Vandaag uitsluitsel Fokker
amslag
Verbod kistkalveren
klap voor veesector
:en
Commissarissen en overheid nog op zoek naar eventuele nieuwe partner
Ondergang Fokker kost klanten geld
Sport
lim
Zeeland: minste
faillissementen
Onderzoek naar
'lek van Breda'
Israël wil Duitse
troepen op Golan
Schultz kansloos
De 20 maanden
van
Michael en Lisa
leltsin kandidaat
voor verkiezingen
Weer hoofdzetel
divisie Philips
naar buitenland
f'
Ruud Krol vast
mee met
spelers Egypte
Lantaarnpaal meldt In Woensdrecht kunnen ze best zonder Duitse stiefmoeder
defect straks zelf
I bewijs voor massa-
(Paven Srebrenica
Banken ontspringen
dans bij val Fokker
B elastingvlucht
naar Antillen
hard aangepakt
I VIDEOGAMES I
L
-E
b JANUARI 1996 B9
naken verschil tussen de
I en de commerciële jour-
lek. Nieuwe Revu ver-
1 meer nummers als ze op
[rer breed uitpakken met
lerhaal Rintje Ritsma'. En
bben ook nog het lef om
t op te bellen of het geen
Idee is een advertentie bij
lerhaal te plaatsen. Daar
|nen ze dan ook weer
De reactie van Nieuwe
Jen Panorama is duidelijk.
|a zal van hen geen cent
worden, omgekeerd
Ihetzelfde. Bang dat Rits-
Ich op die manier uit de
t prijst, is zijn zaakwaar-
r niet. „Voor die 2500 gul-
aat Rintje er wel twee uur
Izitten. We vragen alleen
lergoeding in deze fase van
pizoen. In september doet
het gratis. Overigens is
jiiets nieuws. Twee jaar
|en, toen hij voor het eerst
pees kampioen werd,
i we het ook al." (M.L.)
LEYBALSCHEIDS-
TTER Ria Dieters uit Goes
|iende zaterdag een dikke
Ria had zaterdagmid-
I al een wedstrijd gefloten
|ijf sets duurde, toen omst-
half vijf bleek dat de top-
In de promotieklasse man
kussen Mytilus en De Ster-
liet kon worden gespeeld
lat de aangewezen arbiter
Ik Caljouw niet aanwezig
hormaal zeer plichtsgetrou-
|Caljouw had zijn aanwij-
over het hoofd gezien,
Ria, die in Goes in de zaal
vezig was, werd gevraagd
de topper te fluiten, was ze
let bereid. De topper werd
lieuw een vijfsetter, zodat
1 uiteindelijk tien sets achter
kiezen had. Vier teams had-
j dankzij haar een leuke vol-
Jjalwedstrijd kunnen spelen.
mag best wel eens gezegd
[•den. Bij deze dus. (WvL)
[ragen: Marcel Luyckx en
lly van Leeuwen
predactie: Jacques Hendriks
-programma Studio Sport:
I maar aan tennis denkt,"
jma Studio Sport: „Krajicek
lm gaan zitten en eerlijk zijn
c lichaam als een paard. Het
11
Telegraaf over bondscoach
It verleden een paar kunstjes
[et gaat alleen om zijn eigen
aan achter het Nederlandse
pdere schaker moet een beet-
dscoach Arie Selinger in De
.lberda: „Mijn vaststelling is
niet om technische maar om
as hoogleraar bewegingswe-
:vier: „Doping heeft veel te
:e wereld van het schaatsen
De cultuur is minder geso-
Nederland worden de beste
;even, dat houdt doping ook
waarvan u vindt, dat er een kleine gerubriceerde
advertentie voor geplaatst moet worden? Plaats dat
Kleintje" dan beslist in De StemTien tegen een dat uw
advertentie gelezen wordt. Immers 9 van de 10
5tem-lezers en lezeressen pluizen week in week uit
onze ..Kleintjes' -rubneken na. Dat ziin elke dag vele
tienduizenden Kleintjes-lezers
DE STEM
8 "7
1031
000218
136c JAARGANG
Middelburg - Het aantal faillis
sementen in Zeeland is met meer
dan 20 procent gedaald. In Zee
land zijn in 1995 92 faillissemen-
,en uitgesproken, 25 minder dan
in 1994. Zeeland is daarmee in
Nederland de provincie met de
minste faillissementen. De mees
te vielen in Zuid-Holland (1557),
gevolgd door Noord-Holland
(1046) en Noord-Brabant (837).
