ïuinbouw moet aanval kiezen'
AEG verdwijnt, maar de naam blijft bestaan
De computer als
vervanger van de
kamerthermostaat
Algemeen-directeur W. van der Mee van super-veiling:
DE STEM
ECONOMIE
ZATERDAG 27 JANUARI 1996 A8
allied signal
amer.brands
amer.tel.tel
amoco corp
asarco ine.
baan company
bethl. steel
boeing co
burlington sfe
can.pacific
chevron
chiquita
Chrysler
citicorp
cons.edison
digit.equipm.
dupont nemours
dow chemical
eastman kodak
exxon corp
ford motor
gen. electric
gen. motors
goodyear
hewlett-pack.
int. bus.mach.
itt industries
kim airlines
kpn
mcdonnell
merek co.
mobil oil
omega financ.
philips
royal dutch
sears roebuck
texaco inc.
travelers
united techn.
westinghouse
whitman corp
woolworth
25/01 26/01
47 48
44y, 45
64% 64V,
m 70%
29 28
41V4 42'/,
14% 14V,
77 76V«
80 80
18% 18%
52% 52%
12% 12
56% 57%
70% 70%
33 33%
70% 71%
73% 74
70% 71
69% 71%
78 79%
29% 29%
74% 75%
50% 51%
45% 45%
81% 83%
104% 104
24 25%
33% 33%
38% 38%
85% 86
66% 67
108 110%
33 31%
39 40
136 137%
39% 39
79 79%
61 m
98% 98%
19% 19%
22 23
11 11%
vk vorige koers
sk slotkoers gisteren
a laten
b bieden
c ex claim
e gedaan /bieden
d ex dividend
f gedaan /laten
g bieden en ex dividend
h laten en dividend
k gedaan en laten ex dividend
I gedaan en bieden ex dividend
75,00
326
2,80
2,30
77,50
382
1,50
1,30
72,50
360
0,90 b
1,20
35,00
323
2,00
1,90
165,00
633
1,60
2,60
165,00
440
2,30
3,45
170,00
306
2,40
2,90
500,00
594
12,00
10,00
505,00
1654
8,30
6,70
510,00
1615
5,50
4,20
515,00
858
3,50
2,60
510,00
433
12,30
10,90
490,00
401
1,20
1,30
500,00
1773
2,70
3,30 a
505,00
321
4,30
4,70 a
500,00
345
5,40
6,00 a
480,00
1094
3,30
3,60
510,00
595
12,50
13,00
520,00
610
17,50 a
19,00
385,00
700
0,7 0
0,70
410,00
1175
1,60
1,60
5,00
364
3,90
3,80 a
7,50
610
6,40
6,30
55,00
336
1,40 a
1,10
400,00
364
8,70
9,20
110,00
372
2,50 b
2,20
55,00
1166
1,70
1,50
65,00
391
1,50
1,70
67,50
318
1,20
1,20
32,50
392
4,70
4,50
27,50
310
2,70
2,50
135,00
1298
14,80
14,20
150,00
1621
6,00
5,70
230,00
725
1,50
2,40
230,00
471
4,20
5,60
65,00
642
3,30 b
3,00
67,50
1772
2,10
1,80
70,00
1085
-
1,00
65,00
645
4,90
4,40
67,50
1039
3,60 b
3,30
70,00
1168
2,60
2,30
65,00
449
6,40
5,80 b
75,00
595
2,80
2,30
60,00
415
0,50
0,60
65,00
333
1,70
1,90
65,00
606
4,00
4,20
840,00
515
12,00
11,50
850,00
384
7,50
7,00
830,00
389
6,50
6,00
240,00
326
7,30
6,40
senbeek. lm- en export van en
verpakkingen en elektronische apparaten en
materialen, alsmede in diverse roerende
goederengroepen non-food.
79769. BEC, Kuringen 24,4761 VA Zevenber
gen. Uitgeven van bidbooks voor emancipa
tie en communciatie. MP
79770. Keratex, Amberberg 5, 4707 Nr
Roosendaal. Het vervaardigen van, verzor
gen van cursussen op het gebied van kei
miek en textielverven, tevens kleinhandel
aanverwante artikelen.
