5|SS
SltllJS
S g
DB STEM
S1
fill
ral g£
ro +-•
S
g S-o»
Maandag 15 januari
jinsdag 16 januari
Woensdag 17 januari
PAUL Konings (49), Fokkeriaan
sinds 1979, controleur vliegtuig
materiaal bij Fokker Aircraft
Services (FAS) in Woensdrecht,
PvcLA-raadslid in die gemeente.
Vanaf 1981 lid van de FAS-
ondernemingsraad, sinds 1
januari van dit jaar volledig
vrijgesteld als or-secretaris en op
die dag ook begonnen als lid van
de centrale ondernemingsraad
van Fokker. Zit ook in een soort
dagelijks bestuur van die COR.
Kent het Fokkerfamilie-gevoel.
„Dat komt door het produkt. Een
vliegtuig kun je alleen samen
maken. Alleen door die samen-
werkingsgedachte kon Fokker
het zeventig jaar uit-houden."
En langer? Pas begonnen als
vrijgestelde viel Konings midde
nin het strijdgewoel over die
vraag. „Dan word je van uur tot
uur geleefd." Zijn terugblik op
een hectische week.
'w motieven van een gevangenisdominee
Touwtrekken om elektriciteit
Zoeken naar verdwenen kinderen
NUARI 1996
„I -* 03 O)
ra 3 01-2. ra
rati? c r.2>tJ
c o =6 .Si c
oo ra -o -5 Jj
r- 4-* I— 0; fc
.E c o QJ o> w
r O
<u 22 a 5
o i a»
OJ O)
o^c
Si
.p QJ .b Si QJ
«-r w c t
di<
"Sal 8
+-• O
QJ "O "O
ui «:r
"O
4|1
fN c q3
QJ -f-1
qJ CJS
Q- c
c ra nj
■SS.22.
0) E
iz 0)
QJ 4"J
'-° riS
c c
QJ-
l <U O
ai
O JU
CU c
XJ
t-
X3
s§
S ra
T3 -CI
3 .i±
"K 3
co Q3 j-
a» ro
j TÜ 2 C 'Z?
5 2= O
r 3 (0 N Q-
5 ac
2 s3gS
r« 4-» <u (U.S
- -U -D <y N
o cl 5
5 E€
ra g O S
s
w <0 C
(DQ O
E
(O uj
t ui C J
O» «U jD
■O
QJ E QJ
Weekend
ZATERDAG 27 JANUARI 1996 DEEL
s*Rn
Paai Konings: „Als Fokker eenmaal ontmanteld is, dan is het over. Zeg dan maar dag tegen je pretentie dat we iets voorstellen in deze wereld.
FOTO DE STEM/DICK DE BOER
f3.i
2 ë-Sf,
S.C CLig
01
E
-■3 £-
2 o ra g
g^oSs.-!
ï!f*ss
3 c o sa»
O T3 '~7
15 QJ +J J_ 4-1
w S *3 o CU
3 Qj .E ai c
O >U C C f
"5 "C E
ra "^ro-SS-
■S S 2 -
V a; ai ai k
-C -Q O
c^iccS-
O <U CO QJ t-
o QJ QJ
«Q C
"i 4-> QJ
QJ ÏTi
li»
Q. C 5
O ra -
O
i/i r
QJ S
O e
o <y S
r- N
co QJ
N QJ
,E.c SS
n .2.5
QJ QJ E
•r< co u
c-o «e
2C«3
#.2 Ex
03 X5
™\E QJ
E "o
O
aj ïn
4-»
c/1 r-
CU C
t QJ
a» -Q
s g.
c
UJ
1/1
c c
„QJ N
E -
O
X> X5
*5 "53
x: x
•j u
C i/i
4-» QJ C
oj +3 cu
c-K e
S 2
E. o QJ
QJ C "O
cn c c
c sq co
.2, _g c
8
XJ -n 4-»
+-» <- QJ
QJ .E E
'Jï*
-o "o
-QM OJ
raS
+J t.
