De haute couture
is in een crisis
HET WEER
Oogkleppen
-DE STEM
Voorlopig einde aan snijkou
DE STEM
DE BINNENKANT
A2 I DE STEM
Identiteit
BEL LEZERSCONTACT
076-5 312 312
Steeds minder kopers voor dure ontwerpen
Zon en maan
Hoogwater
Onderzoek naar
schietpartij
Turken afgeronc
VRIJDAG 26 JANUARI 1996
Je kunt niet zeggen dat
onze samenleving geen
spanningen kent wat
godsdienstige of levensbe
schouwelijke identiteit
betreft, met name wat betreft
voorzieningen en instellingen
voor onderwijs, de zorgsector
en de maatschappelijke
dienstverlening.
Op gezette tijden rispen die
spanningen op, maar zelden
zo krachtig als toen minister
Dijkstal een tijdje terug harop
zei, dat de vrijheid van onder
wijs uit de grondwet
geschrapt moest worden.
Religieuze/levensbeschouwe
lijke identiteit is een discus
siethema dat in de jaren
negentig steeds weer terug
keert in de opinieweekbladen
en op de opiniepagina's van
de betere kranten. Het
publieke debat spitst zich dan
altijd toe op onderwijs-, zorg
en maatschappelijke dienst
verleningsinstellingen. Want
voor de een zijn identiteitsge
bonden instellingen volstrekt
achterhaald, voor de ander
nog altijd een groot goed, dat
bijvoorbeeld de inburgering
en emancipatie van de
allochtone moslims nog goede
diensten kan bewijzen.
Een nieuwe bijdrage aan het
debat is de brochure 'De iden
titeit van instellingen in de
samenleving' van het Inter
kerkelijk Contact in Over
heidszaken (CIO), dat zich
bezig houdt met de verhou
ding tussen kerk en staat en
waarin negentien religieuze
(kerk)genootschappen
samenwerken.
De eerste reactie die bij ken
nisneming van dit feit kan
opkomen, is dat de inhoud
van die bijdrage op voorhand
wel te voorspellen is, gezien
de belangen die voor die
genootschappen in het geding
zijn. Nou komt de brochure
wel uit voor die belangen,
maar de toonzetting is toch
een andere dan die van pure
belangenbehartiging. Veeleer
gaat het de CIO erom de pro
bleemstelling helder op tafel
te leggen. Zo stelt de CIO-
brochure duidelijk dat de tel
oorgang van de identiteit van
maatschappelijke instellingen
bepaald niet alleen te wijten is
aan overheidsbeleid. Het gaat
bij de verdediging van de
waarde van identiteitsgebon
denheid ook niet aan om vast
te willen houden aan ooit ver
worven rechten. Als de over
heid bij bezuinigingen alle
betrokkenen met gelijke maat
meet en de verschillende
grondrechten in acht neemt,
valt daartegen moeilijk
bezwaar te maken met een
beroep op de identiteit.
Ook het feit dat de overheid
jarenlang identiteitsgebonden
instituten heeft gesubsidieerd,
wil volgens het CIO niet zeg
gen dat men kan argumente
ren dat men recht heeft op
continuering met het argu
ment van gwekte verwachtin
gen.
En identiteit is evenmin een
legitiem argument om duur
der te zijn dan anderen. Het
gaat ook niet aan dat burgers
een religieuze of levensbe
schouwelijke identiteit clai
men en vervolgens trachten
die claim simpelweg bij de
overheid te verzilveren.
Waar verzet het CIO zich dan
wel tegen? Tegen bezuinigin
gen die als instrument worden
gebruikt om identiteitsgebon
den instellingen het voortbe
staan moeilijk of zelfs onmo
gelijk te maken. Om identeits-
gebonden instellingen door
midden van fusie gedwongen
te laten opgaan in algemene
instellingen, zoals gebeurt bij
gedwongen regionalisering.
En het deugt niet wanneer de
religieuze en levenbeschou-
welijke neutraliteit van de
staat wordt opgevat als onver
schilligheid of afstandelijke
vijandigheid van staatswege
tegenover godsdienst en
levensbeschouwing.
