'NVM misbruikt machtspositie'
Bedrijven willen uitstel omnummeren
Amgen investeert 100 miljoen in Breda
iLEEGVERKOOP
r 70% KORTING
PIJTHUIS
Nuon wil snel besluit
over stroom uit IJsland
Europese auto-industrie tobt over toekomst
Transportcentrum levert
8000 banen op in Valburg
Moerdijk: ruim 17 hectare
industrieterrein verkocht
ECONOMIE
A7
Geldzaken
bij v.d. Veen
'6 - 5653770.
GEOPEND
1965-1996
ïr dan 30 jaar kwaliteit
Computerspel^
Vanwege vertraging bij uitgave nieuwe telefoonboeken door PTT Telecom
ECONOMIE KORT
Nationaal forum begeleidt komst euro
Bovag uit MKB-Nederland
AbvaKabo wil raam-cao zorgsector
JANUARI 1996
Wall Street
16/01 17/ni
allied signal
49%
amer.brands
44'/.
amer.tel.tel
66% 67
amoco corp
69% ;oi4
asarco ine.
28 27y.
baan company
41% 42%
bethl. steel
14 13%
boeing co
'6 76'/.
burlington sfe
26 75%
can.pacific
'8'/. 18%
chevron
53% 53%
chiquita
13% 12
chrysler
53% 53%
citicorp
68 63
cons.edison
33% 33%
digit.equipm.
59 60%
dupont nemours
70% 70%
dow chemical
20% 70'/,
eastman kodak
63% 69%
exxon corp
79 80%
ford motor
27% 27
gen. electric
20 71%
gen. motors
49% 49
goodyear
44% 44%
hewlett-pack.
80% 77%
int bus.mach.
87% 88%
itt industries
23%
kim airlines
34% 34%
kpn
37% 33%
mcdonnell
92% 92%
merckco.
64 65%
mobil oil
109 111
omega financ.
33% 33
philips
39% 38%
royal dutch
136'/. 136
sears roebuck
42% 40%
texaco inc.
76% 77%
travelers
60'/. 61%
united techn.
91 92%
westinghouse
18 18'/,
whitman corp
22% 22%
woolworth
10% 10%
Goud
Goud onbewerkt 20,700-21,300
bewerkt 22,900
Zilver
zilver onbewerkt 250-320
bewerkt 360
vk vorige koers
sk slotkoers gisteren
a laten
b bieden
c exclaim-
e gedaan/bieden
d ex dividend
f gedaan/laten
g bieden en ex dividend
b laten en dividend
k gedaan en laten
ex dividend
1 gedaan en bieden ex dividend
DB STEM
DONDERDAG 18 JANUARI 1996
52,50
682
24,50
24,40
75,00
609
2,10
2,00
77,50
712
2,40
2,30 a
80,00
926
1,40
1,40
70,00
632
4,80
4,80
37,50
436
1,70
1,40
165,00
587
1,30
1,40
165,00
988
1,90
2,00
135,00
1105
2,30
2,00
145,00
529
2,80
2,70
22,00
739
0,40
0,40
21,00
500
0,70
0,70
420,00
919
84,20 b
84,00
495,00
444
9,70 b
9,50
500,00
732
5,30
4,90
505,00
1159
2,20
1,40
510,00
1028
0,50
0,40
505,00
1819
7,80
7,70
500,00
1458
0,80
0,50
505,00
1976
2,50
2,00
505,00
1348
7,00
6,70
10,00
511
4,30
4,90 b
55,00
482
3,90
3,90
60,00
988
0,50
0,30
60,00
441
3,30 b
3,30
60,00
708
4,00
3,80
60,00
579
6,00
5,80 b
95,00
7 00
17,20
17,30
110,00
802
5,10
5,00
115,00
557
3,50
3,50
55,00
640
1,80
1,60
65,00
512
1,70
1,80
55,00
1000
14,00 a
13,60
55,00
1000
8,50 a
8,20
60,00
466
3,10
3,70
55,00
436
8,40
9,00
230,00
609
3,30
3,20
60,00
1476
3,40 b
3,00
62,50
1366
1,40 b
1,00
65,00
797
0,30
0,10
62,50
516
2,90
65,00
781
1,70
65,00
544
3,30
3,20 b
62,50
2052
0,60
0,60
65,00
678
2,10
2,30 a
60,00
1820
1,40
62,50
618
2,40
830,00
643
3,50
2,20
840,00
613
0,60
0,50
230,00
465
1,60 b
2,20 b
Itevens alle hyp. en verzekeringen,
jddelaar. Valkenierslaan 55, Breda.