79771. Huijgens keuken- en woonappara-
tuur, Paulusberg 24, 4615 LA Bergen P
Zoom. Het plaatsen en stellen van keukeni
leggen van laminaat- en parketvloere
tevens detailhandel in aanverwante arw
79772. Chr. Bastiaansen, Stationstraat 22,
4872 TD Etten-Leur. Aannemersbedri)t our
gerlijke en utiliteitsbouw.
79773. Verhoeven Montage, Allerheiligen
weg 36C, 4835 BL Breda. Het vermogen van
winkelinterieurs in de ruimste zin.
79774. Atelier La Couronne, Prins AlexanF
laan 11, 4835 LC Breda.
ten huis) in
kransen. 1C «oia
79775. Kenn B.V. i.o., Franse Akker 15,
AK Breda. Beheermaatschappij.
79776. Kizilirmak Import Export, RoeJJ
straat 354,4826 JP Breda. Im: en export^;
alsmede groothandel in curiosa en
goederen. 171
79777. Jan Graus Auto's, Nassaustraai
4891 ZX Rijsbergen. Detailhandel in
auto's. on v
79778. It's Elvis Time, Van Heemstralaan
4793 BH Fijnaart. Het uitgeven van een F
diek. Kleinhandel (verkoop per postord
teem) in souvenirartikelen. .5
79779. CMS Cougar Holding B.V., Boswey
4645 RB Putte. Onder de handelsnaam, u
Cougar Holding B.V. Beheermaatscna^
Cougar Trading. De groothandel in,
export van 2e hands en nieuwe proces h
ratuur.
K.v.K. Terneuzen: noS-
18648 Timmerbedrijf Dobbelaar v.oj-»
sestraat 50,4581 BG Vogelwaarde, iin»
bedrijf van niet-bouwkundige aard.
18649 "De Raan B.V.", Kanaalweg 1,***
Cadzand. Beheer- en beleggingsmaat
1^650 "Stamrecht Antoon B.V.", Mosselb^
straat 2,4551 LT Sas van Gent.
schappij. c-human-
18651 Van den Bos International, ï>cnu
nstraat 8, 4561 W Hulst. Groothandel
im- en export van telecommunicatie- pf n
tuur, vuurwerk, waterbehandelingssvr
projectontwikkeling en vermoge
ging. rfltve Idt
18652 Zeevisgroothandel Louis van t.
Ghistelkerke 308, 4511 JH Breskens.
handel in vis en visproducten. fraat35,
18653 Positivity, Rembrandt van Rijn en
4507 BT Schoondijke. Distributie |UX0
groothandel in schoonmaakartike
artikelen jvnl. geluidsdragers en
parfum en cosmetica.
poor Jan van Vegchel, anp
Zoetermeer - Hij is pas drie
ffeken in functie en zijn
onderneming bestaat nog niet
eens écht, maar W. van der
algemeen-directeur van
Verenigde Tuinbouwvei
ling Nederland (VTN), is nu al
zoek naar een andere
bedrijfsnaam en een nieuw
kantoorpand.
Verenigde Tuinbouwveiling
Nederland klinkt te technocra
tisch, a la antiekveiling of auto
veiling. Wij verkopen groenten,
dus gezondheid en genot. Dat
moet doorklinken in een 'smake-
Ejke' naam," aldus Van der Mee,
die nu nog bivakkeert in een kaal
kamertje van het Centraal
Bureau van de Tuinbouwveilin
gen in Zoetermeer. „Wij zoeken
naar een nieuw kantoor, ergens
midden in het land, om te laten
zien dat de tuinbouw met VTN
een nieuwe start maakt, met een
nieuw elan."
Iets nieuws, iets anders. En graag
snel mogelijk. In die sfeer sta
ll eind vorig jaar de besturen
van de grootste groentenveilin-
de koppen bij elkaar. Het
moest nu maar eens afgelopen
zijn met die regen aan klachten
over het afzetsysteem voor 's
lands groenten. De grootste afne
mers, de supermarktketens, kla
gen al jaren dat de traditionele
veilingklok uit de tijd is. Ze drei
gen steeds meer buiten de veiling
om in te kopen, of zelfs in het
buitenland. De grootste leveran
ciers, de tuinders, zijn ontevre
den over de lage prijzen en over
voerde markten. De marketing
deskundigen mopperen dat de
telers niet kijken naar wat de
markt vraagt. Ze produceren
daardoor vooral bulk-produkten,
waar weinig gewin mee te beha-
is. En in plaats van een geza
menlijk antwoord te bedenken op
afzet-malaise, probeerden de
17 veilingen, met een gezamenlij
ke omzet van ruim 3,8 miljard
gulden per jaar, elkaar tot voor
kort vliegen af te vangen.
