Er is -
alweer - geen betere manier
om een grondige afkeer van le
zen te krijgen.
Door Johan Diepstraten
Dat in het jaar 2000 het tradi
tionele opstel uit het eindexa
men Havo en VWO verdwijnt,
en de verplichte boekenlijst
teruggebracht wordt van veer
tig tot acht titels, is plezierig
voor de scholieren en de lera
ren Nederlands en misschien
wel een zegen voor de mens
heid.
Het traditionele opstel wordt
vervangen door een schrijfop
dracht op basis van een
'schrijfdossier'. De scholieren
hebben zich al verdiept in een
onderwerp en krijgen vervol
gens de keuze om een tekst te
schrijven voor een bepaald pu
bliek en met een bepaald doel.
Dit doelgroepgericht schrijven
vereist een andere instelling
want de scholier moet plotse
ling over heel veel dingen eerst
nadenken voordat hij de eerste
alinea op papier zet.
Schrijfstrategieën, misschien
is dat het toverwoord voor de
toekomst. Met het aloude
voorschrift 'kop-romp-staart'
kon je een aardig opstel schrij
ven over de voor- en nadelen
van ontwikkelingshulp, om
eens zo'n saaie titel uit mijn
tijd te noemen. Met die voor
schriften kan de toekomstige
scholier geen kant op: hij zal
moeten nadenken over de wis
selende criteria waaraan ver
schillende teksten moeten vol
doen.
Met de veranderingen in het
schrijfonderwijs sluit de mid
delbare school dan beter aan
op het hoger onderwijs waar
vooral wordt gekeken naar
doelmatigheid en effectiviteit
van teksten. Ooit moeten er
onderwijsdeskundigen zijn ge
weest die het opstek zaligma
kend vonden. Maar voor wie
eigenlijk? Zo zijn er litera
tuurliefhebbers die werkelijk
menen dat belangstelling voor
de letteren toeneemt als scho
lieren maar eerst veel gelezen
hebben. Ook dat is een misver
stand. De officiële argumenten
die nu genoemd zijn om het
aantal titels van de boekenlijst
drastisch te verminderen,
doen vreemd aan.
„De lange lijst van veertig
boeken zijn nu scherts", ver
dedigt prof. dr. J. Brinke,
voorzitter van de vakontwik
keling Nederlands, die keuze.
„In de meeste gevallen hebben
leerlingen nu de samenvattin
gen van de Hema gelezen en
niet het boek." Dit kan na
tuurlijk niet de reden zijn om
de literatuurlijst aan te pas
sen. Het gaat om een volledig
nieuwe aanpak van het litera
tuuronderwijs. In het nieuwe
eindexamen maken scholieren
leesverslagen van de boeken
en praten daarover inhoude
lijk met de docent.
Met 'inhoudelijk' moet be
doeld zijn dat de scholieren
niet een gortdroge opsomming
geven van de thema's en mo
tieven die ze uit het hoofd
hebben geleerd. Nee, duidelijk
moet zijn dat zij hebben nage
dacht over de diverse romans
en daarover ook iets te zeggen
hebben. Dat is de trend van de
laatste jaren en het resultaat
zal duidelijk zijn: scholieren
zijn meer betrokken bij de li
teratuur en waarschijnlijk
nieuwsgierig naar méér.
De samenstellers van het nieu
we eindexamen hebben voor
treffelijk werk afgeleverd.
Doelgroepgericht schrijven
blijkt in de praktijk heel wat
leuker te zijn dan het verplicht
maken van een opstel en het
lezen van boeken blijkt ineens
een plezierig tijdverdrijf te
zijn. Nu maar hopen dat er een
even voortvarende commissie
komt die de malligheden van
de nieuwe spelling aanpakt.
Want dan worden de lessen
Nederlands echt leuk.
Johan Diepstraten is litera
tuurmedewerker van deze
krant en docent Nederlands
aan de Nationale Hogeschool
voor Toerisme en Verkeer in
Breda.
Zoetermeer (anp) - De Stuurgroep Profiel Tweede Fase Voortge
zet Onderwijs heeft het examenprogramma van havo en vwo on
der de loupe genomen en adviseert staatssecretaris Netelenbos
van Onderwijs onder meer het opstel vanaf 2000 te schrappen
als verplicht onderdeel van het centraal schriftelijk eindexamen
Nederlands. Ook de boekenlijst wordt drastisch ingekort.
Herziening van het examenprogramma is volgens de stuurgroep
nodig, omdat na invoering van de basisvorming het onderwijs
vanaf de vierde klassen niet goed meer aansluit op de eerste drie
jaar. De scholier kan na 1998 na de derde klas in plaats van een
vakkenpakket kiezen uit vier 'profielen'; cultuur en maatschap
pij, economie en maatschappij, natuur en gezondheid en natuur
en techniek.
Elk profiel kent vier of vijf vakken. Naast die profielen zijn er
verplichte vakken en keuzevakken.
Ook voor de vakken wiskunde, scheikunde en Frans en Duits
zijn de eisen veranderd. Zo wordt wiskunde op de havo bijvoor
beeld toegespitst op de examenrichting die leerlingen kiezen.
Scheikunde wordt minder theoretisch en het natuurkunde-exa-
men moet meer opgaven over 'herkenbare' zaken bevatten. En
gels blijft een verplicht vak voor havo- en vwo-schoiieren.
I