ZIE ZEELAND - Cl
Breda - De rijksrecherche stelt
een onderzoek in naar het uitlek
ken van strikt vertrouwelijke
gegevens over de kandidaten
v00r de vacante burgemeesters
post van Breda. In december
vorig jaar citeerde deze krant uit
de aanbevelingen van de vertrou
wenscommissie aan Commissaris
der Koningin Houben. De> com
missie heeft zelf om een justitieel
onderzoek gevraagd.
Jeruzalem - De Israëlische pre
mier Shimon Peres zal volgens de
krant Maariv Duitsland vragen
troepen te leveren voor een inter
nationale vredesmacht op de
Golan. Eerder boden de Verenig
de Staten, Frankrijk en Neder
land ook al troepen voor die vre
desmacht aan, zodra Israël en
Syrië een vredesakkoord hebben
VANDAAG IN DEZE KRANT
Voor het tweede
opeenvolgende jaar is
Brenda Schultz bij de
Australian Open
uitgeschakeld in de
vierde ronde.
De Nederlandse verloor
in Melbourne kansloos
van Martina Hingis uit
Zwitserland.
SPORT-B1
Het zat er volgens de
roddelbladen al lang aan
te komen. Toch hebben
Michael Jackson en Lisa
Marie Presley, de dochter
van Elvis, het nog 20
maanden bij elkaar
uitgehouden.
DEEL-E Gids
INHOUD
2 KATERNEN
De Binnenkrant
A2
Binnenland
A3/A4
Buitenland
A5
Beurs
A8
Economie
A6/A7
Sport
deel B
Zeeland
deel C
Gids
deel D
RTV-programma's
D2
DINSDAG 23 JANUARI 1996
LOS EXEMPLAAR: MAANDAG T/M VRIJDAG: 2.00 - ZATERDAG: 2,50
Brussel/Breda - Als de landbouwministers van de Europese
Unie ermee akkoord gaan geldt vanaf 1 januari 1998 een ver
bod op kistkalveren. Dat zal voor de Nederlandse kalvermes-
ters ingrijpende gevolgen hebben, denkt minister Van Aartsen
(Landbouw).
In West-Brabant is deze tak van
veeteelt vooral geconcentreerd in
Baarle-Nassau, Chaam, Rijsber-
gen, Zundert, Alphen en Ulico-
Van onze verslaggevers
Amsterdam/Den Haag - Fokker is formeel nog niet ten
onder. De raad van commissarissen van Fokker zet van
ochtend het crisisberaad voort, dat al sinds gistermiddag
duurt. Toen sneed Daimler-Benz de kredietlijn door, die
de vliegtuigbouwer in leven hield.
rogant ogende scheidsrechte
maar daar koop je als pl°ee
Het bleef derhalve 0-1.
liet zich overigens niet van
en en bleef het proberen. In
ft was de ploeg van Bogaert
rallende ploeg. Ook dat lev®
dement op. Onder bemoedig T
n van Bogaert trok Zaams g
Arjen de Koeyer kreeg een puj-
gespeeld, maar hij schoot veel w
oelman Quik had er een gem
>oi aan. Emiel Elzinga zette
oor en kwam alleen v°°!\
goalie, omspeelde die ook
irbij leek de doelman zijn
iruiken. Van Geel zag er ec
sbal in en zo kroop de bezoeKe»
oor het oog van de naald.
Kans op ijzel
Vandaag veel bewolking en in
de loop van de dag wat regen.
Plaatselijk kan dan lichte ijzel
optreden. De wind blijft aan de
gure kant.
Moskou - De Russische president
Boris Jeltsin zal zich waarschijn
lijk in februari kandidaat stellen
voor de presidentsverkiezingen
in juni. Jeltsin keerde begin dit
jaar terug in het Kremlin na een
maandenlange ziekte. De hervor
mingsgezinde liberaal Gajdar
heeft zich gisteren teruggetrok
ken uit Jeltsins adviesraad.
