Winkelfunctie binnenstad onder druk
Duitsland wil twee
miljoen werklozen
aan een baan helpen
Fokker toont risico werknemersdeelname
I
linafscheidingen
TVideo
Ondergang Fokker kost FAS honderd banen
Kaartenactie vakbonden
voor behond van Fokker
Wijers wil liefst heel
Fokker overeind houden
pESTEM
ECONOMIE
A7
rik!
Stadscentrum moet afrekenen met het eenheidsworst-imago
België lanceert
200 frank-biljet
Doelstelling
Afgenomen
Strategie
ECONOMIE KORT
Order voor veertien loodsboten
Investeringen in 1996 vallen tegen
Bonden dreigen ABN Amro
Love Jeans failliet
Geen gedwongen ontslagen KNP BT
Grootste bankenfusie in de VS
Schuld Fokker ruim drie müjard
datum /\Q
Wall Street
allied signal
amer.brands
amer.tel.tel
amoco corp
asarco inc.
baan company
bethl. steel
boeing co
burlington sfe
can.pacific
chevron
chiquita
Chrysler
Citicorp
cons.edison
digileqwpm.
dupont nemours
dow chemical
eastman kodak
exxon corp
ford motor
gen. electric
gen. motors
goodyear
hewlett-pack.
int. bus.mach.
itt industries
klm airlines
kpn
mcdonnell
merck co.
mobil oil
omega financ.
philips
royal dutch
sears roebuck
texaco inc.
travelers
united techn.
westinghouse
whitman corp
woolworth
23/0! 2Wl
48» fly,
44)4 44)4
64V. 65V4
68V. 694(
29» 29V.
43» 42»
15» 14
27» 77
78 79V,
18» 18»
51» 51
12 12V.
56» 57»
69» 69»
33» 34
70 73
72 74»
70 71
68» 68»
78» 78
29» 29»
72 73»
50 50
45» 46»
80» 84
102 107
24» 25»
34» 33»
38» 38»
84V, 86»
66 67
108 110
33» 33»
38 40»
135» 136»
40» 39
78» 79»'
61» 62
94» 97»
18 19»
22» 23
1! 11»
vk vorige koers
sk slotkoers gisteren
a laten
b bieden
c ex claim
e gedaan /bieden
d ex dividend
f gedaan/laten
g bieden en ex dividend
h laten en dividend
k gedaan en laten ex dividend
I gedaan en bieden ex dividend
77,50
487
1,60
1,60
80,00
839
0,70
0,80
70,00
510
0,50
0,50
72,50
513
1,10
1,00
75,00
447
1,90
1,80
165,00
743
1,85
2,30
160,00
882
5,50
6,35
170,00
462
0,80
1,00
505,00
628
6,90
8,70
510,00
672
4,60
5,90
515,00
617
2,90
3,60 b
510,00
1141
8,10
9,80
485,00
640
1,10
0,80
500,00
422
4,00
2,70
510,00
851
11,20
9,00
2,50
473
3,40
1,50
5,00
2889
2,90
0,80
7,50
3265
1,50
0,40
5,00
1693
2,70
3,70
10,00
550
6,70
8,50
60,00
1396
2,70
2,80
kk nn
a nn
33,(JU
115,00
739
0,70
0,60
110,00
1744
5,20
5,30
110,00
1516
5,80 b
6,00
110,00
1653
4,60
4,30
110,00
1500
5,9p
6,00 a
32,50
487
2,70
2,80
30,00
1084
2,60
2,80
220,00
475
7,90
9,80 b
230,00
1204
10,00
7,70
65,00
1025
2,00
2,80
67,50
772
1,00
1,70 b
60,00
601
6,10
7,40 b
62,50
587
4,70
5,70
65,00
1406
3,40
4,40
67,50
2236
2,40
3,20
70,00
3093
1,70
2,20
75,00
793
0,80
1,00
65,00
485
4,70
5,80
67,50
454
3,80
4,70
70,00
1290
3,00
3,70
75,00
451
8,70
9,40
60,00
875
2,80
2,20 a
65,00
1264
5,30
4,40 a
60,00
837
4,00
3,30 b
830,00
477
11,60 b
18,00
850,00
795
4,60
7,50
240,00
617
7,30
8,60 b
250,00
457
3,80
4,50 b
DONDERDAG 25 JANUARI 1996
Jbriek
3n!
tie:
ian
3SCh,
121 u.)
