200
SIONS
RADIO
L'
4Het is een duidelijke bedreiging voor ons
Het mirakel van Oberhausen
RDEEL HU"
Gigantisch overdekt centrum met tweehonderd winkels lokt miljoenen
BREDA
COLLECTIE!
i-ssl pESTEM
SURPLUS
E4
je nemen in onze
hte showroom.
ipia s
|iaas met paprika,
oten en zeewier
g Hai
:rde Kipfilet in
saus
st of
Bami
t KOTA RADJA"
Menu 2
1
IJl
VRIJDAG 19 JANUARI 1996
v.a. 11.950.- p.m. 179.
v.a. 20.950.-p.m. 314.-
v.a. 12.950.- p.m. 194.-
v.a. 16.750.- p.m. 251.-
v.a. 12.950.-p.m. 194.-
v.a. 12.750.-p.m. 191.-
v.a. 8.950.- p.m. 134.-
v.a. 8.950.- p.m. 134.-
*.a. 13.250.- p.m. 198.-
v.a. 9.950.-p.m. 149.-
».a. 16.750.- p.m. 251.-
v.a. 10.950,- p.m. 164.-
12,250 - p.m, 183.-
v.a. 7.950.- p.m. 119.-
v.a 14.950.- p.m. 299.-
v.a. 10.950.-p.m. 219.-
v.aJ950.-pm.199.-
v.a. 14950.~p.m. 299.-
v.a. 8.950.- p.m. 179.-
v.a. 10.950.-p.m. 219.-
v.a. 14.950.- p.m. 224.-
v.a. 9.950.- p.m. 149.-
15.950.- p.m. 239.-
15.950.-p.m. 239.-
v.a. 5,950.-p.m. 89.-
14.250.- p.m. 213.-
v.a. 6.950.- p.m. 104.-
v.a. 16.250.-p.m. 243.-
v.a. 11.950.- p.m. 179.-
v.a. 8.950.- p.m. 134.-
10.950.- p.m. 164.-
IDE VOOR UW AUTO!
>r en caravan in.
L C.V., ww-
47.250.-p.m. 708.-
v.a. 19.250.- p.m. 288.-
v.a. 14.950.- p.m. 224.-
19.250.-p.m. 288.-
00 km
18.950.-p.m. 284.-
v.a. 14.950.- p.m. 224.-
6.950.- p.m. 104.-
bj. 89
16.950.-p.m. 254.-
7.950.-p.m. 119.-
v.a. 9.950.- p.m. 149,-
.94
v.a. 19.950.- p.m. 299.-
1+92
v.a. 14.950.-p.m. 224.-
bj. 91+92
i
v.a. 13.950.- p.m. 209.-
ciale ziekte- en
lingsplan.
It u helemaal niets.
benz., bj. 92
v.a. 9.950.- p.m. 149,-
v.a. 10.950.- p.m: 164.-
v.a. 11.750.- p.m. 176.-
v.a. 14.950.- p.m. 224.-
v.a. 14.950.- p.m. 224.-
v.a. 13.750.- p.m. 206.-
18.750.-p.m. 281.-
v.a. 8.750, p.m. 131.-
v.a. 8.250.- p.m. 123,
21.750.- p.m. 326.-
20.950, p.m. 314,
v.a. 13.950, p.m. 209,
v.a. 13.750, p.m, 206,
v.a. 11.950, p.m. 179,
J met een zeer voordelige
Jle leningen géén bezwaar.
$rte welkom Bel voor vrij-
6711466.
anciering en/of aanschaf
ijgewerkt - 3-12 mnd. garantie
10.000 km beurt
ieverd met een nieuwe
i
/oor de ongelooflijk6' Pr'i;
ide voor 2 personen.
OTA RADJA
x: 0115-694225
Natuurlijk zijn ze geschrokken toen
ze het zagen. Frits Viguurs is voor
zitter van Nederlandse Vereniging
van Binnensteden en tevens voorzit
ter van de Ondernemersvereniging
City Center Arnhem. Hij en zijn col
lega's waren onder de indruk van
wat ze in Oberhausen onder ogen
kregen.
„Het is een duidelijke bedreiging
voor ons. Maar de slag is nog niet
verloren. We moeten er alles aan
doen om onze binnensteden nog aan
trekkelijker en beter bereikbaar te
maken.
Zij in Oberhausen hebben 70.000
vierkante meter winkeloppervlak en
tienduizend gratis parkeerplaatsen.