Eindhoven - Philips verplaatst
opnieuw het hoofdkwartier van
M belangrijk bedrijfsonderdeel
"aar het Verre Oosten. Nadat
I wig jaar al het hoofdkwartier
van de audio-activiteiten naar
Singapore is overgeheveld, volgt
oudetopvandedeproduktgroep
monitoren, die Taiwan verkiest
hoven Eindhoven. Dat heeft ove-
n§ffls nauwelijks personele
i voor Eindhoven.
De spanning
onder het per
soneel is te snij
den. „Het is
buitengewoon
spannend, dit is
bijna onmense
lijk," verzucht
te een vermoei
de Peter van
Bers van de
Industriebond
FNV, toen bleek dat eerst van
daag duidelijkheid lijkt te
komen.
De Tweede Kamer zal wellicht
vandaag een spoeddebat houden
over de crisis rond Fokker.
Toen topman Ben van Schaik gis
teravond iets over half elf einde
lijk de internationale 'pers te
woord stond, bleek hij slechts te
kunnen mededelen dat vandaag
'met alle betrokken partijen' ver
der overlegd wordt over de toe
komst van Fokker. Vier minuten
later was hij weg.
Vakbonden en centrale onderne
mingsraad zeggen dat dit positief
kan worden uitgelegd. Blijkbaar
wordt er nog steeds onderhan
deld over een overbruggingskre
diet van overheid en van Dasa,
waardoor Fokker op zoek kan
naar een nieuwe partner. Ze zeg
gen dat daar echter zeker vier tot
zes maanden voor nodig is.
Voor de kleinere bedrijven (Fok
ker Special Products in Hooge-
veen, FAS en Elmo in Woensd-
recht) zou Zich al binnen enkele
weken een oplossing aandienen.
De minister zei dat de overheid
via instituten als de Nationale
Investeringsbank bij kan dragen
in de financieringsbehoefte van
deze bedrijven, waar bijna 2000
mensen werken.
Wijers vindt een redding van
Fokker 'niet honderd procent
irreëel'. Koortsachtig zoeken
Fokker en Wijers over de hele
wereld naar een nieuwe partner.
De afwijzing van Bombardier
gisteren wordt door bronnen bin
nen Fokker als een tactische
manoeuvre gezien.
De coalitie-partijen WD, D66 en
PvdA steunen het beleid van Wij
ers. Ze leggen de schuld van het
mislukken van de onderhande
lingen bij het Duitse moederbe-
OP BINNENLAND - A3:
-Zwartepietenspel is begonnen
OP ECONOMIE - A6:
-Middenstand duimt voor grootste
klant
-Echt afscheid Daimler biedt
Fokker sprankje hoop
-Bittere woorden voor Den Haag
-Stem-commentaar
OP ECONOMIE - A7:
-Emoties, maar vooral gelatenheid
op 'Zwarte Maandag'
-Elmo redt het ook zonder Fokker
drijf. Oppositie
partij CDA ver
wijt de regering
echter Zich niet
voldoende te
hebben inge
spannen om
Fokker ter red
den. „De finan
ciële tegenstel
lingen waren
echt niet zo
groot als het de afgelopen dagen
in de media leek," aldus CDA-
kamerlid Mateman.
Volgens Schrempp betekent het
besluit om met Fokker te breken
een verliespost van 2,5 miljard
mark. Daimler zal dat bedrag in
één keer afboeken, zodat het
totale verlies van het conglome
raat in 1995 een recordhoogte
van 6 miljard mark bereikt.
De handel in Fokker-aandelen op
de Amsterdams effectenbeurs is
gisteren voor 24 uur stilgelegd.
De kans dat aandelen en obliga
ties terugkeren in de officiële
notering van de beurs, lijkt niet
waarschijnlijk. De laatste koers
van het Fokker-aandeel was 6,20
gulden. De obligaties zijn waar
deloos geworden.
T|
Van onze verslaggevers
Amsterdam - De klanten van Fokker dreigen
honderden miljoenen guldens aan boekwaarde
te moeten afschrijven als gevolg van de onder
gang van de vliegtuigbouwer.
De meeste recente klanten hebben uit voorzorg in
hun contracten claims bij Dasa vastgelegd, die hen
indekken tegen het risico dat Fokker verdwijnt.