Kunst en
T.k.a. eiken kruisvoetkabi-
net 1720, geh. gerestau
reerd. Tel. 076-5975388.
VetTamelïngë^l
TELEFOONKAARTEN M
soorten 40,-, tel. 01
238685.
Kleintje
in om de tuin
en betonkombinaties.
)oor uitgebreide dokumentatie
f69449, fax 0402-850360.
Audio^WVideOj
TV's v.a. 60,-.
Ook voor de goedkoopste
reparaties van TV en Video,
Speelhuislaan 54, Breaa.
Tel. 076-5878672.
week
wijze
een
en
T.k. GRUNDIG KTV 82 cm.
100 Hz. met p-i-P-, 2
oud, (i.v.m. overlijden) in»
pr. ƒ4000,-, nu ƒ2fW
incl. console voor vl°
Tel. 0113-342411.
3d in Rijsbergen:
ITSASSISTENTE
er 1 mrt. '96
1gn. per week (20 uur)
voor algemene, adrnini-
stoelwerkzaamheden.
onform NMT-richtlijnen.
met c.v. vóór 30 jan. '96
richten aan:
Gommersstraat 89,
AP Rijsbergen
Nijmegen (anp) - De winkelfunctie van de binnensteden staat
fors onder druk. Bereikbaarheid en parkeren zijn niet de enige
knelpunten. Steden gaan ook steeds meer op elkaar lijken.
Winkelpanden zijn niet het
(igendom van lokale winkeliers,
roaar zijn in handen van grote
winkelketens, beleggingsmaat
schappijen en projectontwikke
laars. Binnensteden zouden zich
echter juist moeten onderschei-
jen om aantrekkelijk te blijven,
pit bleek gisteren in Nijmegen
tijdens het symposium 'Behoud
van de binnenstad als winkel-
tart', waaraan ongeveer vierhon-
jerd belanghebbenden deelna-
Binnensteden zijn zorgenkinde
ren, aldus prof.dr. J. Buursink,
hoogleraar sociale geografie aan
de Katholieke Universiteit Nij
megen. De traditionele en histo
rische waarde van het stadscen
trum verdwijnt. Vroeger had het
stadshart meerdere functies
(wonen, winkelen, werken en uit
gaan), maar nu leiden sommige
een kwijnend bestaan. De wink
elfunctie is de meest prominente,
maar de realiteit leert dat ook die
kan verdwijnen.
Amerikaanse steden laten zien
dat het winkelen ook heel effi
ciënt aan de buitenkant van de
stad kan plaatshebben, zo meldt
Buursink.
Consumenten zijn voor hun
boodschappen steeds minder
aangewezen op de stad. Zij kun
nen terecht bij grote superspeci
aalzaken, winkelcentra en bij
kleine shops bij benzinestations
en op stations. In de toekomst
kunnen zij zelfs vanuit de luie
stoel per computer boodschappen
doen.
Om deze ontwikkeling tegen te
gaan, moet de binnenstad de
klant blijven verrassen door een
mix te bieden van ketenbedrij ven
en unieke speciaalzaken, aldus
drs. J. de Jong, zelfstandig advi
seur en bijzonder hoogleraar
Bedrijfskunde aan de Universi
teit te Utrecht.
Maar hier schort het aan. De aan
trekkelijkheid van de binnenstad
wordt bedreigd, doordat winkel
panden steeds meer worden
geëxploiteerd als beleggingsob
ject.
Het beleid kent daardoor steeds
minder een een lokale betrokken
heid. Uit een onderzoek van drs.
E. van de Wiel in de steden Arn
hem, Nijmegen, Apeldoorn, Til
burg, Kampen en Zutphen blijkt
dat het aantal ketens in de hoofd
winkelstraten fors toeneemt, met
name in de grotere steden.
Het produkt binnenstad moet
afrekenen met het eenheids
worst-imago, zegt D. Hendriks,
directeur Kolpron Consultants.
Een binnenstad heeft meer
gezichten, een eigen historie en
een eigen identiteit. Waarom zijn
de verschillen tussen de Demer in
Eindhoven en de Herestraat in
Groningen dan zo gering?