Want wat is de kern van de
zaak? Die is, dat kerken en
gelovigen het zich sinds men
senheugenis tot taak hebben
gerekend om in de samenle
ving waarvan zij deel uitma
ken, als tekenen van hun
geloof instellingen van maat
schappelijk nut op te richten
en in stand te houden. Zo
hebben zij eeuwenlang vanuit
bepaalde idealen van mens
waardigheid en humaniteit
voorzien in onderwijs,
gezondheidszorg en bijstand
aan behoeftigen en ouderen.
Daarom zijn ze tot op de dag
van vandaag ook staatkundig
een goed, waarvbor de staat
een waarborgend obg behoort
te hebben. Het behoort
immers toch tot de vrijheid
van de burgers om hun
idealen.op eigen wijze gestal
te te geven, zo niet exclusief
dan toch inclusief.
De brochure 'De identiteit van
instellingen in de samenleving.
Zorg taak van overheid en
instellingen samen' is verkrijg
baar bij het secretariaat van
het r.k.-kerkgenootschap te
Utrecht.
De trainer van topclub PSV is boos. Hem is net gevraagd of hij gezien
heeft dat een van zijn vedetten een tegenstander heeft geslagen. De
trainer weigert de vraag te beantwoorden. Hij wijst - met grote instem
ming van zijn collega van de tegenpartij - naar de scheidsrechter. Die
heeft - zo ongeveer als enige in het stadion van De Graafschap - de
klap niet zien uitdelen. 'Ik iaat mijn speler niet vallen,is het motto
van PSV-trainer Dick Advocaat die zich zienderogen opwindt over
de kritische vragenstellerij van het aanwezige journaille. Als het door
Studio Sport uitgezonden incident maar goed valt bij de KNVB. Die
organisatie wil immers hebben dat journalisten alleen maar positief
berichten over de voetbalsport. De oogkleppen-mentaliteit van oud
werknemer Advocaat zal in Zeist wel in goede aarde gevallen zijn.
HV
Uitgave van uitgeversmaatschappij De Stem B.V.
Directie: drs. J.H.M. Brader en D.H. Ahles.
Hoofdredactie: A. Verplancke - hoofdredacteur.
C. Hamans en H. Vermeulen - adjunct-hoofdredacteuren.
Hoofdkantoor: Spinveld 55. Breda.
Postadres: Postbus 3229,4800 MB Breda.
076-5312311 Telefax 076-5312355. Telefax redactie 076-5312512.
Rayonkantoren in Hulst, Terneuzen, Goes, Bergen op Zoom, Roosendaal, Etten-Leur
en Oosterhout. Zie voor meer informatie het colofon in het editie-deel van deze krant.
Abonnementsprijzen via automatische incasso:
(tussen haakjes de prijs via acceptgiro)
maand 31,15 n.v.t.
kwartaal 91,25 93,75)
halfjaar 181,00 186,00)
jaar 358,00 369,00)
Voor posttoezending geldt een toeslag.
Fotoservice S 076-5312573.
Advertenties (tijdens kantooruren 8.30 - 17.00 uur):
Rubrieksadvertenties 't Kleintje S 076-5312313 en bij Teuben, Ginnekenweg 7, Breda.
Grote advertenties uitsluitend S 076-5312300, telefax 076-5312310.
Geboorte- en overlijdensadvertenties:
maandag t/m vrijdag tot 16.00 uur 076-5312300.
zondag van 18.30 tot 20.30 uur S 076-5312242 5312311.
Alle advertentie-opdrachten worden uitgevoerd onder toepassing van
de Algemene Voorwaarden van Uitgeversmaatschappij De Stem B.V. alsmede
de Regelen voor het Advertentiewezen.
Bankrelaties: Postgiro 1114111 - ABN/AMRO rek. 520538447
De Stem op band: Centrum voor gesproken lektuur S 0486-482345.
De Stem op internet: http://dse.iaehv.nl/media/kranten/stem
Copyright C 1995 Uitgeversmaatschappij De Stem B.V. Breda
BEZORGKLACHTEN - LEZERSSERVICE
ABONNEMENTENADMINISTRATIE
MA. T/M VRIJ. 8.00 -17.00 UUR ZAT. 8.00 -12.00 UUR
Beëindiging abonnementen:
uitsluitend schriftelijk, 1 maand vóór het einde van de betaalperiode,
bij voorkeur met vermelding van reden beëindiging.