Wij in Arnhem bijvoorbeeld hebben
80.000 vierkante meter winkels en
maar 3100 parkeerplaatsen. Reken
maar uit."
„Onze kracht ligt in de charme van
de binnensteden. Tachtig procent
van de CentrO is nu bezet met de
grote winkelbedrijven. Maar het gaat
om die laatste 20 procent, dat zijn de
leuke kleine winkeltjes. En die heb
ben wij. Doe er wat aan, zeggen wij.
Politiek, ga in Oberhausen kijken en
schrik zelf. Speel in op die nieuwe
manier van winkelen, maak het de
bezoekers aantrekkelijk.
Wij in Arnhem hebbben de laatste
jaren gezorgd dat de binnenstad
schoon is en het resultaat: 25 procent
meer Duitsers. Het kan dus."
Niet alleen Oberhausen werpt zijn
schaduw vooruit.
Eddie Healey heeft intussen nog
vaker ruzie met zijn vrouw gehad en
inmiddels 500.000 vierkante meter
nieuw winkelcentrum gerealiseerd of
is er mee bezig.
Zo krijgt het Belgische Genk, in de
oksel van Limburg en Brabant, het
150.000 vierkante meter grote cen
trum Fenix en wordt Nederland ook
aan de zuid en westkant aangeval
len.
Oberhausen. Je gaf gas
0p de heenweg omdat de
zon nog zo ver was. Je
gaf gas op de terugweg,
omdat je na weken
vakantiezon bijna thuis
was.
Oberhausen, een grauwe
stad onder de pisgele
deken van het Wirt-
schaftswunder, het
beroete venster van de
Kohlenpot aan de Auto
bahn. Ramen dicht, neus
dicht en vooral zo hard
mogelijk doorrijden.
Oberhausen toen.
Het Oberhausen van van
daag moet het winkel- en
ontspanningshart van
miljoenen Duitsers,
Nederlanders en Belgen
worden, die er voor hun
lol geld uit komen geven.
Funshoppen.
Europa's grootste winkel
en vrijetij dsparadi js
groeit uit de steigers en
gaat nog dit jaar open.
Een grauwe stad wordt
witgewassen en krijgt
voor een paar miljard
mark een stel nieuwe
longen.
Het nieuwe Oberhausen
lonkt: voet weg van het
gaspedaal en remmen
maar.
Door Hans Jacobs
Met een wijds gebaar gooit ze de
steen in de Europese vijver. Cir
kels waaieren uit over de land
kaart en slokken delen van
Nederland en België op.
Haar vinger bedekt het centrum:
Oberhausen. Ze wijst op de bin
nenste cirkel. „Op vijftien minu
ten afstand wonen negenhon
derdduizend huishoudens die 42
miljard mark vrij te besteden in
hun huishoudportemonnee heb
ben zitten."
De volgende cirkel: „In een straal
van dertig minuten rijden, wonen
vijf miljoen mensen."
Een derde cirkel slokt het ooste
lijk deel van Nederland op. Arn
hem, Enschede, Doetinchem, Nij
megen, Helmond, Venlo, Roer
mond. Steden die in de schaduw
van Oberhausen vallen. „Hier op
B0ggeen uur rijden, wonen veer
tien miljoen mensen."
Jaarlijks lonkt voor tweehonderd
i miljard (200.000.000.000) aan
I marken en guldens die de veer-
I [ien miljoen mensen klaar heb-
I hen liggen om te gaan winkelen,
1 ach te ontspannen en er ook nog
een gezellig drankje en een hapje
t») te kopen.
Verder
Du ze gaat nog verder. Een vierde
rokel dobbert over de landkaart.
Maastricht, St. Truiden, Hasselt,
Eindhoven, Breda, Tilburg, Den
™sch en Utrecht worden opge-
™kt. „Op nog geen twee uur rij-
J® van Oberhausen wonen der-
'S miljoen mensen." De dertig
™]oen hebben 578.634.000.000
te geven. Netto,
cu netwerk van autosnelwegen
cu Autobahnen vormt het web
®ar het hart,
aar loert het Mirakel van Ober-
r P e«n oppervlakte van 83 hecta-
n *or<k als een gek gewerkt
..n art grootste inkoop- en vrij-
«jascentrum van Europa: Cent-
ben klus van 2,3 miljard
"'«k goed voor 10.000 nieuwe
"ucidsplaatsen.
