Oprah inspireert mij nog steeds'
DE STEM
itinffs bv
'Zinderen' over de vergeten zintuigen
fNDIG
ER m/v
EWERKER
Ricki Lake maakt show voor de 'impulsieve categorie' van 18 tot 34 jaar
k
'Domineewordt steeds
belangrijker in
tv-serie Schone Schijn9
Marijnen blijft toch aan
als directeur KVS Brussel
Jongeren steeds
actiever op vakantie
I Hoe ze de enorme druk hanteert om hoge
kijkcijfers te blijven halen, nu er zoveel
talkshows tegelijk lopen?
Wuttke leidt Berliner Ensemble
ZIE RAGAZZI OP ACHTERPAGINA - D5
Gids
ZATERDAG 27 JANUARI 1996 DEEL I
|r dan verf alleen
van verf en aanverwante
Ir en industrie. Wij voeren
lultimix, Mathys, Bichemie,
[ging, zijn wij op zoek naar
de Duitse taal strekken tot
in Breda.
kheden;
Voorwaarden.
worden, verzoeken wij u
sollicitatie te zenden aan de
33, 4803 EZ Breda, tel. 076-
rneming met een aantal exclusiev
)londa, Rosenthal, Lamy, Rootte s
t aan de industrie in Nederland en
n voor de. functie van:
voeren orders in het magazijn in
rhoudt het contact tussen het rn
U zorgt voor de afhandeling van
lortpapieren. U voert orders in
tevens verantwoordelijk voor
ictie;
isverwerking;
|op de hoek van de roemruchte
Ijth Avenue en de 37e straat in
Ijjew York zetelt Ricki Lake. In
Maar bedrijvige kantoor straalt
Ijeop iedere gang een portret
|ran Ricki tegemoet. Glamour-
d's die het mooiste van de
talkshowdame naar boven
halen. Maar als ze plotseling
Ivoor me staat, zonder make-up
en met een nietszeggend kap-
|sel, steven ik haar bijna voor-
Mij. „Ik houd eigenlijk niet van
confrontaties", zal ze later in
|het gesprek bekennen. Toch
[verdient ze er dagelijks haar
[brood mee. De Ricki Lake
|show ontrafeld.
Door Anja van den Akker
heel even, zie ik haar aan voor de
die ons alvast van een
I tankje moet voorzien. Maar het is Ricki
zelf die wat onopvallend naast de
I deuropening staat. Haar handdruk is niet
1 echt krachtig. Haar verdere uitstraling
I ook niet. Ricki Lake, goed voor vele mil-
I penen kijkers per dag, oogt bescheiden
1 en beleefd.
Ondanks haar vriendelijkheid, lijkt ze
met helemaal op haar gemak. Je voelt aan
alles dat Ricki Lake weinig tijd heeft.
Met haar gedachten zit ze al een beetje bij
Je opnamen die zo dadelijk gaan begin
gen. Ricki's hondje scharrelt onder de
tussen onze voeten, terwijl het
I bazinnetje geroutineerd de gestelde vra-
1 gen afhandelt.
„Ik concentreer me voornamelijk op het
werk dat we hier doen. Niet in eerste
i de kijkcijfers of op collega's
Ivan andere shows. Mijn filosofie is dat ik
jhen allemaal veel succes wens, zolang ik
maar nummer twee blijf. Na Oprah Winf-
[rey. Die filosofie heeft tot nu toe
1 gewerkt", klinkt het vol vertrouwen.
[Concurrent' Oprah Winfrey is haar
(grootste inspiratiebron. „Jaren voordat
lik met deze talkshow begon, keek ik al
En ze inspireert me nog steeds.
Oprah is een enorm talent. Als ik in één
i met haar word genoemd, is dat al
:g eer. Ze is ook heel aardig. Toen ik
(met de Ricki Lake Show begon, nodigde
Te me uit om samen wat tapes te bekij-
ïh. 'Dit wordt een hit', zei Oprah tegen
ie. Ik vind het jammer dat ik haar
weer een jaar niet persoonlijk heb ont-
Imoet."
Eigen mening
(Moet Oprah verslagen worden? „Oh, nee,
eet is helemaal niet mijn bedoeling om
tot te proberen. Ik wil gewoon de beste
jshow maken die binnen mijn mogelijkhe
den ligt. Verder probeer ik bij mezelf te
(Wijven. Eerlijk tegenover mezelf te zijn.