(Anders automatische verlenging met de voor u geldende betaalperiode)
Yves Saint Laurent praat met een van zijn modellen tijdens zijn show deze week in Parijs.
FOTO REUTERS
Door onze correspondent
Wilko Voordouw
Parijs - Ondanks de fraaie top
modellen en alle glitter en
glamour verkeert de wereld van
de haute couture in crisisstem
ming. Het kooplustig publiek
voor de extravagante ontwerpen
loopt zienderogen terug. Steeds
minder prestigieuze modehuizen
hebben er nog 700.000 tot 1 mil
joen gulden voor over om een
nieuwe collectie te tonen. Toch
was Parijs tot en met gisteren
weer even modehoofdstad van de
wereld. Tegen beter weten in.
De bevallige lichamen van Naomi
Campbell, Carla Bruni, Karen
Mulder, Claudia Schiffer en al
die andere topmodellen zwierden
sinds zaterdag over de Parijse
catwalks. Spetterende muziek,
filmsterren en andere figuren uit
de jet-set, hier en daar een ver
dwaalde kapitaalkrachtige klant
en de aanwezigheid van maar
liefst 840 journalisten zorgden
voor een opgewonden sfeer. 250
fotografen en 52 televisiecamera-
lieden vochten om de mooiste
plaats voor oogverblindende
plaatjes: de wereld van de haute
couture spreekt nog altijd tot de
verbeelding.
Verval
'Het paradijs van de grote luxe',
werd het spektakel onder de Car
rousel van het Louvre ook wel
genoemd. Maar het paradijs ver
keert in een ernstige staat van
verval. Al jaren. In 1947 becijfer
de men 15.000 puissant rijke
klanten, die na de modeshows
van de haute couture bestellingen
plaatsten. Dat aantal was in de
jaren tachtig al teruggelopen tot
2000. Vandaag schatten de hui
zen zelf het aantal potentiële
kopers op twee tot driehonderd.
In de jaren dertig werkten 35.000
mensen aan de collecties. Anno
1996 zijn het er nog maar 4.500.
Drie jaar geleden presenteerden
nog 21 huizen een collectie van
hoge schoolmode. Dit jaar zijn
het er maar veertien.
De kosten om iets meer dan een
half uur in alle schijnwerpers van
de wereld te staan zijn dan ook
hoog: een gemiddelde collectie
kost 700.000 tot 1 miljoen gulden.
Voor veel huizen, zoals Lanvin,
Per Spook, Cardin of Laróche is
dat inmiddels te duur. Deze toch
niet geringe namen beperken zich
tot een collectie in het 'prêt-a-
porter', dat andere modecircus.
Dan presenteert men betaalbare
mode, die wordt omgewerkt tot
de modellen die de gewone ster
veling in de winkel kan vinden.
Toch zijn er nog altijd investeer
ders te vinden die zo'n vaak
accessoires. Zo is Chanel beroem
der vanwege de parfums, de lip
sticks en de waaiers van ontwer
per Karl Lagerfeld dan vanwege
de niet of nauwelijks draagbare
mode, die toch alleen maar op de
90-60-90-lichamen van de top
modellen zijn gemaakt. Chanel
verkoopt iedere dertig seconden
een tube nagellak. En daar zit de
winstmarge in.
Aangezien Chanel deel uitmaakt
van het luxe-concert LVMH
(Louis-Vuitton-Moët-Hennessy)
mag ontwerper Karl Lagerfeld
ieder half jaar een haute couture-
collectie afleveren. Andere
bekende merken - bijvoorbeeld
Christian Lacroix, Kenzo, Jean-
Paul Gaultier, Sonia Rykiel of
Thierry Mugier - defileren ook
nog steeds op de catwalk bij het
Louvre.
Toch is de goede wil van die paar
bedrijven niet meer voldoende
om de hele wereldpers naar
Parijs te halen. De organisator
van de shows, de vakbond van
ontwerpers, had daarom vier bui-
extravagante collectie de -moeite - tenlandse sterren uitgenodigd om
waard vinden. Niet eens zozeer het immer verschralende aanbod
om de gemaakte modellen te ver- op te vijzelen. Vandaar dat
kopen. Pierre J3ergé, directeur en „Valentino, .Gianni Versace, Gér-
mede-oprichter van het mode- ard Watelet en Valentin Yudash-
huis Yves Saint-Laurent meent
dat iedere jurk uit de haute cou
ture hem handenvol geld kost.