Om de problemen het hoofd te
bieden, is samenwerking door
alle betrokken partijen noodza
kelijk: grote en kleine winkeliers,
horeca-ondernemers, de gemeen
te en de vastgoedwereld. Met
name die laatste wordt in samen
werkingsvormen gemist, zo
meent W. Heesewijk van cen
trum-management BRO advi
seurs en city-management con
sultancy Van Heesewijk.
In de overlegstructuur van
gemeenten en georganiseerde
ondernemers in sommige middel
grote steden, het zogenoemde
centrum-management, ontbre
ken de vastgoedeigenaren. Zij
opereren veelal individueel. Voor
het behouden of maken van een
economisch duurzame binnen
stad is betrokkenheid van hun
kant echter hard nodig.
Van onze correspondent
Bonn - Twee miljoen werkloze Duitsers krijgen voor het jaar
2000 een baan. Dat voornemen heeft de Duitse regering, samen
met werkgevers en vakbonden, vastgelegd in een strategisch
'verbond voor werk'.
Antiek,
Alle partijen willen het aantal
werklozen van bijna vier miljoen
tot de helft terugbrengen. Belas
tingverlagingen, vereenvoudi
ging van de bureaucratie, loon
matiging en korting op de sociale
premies en uitkeringen vormen
de complexe basis van het ambi
tieuze voornemen.
In een eerste reactie toonden alle
deelnemende partijen zich tevre
den. Werkgeverspresident Mur-
mann ziet, net als de voorzitter
van het Duitse verbond van vak
verenigingen, Schulte, reeële
kansen om de werkloosheid terug
te dringen en Duitsland als
industrieland aantrekkelijker te
maken voor buitenlandse inves
teerders. Zelfs al houdt nu ook
Bet kabinet-Kohl rekening met
een economische groei dit jaar
van nauwelijks 1,5%.
Er is in grote lijnen overeenstem
ming bereikt over steun aan
nieuw startende ondernemers en
betere toegankelijkheid tot zoge
naamd risico-kapitaal voor
jnnoverende ondernemers. Voor
investeerders moet een aantrek
kelijker klimaat ontstaan. Daar
toe zal de omvangrijke bureau-
oratie worden afgeslankt en de
Belastingdruk worden verlicht.
Bat laatste geldt trouwens voor
net hele bedrijfsleven dat zwaar
gebukt gaat onder hoge belastin-
gffl, sociale premies en loonne-
venkosten.
Een moeilijk hoofdstuk vormt de
sociale zekerheid. Eerder aange
kondigde bezuinigingen op de
uitkeringen en een ingreep in het
pensioenenstelsel heeft de over
heid voorlopig teruggenomen.
Wel moeten de sociale afdrachten
tot het jaar 2000 met 40% worden
verminderd, zonder dat de minst
draagkrachtigen sociaal te kort
komen.
De komende jaren zal de nadruk
worden gelegd op een grotere
zelfstandigheid van de burgers,
zoals meer eigen zorg voor de
oude dag. Een belangrijke voor
waarde om de vastgelegde doelen
te bereiken is loonmatiging.
Brussel - De Nationale Bank van
België brengt vandaag een nieuw
biljet van tweehonderd frank,
ruim tien gulden, in roulatie. Het
biljet toont afbeeldingen van de
Belg Adolphe Sax, uitvinder van
de saxofoon, en zijn geboorte
plaats Dinant. Het nieuwe biljet
zal ook worden verstrekt via
geldautomaten.
Qua kleurstelling vertoont het
biljet een opvallende gelijkenis
met de Nederlandse zonnebloem
van vijftig gulden. Geel en oranje
overheersen op het nieuwe Belgi
sche bankbriefje.
De Fokker-100 'Christiaan Huygens' van de KLM in onderhoud bij FAS
Door Willem Reijn
Woensdrecht - Onderhoudsbedrijf Fok
ker Aircraft Services krijgt een tik van
vijftien procent omzet en werkgelegen
heid, als vliegtuigbouwer Fokker Air
craft niet uit zijn surséance ontwaakt.
Dat zegt directeur drs. G. Hamers in een
gesprek met De Stem. Fokker Aircraft Ser
vices heeft op dit moment 860 mensen in
dienst. De cijfers van Hamers duiden op een
verlies van circa honderd arbeidsplaatsen.
FAS is een van de bedrijven die buiten de
surséance vallen, maar Hamers onder
streept de nauwe band met het moederbe
drijf en weigert in te gaan op scenario's,
waarbij FAS geheel op eigen benen moet,
blijven. „We behoren als onderhouds- en
servicebedrijf tot de kernactiviteiten van
het Fokker-concern."