rgd.
zwart
u.: Flo-
ig. Tel.
geheugen, svga
kleuren-
77 jaar moet ik op korte
tan sluiten.
- berbers - prachtige
;he stukken o.a. Henz
- Keshan enz. Tafejer-
ile maten op voorraad.
'3-18 uurdi.-do. 10-18 uur vrij-
avond) 10-21 uur zat. 10-H^J
i/an onze redactie economie
Jen Haag - De Nederlandse
Vereniging van Makelaars
(NVM) maakt misbruik van
Lr machtspositie. Dat con
stateert de Consumentenbond
in een gisteren gepubliceerd
rapport over makelaars en
bemiddelaars in onroerend
goed.
ne bond stelt vast dat er in de
Draktijk nog nauwelijks iets te
oerken is van concurrentie zoals
hie js beoogd in de nu twee jaar
oUde wet die prijsafspraken tus
sen makelaars verbiedt.
Verreweg de meeste aangesloten
makelaars houden zich aan de
adviesprijs van de NVM," aldus
Consumentenbond-woordvoer
ster Bernadette van Dijck. „Dat
COM PUTER-axcel 386/251
mhz, 80 mb hd, 2 mb werK I
scherm 14 inch, 16 bits t
luidskaart boxen zo 1
vaste pr. 1000,- compb
0114-320739.
SOUSAFOON geajgj*
voor dweilband zzo
0164-612528.
werkt de concurrentie bepaald
niet in de hand. Het is misschien
niet in strijd met de letter, maar
wel degelijk met de geest van de
wet."
NVM-woordvoerder Thijs Stoffer
ontkent dat zijn vereniging con
currentie tegengaat. „Wij hebben
zestig procent van de markt, dus
de andere bemiddelaars zitten op
veertig procent. Dat geeft vol
doende mogelijkheid tot concur
reren."
De Consumentenbond brengt
hier tegenin dat die zestig-veertig
verhouding niet voor het hele
land geldt. In een aantal regio's
komen de NVM-makelaars dicht
bij een monopoliepositie. De con
currentie is daar vrijwel nihil.
Een grief van de bond geldt
bovendien het computersysteem
van de NVM, waartoe buiten
staanders geen toegang hebben.
Huizen die in dit uitwisselsys
teem terechtkomen, worden aan
niet-leden pas na een dag, soms
zelfs pas na een week aangebo
den. „Die praktijk zijn we vooral
in de Randstad tegengekomen,"
aldus Van Dijck.
De suggestie van de Consumen
tenbond om het NVM-systeem
voor de hele markt toegankelijk
te maken, acht de makelaarsver
eniging onaanvaardbaar. Stoffel:
„We hebben daar miljoenen in
geïnvesteerd. De bakker geeft
zijn brood toch ook niet gratis
weg?"
Van de kritiek dat een aantal
NVM-leden nog steeds doorgaat
met de verboden praktijk van
onderlinge prijsafspraken, wil
Stoffel ook al weinig weten. „Als
er prijsafspraken worden
gemaakt, is er sprake van een
economisch delict. Wij zijn geen
politie. Als iemand meent een
overtreding te constateren, moet
hij dat maar aanhangig maken
bij de Economische Controle
Dienst. Volgt er uiteindelijk een
veroordeling, dan heeft zoiets
consequenties voor het lidmaat
schap. Maar het moet wel in die
volgorde."
Stoffel wijst er in dit verband op
dat een klacht van de Vereniging
Eigen Huis vorig jaar niet resul
teerde in een zaak. „De beweerde
prijsafspraken konden niet wor
den bewezen." De Consumenten
bond heeft inmiddels een klacht
gedeponeerd bij de Economische
Controle Dienst (ECD) tegen
prijsafspraken tussen makelaars
in de regio's Schiedam, Vlaardin-
gen en Maassluis, alsmede in het
Gooi.