Accessoires
Maar de inzet van het laatste
groepje dat vasthoudt aan de
haute couture is de verbetering
van de naamsbekendheid. Want
al die roemruchte huizen verdie
nen hun geld met de verkoop van
kin in Parijs van de partij waren.
Pierre Bergé - en hij niet alleen -
is pessimistisch over de toekomst
van de haute couture. Niet alleen
is er volgens hem géén geld meer,
maar hij vindt ook nog eens dat
de creativiteit op is. „De haute
couture wordt nog voor het einde
van deze eeuw ten grave gedra
gen."
Een voorlopig
einde van de
snijdende kou
lijkt in zicht.
De harde tot
stormachtige
wind in het
Waddengebied
zorgde gisteren
af en toe voor
een gevoel
stemperatuur
van min 25 gra
den. Vandaag
neemt de wind
geleidelijk wat
af. Vooral in de
zuidelijke helft
van het land is
dat te merken.
Het blijft nog
wel koud.
Vanmiddag
komt het kwik
in het noord
oosten rond de
min 7 graden uit en in het zuiden op ongeveer min 3 graden. De zon
komt er niet meer aan te pas. In het hele land is het bewolkt en af en
toe kan er wat sneeuw vallen. In het weekend is het beduidend rus
tiger. De oostenwind is dan meest matig, kracht 3 tot 4. De tempe
ratuur is ook wat minder laag. Overdag vriest het in het noorden
licht, terwijl in het zuiden de thermometers net boven het vriespunt
aanwijzen. De bewolking houdt de overhand, maar de neerslagkan
sen zijn zeer klein. Na het weekeinde keert de wind en kou terug en
krijgt ook de zon geleidelijk meer ruimte.
Weersvooruitzichten van het KNMI, gemiddeld over Nederland:
voor
vrijdag
zaterdag
zondag
maandag
dinsdag
zonneschijn
in proc.:
20
10
10
30
20
neerslagkans:
40
20
20
10
20
minimumtemp.:
-5
-5
-5
-7
middagtemp.:
-4
-1
-1
-1
-3
wind:
05
03
04
05
05
(Windrichting en windsnelheid gelden voor overdag boven
open gebieden)
Weerrapporten 25 januari 19 uur
Amsterdam onbewolkt-6 gr Luxemburg
De Bilt onbewolkt-6 gr Madrid
Deelen onbewolkt-7 gr Malaga
Eelde onbewolkt-5 gr Mallorca
Eindhoven zwaar bew-6 gr Malta
Den Helder onbewolkt-5 gr Moskou
Rotterdam onbewolkt-6 gr München
Twente onbewolkt-7 gr Nice
Vlissingen zwaar bew-5 gr Oslo
Maastricht zwaar bew-5 gr Parijs
Aberdeen sneeuwbui2 gr Praag
Athene zwaar bew13 gr Rome
Barcelona half bew13 gr Split
Berlijn onbewolkt-9 gr Stockholm
Boedapest zwaar bew-7 gr Warschau
Bordeaux regenbui11 gr Wenen
Brussel zwaar bew-4 gr Zürich
Cyprus licht bew15 gr Bangkok
Dublin zwaar bew3 gr Buenos Aires
Frankfurt zwaar bew-4 gr Casablanca
Genève zwaar bewgr Johannesburg
Helsinki onbewolkt-12 gr Los Angeles
Innsbruck licht bew3 gr New Orleans
Istanbul half bew4 gr New York
Klagenfurt licht bew-3 gr Tel Aviv
Kopenhagen sneeuw-3 gr Tokyo
Las Palmas half bew23 gr Toronto
Lissabon half bew15 gr Tunis u
Locarno motregengr Vancouver
Londen sneeuw0 gr
zwaar bew-5 gr
half bew11 gr
licht bew16 gr
half bew15 gr
half bew18 gr
onbewolkt-9 gr
zwaar bew-5 gr
zwaar bew12 gr
zwaar bew-6 gr
ijzel1 gr
sneeuw-11 gr
licht bew17 gr
niet ontvgr
zwaar bew-3 gr
licht bew-12 gr
motsneeuw-7 gr
zwaar bewgr
onbewolkt34 gr
onbewolkt24 gr
zwaar bew17 gr
zwaar bew..23 gr
zwaar bew12 gr
onbewolkt13 gr
onbewolkt6 gr
onbewolkt19 gr
half bew7 gr
zwaar bew-5 gr
half bew.........".;.20 gr
zwaar bew-1 gr
VANDAAG/ Zon op: 08.30. Zon onder: 17.15. Maan op: 11.01. Maan onder:
00.02. MORGEN/ Zon op: 08.28. Zon onder: 17.17. Maan op: 11.29. Maan
onder: 01.11.