1'w thema's
r!l!.a?ot'en is medewerkster van
sA„ ^et een ro°d hoofd
urt ze door de maquette van
Jet mirakel.
cpm Sigantisch overdekt winkel-
kis1 tweehonderd win-
°P hijna 29.900 vierkante
Pin/' ver<ke'h over twee verdie-
een met een eiSen crèche en
voor enter'ainmentgroep die
^'spanning zorgt. In het
centrum is een reuzenter-
Een project van 2,3 miljard wordt er uit de grond gestampt.
tas um 18 een reuzenter-
hore,.6!, j°.° zitPiaatsen waar 22
kilnn, iven bedienen; drie
tis fa etalage; een bijna gra-
sParkT1 pret" en ontspanning
van acht hectare waar kin
deren kunnen spelen en ouders
zich ontspannen bij vier thema's;
een overdekt multi-inzetbaar
stadion (van ijshockey tot opera
en rockconcert) voor een 11.500
bezoekers; ruim 10.500 gratis
parkeerplaatsen; een superbios
(de grootste van Warner Brot
hers, met negen zalen); en een fla-
neerpromenade met een palet van
vijftig verschillende horecabe
drijven waaronder Planet Holly
wood van Arnold Schwarzeneg
ger. Over twee jaar komt daar een
nog een vele, vele voetbalvelden
(70 hectare) groot park bij: de
Bundesgardenshow, een soort
Duitse Floriade die echter niet
wordt afgebroken.
Tram
Ook de gemeente Oberhausen
heeft niet stilgezeten en voor een
kwart miljoen mark de in 1968
uit de roulatie gehaalde tram
weer in ere hersteld: een negen
kilometer lang tracé met twintig
nieuwe bruggen dat het nieuwe
hart van Oberhausen, Die Neue
Mitte, elke minuut bereikbaar
maakt. Verder bouwt de stad pal
bij het CentrO een Marina, een
jachthaven met 700 woningen.
Droog onder alle weersomstan
digheden winkelen, ontspannen,
flaneren, hapje, drankje in plaats
van jagen achter de winkelwa
gen. Winkelen voor je lol, is het
motto van de twee grote inves
teerders achter CentrO: een joint
venture van de Britse onroerend-
goedgigant Stadium en en het
van de ferry's over Het Kanaal
bekende P&O.
Ze rekenen op jaarlijks dertig
miljoen bezoekers op de plek
waar het dertig jaar geleden nog
krioelde van de spoorrails, de
hoogovens en cokesfabrieken,
waar het roestvrijstalen hart van
de Duitse economie klopte.
De eerste winkeliers uit Arnhem
en Venlo en andere plaatsen uit
het Nederlandse grensgebied zijn
al op bezoek geweest en ze heb
ben de magneet in de steigers
zien staan.
Slikken
Met een kofferbak vol angst gin
gen ze terug naar huis.
Petra Doden zag ze komen en
gaan. De medewerkster van het
nieuwe winkelparadijs zag de
middenstanders uit België en
Nederland slikken toen ze de
10.500 gratis parkeerplaatsen
hadden aanschouwd en ze aan
thuis moesten denken, waar ze
om elke tien parkeerplaatsen met
de gemeente moeten vechten.
De middenstanders bekeken bui
ten het grote bord waarop trots
de dagen afgeteld worden die nog
overblijven tot de opening in sep
tember. Dit jaar.
En er staat nog een getal: tachtig
procent van de winkels is ver
huurd. Een lange rij grote win
kelnamen schittert voor de ogen.
Petra Doden: „Ik kan die mensen
uit Nederland en België snappen.
Ik moest zelf ook een paar keer
slikken."
Ze zegt het terwijl ze naar buiten
kijkt. Vrachtwagens rijden af en
aan. Duizenden bouwvakkers
zijn aan het werk en dertig kra
nen vissen in de grootste bouw
put van Europa. Zo ver het oog
reikt, wordt gewerkt. Geconstru
eerd aan het nieuwe hart van
Oberhausen: Die Neue Mitte. Met
centraal het winkel- en ontspan
ningscentrum CentrO.
Gast
En dat alles voor de nieuwe klant
van vandaag. „Nee, geen klant",
zegt hij. „Dan moet je denken aan
klantenservice, aan de plek waar
je wat kunt ruilen of een klacht
deponeren, daar geef je iets af.
Wij praten liever over 'gast'."