De meeste klanten willen niet concreet ingaan op de
problematiek bij Fokker. Maar binnen Fokker wor
den de problemen erkend. Alleen al voor American
Airlines, met 75 toestellen de grootste afnemer van
de Fokker 100, kan de afschrijving in de honderden
miljoenen guldens lopen.
Alitalia bestelde 156 Fokkers 70 na een intensief
massage-proces van Dasa en Daimler. De Italianen
zouden zich hebben ingedekt in het contract met
claims tegen Dasa.
De maatschappij heeft pas drie toestellen afgele
verd gekregen.
De vraag is of Alitalia de andere Fokkers nog wil
hebben, of meteen kiest voor bijvoorbeeld concur
rent British Aerospace. Dat geldt overigens voor
alle circa 70 orders, die Fokker nog in de boeken
heeft staan.
De luchtvaartmaatschappijen ondervinden ver
schillende gevolgen van het verdwijnen van Fokker:
de boekwaarde van de toestellen vermindert met
enkele tientallen procenten.
het afleveren van reeds bestelde vliegtuigen blijft
onzéker, wat de uitvoering van de dienstregeling in
gevaar brengt.
verdere uitbreiding van de vloot met Fokkers is
niet mogelijk, waardoor extra kosten ontstaan,
omdat piloten voor verscheidene types moeten wor
den getraind, onderhoudspersoneel al evenzeer en
meer reserve-onderdelen moeten worden aange
houden.
De luchtvaartmaatschappijen houden dan ook de
adem in bij het Fokker-debacle. Veel hangt af van
de vraag of Fokker een doorstart kan maken, dan
wel dat het bedrijf faciliteiten krijgt om de huidige
bestellingen af te maken.
De Vlaamse Luchtvaart Maatschappij vliegt met
'een puur Fokker-produkt'. De VLM heeft twee
Fokker-50's in bezit en één toestel geleased.
VERVOLG OP ECONOMIE - A7
Johannesburg (anp) - Ruud
Krol, bondscoach van Egyp
te, zal tijdens de gisteren
begonnen ramadan met zijn
spelers ipeevasten.
De ramadan is de moham
medaanse vastentijd, waarin
de belijders van de islam tus
sen zonsopgang en zonson
dergang niet mogen eten of
andere lichamelijke genoe
gens hebben.
Krol, sinds november bonds
coach van Egypte nadat hij
eerder de leiding had over
het Olympisch team, zegt dat
hij met zijn spelers wil mee
voelen.
Egypte doet in Zuid-Afrika
mee aan de Afrika Cup.
'gen - Straatlantaarns met
eeji mankement die het defect
melden. In Eibergen wordt
j een proef genomen met honderd
Mtaarnpalen, die worden uitge
lat met een speciaal controle-
I ™stje. Ais |ie straatverlichting
eigert wordt dit doorgegeven
san het dichtstbijzijnde transfor-
orhuisje. Via modem en per-
x®al computer komt de storing
jivolgens binnen bij het ener-
J Siebedrijf.
vart blesseerde zich aan de I
ch vervangen door Franc j
e baalde even later als een e. I
ket ingreep en daardoor het t I
/K-doelpunt zag gefem* en
jrdediging van Zaamslag sikv
lkunstje betekende een do P I
et van Michel Flikweert. jer I
legde daarna zijn te8e"pUna in I
il op en na een ^hermtó m
schopgebied van SKivw i
er de bal tegen de netten I
«„"ïtotehWafCT
Dal rondgaan. De minute l
t voordeel van de bezoek
werd het nog 1-3.
do - De bewijzen voor
ssamoorden door Bosnische
Serviërs
na de verovering van
pn v^j.v7vciing van
Srebenica stapelen zich
ij gens de Amerikaanse
2®sister voor de mensen-
hp,. Shattuck maken de
te "f^elijk, dat er op gro-
teerd mensen ziln geëxecu-
'ZIE BUITENLAND - A5
Ik doe m'n
Mercedes
de deur uit
Van onze verslaggever
Hoogerheide - Droefenis en
woede zou je verwachten bij
de twee Woensdrechtse 'Fok
ker-adepten' Elmo en FAS.
Maar niets daarvan.
Bij Elmo lijkt het er zelfs even op
dat champagne nu ontkurkt kan
worden. Bij FAS is op dat
moment hooguit sprake van
onzekerheid over de toekomst.