Dat neemt niet weg dat Hamers en zijn staf
noodscenario's opstelt voor als het doek
definitief valt. BOM, Rewin en gemeenten
helpen FAS, terwijl minister Wijers finan
ciering via participatiemaatschappijen als
de Nationale Investeringsbank wil veilig
stellen. „We hebben niet te klagen over aan
dacht van de overheid," zegt hij.
Hamers wil nog niet kwijt hoeveel banen er
precies verdwijnen als de Nederlandse
vliegtuigbouw ten onder gaat. Maar hij
bevestigt dat in zijn algemeenheid omzet en
werk redelijk evenredig opgaan. Dat zou
betekenen dat bij FAS een reorganisatie
nodig is, die circa honderd banen kost. Die
sanering komt boven de lopende reorganisa
tie, waarbij tussen september 1995 en 1997
115 arbeidsplaatsen verdwijnen.
FAS draaide over 1995 een omzet van 200
miljoen met volgens ingewijden een winst
van vier a vijf miljoen gulden, een bedrag
dat Hamers niet wil bevestigen. De winst
moet in 1997 op tien miljoen gulden uitko
men, zo luidt de doelstelling. Hamers:
„Maar als Fokker Aircraft wegvalt, zullen
we dit jaar door de reorganisatielasten in de
rode cijfers belanden."
De grootste klant is het ministerie van
Defensie, dat 25 procent van de omzet voor
zijn rekening neemt. Zestien procent gaat
naar het werk voor de midlife-update van de
F-16, vier procent naar de modificatie van
Lynx-helicopters van de Marine en vijf pro
cent naar ondersteuning op het gebied van
onderhoud voor de Luchtmacht. Daar mili
taire orders in de luchtvaart als zeer lucra
tief gelden, mag worden verondersteld dat
deze sector een fors deel van de FAS-winst
genereert. Fokker Aircraft is met vijftien
procent dus de tweede klant van FAS. Het
bedrijf heeft vier Fokkers 60 Utility onder
handen, die de Luchtmacht dit jaar in
bedrijf neemt. De spiksplinternieuwe
straaltoestel Fokker 70, die de executive-jet
voor regering en Koninklijk Huis wordt,
moet al over enkele weken klaar zijn.
Het belang van Fokker Aircraft is de afgelo
pen twee jaar weer wat afgenomen, omdat
indertijd FAS de witte staarten op Woensd
recht klant-klaar mocht maken. Maar sinds
Fokker alleen op bestelling produceert,
bleef dat werk op Schiphol.
Zestig procent van de omzet komt rechtst
reeks van de onderhoudsmarkt zelf: het
onderhoud voor luchtvaartmaatschappijen
en soms als klapper de volledige restauratie
van gecrashte toestellen.
FAS is en blijft een Fokker-specialist.
„Orders voor het onderhoud van Fokkers
kunnen wel rendabel binnenhalen." En dat
geeft het lange-termijn-verlies voor FAS
aan: als Fokker geen nieuwe vliegtuigen
meer bouwt, zal het marktsegment voor
FAS langzaam maar zeker verdwijnen. Eer
dere pogingen om andere marktpotenties
aan te boren, bleven vruchteloos.
Het bedrijf heeft enkele jaren terug een cer
tificaat voor de Boeing 737 behaald, maar
bleek geen orders binnen te kunnen slepen
voor het meest verkochte vliegtuig ter
wereld. „We moeten het niet van die 737
hebben," concludeert Hamers.
De markt voor het onderhoud van vliegtui
gen heeft zich tot een echte vechtmarkt ont
wikkeld. Voor de komende twintig jaar
blijft de omvang van de totale markt stabiel.
De overcapaciteit beloopt inmiddels dertig
procent. Fusies en overnames zijn aan de
orde van de dag. Een keiharde prijsslag
heeft FAS genoodzaakt tot een flinke reor
ganisatie, die de kosten in twee jaar tijd met
25 procent naar beneden brengt.
Omdat veel van de onderhoudsbedrijven
zijn gelieerd aan luchtvaartmaatschappijen,
bederven overheidssubsidies de prijzen. Dat
leidt tot delicate situaties. Zo besteedde
KLM het onderhoudswerk aan Boeing 737's
uit aan het onderhoudsbedrijf van de Portu
gese luchtvaartmaatschappij TAP, omdat
die manuren tientallen procenten goedko
per aanbood dan elder in West-Europa.