Oat staat eigenlijk voorop. Je werkt met
I zóveel verschillende mensen, die allemaal
(kun eigen specifieke problemen hebben
ja manier van leven. Daarom is het extra
(Mangrijk bij je eigen mening te blijven,
Tonder die op te dringen aan anderen."
fen gemakkelijke opgave, geeft ze toe.
.[.Ondanks de enorme batterij mensen om
me heen, ben ik toch degene die mezelf
Boet regisseren. Moet aanvoelen wan-
jjw ik mijn mond moet houden, omdat
te sterk opdringen van mijn eigen
(jjaiing nare neveneffecten kan hebben.
(Wenk dat ik inmiddels een balans heb
(bereikt tussen wat ik ben en wat je ziet op
w: op het scherm ben ik grotendeels
mezelf."
M® wat ondeugende vraag: zou ze zelf in
Ricki Lake:
waren.
„Op de middelbare school durfde ik niet al te hard voor mijn mening uit te komen, uit angst te worden gepest door mensen die het niet met me eens
foto henny miltenburg
een show als de hare optredenRicki
schiet in de lach. „Ik denk het niet.
Eigenlijk houd ik helemaal niet van con
frontaties. Gek hè, voor iemand met een
talkshow zoals ik doe. Ik ben meer een
intermediair. Dat doe ik liever dan op die
manier op de voorgrond treden. Op de
middelbare school durfde ik niet al te
hard voor mijn mening uit te komen, uit
angst te worden gepest door mensen die
het niet met me eens waren. Daarom is
het ook curieus dat ik dagelijks mijn
mening op tv geef, omdat het tegen mijn
eigen wezen in lijkt te druisen."
„Van de andere kant heb ik inmiddels
natuurlijk wel wat levenservaring opge-
daan. Ik ben beter geworden in het aan
gaan van confrontaties, heb die af en toe
ook met mijn man. Ik heb veel geleerd
over mezelf, over hoe je bepaalde dingen
niet moet doen. In de afgelopen drie jaar
ben ik enorm gegroeid. Dus mij hoor je
niet klagen."
Prikbord
Op een groot prikbord achter haar staan
de onderwerpen voor die week: Mijn ex
bespioneert me. Mijn moeder en ik. zijn
samen zwanger! Je hebt mijn vriend afge
pakt. Stopen met roken.
Vindt ze haar praatprogramma contro
versieel?
„Dat zijn al deze shows min of meer",
wimpelt Lake af. „Je hebt geslaagde en
minder geslaagde afleveringen. Je moet
het een beetje door elkaar heen nemen.
Wij zorgen er in ieder geval voor dat er
van tevoren uitgebreid met de gasten is
gesproken, zodat ze zich niet al te onge
makkelijk voelen temidden van het
publiek."
En wat zijn dan de thema's die haar doel
groep, jongeren tussen de 18 en 34 jaar,
extra sterk aanspreken?
„Ach, er zijn eigenlijk heel veel van die
onderwerpen. Neem aids, zwangerschap,
misdaad, overgewicht. We besteden aan
dacht aan alle issues die jongeren bezig
houden. Heel vaak denken de mensen die
ons benaderen dat ze de enigen zijn met
een bepaald probleem. We proberen
nagenoeg alle onderwerpen die de kijker
aandraagt aan te pakken. Een grens is
moeilijk te stellen. Kijk, extravagante
dingen als travestieshows liggen niet zo
voor de hand in deze formule. We willen
toch een bepaalde boodschap en kennis
meegeven. Toch doen we ook wel aan
puur entertainment zoals: de meest sexy
tweeling, of iets dergelijks."
Baan
Luid toeterende auto's enige etages lager
klinken op de achtergrond door. Ricki
Lake stelt zich tevreden met een portie
mineraalwater. Haar lijfdrank, zo te zien.
Over hoe het allemaal begon, is ze gauw
uitverteld.
„Ik wilde een baan!", klinkt het simpel.
Ze lacht even. „Ik had nooit een talkshow
gehad, daar zelfs niet van gedroomd. Ik
was jarenlang actrice en dit kwam
gewoon voorbij. Ik was vooral blij dat ik
wérk had. De producers hadden wel een
bepaald idee over welke kant ze met me
opwilden. Iets doen dat anderen niet
deden en ik denk dat ze dat hebben
bereikt. Vooral veel jongeren kijken naar
mijn show."