'Wij' zijn Hans N.J. Matthijsse en
zijn medewerkers. Matthijsse is
Nederlander en managing direc
tor van het CentrO. Hij voorspelt
dat er de komende tijd veel gaat
veranderen. „Het gaat misschien
wel 180 graden om. Tot nu toe
was winkelen stress, 's Ochtends
ging pa naar de hobbywinkel, 's
middags ging ma naar de super
markt. Kinderen meenemen kon
niet, te veel stress en tegen een
uur of vijf lag iedereen onderuit
op de bank: gelukkig, de bood
schappen zijn binnen."
Hij kijkt op: „Dat is voorbij. Bij
ons komt de hele familie. Parke
ren is geen probleem. De kinde
ren kunnen naar de crèche of met
opa en oma naar het pretpark,
terwijl pa en ma gaan winkelen,
zich ondertussen vermaken.
Zoiets was er nog niet, die combi
natie van winkelen en ontspan
nen. Winkelen kan ook leuk zijn,
fun."
Opleiding
Hij strooit met moderne manage-
menttermen en looft de kracht
van synergie. Hij belooft een
paradijs waar service met gouden
letters wordt geschreven, waar je
veilig kunt winkelen, waar je je
kunt ontspannen. Net heeft hij
het startsein gegeven voor de
eigen opleldingsacademie, waar
al het personeel het vak van gast
heerschap geleerd wordt. „We
care, zeggen wij. De klant ligt ons
na aan ons hart, en dat menen we
ook. Niet vragen: 'kan ik u hel
pen?' en dan de andere kant
opkijken, zoals je vaak mee
maakt. Nee, écht helpen. Het leuk
vinden om een gast te helpen.
Daar lopen ze in Nederland en
Duitsland mee achter."
Baas van het grootste winkelcen
trum van Europa: „De dimensie
speelt geen rol. Natuurlijk is het
leuk om te zien hoeveel vierkante
meter winkel je hebt, maar waar
het om gaat, is hoe onze gasten te
pakken. Hoe ze te vermaken. Je
gaat tenslotte voor je lol naar
Oberhausen.
De Nederlandse middenstand? Ze
hoeven niet bang te zijn, zegt hij.
„Elke stad heeft zijn eigen win
kelcharme. Als ze goed opletten
FOTO'S DO VISSER
kunnen ze van ons leren." Want
ook CentrO heeft geleerd van het
verleden. Daar zag men hoe in
Düsseldorf de straten door vele
tienduizenden Nederlanders in
beslag worden genomen. Hans
Mathijsse, de geboren Eindhove-
naar, wil die stroom Nederlan
ders onderweg naar zijn centrum
lokken. „Oberhausen moet voor
de Nederlanders worden wat
Venlo is voor de Duitsers."
Staal
Je hoeft je ogen maar heel even
dicht te doen om terug te duiken
in de geschiedenis. Ooit bonkte
en denderde hier in Oberhausen
de motor van het Ruhrgebied en
van de Europese economie. Hier
woonde de moderne adel, de
industriebaronnen met vloeibaar
staal in de aderen en een schatka
mer vol met het zwarte goud
onder de voeten. Alfred Krupp en
August Thyssen waren de aarts
vaders van het Wirtschaftswun-
der. Aan de ene kant van het Rijn
Heme Kanaal kwamen de kolen
naar boven, aan de andere kant
van het water werd staal
gemaakt.
In 1955 werd er 121 miljoen ton
steenkool in het Ruhrgebied
gedolven en 13,3 miljoen ton ijzer
gefabriceerd. De prijs was hoog:
het natuurgebied aan de Ruhr
werd in twee eeuwen industriële
revolutie omgetoverd tot een bra
kende, stomende, schreeuwende,
steunende, proestende, vervui
lende industriële puist. De ver
stikkende stof kroop onder de
lakens en reikte met de tentakels
tot in de longen van de Kumpels.
Goud
Niemand haalde het in zijn hoofd
om hier in Oberhausen de voet
van het gaspedaal te halen om
een kijkje te wagen onder de gele
deken die verstikkend over de
stad en omgeving hing.
Maar er werd geld verdiend. En
toen ging het mis. Langzaam
maar zeker stokte de machine
van kolen en staal. In 1961 werk
ten er nog 47.500 mensen in de
industrie. Zeven jaar later sloot
de Coneordiamijn, een jaar later
ging de Thomasstaalfabriek
dicht. Het Wirtschaftswunder
begon te roesten. Fabriek na
fabriek sloot en in 1992 kwam de
laatste ton steenkolen uit de mijn
Osterfeld naar boven.