VANDAAG/ Bath: 07.16-19.46. Dordrecht: 09.07-21.15. Hansweert: 06.52-
19.22. Hoek van Holland: 06.24-18.55. Terneuzen: 06.16-18.48. Vlissingen:
05.55-18.26. MORGEN/ Bath: 08.06-20.36. Dordrecht: 09.45-22.25. Hans-
weert: 07.40-20.12. Hoek van Holland: 07.18-19.54. Terneuzen: 07.08-19.46.
Vlissingen: 06.45-19.19.
Groot-Brittannië en Ierland:
Wolkenvelden en vooral langs
de Noordzeekust kans op enke
le sneeuwbuien. Zaterdag afne-
mende wind. Maxima rond het
vriespunt, in Ierland iets min
der koud.
België en Luxemburg: In het
algemeen veel bewolking en
vrijdag nu en dan wat sneeuw'
mogelijk ook ijzel. Iets minder
koud; zaterdag maxima dicht
bij het vriespunt.
Noord- en Midden-Frankrijk:
Wolkenvelden en vrijdag in het
oosten eerst nog kans op wat
ijzel of sneeuw. Op beide dagen
in Bretagne van tijd tot tijd wat
regen. Zaterdag maxima van +2
graden in het noordoosten tot 6
in Bretagne.
Zuid-Frankrijk: Wolkenvelden,
ook af en toe zon en voorai
langs de Middellandse Zeekust
enkele buien, eerst mogelijk
met onweer. In de Pyreneeën en
Alpes du Sud boven ca 1500
ook sneeuw. Maxima rond 9
graden, vlak aan zee en aan de
voet van de Pyreneeën wat
hoger.
Portugal: Aanhoudend wissel
vallig. Overwegend bewolkt en
van tijd tot tijd buiige regen,
misschien onweer. Middagtem-
peratuur aan de kust rond 14
graden.
Spanje: Perioden met zon. Naar
het westen toe meer bewolking
en enkele buien, mogelijk ook
onweer. Maxima van 11 graden
langs de Golf van Biskaje tot 16
langs de Costa Blanca en de
Costa del Sol; in het binnenland
wat kouder.
Mallorca en Ibiza: Geleidelijk
meer opklaringen en afnemen
de buienkans. Middagtempera-
tuur rond 14 graden.
Italië: Wisselvallig: overwegend I
veel bewolking en vooral vrij
dag van tijd tot tijd buien, ook
met onweer. Boven de circa
1000 meter sneeuw. Middag-
temperatuur van 5 graden in
het noorden tot 16 op Sicilië.
Griekenland en Kreta: Veel
bewolking en buien, soms met
onweer. In het oosten plaatse
lijk veel neerslag. Maxima van
10 graden bij Thessaloniki tot
16 in het zuidwesten. Op Kreta
half tot zwaar bewolkt weer en
vooral zaterdag enkele regen-
of onweerbuien. Middagtempe-
ratuur rond 14 graden. j
Duitsland: Koud weer met een
schrale oostenwind. In het alge-
meen veel bewolking en vrijdag I
af en toe sneeuw, mogelijk ook
ijzel. Overdag lichte of matige
vorst. In het zuiden tempera-
tuur rond of net iets boven het j
vriespunt. 1
Zwitserland: Wolkenvelden en
vooral in het zuiden af en toe
sneeuw, beneden' 1300 meter
overgaand in regen. In het
noorden plaatselijk mist. Mid- j
dagtemperatuur in de dalen
meest tussen 0 en +5 graden.
Oostenrijk: Wolkenvelden en I
vooral in het zuiden af en toe
sneeuw, beneden 1000 meter
regen. In het noordoosten
maxima iets onder het vries
punt, in de dalen in Tirol enke
le graden boven nul.