«U QJ
c Si
o» aj
"o QJ
£5
O QJ
ti
<Q '3
QJ
- a»
2 15 QJ r-
,x: -tf N c
1 CO 4_.
.E co co O
CÜTJ
«."O J
o£
C w
8 E
QJ
I dj i
S ra
y» o .2 2 co
qj nu
i:^8S>3
5«S»
C c QJ
5 8>2is
^5 _QJ S" o. g
a» -O co
WO
c
o ro
C O CL;=» VJ
Q) u O n QJ
S .ÜJ t: Si
+J T) V
QJ "O r- C
X fc QJ 0J
s co 2. QJ X3
S C CU
5
c .E1 c
0) o co
6 rfS
E'. c-£
O's ra I
C +j c
E QJ co
^j x u
co c
QJ N g1
XsS5§
5 co .12
2 5 oj
<5 -os
QJ ai 5 3-0
N - ft QJ 3
o
CJ QJ
83-
E co CU QJ
- <o QJ aj
QJ u r
■OUJ
aj -o *i
c$
E co o
co x
2Ó S
^■1 o>
fe ra g I
5^.ra i"
3 3
QJ (U co -Q
P aj +-• aj
- C "O
r s CL
üSüo
-O X
3
E8-i
ra^£"°
g1 ra ro g
ra S
X 3
ro
t
S.S
ra n
C E 3
«|So
- -S
V. TJ O
g S O
3 Q- z
C QJ W
cu v. P
O C
tj
C0
."tf
c cy
5 •-
'Paniek in hal 4 bezworen'
QJ u
ui o QJ
g1 o .ff 3
8 ^«8
X e C 3
=5- QJ 2, o
ui OJ cy>x
"5 -S QJ QJ
w -O -Q
Ji P <=J<
T3 01 0
c co 0
5 I s-
.acïjl
•r 3 »t
O. CL O) QJ
0J "O "O
■o >c«
J - QJ x
- aj v
jcj E c
m CN
|Geheel onverwacht roept grote baas Van
's ochtends het dagelijks bestuur van
lie centrale ondernemingsraad bijeen in het
I Amsterdamse hoofdkantoor,
pij denken nog dat het over andere zaken
weten niet wat. Op dat moment geloven
Iwij nog altijd dat het goed zal komen tussen de
Nederlandse regering en Daimler. De overheid
hal wel over de brug komen. Niet dus. Van
jSchaik ziet er behoorlijk gespannen uit, vertelt
liatde kans miniem is dat ze het eens worden,
p dat Daimler dan stopt. Hij heeft de zondag
(tvoor met Bischoff van Daimler gesproken.
|°et ziet er niet goed uit.
«We zitten er wel een uur bijHij is openhartig,
aoudt weinig achter, maar is zeer aangeslagen,
p ook voor ons is het schrikken natuurlijk.
Ife hebben we geen rekening mee gehouden.
I™ aö°op rijden we direct naar Schiphol,
rangen verslag uit. In een kleine kring, want
mag nog niet naar buiten. En we maken
Ween een plan de campagne. Het is duidelijk
we richting politiek iets moeten doen.
■s Avonds terug in Woensdrecht breng ik col-
(8a or-lid Ad Kools en een paar mensen van
«ondernemingsraad van Elmo op de hoogte,
"et valt koud op hun dak."
3at thuis en dat zou hem de hele daaropvol-
Me week bijna dagelijks gebeuren. Maar de
©naamse vriendin met wie hij samenwoont,
eett er begrip voor. Trouwens, Paul Konings
>toch al een tamelijk uithuizig type.
[.Onrustig, maar toch normaal aan het werk
Saan. Tot er een telefoontje komt van Bert
"lardus, voorzitter van de centrale onder-
mgsraad. Voor vrijdag was al een regulie-
'orgadering van de COR gepland. Hij wil
r JerVr0e®en naar woensdag. Het begint dan
te zingen natuurlijk. Paul, zegt hij, de
tie is dreigend, we moeten morgen vérga
s-Akkoord.
J?eS ^8 vraag ik de schilders van FAS
oord te maken met een oproep om Fokker
S™'S* kevestigen we 's middags nog
K 6 n'euws §aat rond sis een lopend
tu!6, Ste«is meer mensen bellen, naar het
'oor, maar ook naar Paul Konings thuis.
F' Kees in de Weij, collega cor-lid uit
L ns"re(;ht naar Amsterdam gereden, waar
l "f f.0 uur moeten zijn. Die vergaderingen
altijd op de zevende verdieping van het
in de zaal waar ook de raad van
vergadert en waar een portret van
Antonie Fokker aan de muur hangt,
veel vragen. Veel vijven en
bijeenkomst. Voor-
Door Jan Jansen
al voor die jongens van Ypenburg komt het
hard aan. Een aantal mensen zou na de slui
ting daar naar Hoogeveen verhuizen, heeft
daar al een huis gekocht, maar gaat het nog
wel door? Het besluit valt dat we de politiek
moeten bewerken. We moeten naar Den Haag,
komende vrijdag.