Waarom ze mij kozen? „Vraag het aan
hen. Ik denk dat ze een jonge vrouw wil
den die duidelijk uitkwam voor haar
eigen ervaringen."
Producer Gaü Steinberg, die naast haar
zit, haakt in: „We hebben Ricki genomen
vanwege haar enorme inlevingsvermo
gen, gevoeligheid, oprechtheid en vrien
delijkheid. Zij geeft écht om de mensen
met wie ze praat en neemt het op voor de
underdog." Ricki Lake kan zich de ver
bazing van Europeanen over de openheid
van veel Amerikanen voor de camera wel
een beetje voorstellen. „Het verbaast me
zelf ook weieens hoe de gasten openlijk
over de meest intieme dingen durven pra
ten. Maar het helpt hen vaak wèl er
bovenop te komen. Het is gemakkelijker
met lotgenoten om je heen. Misschien is
dat wel de magie van televisie."
Speelfilm
Ricki Lake heeft zelf aan tv niet genoeg.
De actrice-van-huis-uit maakt momen
teel één speelfilm per jaar. Zo komt er dit
voorjaar een romantische comedy uit,
waarin naast Lake ook Shirley MacLaine
te zien is.
„Het is altijd de bedoeling geweest om
deze talkshow te combineren met mijn
acteercarrière. Eerlijk gezegd stond die
loopbaan op een gegeven moment een
beetje stil. De Ricki Lake Show heeft een
nieuwe impuls gegeven. Iedere zomer heb
ik drie maanden vakantie. Die gebruik ik
voor een film. Als je het hele jaar in een
talkshow staat, is dat een welkome afwis
seling. Op locatie werken, contact hebben
met andere acteurs en dan de rest van het
jaar voor je mening uitkomen, een
publiek hebben dat naar je luistert."
Ricki Lake voelt zich verantwoordelijk
voor dat publiek. „Soms bemoei ik me
persoonlijk met bepaalde zaken. Ik her
inner me dat we een aflevering over dik
ke mensen deden. Eén vrouw was zo
breed, dat ze niets leuks had om aan te
trekken. Ik heb een mooie jurk laten
kopen en aan haar geleend. Maar ze vond
die jurk zo prachtig, dat we haar die na
afloop hebben laten houden."
„Soms ontkom je er niet aan dat iemand
nog een tijdje in je hoofd blijft rondhan
gen. Als een persoon echt in de proble
men dreigt te komen of erg overstuur is
na een show, regelen we hulp in de desbe
treffende woonplaats. Naast dit alles heb
ik natuurlijk ook mijn eigen problemen,
waarmee ik klaar moet komen."
Acteurs
Ricki Lake zit inmiddels niet meer lekker
op haar stoel. De show nadert, alle make
up moet nog. Ze verdwijnt. Producers
Gaü Stemberg en Garth Ancier, die deel
uitmaken van de 100 man sterke redactie,
nemen de honneurs waar. Zij blijken
bereid op een paar pikante vragen te ant
woorden. Zoals: worden de gasten dik
betaald voor hun ontboezemingen en:
maakt Ricki Lake gebruik van acteurs?
„Nee, de gasten krijgen niet betaald",
klinkt het stellig. „Wel bestaat er een
onkosten- en hotelvergoeding. Acteurs?
Nee, daar werken wij absoluut niet mee.
Hoewel je nooit alles kunt controleren.
Toch onthult de lichaamstaal van mensen
vaak al veel, maar we zijn natuurlijk geen
psychologen. Alle gasten worden zorg
vuldig gescreend en voorbereid. Je moet
bovendien voor- en tegenstanders vinden
■voor een verhaal en ze moeten een beetje
passen in de doelgroep tussen de 18 en 34
jaar. Een categorie die heel impulsief en
direct reageert. Dat maakt de show van
Ricki ook zo verfrissend."
De onderwerpen bedenken ze met z'n
allen. „Laatst kwam er iemand binnen en
zei: 'Vandaag zag ik in de trein een vrouw
met de. meest afschuwelijke kleren aan
die ik ooit heb gezien. Hoe komt iemand
op het idee zich zo te kleden?' Nou, daar
kan dus een show uitrollen", vertelt
Garth Ancier.