Uit het onderzoek van de bond is
verder gebleken dat veel mensen
ontevreden zijn over de prijs-
kwaliteitverhouding voor de
prestaties van de makelaar.
„Als iemand een courant huis te
koop aanbiedt dat na een dag al
is verkocht, vraagt de verkoper
zich af waarom hij aan de make
laar zevenduizend gulden moet
betalen terwijl die nauwelijks
iets heeft hoeven doen. Wij zijn
voorstander van een tariefstruc
tuur die niet is gebaseerd op de
koopsom van het huis, maar op
de werkzaamheden die de make
laar in werkelijkheid verricht,"
aldus Van Dijck.
Nog te weinig mensen weten dat
ze bij de koop en verkoop van een
huis ook buiten de makelaar om
kunnen. De Consumentenbond
stelt zich tot taak dit feit onder
de aandacht van het publiek te
brengen.
Van onze verslaggevers
Den Haag - Oude telefoonnummers moeten langer bruikbaar
blijven als PTT Telecom in sommige delen van het land pas in
het derde kwartaal met nieuwe gidsen komt. Het bedrijfsleven
vindt dat de bereikbaarheid zwaarder moet wegen dan eventu
ele problemen met Europese alarmnummers.
Problemen met samenstelling
van de telefoongidsen in de
nieuwe opzet, met een apart
gedeelte voor bedrijven, hebben
al eerder tot vertraging geleid.
Daardoor ontbeert op 10 april,
als de oude negencijferige tele-
ioonnumers vervallen, de helft
van Nederland actuele gidsen.
Onder meer in het Rivierenge
bied, Zuid-Limburg, Flevoland
en de kop van Noord-Holland
verschijnen de aangepaste gid
sen pas in het derde kwartaal.
Oorzaak van de vertraging is het
grote aantal fouten in de eerste
gids-nieuwe-stijl, in het district
Utrecht. Dat leidde tot een scha
declaim van tien miljoen gulden.
PTT Telecom noemt de situatie
'verre van ideaal' maar ziet geen
chaos ontstaan. Elke abonnee
heeft vorig jaar een omnummer
gids ontvangen, die rond 10 april
opnieuw verkrijgbaar is. Ook
het eerder uitverkochte omnum-
mer-apparaatje is weer voorra
dig. En anders is er het inlich
tingennummer. Telecom meent
dat bedrijven en particulieren
zich daarmee wel redden.
I Directeur A. de Liefde van de
belangengroep Bedrijfs Tele
communicatie Grootgebruikers
(BTG) vindt het niet acceptabel
dat bedrijven en particulieren
zich maandenlang moeten
behelpen. „Dan moet het tege
lijk gebruiken van oude en nieu
we nummers (vanaf 10 oktober
vorig jaar, red.) maar wat langer
duren." Ook ondernemersorga
nisaties MKB Nederland en
VNO/NCW maken zich zorgen
over de telefonische bereikbaar
heid als er geruime tijd geen
actuele gidsen zijn.
Volgens PTT Telecom valt aan
de datum 10 april niet te tornen.
De capaciteit die nu wordt
gebruikt voor het 'dubbele' sys
teem, is volgens een woordvoer
ster nodig orh nieuwe telecom-
diensten in te voeren. Uitstel
daarvan zou nadelig zijn vanwe
ge de opkomende concurrentie.
Ook juridisch zijn er, aldus mr.
S. Katus van VNO/NCW, wel
argumenten te vinden om PTT
Telecom tot maatregelen te
bewegen. De wet schrijft zorg
vuldig beheer van de gegevens
over de telefoonaansluitingen
voor. Als dat ontbreekt, kan de
vraag worden gesteld of PTT
Telecom aan de plicht tot zorg
vuldigheid voldoet. Op grond
daarvan hebben Utrechtse
ondernemers indertijd schade
vergoeding geëist en gekregen.