Tegelijkertijd klaagde de KLM in Brussel,
dat dezelfde TAP door omvangrijke staats
steun valse concurrentie kan bedrijven.
De grootste concurrenten van FAS zijn het
FOTO RUBEN SCHIPPER
Franse bedrijf LAB en het Britse Air UK.
LAB, een dochter van de regionale lucht
vaartmaatschappij, komt FAS over de hele
wereld tegen. Air UK, waarin KLM een
flink belang heeft, is de voornaamste tegen
streven in Europa. Beide bedrijven zijn
gecertificeerd voor de belangrijkste Fokker
toestellen: de Friendship, de F50 en F100.
De directie van FAS wil de prijsslag overle
ven door de klanten een 'toegevoegde waar-
de-pakket' te verkopen. „Het gaat om de
combinatie van kwaliteit, doorlooptijd en
aantal uren," zegt Hamers.
Kwaliteit is belangrijk, omdat storingen de
luchtvaartmaatschappijen goud geld kos
ten. Vertragingen verstoren het complete,
nauwsluitende vervoerssystemen. Het uit
besteden van onderhoud naar Portugal heet
op dit vlak bij de KLM niet tot honderd pro
cent bevredigende resultaten te hebben
geleid, zo is in kringen van piloten te horen.
Door een grote mate van flexibiliteit wil
FAS de hoge uurprijzen compenseren. De
klanten hebben groot belang bij een snelle
doorlooptijd, zodat een vliegtuig, waarin
veel geld zit, slechts kort uit de operatie
hoeft te worden gehaald. Dat scheelt in ren
te en eventueel zelfs in de omvang van de
vloot. Een toestel moet zo snel mogelijk
weer van Woensdrecht kunnen vertrekken,
door flexibele werktijden.
Ook andere Westeuropese onderhoudsbe
drijven volgen deze strategie, want het
voordeel voor de klant kan oplopen tot 250
duizend gulden per dag voor een Boeing
747. De onderhoudsmarkt is er een van kor-
te-termijncontracten. „In deze branche
moet je sterke zenuwen hebben," zegt
Hamers. „Het is normaal dat je orderporte
feuille voor slechts twee maanden is
gevuld." Dat maakt het extra vervelend
voor FAS, dat de deconfiture bij Fokker
Aircraft de hele wereld overgaat. „We tre
den daarom nu als eerste in contact met al
onze klanten om de relatie warm te houden.
We hebben gelukkig nog geen enkel opzeg
ging van een contract gehad."
Bij FAS is het werk gisteren gewoon door
gegaan, nadat de directie de werknemers
informeerde over de stand van zaken. FAS
zal het (regerings)toestel voor het Konink
lijk Huis gewoon keurig begin maart ople
veren, zegt Hamers. Met spanning kijkt het
bedrijf naar het moederbedrijf. Hamers:
„Want wij zijn wel opgelucht dat we buiten
de surséance zijn gebleven, maar er is geen
sprake van een overwinning."
Van onze redactie economie
AMSTERDAM - Het zal niet
Jet eerste zijn, waar de
bewindvoerders van Fokker
teer dagen naar kijken: de
'ordering van enkele tiental-
ten miljoenen guldens die de
onderneming heeft op haar
ei?en personeel.
&nd 1989 heeft Fokker de werk
nemers die belangstelling hadden
'oor een bijzondere obligatiele-
■nng, de aanschafkosten van dit
aardepapier voorgeschoten.
aat Fokker failliet, dan levert
at destijds royale gebaar in
eginsel een vordering op in de
orde van 25 miljoen gulden.
Aflossen
te koeling was, dat de houders
ti de personeelsobligaties hun
ukken ooit tegen een aantrek-
Ajke koers in aandelen zouden
omzetten en dat ze hun
huid aan het bedrijf zouden
ossen. Maar de koers waarte-
61 die zogenaamde conversie
j j k°n vinden - 51 - bleef
i. otgelopen. jaren ver buiten
'k- Bij een bankroet komt het
er uiteraard nooit meer van. En
niet uitgesloten is dus, dat dan de
curator alsnog zijn hand komt
ophouden om het voorschot af te
rekenen.