Radicaal
Het antwoord van de verzamelde
veilingbestuurders was radicaal:
per 1 januari 1997, of mogelijk
eerder, gaan alle veilingen voor
groenten, champignons en wel
licht ook fruit op in één bedrijf:
de Verenigde Tuinbouwveiling
Nederland. Die onderneming
moet zich storten op een zo'n
doelmatig en winstgevend moge
lijke afzet van tuinbouwproduk-
ten. In april moeten de leden
eigenaars van de huidige veilin
gen, de tuinders zelf, zich over
die drastische stap uitspreken.
Dan moet er ook een concreet
plan op tafel liggen. De hoofdlij-
oen en uitgangspunten staan vol
gens nieuwbakken directeur Van
der Mee al vast.
.Het doel van het nieuwe afzet
systeem is duidelijk. Eén verenig
de veiling is nodig, omdat de tij
den zijn veranderd. De huidige
afzetstructuur is te versnipperd
Op de Nederlandse
VTN-directeur W. van der Mee: „De huidige afzetstructuur is te versnipperd geraakt.
markt zijn nog maar zes grote
eind-afnemers actief. In heel
Europa zijn dat er misschien nog
vijftien of twintig, vooral super
marktketens. Voor dergelijke
grote klanten is elk van de huidi
ge veilingen 'mister nobody'.
Maar samengevoegd in VTN
spreek je over een Europees
marktaandeel van 10 procent.
Dan ben je iemand," aldus Van
der Mee, die natuurlijk hoopt dat
die grotere marktmacht zorgt
voor betere prijzen en meer afzet.
Als sterkere organisatie wil VTN
ook meer controle uitoefenen op
de verschillende schakels in de
produktieketen tussen teler en
consument.
Arbeidsplaatsen
De directeur van de super-veiling
voorziet verder belangrijke effi-
ciëntievoordelen en kostenreduc
tie met VTN. „Het maakt nogal
wat uit of alle 17 veilingen apart
verpakkingsmateriaal inkopen,
of je doet dat als één bedrijf." Die
efficiëntie-verbetering zal zeker
gepaard gaan met verlies aan
arbeidsplaatsen. „Het zou hui
chelachtig zijn om dat te ontken
nen." Van der Mee zegt echter
nog geen concrete aantallen te
kunnen noemen.
Het derde voordeel van de nieu
we afzetstructuur moet zijn, dat
de telers beter gestuurd kunnen
worden om te produceren wat de
markt vraagt. Vriend en vijand
zijn het erover eens dat de malai
se in de tuinbouw mede veroor
zaakt is doordat de tuinders te
lang hebben geweigerd in te spe
len op de specifieke behoeften
van de klanten. Grote, rode
tomaten konden ze krijgen, maar
als ze iets anders wilden, een
andere kleur, smaak of verpak
king, hadden ze pech gehad. Dat
verkochten we niet, was lang het
motto. Nu andere producenten,
zoals de Spaanse telers, dat wel
doen, en dus de markt voor 'sim
pele' bulkprodukten is ingezakt,
zitten de Nederlandse telers met
de gebakken peren. En als de
telers al iets nieuws bedenken,
zoals de trostomaat, komt daar
zo'n stormloop op, dat ook daar
van de prijs weldra keldert.
„VTN moet het aanbodvolume en
afzetvoiume beter op elkaar
afstemmen, zodat we van die var
kenscyclus afkomen," aldus Van
der Mee, die benadrukt dat er
veel geld gestoken zal moeten
worden in produktinnovatie,
promotie en informatie-uitwisse
ling. „De tuinbouw heeft te veel
naar zijn navel zitten staren. De
markt bepaalt de vraag en dus de
afzet. Wie zich daar niet naar wil
schikken, kan beter iets anders
gaan doen." Van der Mee wil ook
dat de sector zich concenteert op
produkten met een hogere toege
voegde waarde, en dus prijs.
Revolutie
De komst van VTN zorgt voor een
culturele revolutie in tuinbouw-
land. Van der Mee, die carrière
maakte in het op de markt bren
gen van een scala aan produkten,
zoals vlees, wijn, tandpasta en tot
voor kort, als directeur van
Smith, chips, schetst een
bedrijfsopzet met 'business
units' en 'accountmanagers'.