De omnummeroperatie op zich
zelf is tot dusver gesmeerd ver
lopen. Telecom zelf meldt dat de
nieuwe nummers steeds meer
ingeburgerd raken. Na de eerste
publiciteitscampagne stagneer
de het gebruik van nieuwe num
mers wat.
Na de jaarwisseling, waar
schijnlijk vanwege het in
gebruik nemen van nieuw inge
vulde agenda's, groeit het 'nieuw
bellen' met enkele procenten per
week. Eind vorige week werd 66
procent van de telefoonverbin
dingen met tien cijfers gekozen.
Nijmegen (anp) - Het Multimodaal Transportcentrum (MTC)
dat bij het Gelderse Valburg moet komen, zal achtduizend
arbeidsplaatsen opleveren. Dit is de verwachting van de stuur-
groep van het MTC waarin het ministerie van Verkeer en
Waterstaat, de provincie Gelderland en Knooppunt Arnhem-
Nijmegen samenwerken.
I Gisteren kwamen de leden van de
I stuurgroep voor het eerst bij-
I een.Het MTC verbindt over onge
veer tien jaar de goederenstro-
I ®en over water, per spoor en via
I de weg, zo is de bedoeling. Bij
valburg moeten goederen die
vanuit de haven van Rotterdam
®aar Oost-Europa gaan, overge
slagen worden.
bat is nodig omdat vanuit
1 "riten-oogpunt de vrachtwagen
I bedreigd' wordt, aldus J. van der
1 Zanden, hoofd afdeling strategi-
sche verkenningen van het
gemeentelijk havenbedrijf Rot
terdam. „Het is niet meer zo dat
alles over de weg kan. Vervoer
™oet in de toekomst een stukje
I "ver de weg, via het water en per
I sPoor."
I w?nle bereikbaarheid van het
'Ul-Valburg te verbeteren is
«n nieuwe brug over de Waal
I al 'ik aldus de stuur-
eP Voor het ministerie van
Verkeer en Waterstaat zal de
doortrekking van rijksweg A15
het duurste onderdeel zijn van
het plan, denkt J. Jansen, hoof
dingenieur directie Rijkwaters
taat Oost-Nederland. Ook het
bedrijfsleven moet fors in het
overslagpunt investeren.
De provincie Gelderland ver
wacht van het MTC vooral een
bijdrage aan werk voor de regio.
Dat is ook de reden dat de
gemeenten Valburg en Eist als
kritische waarnemers bij de
plannen betrokken zijn. Een
woordvoerder van de gemeente
Valburg waar de inwoners ernsti
ge bezwaren hebben tegen de
komst van het MTC in het lande
lijk gebied, formuleerde het
aldus: „Het zijn niet onze plan
nen. Valburg verschiet van kleur.
Alles wat groen was, is rood
gekleurd op de tekeningen. Maar
het is lastig, want het is wel goed
voor de werkgelegenheid."
Door Bert Schampers
Brussel - Het gaat niet goed
met de autoverkopen. De
industrie maakt zich zorgen.
Deze week was de auto-lob
by op bezoek bij de Europese
Commissie. Brussel wil dat
de auto veiliger en milieu
vriendelijker wordt. De
krimpende markt komt de
industrie slecht uit, nu Euro
pa zware investeringen in
veiligheid en energiezuinige
maatregelen verlangt.
Gisteren opende de Belgische
prins Filip in Brussel het vieren-
zeventigste autosalon. Brussel is
vrijwel de enige auto-tentoon
stelling waar wagens worden
verkocht. De banken zijn alom
vertegenwoordigd om klanten
nog dezelfde dag een lening te
verstrekken.
De verwachtingen zijn hoogge
spannen, maar of ze ook uitko
men is zeer de vraag. Met Spanje
behoort België in de Europese
Unie tot de landen waar de ver
koop van auto's nog steeds terug
loopt. In 1995 werden in België
7,3 procent minder auto's ver
kocht. Mede daardoor bedroeg
de gemiddelde groei in Europa in
1995 maar 0,5 procent.