Hij gelooft niet dat de interesse in talk
shows zal afnemen, gezien het enorme
aantal. „Een talkshow staat of valt met
de persoonlijkheid die eraan is verbon
den. Je kunt dus niet in het algemeen
steüen dat de talkshow minder populair
wordt."
w sollicitatiebrief met c.v.
binnen i
Hoor Ron Buitenhuis
frank Rijkaard en Clarence
Seedorf van Ajax zitten in de
studio bij Kees Jansma. Ze
zijn dolblij want zojuist heb
ben ze de finale van de Cham-
Pionsleague tegen AC Milaan
gewonnen. Dan zoemt de
cameraman in hoe Seedorf
hand geruime tijd op het
bovenbeen van Rijkaard legt.
Een uitzonderlijk shot. Want
Nederland is bepaald geen
aanraakland'.
Ander voorbeeld. Bij een bushal-
[e nemen twee vrouwen afscheid:
"kusje links, 'n kusje rechts,
"ie goe(j 0piet zjej. jjgg ontjer.
ucnamen van de vrouwen auto
matisch naar achteren buigen,
lichamelijk ben je alleen met je
geliefde, kleine kinderen of
Jezelf.
"°P het werk of in een trein doen
we alsof we onlichamelijk zijn",
zegt de psychologe dr. Liesbeth
"oertman in de NCRV-docu-
®entaire Zinderen, waarvan
zondag het eerste deel wordt uit
gezonden. „We proberen elkaar
Palle mogelijke manieren te
ontwijken. Als we iemand aan
raken zeggen we sorry. Een
handdruk is het maximale con
tact."
Het is één van de voorbeelden
waarmee de programmamakers
WUs van de Ven (32) en Linda de
Veer (36) duidelijk maken dat we
doorgaans vier van de vijf zintui
gen onderwaarderen. Soms zelfs
verwaarlozen. „Terwijl we onze
jachtige, verkilde samenleving
zoveel meer kleur en warmte
kunnen geven, als we weer open
staan voor de tastzin, het ruiken,
het proeven en het horen."
Zeventig procent van alle prik
kels van de buitenwereld bereikt
onze hersenen via de ogen. Eerst
zien, dan pas geloven, luidt dan
ook menig credo. „De optische
illusies van de Nederlandse gra
ficus Maurits Escher tonen ech
ter aan hoe makkelijk onze ogen
bedrogen kunnen worden. Dat
geldt uiteraard ook voor de tong,
de vingers, de oren en de neus.
Alleen, van die zintuigen accep
teren we het makkelijker", licht
De Veer toe.
Smaakonderzoek in het programma 'Zinderen': reuk en zicht
worden uitgeschakeld en dan smaakt een bruine boterham met
kaas heel anders dan normaal. foto ncrv
In de eerste aflevering van Zin
deren toont landbouwkundig
ingenieur Pieter van de Pol dat
Nederlandse rozenkwekers
alleen nog maar oog hebben voor
de houdbaarheid en het uiterlijk
van de bloem. Een roos ruikt niet
meer naar roos van vroeger. In
Wageningen laten wetenschap
pers zien dat we het ruiken
afhankelijk hebben gemaakt van
het zien. „We vermoeden dat een
gele roos anders ruikt dan een
rode. Zoals de geursensatie van
een parfum mede bepaald wordt
van de vorm van het flesje."
Hoe belangrijk stilte is toont
Zinderen via de film The Elep
hant Man van David Lynch.
Door alleen de ademhaling en de
hartslag van de mismaakte
hoofdrolspeler te laten horen,
benadrukt de filmmaker diens
eenzaamheid. Het weglaten van
geluid kan echter ook storend
werken. Vecht- en vrijscènes in
een film met alleen de echte lijf-
geluiden zijn saai. Pas met ach
tergrondgeluiden (veelal
muziek) krijgt een filmkus eroti-'
sche spanning.