Het zou niet voor het eerst zijn,
dat werknemersparticipatie uit
loopt op een strop voor het
betrokken personeel. Vorig jaar
verspeelden werknemers van het
automatiseringsbedrijf Raet
gezamenlijk ongeveer 5,5 mil
joen. De waarde van het in moei
lijkheden geraakte en tenslotte
door branchegenoten Getronics
en Roccade overnomen Raet is in
de loop van de jaren gekelderd.
Omdat Raet een systeem had
bedacht waarbij de werknemers
de helft van hun inleg met
geleend geld betaalden, had het
personeel tenslotte niet meer dan
een lege dop in handen.
In zwang
Deelname van werknemers in het
kapitaal van hun onderneming is,
in weerwil van zulke incidenten,
nogal in zwang. Directeur N. van
Alphen van het Nederlands Par
ticipatie Instituut in Den Haag
kan zich niet op betrouwbaar
onderzoek baseren, maar zegt de
indruk te hebben, dat inmiddels
een groot deel van het bedrijfsle
ven het personeel de gelegenheid
biedt deel te nemen in de eigen
dom van de onderneming.
„In veel ondernemingen wordt
een personeelsaandelenplan of
iets van dien aard wel als een
modern onderdeel van het belo
ningsbeleid gezien. Ik hoef maar
te wijzen op het aandelenplan dat
Unilever Nederland onlangs pre
senteerde. Dit soort beloningsele
menten sluit ook aan bij de flexi
bilisering," aldus Van Alphen.
Dat een werknemer deelneemt in
het eigen vermogen van de onder
neming, moet vorm geven aan
meer eigentijdse arbeidsverhou
dingen, zo meent de NPI. Een
(extra) financieel belang is goed
voor de betrokkenheid bij het
welvaren van het bedrijf. Mr. dr.
A. Voüte, in 1990 gepromoveerd
op een onderzoek naar dit feno
meen, ziet als een van de voorde
len dat de tegenstelling tussen de
factoren arbeid en kapitaal ver
kleind wordt: de werknemer
krijgt bijvoorbeeld meer begrip
voor een redelijke dividendpoli
tiek.
Voüte is een warm pleitbezorger
van aandelenbezit voor werkne
mers. De zorgen die daarover ook
wel worden geuit, deed hij inder
tijd af als 'typisch Nederlandse
betutteling'. Hij ontkent de nade
len echter niet. Zoals de kwade
kans dat de werknemersaandelen
aan waarde inboeten, doordat het
bedrijf slecht presteert, of in het
ergste geval helemaal hun waar
de verliezen bij een bankroet.
Obligaties
Dat risico kan worden beperkt
door de uitgifte van converteer
bare obligaties, nota bene de
vorm waarin Fokker de partici
patie van de werknemers goot.
Dit waardepapier levert een vas
te rente op en is altijd goed voor
de nominale waarde. De conver
teerbare obligatie geef het recht
om op zeker moment tegen een
tevoren vastgestelde koers (in het
geval van Fokker dus ƒ51) de
obligaties te ruilen voor aande
len. Als de koers inmiddels veel
hoger is, strijken de deelnemers
een aardige vermogenswinst. Een
loterij zonder nieten dus, behalve
als er een faillissement tussen
komt.
Kleine beleggers wordt in het
algemeen afgeraden hun geld op
een enkele kaart te zetten en in de
richting van beleggingsfondsen
gedirigeerd. Wie deelneemt in
een aandelenplan van zijn werk
gever, wedt op één paard, en wel
dat van zijn broodheer. Komt die
te vallen: baan weg, geld weg.
Toch meent NPI-directeur N. van
Alphen dat de risico's van deel
neming in het vermogen van het
bedrijf in het algemeen voldoen
de worden uitgemeten. „Als dat
Algiers - Algerije heeft bij de Nederlandse werf Damen Shipyards
een order geplaatst voor veertien loodsboten, zo heeft het Alge
rijnse ministerie van Transport woensdag meegedeeld. Bij de werf
kon niemand woensdagavond de order bevestigen. De order heeft
een omvang van 12,7 miljoen.