Ondanks de vaak spectaculaire
kortingen en de uitgebreide
reclame-campagnes rond het
autosalon, is de modale Belg niet
te vermurven. De koopkracht is
er, maar de consumptie zit sinds
enkele jaren in een neerwaartse
spiraal. En dat geldt niet alleen
voor auto's.
Camille Blum, secretaris-gene
raal van de ACEA, de Europese
Associatie van Autoconstruc
teurs, is zich bewust van de
moeilijke situatie. Enerzijds is er
de concurrentie uit Azië - de
Koreanen voorop - anderzijds
zijn er de beperkingen die de
Europese Unie de industrie
oplegt en die hen tot samenwer
king dwingt.
De liberalisering van de Europe
se automarkt staat voor de deur.
Tot het eind van de eeuw gelden
nog importbeperkingen. Na 1999
wordt de Europese automarkt
geacht het hoofd te bieden aan de
concurrentie uit bijvoorbeeld
Japan. De industrie bereidt zich
al enige tijd voor op die ontwik
kelingen, ondermeer door joint
ventures met de Japanners.
Maar dat is niet alles. Er bestaan
tientallen Europese richtlijnen,
die erop gericht zijn te komen tot
eerlijke concurrentie tussen de
fabrikanten op de eengemaakte
Europese markt. Zo moet bij
voorbeeld de uitstoot van
schadelijke uitlaatgassen vanaf
dit jaar met de helft terugge
bracht worden. Brussel was
vorig jaar wel zo vriendelijk om
het systeem van exclusieve dis
tributie van automerken door de
officiële importeurs te verlengen.
De enige toegeving die werd
gedaan is dat voortaan twee mer
ken onder een dak mogen wor
den verkocht, zij het onder voor-
Ondanks hoog bezoek van de Belgische prins Filip (midden), staat de Brussele autosalon in het
teken van de malaise in de auto-industrie. foto reuters
waarden. De autosupermarkten
van Cardoen in België - een
bedrijf dat aan parallel-import
doet en een tiental verschillende
merken nieuwe auto's in dezelfde
showrooms verkoopt - blijven
vooralsnog een rariteit.
De autoverkopen hangen nauw
samen met de conjunctuur. De
vooruitzichten zijn niet specta
culair. De verwachting is dat de
economische groei in 1996 bene
den de drie procent zal uitko
men. ACEA-voorzitter Jacques
Calvet zei in Brussel te verwach
ten dat de verkoop van auto's dit
jaar gelijke tred zal houden met
de economische groei.
De Italiaanse automaker Fiat
heeft gisteren echter bekendge
maakt de produktie in februari
te beperken wegens de aanhou
dende crisis op de Europese
automarkt. Duizenden werkne
mers zullen tijdelijk naar huis
worden gestuurd.
De komende maand zal Fiat,
eigendom van de familie Agnelli,
21.000 auto's minder produce
ren. De beperking treft alleen de
oudere modellen; de produktie
van de nieuwe Bravo en Brava
gaat door zoals gepland.
De gesprekken die de auto-lobby
voerde met een aantal Europese
commissarisen stonden onder
meer in het teken van het Auto-
Olie programma. Dat is een
samenwerkingsproject tussen de
auto-, olie-industrie en de Euro
pese Unie om de uitlaatgassen in
zeven Europese steden, waaron
der Athene en Den Haag, terug te
dringen.
De automobielsector ziet het nut
van zo'n programma wel in,
maar wijst er op dat juist in de
zuidelijke lidstaten het wagen
park sneller verouderd. Dan
halen al die maatregelen weinig
uit.
Een van de andere gezamenlijke
projecten tussen de EU en de
industrie is gericht op de ontwik
keling van de intelligente auto.
De Auto van de Toekomst moet
veilig zijn, schoon en energiezui
nig. Brussel dringt daarbij aan
op het gebruik van alternatieve
energiebronnen. Het overleg tus
sen de industrie en de Europese
Commissie wordt de komende
tijd voortgezet.
Amsterdam - Om de invoering van de euro, de nieuwe Europese
munt, over drie jaar in goede banen te leiden heeft de regering
besloten een 'nationaal forum' op te richten.