In deel drie komt de zanger Paul
Simon aan het woord over de
onzuiverheid van ons twaaltonig
muzieksyteem. Toon Spijker,
conservatoriumdocent Gregori
aanse zang, is op zijn beurt het
bewijs dat 'kapotte' zintuigen
door anderen worden gecompen
seerd. Ofschoon Spijker totaal
blind is, wijst hij een van zijn
leerlingen terecht die onder de
les poppetjes zit te tekenen. En
thuis 'kijkt' hij met zijn famüie -
compleet met bier en chips -
naar een voetbalwedstrijd.
Zinderen is zeker geen tv-pro-
gramma als Goedele Liekens'
Over seks gesproken, maar de
makers hebben zo nu en dan
bewust een erotische spanning
opgebouwd. Overigens zonder
dat iemand uit de kleren gaat.
Wils van de Ven: „We proberen
de kijker bewust te maken dat er
meer zintuigelijk genot bestaat
dan alleen kijken."
Hij stoort zich aan een samenle
ving die gedicteerd wordt door
louter visuele erotiek of banale
pornografie. „FUms, tv-series en
reclame zitten vol kijkgenot.
Mensen menen dat dèt de stan
daard van de liefde is. Alsof er
geen geestelijke- en fysieke
spanning bestaat via proeven,
horen, ruiken en strelen. Wie alle
zintuigen gebruikt vindt meer
rust in bed", meent Van de Ven.
Dokument 'Zinderen', zondag 28
januari, 4 en 11 februari, Neder
land 1, telkens 14.04 uur.
Door Patrick Bremmers
De Engelse acteur Jeremy Gittins, die in de Britse comedy
Keeping Up Appearances (Schone Schijn) de knappe domi
nee speelt, wordt door fans vaak met de meest bizarre vra
gen geconfronteerd. „Meestal willen ze meer weten over
Rose," glimlacht de bescheiden acteur terwijl hij zijn grote
karakteristieke bruine ogen opzet.
De mooie dominee wordt in
Keeping Up Appearances
veelvuldig achterna gezeten
door Hyacinth Buckets amou
reuze zus Rose (dat is die zón
der sauna, villa en ruimte voor
een pony) en krijgt ook regel
matig de Lady of the House
(Hyacinth) zelf op zijn dak, die
via de kerk een mogelijkheid
ziet haar bijzonder overdreven
etiquette aan de gemeenschap
op te dringen.
De bijdrage van de dominee
(The Vicar, zoals hij beter
bekend staat) is in de loop der
jaren sterk toegenomen. Dook
hij bij het begin van de serie
nog slechts een enkele afleve
ring op, tegenwoordig is hij
bijna iedere keer wel weer een
paar minuten te zien.
Sterker nog, hij is een van de
populairste figuren uit de
comedy en is voor sommige
kijkers die Hyacinths bemoei
enissen na al die jaren wel
gezien hebben, nog de enige
reden om het programma aan
te zetten. Want net als Rose
zien zij in Gittins een regel
recht sekssymbool.
„Nou, ik weet niet of er zoiets
bestaat als een religieus seks
symbool", lacht de acteur in
de repetitie-ruimte van de
BBC-studio's in het Londense
Acton. „Maar Rose vindt hem
in ieder geval fantastisch en
ach ja, het is wel een prettig
idee dat sommige kijkers daar
misschien ook zo over den
ken."
Hij vervolgt: „Voor mij is het
in ieder geval een heel leuke
rol om te spelen omdat zij zo
ongewoon is. Dominees en
kosters worden in tv-series
vaak opgevoerd als grijze,
half-kalende en saaie mannen
van middelbare leeftijd. Wat
natuurlijk een misvatting is.
Als je de kerk bezoekt, zul je
zien dat er talloze jonge,
knappe dominees zijn. Alleen
hoop ik niet dat ze net als mijn
dominee iedere week bespron
gen worden door al te enthou
siaste leden van de kerkelijke
gemeenschap."
De boomlange acteur, die
begin yolgende week zijn veer
tigste verjaardag viert, door
liep de Guildhall School of
Music and Drama en was
onder anderen eerder op tele
visie te zien in kleine rolletjes
in Matlock, The Kenny Everett
Show eh BlackAdder Goes
Forth. Vier jaar geleden kruis
te de rol van 'vicar' zijn pad.
Gittins denkt dat Schone
Schijn zo populair is, omdat
iedereen wel iemand kent die
Jeremy Gittins
foto susan angel associates
is zoals mevrouw Bucket.