Fokkers Duitse stiefmoeder kan
wat haar Westbrabantse kinde
ren betreft snel uit de ouderlijke
macht worden ontzet.
Rond half drie wordt de daad bij
het woord gevoegd. Twee ex-Fok-
kerianen verwijderen met stro
ken plakband de woorden 'Daim
ler-Benz Aerospace' van het bord
bij de poort van Elmo en FAS. De
argeloze voorbijganger moet
weten dat met ingang van heden
beide bedrijven niets meer van
doen wensen te hebben met
Daimler-Benz. Zo is dat.
Het blijkt overigens de tweede
poging te zijn om in woord en
gebaar een einde te maken aan de
Duitse almacht. De eerste, kort
na de persconferentie in Duits
land, wordt verhinderd door een
beveiligingsbeambte.
De man vindt dat 'het pas mocht
als de directie het ermee eens zou
zijn'. Tot groot ongenoegen van
Met plakband 'verwijdert' een werknemer van FAS in Woensdrecht de naam 'Daimler-Benz Aero
space'. foto de stem/dick de boer
de Woensdrechtse Fokkerianen.
Meer wanklank valt er in de bei
de bedrijven niet beluisteren.
Integendeel.
Neem bijvoorbeeld program
manager Mark Schiphorst van
Elmo. Die straalt nauwelijks ver
holen enthousiasme en optimis
me uit. En die wordt slechts
getemperd door het besef dat er
op deze gitzwarte dag van de
Fokker-begrafenis ook een
beschaafde traan geplengd dient
te worden.
Maar voor het overige is Elmo
voor hem een bedrijf dat niet
alleen levensvatbaar is, maar
zelfs een van de beste bedrijven
binnen de Fokker-familie.
Natuurlijk, ze raken de grootste
klant kwijt en het kost minstens
150 mensen hun baan, maar dat
is te kort door de bocht. Met een
overbruggingskrediet zal Elmo
weer topfit zijn.
Op de werkvloer zitten de over
wegend vrouwelijke werknemers
evenmin in de put. Met de walk
man op voor het laatste nieuws
wordt gewoon doorgewerkt. Van
paniek is geen sprake.
Vaste kracht Annemiek uit
Hoogerheide en uitzendkracht
Marjolein uit Halsteren gaan in
ieder geval nog niet solliciteren.
„Misschien later," zegt Marjo
lein.
„Er is vooral een hoop onzeker
heid. Ik ben hier zelf al een keer
ontslagen, waarna ik terug ben
gekomen als uitzendkracht."
Bij FAS wint onzekerheid het
van droefenis.
„Er is hier werk genoeg. Dat
maakt het allemaal zo moeilijk te
begrijpen," zegt Hoogerheide-
naar J. Broods, werkzaam bij de
technische dienst.
„Weet je, eigenlijk is het nog
steeds niet helemaal tot me door
gedrongen. Ik heb al eens een
personeelsinkrimping meege
maakt en ben toen buiten schot
gebleven. Maar ik heb geen enke
le zekerheid dat dat nu opnieuw
zal gebeuren. En nieuw werk is
met mijn 51 jaar natuurlijk niet
zomaar gevonden,"zegt Brood
berustend.
Maar een collega van hem zegt
'veel vertrouwen in de toekomst'
te hebben. Want: „Er is werk vol
doende voor en we hebben hier
nog heel veel potentiële klanten."
Werknemers verlaten aan het
eind van de middag het bedrijf
op Schiphol-Oost. foto reuters
Van onze verslaggever
Amsterdam - De Nederlandse
banken lijden slechts beperkte
verliezen door de ondergang van
Fokker.
Huisbankier ABN-Amro, die van
oudsher nauwe banden met Fok
ker heeft, zegt nauwelijks nog
kredieten bij de vliegtuigbouwer
te hebben uitstaan.
Ook bij de Rabobank gaat het om
relatief kleine bedragen, waar
'voor het overgrote deel' zekerhe
den tegenover staan.
De grootste strop is voor meer
derheidsaandeelhouder Daimler-
Benz, dat een dikke 2,5 miljard
gulden moet afschrijven.