Oberhausen was geen mijnstad
meer. In een paar jaar was het
werkloosheidscijfer opgelopen
tot 17 procent. Bijna 41.000 men
sen hadden hun werk in de kolen
en staal verloren. Troosteloos
heid woonde in de Glückauf-
strasse en de Adenauer Allee.
Ooit werkten er 14.000 man per
hectare, nu nog geen 300.
Gat
Toen met een klap het laatste
Thyssenbolwerk tegen de vlakte
ging en midden in Oberhausen
het grote gat ook zichtbaar was,
cirkelde een helikopter boven de
stad. Aan boord zat Raphael
Ghermezian. De Iranees had het
plan het grootste inkoop- en vrij
etijdscentrum van Europa te
bouwen, een Disneyland tussen
water, winkels, hotels, casino's,
dierentuin, circus, ijs, een eigen
onderzeeboot en alles onder één
dak.
Wat zag hij beneden zich?: het gat
van Oberhausen. Hij trok wat
denkbeeldige cirkels op de land
kaart, rekende 40.000 bezoekers
per dag uit heel Europa bij elkaar
en dacht: kassa.
Het wonder van Oberhausen
stond voor de deur. De Triple
Five Corperation was de club van
de familie Ghermezian, die in het
Perzische sprookjesrijk van dui-
zend-en-een-nacht schatrijk was
geworden. Toen de sjah werd ver
dreven, gingen ze naar Canada,
waar de familie honderden mil
joenen dollar per jaar verdiende.
Sprookje
Een sprookje, dachten ze in
Oberhausen. Een wonder? Nee,
zeiden de Iranezen, kom maar
kijken in het Canadese Edmon
ton, daar hebben we zoiets al
gebouwd. Oberhausen ging kij
ken en was bijna om. Maar de
voorwaarden waren niet mis: de
licentie voor het casino moest de
stad afgeven aan Tripel Five. En
belasting betalen, daar voelde
men niet veel voor. Het pokerspel
om de miljarden was begonnen.
Uiteindelijk ging het wonder van
Oberhausen niet door. De stad
oogde weer even grauw als voor
heen. Maar er was toch veel ver
anderd. Een speciale club was
begonnen om de schandvlek van
het Ruhrgebied uit de wissen: De
Internationale Bauausstellung
Emscherpark. Er werd een nieuw
centrumplan ontwikkeld. Ober
hausen moet van een gore indus
triestad het centrum van dienst
verlening worden.
Meadowhall
De naam Oberhausen was ook
iemand anders opgevallen: Eddie
Healey, een in Huil geboren 57-
jarige Brit die via verf in het
onroerend goed terecht was
gekomen: het familiebedrijf Sta
dium. In Sheffield, het Oberhau
sen van Engeland, waar de zware
industrie ook kale lege plekken
had achtergelaten, bouwde Eddie
Healey de Meadowhall, een
inkoop- en vrijetijdscentrum van
150.000 vierkante meter op de
plek waar tientallen jaren gele
den een staalfabriek stond te
zweten. In vijf jaar tijd groeide
het centrum uit tot het beste win
kelcentrum van Engeland met in
totaal honderd miljoen bezoe
kers. Healey werd specialist in
het het reanimeren van verroeste
en afgedankte industriegebieden.
Maar, zo had hij zijn vrouw
beloofd: één keer en nooit weer.
Maar toen hij de situatie in Ober
hausen had gezien, kreeg hij
ruzie met zijn vrouw. Samen met
P&O (250 bedrijven van rederijen
tot projectontwikkeling en
75.000 werknemers) werden de
onderhandelingen met Oberhau
sen gevoerd.
Een project van 2,3 miljard mark.
Op 24 september 1992 werd de
laatste 65 meter hoge schoorsteen
van Thyssen opgeblazen en kon
het puinruimen van het verleden
beginnen. Twee jaar later ging de
eerste schop de grond in en wer
den 8000 palen de grond inge
ramd, de basis voor een nieuwe
toekomst. Dit jaar op 12 septem
ber staat de opening gepland.
Een grauwe stad heeft nieuwe
schone longen gekregen. Hans
Mathijsse: „Oberhausen is klaar
voor het jaar 2000."