„Elke ondernemingsraad is vertegenwoordigd
in een werkgroep die een plan de campagne
maakt. Ik zit er zelf ook in, net als mevrouw De
Wit van Elmo. We gaan aan de slag, moeten als
de bliksem de zaak in beweging zetten. Er is
weinig tijd.
„Rond 19 uur terug in Woensdrecht, bel ik col
lega Ad Kools weer. Die komt samen met zijn
vrouw naar het bedrijf. We hebben nog een
hoop voor te bereiden, bijvoorbeeld ook een
petitie die we de volgende dag namens de
ondernemingsraden willen aanbieden aan
burgemeester Klitsie van Woensdrecht. Die
zelfde avond jullie ingelicht.
„Ik bel de grootste ritselaar - en dat is positief
bedoeld - van heel Woensdrecht, Vic Huijgens,
voorman van de stoffeerders bij FAS. Vic, we
gaan vrijdag naar Den Haag, kun jij wat tex
tiel voor spandoeken regelen? Een kwartiertje
later belt hij terug: ik heb dertig lakens voor je.
Mooi, zeg ik, breng ze maar naar de schilder, ik
zorg wel voor de teksten. Die avond zijn we
pas rond 23 uur klaar."
Donderdag 18 januari
„Meteen om 7.30 uur briefing or-leden en vak
bondskader: wat staat ons te doen, wie doet
wat? Ik stap bij directeur Hamers binnen en
vraag 'm een personeelsbijeenkomst te hou
den. Er wordt steeds meer bekend en de onrust
neemt toe. Hij geeft er gevolg aan, nog dezelf
de ochtend. Ik hou ook een toespraakje. Dat
we die middag een petitie gaan aanbieden aan
Klitsie; en ik roep ze net als Hamers op de vol
gende dag allemaal mee te gaan naar Den
Haag. Dat kan, want er is besloten tot een col
lectieve snipperdag.
„De ochtendploeg komt spontaan naar ons toe:
zullen we vanmiddag meegaan naar het
gemeentehuis. Dat zouden we eerst in klein
comité doen, maar als Hamers toestemming
geeft en we ook nog politiebegeleiding hebben
geregeld, gaan we met zo'n driehonderd man
op pad. Klitsie belooft alle medewerking. Na
afloop word ik door de pers belaagd, daar weet
je alles van, dus ik ga alleen terug. Op het
bedrijf weer door de een na de ander aange
schoten, en nog veel te doen voor morgen.
„Wat wel grappig is vanmorgen: in Amster
dam zouden ze centraal honderd bussen rege
len voor de trip vanaf de verschillende vesti
gingen naar Den Haag. Het busbedrijf Darvi
uit Bergen op Zoom, dat normaal het personeel
van Woensdrecht vervoert, krijgt er lucht van
en belt me een beetje boos op: waarom zijn wij
niet ingeschakeld? Ik verwijs ze naar Amster
dam, waar ze van de FNV te horen krijgen dat
er nog niks is geregeld en of zij dat misschien
kunnen doen. Zo heb je niks en zo heb je het
hele contract."
Vrijdag 19 januari
„Om 8 uur op het bedrijf, vlaggen en spandoe
ken gereed maken. Stipt 10 uur vertrekken 21
bussen uit Woensdrecht. Van mensen die ach
terblijven bij de poort, hoor ik later dat dat een
emotioneel moment was. Ze krijgen een brok
in de keel als ze die stoet richting Den Haag
zien gaan. Zelf zit ik in bus 1. Ik laat het maar
over me heen komen.
„Het is al een hele optocht, maar als op de
rustplaats bij Delft nog eens 23 bussen van
Drechtsteden aansluiten en we onder politie
begeleiding verder gaan, is het helemaal een
indrukwekkende stoet. En wat een massa
mensen op het Malieveld. Ik zoek mijn colle
ga's van de COR op en loop in de kop van de
stoet mee. Het publiek reageert positief, de
duimen omhoog. Onze Amsterdamse spreek-
stalmeester kan er wat van. Het lijkt wel of
Ajax kampioen is geworden.