Arnhem (anp) - Een onbe
(je groepering heeft in
anonieme brief aan de V<
krant de verantwoorde
heid voor de aanslag op de
ribas-bank in Arnhem
deze maand, opgeëist.
pe brief is in Denemarkei
post. De Arnhemse politie
de originele brief gisteren c
haald op de redactie van de
in Amsterdam en zal techi
onderzoek op de brief doenjl
heeft een woordvoerder vaj
Van onze verslaggever
Breda/Utrecht - Opnieuw
bank. Tïen tot vijftien
1994 30 miljoen gulden t
zouden in overleg met ve
hebben geraamd, meldde
de uitzending van woensi
dasjtgpueq '0I risaoq do '6
'8 'sppai jeq 'i riod uba dapj 9 'sjjuq pueq g 'usAoquappiui 'sjpiq jeq g 'jnnui do jjajd z 'siqoai I
Het Centraal Orgaan Tarij
Gezondheidszorg (COTG)
opzet een zware term maar
'grijze produktie-afspraken
verzekeraars' wel een omsc
ving die deze misstand dekt
Volgens het COTG doen de
kenhuizen 'geen slechte dii
met de extra financiële rul
Het COTG noemt geen hé
van boosdoeners.
De Nederlandse Vereniging
Ziekenhuizen reageert met
ontwaardiging op de aanti;
gen. Volgens de vereniging g
de feiten geen enkele aanle:
voor de grove beschuldigt]
van frauduleuze handelingei
De NVZ stelt dat alleen is
ken naar ziekenhuizen mi
grootste positieve verschil!
niet naar het totaalbeeld. V:
116 algemene ziekenhuizen
ben er 48 minder geprodui
dan was verwacht en
Per saldo is 18 miljoen guld
weinig ontvangen voor de
kelijk geleverde zorg, aldu
NVZ in een reactie.
Slachtoffer
Het Bredase Ignatiuszieker
voelt zich niet aangesprc
andere ziekenhuizen in 2
west-Nederland al evenmir
achten zich eerder slacht
van de gesignaleerde praktij
„Wij zijn er de dupe van,"
een woordvoerder.
Het COTG bevestigt dat he
denkelijk is dat verzeke]
meewerken aan een handelv
waarvan secure ziekenhuizt
de verzekerden die een hoge
mie betalen, nadeel onde:
den.
„Uit onderzoek bleek ons da
om meer ging dan een verw
loosbaar percentage," 1
COTG-woordvoerder Holst
miljoen gulden is ook niet
wetend dat wij de opdracht
ben om op de budgetten te
ten. Het gevolg van deze za
dat de goeden onder de kw
moeten lijden, want het te v<|
kenen bedrag voor volgend
kan wel eens 30 miljoen gu
lager zijn."
Heisa
In hoeverre het COTG me'
onderzoek naar 'budgetfrï
VERVOLG VOORPAGINA
Y.Y. weet uiteindelijk 1
wapen te pakken te krijg.
De vechtpartij loopt daar
°P zijn eind en de vijf aa
vallers smeren hem, ech|
na eerst de op de grond li
gen S.U. tegen het hoofd
schopt te hebben, D,
wordt later met botbreul
in zijn gezicht in het ziek,
huis opgenomen. In de nat
melden twee van de aanv;
Iers, Y.Y en de 32-ja:
zich vrijwillig bij
Politie. Ze vertellen de p<
he bovendien dat het vu,
wapen in een vuilnisbak
e Bergse Kremerstraat
Tonden kan worden.
Donderdag 18 januari w,
Oen drie volgende verda,
ten aangehouden. Het gé
om drie andere 'aanvallei
Oê 22-jarige E.Y., de 21-ja
ge D.K. en de 23-jarige M
Gev Sol-leden zijn i
middels al voorgeleid en o,
weer vrijgelaten tot hun
rechting. Dat geldt niet vc
overigens een oude 1
Kende bij de politie, die nf
steeds vastzit,
eze week wordt tenslo
e gewonde S.U. aangehc
oen, die de schoten heeft 1
pf. °sh Gisteren is hij voor J
in Breda en de cel
gezet.
Het recherche bijstands tea.
inmiddels ontbonden. n|
en rechercheur werkt
atste administratiq
rompslomp af. Voor de po
ten1S onderzoek af ges]