De Nederlandse overheid kan
terugbetaling van 800 a 900 mil
joen gulden aan ontwikkelings
kredieten wel vergeten. Zij ziet
daarnaast net als de andere aan
deelhouders de waarde van haar
belang in de vliegtuigbouwer vol
ledig wegsmelten.
ten. Europees landbouwcommis
saris Fischler vindt het houden
van kalveren in individuele
boxen niet langer ethisch aan
vaardbaar. Hij wil dat stallen die
na 1997 worden gebouwd, alleen
nog groepshokken bevatten.
Ook voor die hokken komen er
minimum-normen. In de praktijk
kont het er op neer dat elk kalf
een ruimte krijgt van gemiddeld
2,5 vierkante meter, een meter
meer dan nu gebruikelijk in
Nederland.
Omdat het ombouwen van de
bestaande stallen veel tijd en geld
kost komt er een overgangsperio
de van tien jaar. Vanaf 2008 moe
ten alle stallen aan de nieuwe
normen voldoen.
De kalvermesterij kwam vorig
jaar onder vuur te liggen door
felle protesten van Britse dieren
beschermers tegen het transport
van nuchtere kalveren naar het
Europese vasteland.
Voor Nederlandse kalvermesters
heeft de nieuwe richtlijn ingrij
pende gevolgen. Nederland is,
samen met Frankrijk, een
belangrijke producent van blank
kalfsvlees.
Overigens kdmen de voorstellen
van Fischler niet helemaal onver
wacht. De Nederlandse kalver
mesters zien de bui al langer han
gen. Samen met Franse collega's
boden ze Fischler gisteren
100.000 briefkaarten aan, waar
op zij pleiten voor handhaving
van de huidige regels.
Den Haag - Nederland en de
Antillen zijn het eens geworden
over maatregelen om de belas-
tingvlucht van Nederlanders
naar de Antillen tegen te gaan.
De belangrijkste constructie die
nu wordt aangepakt is de specia
le Antilliaanse regeling voor ren
teniers, de zogenoemde Pensho-
nado-regeling, die inhoudt dat
het inkomen slechts voor 5 pro
cent wordt belast.
Rijke Nederlanders maken hier
van gebruik om de belasting te
ontlopen. Nederlanders die nu al
profiteren van die regeling, kun
nen dat straks na een overgangs
periode niet meer.
Het afkopen van Nederlandse
pensioenen op de Antillen en
Aruba tegen een zeer laag belas
tingpercentage is straks ook niet
meer mogelijk. Bij de afkoop
wordt de belasting toegewezen
aan het land van waaruit ze
wordt betaald.
Staatsscretaris Vermeend heeft
met de Antillen afgesproken dat
de Nederlandse fiscus de
beschikking krijgt over alle
benodigde gegevens van Nedèr-
landse Peshonado's op de Antil
len.
(ADVERTENTIE)
NINTENDO EN SEGA
CD-i EN CD-ROM
SONY PLAYSTATION
VRIJDAG 26 T/M ZONDAG 28 JANUARI 1996
BEURSGEBOUW, EINDHOVEN
KIJKEN, SPELEN EN KOPEN!! I
REDUKTIEBON MET VOORDEEL
BIJ RUBRIEK COMPUTERS
INTEREXPO MEDIA 070-3588929
Dit woord is vandaag in het nieuws. Ben van de veie. Een krant vol. Nu de
daad bij het woord: een echte Parker Roller-pen voor u, met uw woord(en)
naar keuze erin gegraveerd, als u een nieuwe abonnee opgeeft. U de pen,
de nieuwe abonnee om te beginnen twee weken de krant gratis.
f
"l*""
Noteer als nieuwe abonnee:
Naam:
Adres:
Postcode:Plaats:
Telefoon (voor controle bezorging):
De nieuwe abonnee betaalt per: maand autom. incasso31,15
kwartaal autom. incasso91,25
bank/gironrkwartaal acceptgiro93,75
De Parkerpen zenden aan:
Naam:
Adres:__v
Postcode:Plaats:
In de pen moet komen te staan: (max. 15 letters)
De pen wordt opgestuurd zodra wij het eerste abonnementsgeld ontvan- P3
gen hebben. Stuur deze bon in een open envelop zonder postzegel naar
Dagblad De Stem, Antwoordnummer 112, 4800 VB Breda.
E STEM. DAGBLAD VOOR ZUIDWEST-NEDERLAND