„Iedereen heeft wel een buur
vrouw, een tante of een moe
der die denkt dat ze een beetje
boven haar stand is uitge
groeid", zegt hij, lacherig toe
gevend dat zijn eigen moeder
misschien niet zo heel veel van
Hyacinth verschilt. „Ik ken
zelfs mensen die de telefoon
opnemen met: The Lady of the
House speaking."
Gittins vindt het jammer dat
Schone Schijn er na dit sei
zoen mee ophoudt. „We ken
nen elkaar zo langzamerhand
door en door", zegt hij. „En
soms komt dat door hele
vreemde omstandigheden. Zo
kan ik me nog herinneren dat
we een keertje met zijn allen
in een hotel in Northampton
logeerden en dat ik per onge
luk middenin de nacht het
brandalarm liet afgaan. Even
later stonden we met de hele
cast compleet in nachtgewaad
buiten in de vrieskou te klap
pertanden en dat terwijl er
helemaal niets aan de hand
was. Nou, dan zorg je er wel
voor dat ze je leren kennen!"
Ofschoon de zwarte cape en
het witte boordje om zijn
kraag hem op het lijf zijn
geschreven, gaat Gittins per
soonlijke band met de kerk
niet verder dan het zo nu en
dan bezoeken van een zondag
se mis. „Ik geloof in christelij
ke normen en waarden maar
ik ben niet zo iemand die iede
re week naar de kerk moet.
Toch geloof ik dat ik wel de
juiste man ben voor deze job.
Ik ken namelijk genoeg men
sen binnen de kerk die er nét
zo uitzien als ik. Wat dat
betreft ben ik blij dat onze
schrijver Roy Clarke het ste
reotype beeld eindelijk heeft
doorbroken."
Brussel (anp) - De Nederlander Franz Marijnen blijft toch aan
als artistiek en zakelijk leider van de Koninklijke Vlaamse
Schouwburg (KVS) in Brussel. Marijnen heeft daartoe besloten
na een gesprek met de Vlaamse minister van cultuur Martens.
Deze heeft de schouwburgdirecteur toezeggingen gedaan over
toekomstige subsidies.
Marijnen kondigde vorige week
aan op te stappen als directeur
van de bouwvallige Brusselse
schouwburg, die ook nog een
eigen theatergezelschap heeft.
Dit gebeurde tot ontzetting van
acteurs en overig personeel, die
een handtekeningenactie op
touw zetten om de Nederlandse
intendant te behouden.
Marijnen gooide de handdoek in
de ring na jaren van vergeefse
klachten over de bouwvallige
staat van de schouwburg en de in
zijn ogen gebrekkige subsidiëring
van het gezelschap. Met een jaar
lijkse toelage van de Vlaamse
deelregering van 55 miljoen
frank (3,1 miljoen gulden) is KVS
het op één na hoogst gesubsi
dieerde gezelschap van Vlaande
ren.
In een door Marijnen als 'sereen'
omschreven gesprek heeft cul
tuurminister Martens toegezegd
de subsidie op korte termijn te
handhaven. Verder wil de
bewindsman met de gemeente
Brussel en een aantal Vlaamse
instanties kijken welke mogelijk
heden er zijn om het theaterge
bouw te renoveren. Brussel is in
het jaar 2000 culturele hoofdstad
van Europa.
Berlijn (dpa) - Acteur Martin Wuttke wordt de nieuwe intendant van
het Berliner Ensemble, het Brecht-theater in Berlijn. Dat hebben de
drie vennoten van het theater besloten. Wuttke volgt toneelschrijver
Heiner Müller op, die eind vorig jaar qp 66-jarige leeftijd overleed.
Hij wordt bijgestaan door Stefan Suschke, die jaren met Müller
samenwerkte.
Wuttke neemt de aandelen die de weduwe van Müller bezit over en
wordt daarmee de vierde vennoot van het ensemble. Hij is van plan
te blijven spelen. Op dit moment is hij te zien in het laatste stuk dat
Müller regisseerde: Der aufhaltsame Aufstieg des Arturo Ui, dat Ber-
tolt Brecht in 1941 schreef.
Eerder had de toneelschrijver Rolf Hochhuth de Duitse protestzan
ger Wolf Biermann voorgesteld als leider van het ensemble. Deze
was van 1957 tot 1959 verbonden aan het gezelschap.