Die afzetregelaars zullen als eer
ste bij de grote afnemers de wen
sen gaan peilen. Grote klanten,
zoals Albert Heijn, willen graag
harde, langlopende afspraken
maken over volume, kwaliteit en
verpakking van produkten. En
over de prijs.
De grootwinkelbedrijven kunnen
niet uit de voeten met de veiling-
klok, omdat daarbij de prijzen
per dag of zelfs per partij wisse
len. Daardoor zijn de winkelke
tens nauwelijks in staat reclame
acties met die produkten te voe
ren, omdat ze vandaag niet weten
hoeveel ze er morgen voor moeten
betalen (dus ook niet hoeveel ze
kunnen stunten). Met name de
grootgrutters zitten daarom te
wachten op langdurig vaste prij
zen, bijvoorbeeld voor een week
of een seizoen. „Als ze dat willen,
dan zijn daar afspraken over te
maken. Alle opties zijn open,
want wij zullen met het gezicht
naar de markt staan," zegt Van
der Mee. De telers zullen zich
moeten schikken.
Dat betekent dat voor dergelijke
produkten de traditionele vei
lingklok verdwijnt. Van der Mee
is daar niet rouwig om. „VTN
zoekt naar het optimale systeem,
waar klant en tuinder het beste
mee uit de voeten kunnen. Of dat
de klok is, of niet, die vraag inte
resseert mij niet."
De kersverse super-veilingbaas
beseft dat hij, met het mogelijk
verdwijnen van de klok, één van
de belangrijkste pijlers onder de
huidige afzetstructuur sloopt.
„Het gaat om het voortbestaan
van de Nederlandse tuinbouw. Ik
denk niet dat er voor de telers een
beter alternatief is. De tuinders
kunnen als producent niet langer
aan de afnemers voorschrijven
hoe de afzet wordt geregeld."
Door Frans Wijnands
Bonn - Saneren, herstructu
reren, fuseren, internationa
liseren en innoveren. Het zijn
standaardbegrippen gewor
den in het Duitse bedrijfsle
ven, dat de laatste jaren niet
anders doet. Met uitzonde
ring wellicht van innoveren.
he groot-industrie is ermee
Begonnen. Daimler-Benz gaf een
Paar dagen geleden nog een
staaltje van het eigentijdse
ondernemerschap: wég met ver
lieslijdende onderdelen, verko
pen wat te weinig rendement
oplevert. Dag Fokker, dag AEG,
nag Dormer. Waar Philips nog
niet één Centurion kon volstaan,
(ijkt Daimler een half eskadron
w te zetten.
Na de grote volgen nu de middel-
Srote bedrijven. Ook die zoeken
mternationaal naar partners. Ze
verleggen in geval van massa-
Produktie een deel van het pro-
ouktieproces naar goedkope
(arbeids)landen of zoeken, als
net hoogwaardige produkten
Betreft, naar aanvullende inter
nationale samenwerking. Die
trend is opmerkelijk, want tot nu
oe vormden de zelfstandige
Middelgrote ondernemingen de
echte basis van 'Standort Deut-
scnland', het industrieland
mtsland. Tussen de industriële
reuzen en een nijvere midden
and in, zorgde vooral de mid-
elgrote industrie voor werkge
legenheid, export en de broodno-
'ge nieuwigheden op de inter
nationale markt.
Net Duitse bedrijfsleven is nog
eeds trots op het visitekaartje
«ade in Germany', Een opdruk
ink wereldwijd vertrouwen
oezemt, een garantie voor
°°gwaardige kwaliteit. De gro
te bedrijven hebben de laatste
tijd wat minder last van 'vader
landse sentimentaliteit'. Hein-
rich von Pierer, die aan het
hoofd staat van Duitslands
grootste private onderneming -
Siemens, met 370.000 werkne
mers over de hele wereld - heeft
dat 'Made in Germany' al lang
vervangen door 'Made by Sie
mens'. Waar ter wereld dan ook
gemaakt. Niet noodzakelijk, en
al helemaal niet meer per tradi
tie in Duitsland. Traditie is heel
mooi, maar vooral als het profijt
oplevert.