Den Haag - De investeringsbereidheid van de ondernemers in
1996 is teleurstellend. Dat stelt MKB Nederland, de organisatie
van het midden- en kleinbedrijf, naar aanleiding van een Nipo-
onderzoek. MKB Nederland wijst er op, dat de voorwaarden om
te investeren goed lijken. De rente is gunstig, de winstontwikke-
ling is voor de meeste sectoren goed, de eigen vermogenspositie
van de bedrijven is versterkt en geld is ruim voorradig in Neder
land. Toch verwacht slechts de helft van de ondernemers volgens
het Nipo dit jaar te zullen investeren.
Dertien procent van de MKB-ondernemers investeert gemiddeld
drie ton in gebouwen, 16 procent gemiddeld een ton in vervoer en
transport en 31 procent gemiddeld 80.00 gulden in machines.
Amsterdam - De vijf vakbonden in het bankbedrijf dreigen ABN
Amro voor de rechter te slepen omdat de bank zich volgens de
vakorganisaties niet houdt aan de cao. De klachten van de bonden
hebben te maken met de invoering van de 36-urige werkweek. De
bank zou procedure- en andere fouten maken bij onder meer
proefprojecten voor zo'n kortere werkweek.De bonden hebben
ABN Amro een ultimatum gesteld.
Oldenzaal - De Love Fashion Group uit Oldenzaal, een van
Nederlands grootste producenten van spijkerbroeken en vrij-
etijdskleding, is failliet.
Het bedrijf heeft een schuldenlast van vijf miljoen gulden. Cura
tor mr. R. Wilderink is in gesprek met vijf overnamekandidaten.
De bloei van het bedrijf is al even spraakmakend als de onder
gang.
Een erotische reclameposter voor Love Jeans op drieduizend
abri's zorgde in mei 1992 voor veel opschudding.
Amsterdam - Het papier- en verpakkingsconcern KNP BT gaat de
kosten in de massiefkarton-sector structureel omlaag brengen. In
tegenstelling tot wat algemeen werd gevreesd zal deze operatie
geleidelijk en zonder gedwongen ontslagen plaatsvinden. In de
sector staan de winsten al enige tijd onder dnik, maar over 1995
is geen verlies geleden.
San Francisco - De Amerikaanse bank Wells Fargo neemt voor
11,6 miljard dollar de bank First Interstate over. Het is de groot
ste overneming in de Amerikaanse banksector tot nu toe. De twee
banken lieten woensdag weten overeenstemming te hebben
bereikt.
Er ontstaat een bank met een balanstotaal van 108 miljard dollar,
wat de instelling in de top van het bankwezen in de VS brengt.
Amsterdam (anp) - Fokker heeft een schuld van ruim drie mil
jard. Niet alleen Daimler-Benz, maar ook houders van door
banken, waaronder ABN Amro, uitgeschreven obligaties heb
ben geld geleend aan de NV Koninklijke Nederlandse Vliegtui-
genfabriek Fokker.
Zij hebben samen voor bijna ƒ1,7 miljard aan obligatieleningen uit
staan. Daimler-Benz heeft bijna 1,4 miljard aan financieringsfacili
teiten verstrekt. In totaal bedroegen de schulden per 31 december
1995 3.183.531.800.
Dat blijkt uit de stukken die Fokker bij de faillissementsrechtbank in
Amsterdam heeft neergelegd voor de surséance-aanvraag. Ook kleine
re handelscrediteuren, zoals toeleveranciers, kunnen schade oplopen
bij een ondergang van de vliegtuigbouwer. Fokker Aircraft, een doch
ter die eveneens uitstel van betaling heeft gekregen, staat nog voor
266 miljoen bij deze veelzijdige groep in het krijt, zo blijkt uit de
balans van deze besloten vennootschap. Ook voor de handelscrediteu
ren geldt: uitstel van betaling.
Utrecht (anp) - De gezamenlijke vakbonden zijn met een kaar
tenactie begonnen om de regering onder druk te zetten Fokker
te behouden. De briefkaarten rolden gisterochtend van de pers
bij drukkerij Brouwer in Utrecht.
De komende dagen verspreidt de
PTT de kaarten onder zes miljoen
huishoudens. De actie kost de
bonden tussen de zes en zeven
ton, waarvan 90 procent ver-
spreidingskosten.
Het is de bedoeling om zo massa
le steun voor Fokker te krijgen.
De kaarten hebben als opschrift:
„Regering, hou Fokker in de
lucht. Ik ben van mening dat de
vliegtuigindustrie voor Neder
land behouden moet blijven."