Dit forum zal dienen als klankbord voor werkgevers, werkne
mers, consumenten, detailhandel, financiële instellingen, over
heidsinstanties en alle andere organisaties. Het eerste doel van
het forum is het uitwisselen van informatie en ideeën tussen
bedrijven en instellingen, het op elkaar afstemmen van werk
zaamheden en onderzoek en het tijdig onderkennen van mogelij
ke knelpunten. Het forum zal met soortgelijke instanties van
onze toekomstige euro-partners ervaringen en know how uit
wisselen.
Bunnik - Bovag, de belangenorganisatie van de auto-, motoren
en rijwielbranche, wil zijn lidmaatschap van MKB Nederland
met ingang van 1 januari volgend jaar beëindigen.
Bij MKB Nederland bestaat nog hoop dat Bovag toch overge
haald kan worden lid te blijven.
Als de beëindiging doorgaat betekent dat een gevoelig verlies
voor MKB Nederland, de koepelorganisatie voor bedrijven in
het midden- en kleinbedrijf. Volgens een woordvoerder van
Bovag is de belangrijkste reden voor het opzeggen van het lid
maatschap een financiële. De branche-organisatie vindt het ver
spilling om te betalen voor allerlei dienstverlening van MKB
Nederland, terwijl de Bovag die zelf ook aan de leden levert.
Zoetermeer - De vakbond AbvaKabo wil dat er een raam-cao
komt voor een half miljoen mensen die werken in de gezond
heidszorg. De cao's Ziekenhuiswezen, Bejaardentehuizen, Dag
verblijven en Tehuizen voor Gehandicapten, Ambulante Geeste
lijke Gezondheidszorg (AGGZ) en Verslavingszorg zouden eron
der moeten vallen.
Een deel van de arbeidsvoorwaarden zou centraal geregeld moe
ten worden, een ander deel per branche of bedrijfstak. De
Nederlandse Zorgfederatie (NZf) noemt het plan 'een nuttige
bijdrage aan de discussie over de aanpassing van de arbeids
voorwaarden op ontwikkelingen in de gezondheidszorg'. De
AbvaKabo is bang dat door de ontwikkelingen in de gezond
heidszorg de huidige cao's uit elkaar zullen vallen en er allerlei
kleine cao's zullen ontstaan.
In de gezondheidszorg ontstaan de laatste jaren steeds meer
nieuwe instellingen als gevolg van samenwerking. AbvaKabo
vindt het geen goede ontwikkeling als deze nieuwe instellingen
een eigen cao zouden willen opzetten omdat dan de kans bestaat
dat arbeidsvoorwaarden en rechtszekerheid van de werknemers
worden aangetast.
De bond is ook bang dat de kwaliteit van zorg onder druk komt
te staan.Een raam-cao is volgens de bond ook handig voor werk
gevers omdat zij dan gemakkelijker kunnen gaan fuseren met
instellingen die onder een andere cao vallen.
Van onze redactie economie
Arnhem - De import van stroom uit IJsland is technisch, juri
disch en 'onder voorwaarden' economisch haalbaar. Medio dit
jaar zal het IJslandse parlement zich waarschijnlijk uitspreken
over de aanleg van een kabel richting het Europese vasteland.
Dat is volgens ir. T. Swelheim,
topman van energiebedrijf Nuon,
de stand van zaken met betrek
king tot het project Icenet, waar
van het Gelders-Friese concern
een van de initiatiefnemers is. Het
plan werd in 1992 gelanceerd en
behelsde onder meer de aanleg
van een 1800 kilometer lange
kabel op de zeebodem, waarmee
stroom wordt geïmporteerd die
met waterkracht is opgewekt.
Studies hebben inmiddels tot de
conclusie geleid, aldus Swelheim,
dat de stroom beter niet rechtst
reeks naar het Europese conti
nent kan worden vervoerd maar
via een omweg langs Groot-Brit -
tanië of Noorwegen gaat. Op IJs
land, waar volgens de Nuon-top-
man een verbinding met het con
tinent en eventuele aantasting
van het milieu emotioneel erg
gevoelig liggen, zou inmiddels een
meerderheid voor het project zijn.