Stalgeur
De traditie van en bij Siemens
staat een internationaal georiën
teerde vernieuwing allesbehalve
in de weg. Zoals ook andere
Duitse paradepaarden de ver
trouwde stalgeur behouden, ook
al lopen ze in een nieuw tuig:
Daimler-Benz, Bayer, Hoeschst,
Volkswagen, Opel, BASF, Thys-
sen, Mannesmann, Krupp-
Hoesch, Oetker, Carl Zeiss,
AEG. Stuk voor stuk bedrijven
die de eerder genoemde stan
daardbegrippen in praktijk
brengen. Ze fuseren, zoals in de
staalsector, ze zoeken internatio
nale partners, ze steken geld in
onderzoek en ze saneren. Snij
den onrendabele onderdelen
zonder erbarmen weg en her
structureren de afgeslankte
organisatie. Zoals Daimler-
Benz. Bijvoorbeeld met AEG.
In het AEG-hoofdkwartier, pal
aan de Main in Frankfurt, is de
stemming gedrukt. Het onaf
wendbare is gebeurd: AEG ver
dwijnt als zelfstandig bedrijf.
„Maar de naam blijft," licht een
woordvoerder nadrukkelijk toe.
AEG, opgericht 112 jaar geleden.
Met de 'godin van het licht' als
merksymbool: een forse engel,
De teloorgang van AEG treffend in beeld gebracht.
die met een gloeilamp in de hand
het volk, het licht bracht. 'Aus
Erfahrung gut' werd de onoffi
ciële betekenis van de wereldbe
roemde afkorting AEG. In de
loop der jaren breidde het bedrijf
het assortiment ambitieus uit.
Licht en huishoudapparaten, als
vanouds.
Maar daarnaast ook elektrotech
nische apparatuur, spoorwegwa
gons, telefooninstallaties en kan
toormachines.
Twintig jaar geleden raakte
AEG in de versukkeling. Het
haalde eigenlijk opgelucht adem
toen het grootmoedig door
Daimler-Benz werd opgekocht.
Daimler-boss Reuter meende
toen nog dat de roestende AEG
bij kon dragen tot de nagestreef
de veelzijdigheid van zijn eigen
FOTO MANFRED VOLLMER
Daimler-'teehnologieconcern'.
AEG wilde maar al te graag.
Voortbestaan als pronte, zij het
ondergeschikte dochter was
altijd beter dan als zelfstandige
ten onder te gaan.
Tobben
Maar ook onder de beschermen
de Daimler-vleugels bleef het
zwaar tobben. En toen Jürgen
Schrempp, als opvolger van Reu
ter, de nuchtere zakelijkheid
invoerde, betekende dat het
definitieve einde voor AEG.
Spoorwegtechniek, micro-elek-
tronica, post-automatisering en
de dieselmotoren zijn de enige
vier 'kernonderdelen' die binnen
het Daimler-concern blijven
bestaan. Maar de firma AEG als
zodanig verdwijnt in de Daim-
ler-organisatie. Voor de kleine
aandeelhouders, die met z'n
allen zo'n twaalf procent van de
aandelen bezitten, wordt nog een
omruilkoers berekend, van AEG
naar Daimler.
Enkele jaren geleden al verkocht
AEG de afdeling huishoudelijke
apparaten aan het Zweedse
Electrolux. Dat blijft garant
staan voor alle AEG-apparaten
die sindsdien - ook in Nederland
- op de markt zijn en worden
gebracht. De grote afdelingen
energietechniek en industriële
automatisering gaan naar het
Franse GEC Alsthom en CEGE-
LEC. Of ook alle 20.000 werkne
mers in deze divisies worden
overgenomen, is nog onduidelijk.
Net zoals nog steeds niet con
creet vaststaat hoeveel banen de
hele operatie gaat kosten. 'Maar'
1700 zegt AEG, wat, volgens de
eigen woordvoerder, op een
totaal bestand van bijna 50.000
personeelsleden een schijntje is.
De Duitse vakbonden zijn min
der optimistisch en rekenen op
een veel meer ontslagen: enkele
duizenden. In Frankfurt gaat het
hoofdkwartier dicht. Een ouder
wets, bijna onderkomen complex
van bescheiden hoogbouw. Er
werken 700 mensen, van wie
zeker de helft op straat komt te
staan. Voor de rest wordt
gezocht naar overplaatsingsmo
gelijkheden binnen het Daimler-
Mogelijk is oud-topman
Van der Klugt de aan
leiding geweest. In
ieder geval gaat Philips als eer
ste grote onderneming de pen
sioenregeling veranderen.