„Van het ministerie van Economische Zaken
gaan we richting Plein. Op het Binnenhof kun
nen we niet terecht. Daar waren al twee ande
re demonstraties. Iets' tegen de luchthaven
Maastricht, geloof ik, en er lopen ook nog vijf
tig Papoea's rond. Onze demonstratie komt die
lui wel goed uit. Dankzij Fokker krijgen zij
ook publiciteit.
„Ik ben goed gekleed op de kou en een goede
kameraad heeft een flesje whisky in z'n tas,
daar krijg ik het wel een beetje warm van. Bij
na aan het eind van de demonstratie denk ik:
ik moet die politici eens aan hun stropdas trek
ken. Er zijn er daar genoeg. Ik stap op Van
Gelder (PvdA) af. Wü je naar Woensdrecht
komen, als het nodig mocht zijn, vraag ik hem.
Doe ik, zegt ie. Dat blijkt een nuttig lijntje te
openen met burgemeester Klitsie, die dan al
samen met de directies van FAS en Elmo en
een paar Brabantse instellingen een crisisover
leg is begonnen. In het weekend hebben ze
regelmatig contact, hoor ik later.
„Terug in Woensdrecht, blijf ik nog tot 19 uur
op het bedrijf. Voor het eerst die week voel ik
me echt moe. Ik ga thuis uitrusten, praat mijn
vriendin bij. Dat het een goede demonstratie
was, groter dan gedacht en dat iedereen gemo
tiveerd is om de druk op de ketel te houden in
Den Haag. Dit gaat niet onopgemerkt voorbij.
Om 10 uur naar bed.
Zaterdag 20 januari
„Afgezien van de onvermijdelijke telefoontjes
moet dit een rustige dag worden. Pas maandag
zullen we meer weten, na de vergadering van
de Daimler-top. Ik ga naar de bieb, loop even
langs het gemeentehuis om stukken op te
halen, want dat is een beetje verwaarloosd in
de drukte. Ook even kijken bij Meto, de voet
balclub hier waar ik, zoals verwacht onze or-
voorzitter Van Bruggen aantref bij de oud-
papiercontainer. Hij gaat in de vut, treedt bin
nenkort afmaar is er nog wel nauw bij betrok
ken. We maken een praatje. Een beetje gekheid
van de mannen die hier rondlopen. Ha, daar is
de man van krant en tv, zeggen ze als.ze mij
zien. Want al dat gedoe geeft natuurlijk veel
publiciteit.
,,'s Middags op bezoek bij kennissen in Rotter
dam om een beetje tot rust te komen. Ik volg
het nieuws niet, maar als ik rond 21.45 uur
thuiskom, hangt meteen directeur Hamers aan
de lijn. Van Schaik heeft in het Journaal
gezegd dat het misloopt. Hamers is bezig met
een concept-overlevingsplan, zegt hij, en of ik
de volgende dag, zondag dus, bij hem langs wil
komeh. Collega's en kaderleden bellen (en de
media, zoals ik kan getuigen, jj): heb je het
gezien? Nee dus. Je kunt ook geen minuut van
huis, zeg ik tegen m'n vriendin."
Zondag 21 januari
„Om 10 uur een ingelaste or-vergadering bij
FAS. We zien dat het management-team druk
in de weer is. 's Middags horen we van Hamers
dat er een uitgewerkt plan ligt, dat uitzicht
biedt voor FAS. De directie heeft professor
Janssen van de universiteit Twente aangezocht
als adviseur, een juridisch en organisatie-des
kundige, die de vliegtuigwereld kent. Mijn
zegen hebben ze.
„Weer een heleboel telefoontjes, maar 's
avonds moet ik alweer naar Amsterdam, want
maandagochtend vroeg hebben we COR-ver-
gadering. Gelukkig hebben we familie in
Amsterdam, waar ik kan overnachten en zono
dig even op adem komen. Door 's avonds te
vertrekken, omzeil ik ook de maandagoch
tendfiles en krijg ik wat meer slaap."
Maandag 22 januari
„We praten om 7.30 uur al bij met Fousert,
directeur personeel van Fokker. De stand van
zaken, en welke rol kunnen de ondernemings
raden spelen. De vergadering wordt voortgezet
op Schiphol. Ook wij kunnen alleen maar spe
culeren over de afloop, maar net als ik 's mid
dags richting Woensdrecht vertrek, komt het
nieuws uit Duitsland. Daimler trekt zich terug.