Grootste hobbel is nu de financie
ring. De kosten belopen naar
schatting zeven tot tien miljard
gulden. Nuon en de andere deel
nemers hebben daarom 'veel meer
grote, sterke partners' nodig. Een
van de voorwaarden om het pro
ject economisch verantwoord te
maken is de invoering in Europa
van een ecotax, een heffing op
stroom die met fossiele brandstof
is opgewekt. De IJslandse 'scho
ne' stroom kan dan beter concur
reren.
Inmiddels zijn er, naarmate het
project vastere vorm ging aanne
men, steeds meer 'kapers op de
kust' verschenen, aldus Swel
heim. Zonder namen te noemen
gaf hij als voorbeeld: „Je hebt een
hoop atoomenergie en denkt: het
zou leuk zijn om mijn imago op te
poetsen met waterkracht."
Van onze verslaggever
Moerdijk - Het Havenschap Moerdijk heeft in 1995 per saldo
17,7 hectare industrieterrein verkocht. Dit heeft het Haven
schap gisteren bekendgemaakt.
In 1995 hebben elf nieuwe bedrij
ven zich op Moerdijk gevestigd,
waarmee het totale aantal bedrij
ven op het industrieterrein op
122 is gekomen (exclusief onder
huurders).
Moerdijk biedt momenteel werk
aan 3780 mensen, dat is tien pro
cent meer dan in 1994. Daarnaast
levert Moerdijk indirecte werk
gelegenheid aan 3850 mensen, zo
heeft het Havenschap berekend.
Volgens het Havenschap laat de
verdeling van terreinuitgifte over
de diverse bedrijfssectoren een
verschuiving zien naar de haven
sector, de distributie en de zake
lijke dienstverlening (Service-
point). In de voorgaande jaren
werden relatief veel gronduitgif-
ten gedaan in de milieu- en ener
giesector.
Wat betreft de havenactiviteiten
zijn er in 1995 records gebroken,
meldt het Havenschap. Voor het
eerst werd Moerdijk bezocht door
meer dan duizend zeeschepen
(1073, dat is 19 procent meer dan
in 1994). Het overslagvolume van
die schepen steeg met 7,5 procent
naar ruim twee miljoen ton. Het
aantal binnenvaartschepen dat
Moerdijk aandeed, bleef gelijk
aan het niveau van 1994: 5670.
Paul Verlinden
reda- „De bouw van het
uropees Logistiek Centrum
j>n Amgen in Breda is een
an de belangrijkste investe
ren die in 1996 in de
rlandse farmaceutische
industrie plaatsvinden."
aarmee onderstreepte directeur
ij® Broucke van Amgen
dpoallX ®stereri ^et belang van
kaa„ lnvestering die de Ameri-
binJk "lu'hnational (medische
lotechnobgie) gaat doen op het
H°ogek,d. bedrijventerrein
trnnf611 Wer^ plannen officieel
directltnteSr^ door de Amgen"
Ernm ei? gemeente Breda,
den ï.aancl geleden kondigde Van
Itfroucke in deze krant de
al aan Wn ^S^ieke centrum
100 om een investering van
^We08^0611' die in eerste
personeelsbestand van Amgen in
Breda op circa honderd. Amgen
heeft sinds 1989 al een kantoor in
Breda-Noord. Daar zijn twintig
mensen werkzaam, die vooral
bezig zijn met marketing en
onderzoek. Ook deze mensen gaan
straks op Hoogeind werken.
Het is zeker niet uitgesloten dat
Amgen het personeelsbestand in
Breda in de toekomst fors uit
breidt. A. Brouwer, vice-president
van Amgen Europa wilde daar
gisteren echter niet op vooruitlo
pen. „Dat is afhankelijk van de
ontwikkeling die we doormaken.
Maar de kans is aanwezig dat we
hier nog meer activiteiten gaan
opstarten."
Amgen heeft in elk geval voldoen
de ruimte om verder uit te breiden
in Breda. Het bedrijf heeft een ter
rein van 5,5 hectare aangekocht
op Hoogeind en zal daar voorals
nog slechts een deel van bebou
wen. Een produktie-eenheid zal er
echter zeker niet komen. De
fabriek in de VS heeft genoeg
capaciteit om de werelwijde pro
duktie voor zijn rekening te
nemen.