Door in 1990 een tiental kilo
meters te verhuizen, tot voor
bij de Belgische grens, streek
de gesjeesde topman volgens
de overlevering vijf tot zeven
miljoen gulden op. De afkoop
som van zijn pensioen.
Het bedrag was zo hoog,
omdat het gebaseerd was op
het laatst genoten salaris. En
een topondernemer verdient
nu eenmaal niet slecht. Dus
door emigratie - zelfs naar
België - viel een behoorlijke
duit aan afgekochte rechten op
te strijken.
Als het aan Philips ligt, hoort
dit potverteren tot het verle
den. Het concern wil van een
eindloonstelsel overstappen
op een middelloonstelsel. Op
dit moment krijgt een gepen
sioneerde zeventig procent
van het laatste loon. Feitelijk
een open-einderegeling, want
pas bij pensionering weet het
fonds wat de deelnemer wer
kelijk gaat kosten.
Was Van der Klugt iets eerder
in zijn carrière gestruikeld,
dan was het pensioenfonds
heel wat goedkoper uit
geweest. Bij de middelloonre
geling wordt jaarlijks een
bedrag gereserveerd, afhanke
lijk van het verdiende salaris.
In het geval van Philips twee
procent van het loon. Als basis
voor het pensioen geldt de
som van die jaarlijks opge
bouwde bedragen.
De vernieuwing lijkt een futili
teit, maar op deze manier
sloopt Philips in één klap één
van de grootste onrechtvaar
digheden in pensioenland: de
omgekeerde solidariteit.
Omdat het pensioen geba
seerd is op het laatst verdiende
loon, profiteren degenen met
een glanzende carrière het
meest van de regeling. Wie
veel promotie maakt, haalt
veel meer geld uit de pen
sioenpot dan er in het arbeid
zaam leven als premie is inge
stopt.
En daarbij gaat het om getal
len waarvan de gemiddelde
gepensioneerde grijze haren
krijgt. Enkele jaren terug heeft
de toenmalige secretaris van
de Vereniging van Bedrijfs
pensioenfondsen, mr. P. de
Vlam, berekend, dat bij een
eindloonstelsel zeventig pro
cent van de uitkeringen van
een pensioenfonds naar
slechts dertig procent van de
deelnemers gaat. Terecht
vroeg hij zich af: 'Waarom
zouden allen moeten meebeta
len aan het pensioen van de
weinigen die aan het einde van
hun carrière nog een forse
salarissprong maken?' Als eer
ste lijkt Philips deze vraag te
willen beantwoorden.
Resteert waarom deze wan
toestand zo lang heeft kunnen
duren? Waarschijnlijk omdat
nooit goed is vastgesteld van
wie het pensioengeld is. Is het
Door Clemens Graafsma
uitgesteld loon, dat uiteinde
lijk toebehoort aan de werkne
mer, of is het geld van de
werkgever dat bestemd is om
toekomstige pensioenaanspra
ken te bekostigen?
Pensioenen zorgen
voor grijze haren
In het verleden heeft de vak
beweging wel eens beweerd
dat het uitgesteld loon was,
maar zij werd toen direct van
werkgeverszijde op de vingers
getikt. Prima, zeiden ze daar,
in dat geval hoeven we in tij
den van hoge inflatie ook niet
langer bij te lappen, zoals in
het verleden. Als het uitge
steld loon is, moet de werkne
mer er ook zelf voor zorgen
dat de waarde van het pen
sioen bij inflatie op peil blijft.
Wijselijk hield de vakbewe
ging vervolgens haar mond.
Principes leggen het wel vaker
af tegen de portemonnee.
Maar hoe voller de potten met
geld, hoe nijpender de vraag
stelling over het eigendoms
recht wordt. Naast een verzor
gingselement rukt steeds meer
een welvaartselement in de
pensioenen op. Niet de oor
spronkelijke verzekeringsge
dachte, bedoeld om te voorko
men dat deelnemers sociaal
over de rand tuimelen, maar
het spaarelement heeft de
overhand gekregen. Zolang de
verzekeringsgedachte domi
neerde, was het niet belangrijk
van wie het geld was. Iemand
met een glasverzekering
maakt zich er ook niet druk
om of zijn premie gebruikt
wordt om glas bij de buren te
plaatsen, zolang hij er maar
van overtuigd is dat zijn eigen
gebroken ruiten ook vervan
gen worden.