Je houdt er dan al een tijdje rekening mee,
maar toch komt het nog hard aan. Dat blijkt
ook in Woensdrecht, waar ik de mensen zo
goed mogelijk inlicht.
„Maar die avond moet ik weer terug naar
Amsterdam. De afspraak is dat Van Schaik
ons na de persconferentie zal informeren.
Wachten en nog eens wachten, tot blijkt dat ze
er nog niet uit zijn. Zelf zit ik beneden bij de
pers, krijg links en rechts vragen. Die journa
listen gaan zich ook vervelen. Je hoort alle
mogelijke talen, Frans, Duits, Engels. Dat zijn
de mannen van de concurrentie, denk ik.
„Tot in de kleine uurtjes bijgepraat met direc
tie- en or-leden. Vooral de vraag: wat betekent
dit? Merf is nog bezig, concluderen we, mis
schien zijn er nog mogelijkheden. Kan op mijn
logeeradres de slaap moeilijk vatten. Je gaat
vanalles construeren voor jezelf, nietwaar."
Dinsdag 23 januari
„Ik wil nog een aantal zaken doornemen met
COR-secretaris Melchers, bel hem thuis en rij
dan naar Schiphol. Massa's pers en televisie op
de been, volle batterijen voor de deur. Binnen
blijkt dat de sympathiebetuigingen binnens
tromen, per fax en per telefoon. Iemand uit
Volendam wil zomaar 25 mille overmaken. Ik
zeg tegen Johan de Weert, voorzitter van or-
Schiphol: daar moeten we iets mee doen. We
besluiten een actie te organiseren zoals die
voor Daf is gehouden. Dat zal wel wat losma
ken.
„Terug naar Woensdrecht, want je kunt niet
alles telefonisch doen. Soms moet je gewoon
lijfelijk aanwezig zijn. De telefoon staat
niet stil, maar die avond moet ik weer in
Amsterdam zijn. Dezelfde agenda als gisteren.
De hele raad van bestuur komt nu wel opdagen
en Van Schaik vertelt zijn verhaal, het verhaal
dat ik had verwacht: een surseance waar de
Woensdrechtse bedrijven buiten blijven. Het
geeft een beetje opluchting, maar nu heel Fok
ker nog..
„Na de persconferentie worden we belaagd
door journalisten. Ik zit rechtstreeks in een
uitzending van Radio 1. Om 23.00 uur praten
we boven met de bewindvoerders, die uitleg
gen wat er nu gaat gebeuren. Dat wisten we in
grote lijnen al. Nog wat gedronken en op mijn
logeeradres kijk ik nog even tv. Als je er zelf bij
geweest bent, wil je het toch even terugzien."
Woensdag 24 januari
„Eerst naar Drechtsteden. Dat had ik beloofd,
want die mannen staan minder in de belang
stelling dan Schiphol en dat is niet terecht. Ik
steek ze een hart onder de riem en rij door naar
Woensdrecht. Daar is een beetje paniek uitge
broken in hal 4. Iemand had gezegd - waar het
vandaan komt, achterhaal je niet meer - dat er
bij FAS zeker 150 mensen uit zouden vliegen.
Ik probeer de paniek te bezweren. De cijfers
zijn nog niet bekend, leg ik uit."
Donderdag 25 januari
We praten bij in het Pannenhuis te Hoogerhei-
de. Is hij echt optimistisch?
„Over FAS en Elmo wel, zeker nu ze buiten de
surseance zijn gebleven. Ik zie het liefst dat we
samen optrekken met de vestiging Hoogeveen,
dat dezelfde perspectieven heeft. Dan kun je
eventueel als drie-eenheid nog aanhaken bij
wat er overblijft van Fokker. Want ik hoop nog
altijd dat er iets overblijft, dat het iets wordt
met die Canadezen van Bombardier. Makke
lijk is het niet. De overheid moet nu iets doen,
want is Fokker eenmaal ontmanteld dan is het
over. Zeg dan maar dag tegen je pretentie dat
we nog iets voorstellen in de wereld."
„En nu moet ik eerst medicijnen halen. Ik
begin er grieperig van te worden."
-ZIE WEEKEND 2
ZIE WEEKEND 3
ZIE WEEKEND 4