Amgen gaat vanuit Breda alle
logistieke activititeiten voor
Europa (en in mindere mate Afri
ka en het Midden-Oosten) verzor
gen. Het gaat daarbij niet alleen
om distributie van geneesmidde
len maar ook om verpakking, eti
kettering en kwaliteiscontrole.
Ook blijft Amgen in Breda actief
op het gebied van marketing en
research.
Amgen verwacht dat het logistie
ke centrum in het najaar van 1997
operationeel zal zijn. Met de bouw
wordt binnenkort begonnen.
Diverse instanties hebben zich
ingespannen om Amgen naar Bre
da te halen. Behalve de gemeente
en het ministerie van Economi
sche Zaken speelden ook de Bra
bantse Ontwikkelingsmaatschap
pij en het Rewin West-Brabant
daarbij een belangrijke rol. De
ligging ten opzichte van lucht- en
zeehavens, de talenkennis, het
ondernemersklimaat en de logis
tieke faam van Nederland waren
doorslaggevend om te kiezen voor
Breda. Amgen telt wereldwijd
4200 werknemers die goed zijn
voor een omzet van 1,8 miljard
dollar, ongeveer vier miljard gul
den. Het concern dat de hoofdze
tel heeft in Californië, is het
grootste biotechnologisch bedrijf
ter wereld dat zich toespitst op de
ontwikkeling, produktie en ver
koop van geneesmiddelen voor
menselijk gebruik. Het Europese
hoofdkantoor is gevestigd in
Zwitserland. In de Benelux heeft
Amgen behalve in Breda ook een
kantoor in Brussel. Amgen
bestaat pas 15 jaar. In die tijd
heeft het concern twee belangrijke
biotechnologische vervaardigde
geneesmiddelen op de markt
gebracht. Het eerste, Epogeen,
wordt gebruikt bij behandeling
van een tekort aan rode bloedli
chaampjes dat veroorzaakt wordt
door onder meer een chronische
nierstoornis. Het tweede, Neupo-
gen, vermindert het risico vhn
infecties door het aantal witte
bloedcellen na chemotherapie bij
kankerpatiënten weer op peil te
brengen.
Amgen voorziet een sterke groei
van de verkoop van de medicijnen
en heeft mede daarom besloten tot
een distributiecentrum voor de
Europese markt. „Vanuit Breda
kunnen we vijf- tot tienduizend
klanten van Helsinki tot Marbella
binnen 24 uur van onze produkten
voorzien," aldus vice-president
Brouwer.
De Bredase wethouder J. Gieten
van Economische Zaken toonde
zich gisteren zeer verguld met de
komst van Amgens logistiek cen
trum. „Een erg belangrijke inves
tering voor onze gemeente.
Gielen wees er op dat Hoogeind
steeds meer een internationaal
karakter krijgt. „Er is grond ver
kocht aan bedrijven uit onder
meer Finland, Duitsland, Dene
marken, België en nu ook de Ver
enigde Staten." Volgens Gielen is
de kans groot dat er ook nog een
tweede Amerikaanse onderne
ming naar Hoogeind komt. Hij
verwacht daar binnenkort een
besluit over. In totaal is op
Hoogeind nu bijna dertien hectare
verkocht. De nog beschikbare
tweeëntwintig hectare is gereser
veerd of staat op het punt ver
kocht te worden. „Als het zo door
gaat is eind dit jaar alles verkocht.
Dat is bijna twee jaar eerder dan
De Amgen-directie en het Bredase gemeentebestuur presenteer
den gisteren de plannen voor het logistieke centrum op Hoogeind.
Op de foto vlnr. C. van den Broucke (Amgen Benelux), A. Brouwer
(Amgen Europa) en de Bredase burgemeester C. Rutten.
foto willem blauw
we oorspronkelijke gepland had- zijde, want Breda dreigt nu al op
den," aldus J. Schram van de korte termijn in de problemen te
gemeente Breda. Het succes van komen bij het uitgeven van indus-
Hoogeind heeft ook zijn schaduw- triegrond.