Maar met tienduizenden gul
dens per Nederlander in de
pot en een steeds luidere roep
dat pensioenen onbetaalbaar
worden, is het zaak de eigen
domsverhoudingen goed te
regelen. Vandaar dat de over
heid al in 1991 voor de middel
loonregeling pleitte om een
billijker verdeling tussen inge
brachte premies en opgebouw
de rechten te krijgen. Om op
die manier 'de bereidheid van
werknemers om solidariteit te
blijven betrachten niet te
zwaar op de proef te stellen'.
Bij Philips lijkt op dat punt een
lampje te zijn gaan branden.
Van onze redactie economie
Apeldoorn - De vertrouwde kamerthermostaat loopt grote kans
in de nabije toekomst van de muur te verdwijnen. De personal
computer biedt namelijk veel meer mogelijkheden om een ver
warmingsketel te besturen. Een pc als brein van het huishou
den zal zorgen voor een hoger comfort en een lager gasverbruik.
Vanuit die gedachte gaat Gastee
in Apeldoorn, het technisch
onderzoeksinstituut van de ener
giedistributiebedrijven en Gas
unie, een studie doen naar de
mogelijkheden om allerhande -
vooral gasgestookte - huishoude
lijke apparatuur te laten dirige
ren door de computer. De studie
moet, na een jaar inventarisatie
van wat er in de wijde wereld te
koop is, in de twee daaropvolgen
de jaren uitmonden in praktijk
toepassingen.
Opdrachtgevers zijn de energie
bedrijven, die, zo licht dr. ir.
Arjen van Maaren van Gastee
toe, 'op zoek zijn naar nieuwe
produkten, zoals op het gebied
van telecommunicatie'. Zo zou
het energiebedrijf via pc en
modem de meterstand op afstand
kunnen aflezen.
„Maar je kunt ook denken aan
energiebesparing. Nu kunnen
mensen hun gasverbruik bijhou
den op een kaart, waarna ze eens
in de week in de krant kunnen
opzoeken hoeveel ze afwijken
van het gemiddelde. Als je 's mor
gens in een hoekje van je beeld
scherm ziet hoeveel gas je de
vorige dag hebt verstookt, werkt
dat beter."
Bij de toepassing van de compu
ter als centrale besturing, staat
de zogeheten huisbus, ofwel het
huisnetwerk, centraal. Alle appa
raten zijn via één kabel verbon
den met de computer. Zo kan de
doorgaans niet te doorgronden
gebruiksaanwijzing van de
videorecorder worden omzeild
door veel duidelijkere aanwijzin
gen op het beeldscherm.
Gastee wil al dat soort mogelijk
heden in kaart brengen, maar
legt het accent op gasapparaten.
De variaties zijn legio, meent Van
Maaren. „Het is een beetje flauw
en voor mij hoeft het niet, maar je
kunt met de computer detecteren
dat er niemand in huis is, waarna
de pc de verwarming lager zet. Of
je neemt opeens een halve dag
vrij en belt de computer. Je zegt:
ik kom eraan, en de pc zet de ver
warming alvast aan. Een pro
grammeerbare thermostaat is al
een vooruitgang, maar je zit toch
altijd met een vaste instelling."
Zo'n intelligente besturing kan
ook veel beter dan thermostaat
kranen zorgen voor een optimale
verwarming van ieder vertrek
afzonderlijk, aldus Van Maaren.
Met die kranen blijft het behel
pen. „Want als de huiskamer,
waar de thermostaat hangt die de
ketel bestuurt, op temperatuur is,
is het maar afwachten wat het op
bijvoorbeeld je werkkamer
wordt."
Behalve de cv-ketel kunnen ech
ter ook wasmachine en koelkast
onderworpen worden aan de pc.
„De wasmachine besturen ligt
iets verder weg in de toekomst.
Maar zeker als er meer verschil
lende tarieven komen, is dat inte
ressant. Je doet de machine vol en
de computer zet die midden in de
nacht aan, als de stroomprijs het
laagst is."
Van Maaren denkt dat de pc-
gestuurde verwarming allereerst
in de zakelijke markt voet aan de
grond zal krijgen.
27 JANUARI 1996 A7
Wall Street