Aan de adreszijde staat de
tekst: „Eerst de textiel. Toen de
scheepsbouw. Nu gaat het om
onze vliegtuigindustrie. We heb
ben onze mond vol over hoog
waardige werkgelegenheid. We
moeten het van onze kennis heb
ben. Daarom deze actie. Doe mee.
Fokker moet blijven. Fokker ver-
dienst onze steun. Het gaat om
onze industrie. De kurk van onze
welvaart." De bonden gaan de
teruggestuurde kaarten volgende
week aanbieden aan premier Kok
en minister Wijers.
niet vanzelf gebeurt, wordt er
altijd wel om gevraagd door kri
tische werknemers. In sommige
gevallen worden de risico's wel
bewust genomen, als een bedrijf
in moeilijkheden is en een kapi
taalinjectie van het personeel een
uitweg biedt. Het Nijmeegse Smit
Trafo is een aantal jaren geleden
op die manier overeind gehou
den. Later, toen het Begemann-
concern zich over het bedrijf ont
fermde, heeft het personeel die
offerbereidheid ruimschoots
kunnen verzilveren.
Voorbeelden
Tegenover incidenten als bij Fok
ker, Raet en eerder ook Air Hol
land, staat een groot aantal gun
stige voorbeelden. Van Alphen
gelooft dan ook niet dat het
'arbeiderskapitalisme' een grote
terugslag krijgt door deze voor
vallen.
Maar de schaal waarop Ameri
kaanse werknemers deelnemen in
het kapitaal van hun onderne
mingen, zal hier vooralsngog niet
worden gehaald, denkt hij. „De
Nederlander is toch meer een
spaarder."
VERVOLG VOORPAGINA
De bewindsman wond zich op
over de beschuldiging van Dasa-
topman Bischoff dat Nederland
vrijdag tijdens het laatste
gesprek in het Catshuis helemaal
geen extra geld had aangeboden.
„Het bod van Maljers was nul,
helemaal nul", aldus Bischoff
gisteren in de Volkskrant. Vol
gens Wijers heeft het kabinet
vrijdag wel degelijk een 'een sub
stantieel bod' op tafel gelegd en
een uiterste grens aangegeven.
Wat die grens was, wil Wijers nog
steeds niet zeggen.
Wijers hield staande dat Daimler
'rond december of kerst' besloot
Fokker hoe dan ook af te stoten.
De coalitiepartijen in de Tweede
kamer delen die visie. Volgens
Wijers speelt het verkassen van
topman Schrempp van Deutsche
Aerospace naar Daimler-Benz
daar een rol in. „Schrempp werd
verantwoordelijk voor het hele
concern.
Er is een organisatie-theorie dat
je vervolgens één jaar de tijd hebt
om alle lijken uit de kast te
halen." Want, aldus Wijers, daar
na komt elke strategische fout op
het conto van de nieuwe topman.
De één miljard die Dasa zelf wil
de bijdragen aan de gevraagde
financiële injectie van 2,3 mil
jard, noemde Wijers opnieuw
'een sigaar uit eigen doos', omdat
Dasa tegelijkertijd een dekking
van toekomstige verliezen niet
wilde garanderen.
Wijers is ervan overtuigd dat
Fokker met wat minder geld nog
drie jaar had kunnen overleven
en dan kansen gehad binnen een
Europees vliegtuig-consortium.
Het SP-Kamerlid Poppe noemde
het tijdens het debat „schande
lijk dat de Europese Unie blijk
baar wel kan beslissen of bana
nen krom of recht moeten zijn,
maar mammoetbedrijven maar
hun gang laat gaan." Wijers viel
hem bij met de spijtige constate
ring dat Europa er tot nog toe
niet in is geslaagd 'een stukje
luchtvaartindustrie te saneren'.
De plannen die de overcapaciteit
moeten terugbrengen zitten in
een impasse.
Het CDA had als enige fractie
forse kritiek op de manier waar
op Nederland met Dasa heeft
onderhandeld over een nieuwe
financiële injectie. CDA-Kamer-
lid Mateman hield vol dat Wijers
'niet royaal genoeg' is geweest.
Fokker zoekt momenteel naar
een nieuwe partner. Er zouden
verschillende gegadigden zijn,
maar Wijers wilde geen bedrijven
noemen. Niettemin duikt de
naam van het Canadese Bombar
dier veelvuldig op.
