DE STEM
Een vorstelijke expositie
in Den Bosch
ippine
Tc m l
Het succes van de
Vermeer-campagne
Persoonlijke bezittingen van de Oranjes voor het eerst openbaar
>pt uit
1996 Q
Grote Gids
VRIJDAG 12 JANUARI! 996 DEEL D
FOTO ANP
itus respectievelijk
Waarom ik aan de-
toch en dan doe ik
Idstrijd. Daar komt
opvolgers zie voor
gar oud. Hij kan tot
I k ben hier niet voor
ger Demokraat in de
is alles perfect, de
ireiding is voor At-
lar Atlanta, daar ga
Jjkste en mijn paard
Irmte. En het is daar
Uiteindelijk gaat het bij de tot 2
1 jum durende overzichtstentoon-
stelling slechts om 22 schilderijen
van de Hollandse meester, van wie
in totaal 35 werken bekend zijn.
Sommige, zoals het beroemde
Meisje met de rode hoed, zijn niet
groter dan een A 4 en moeilijk met
tientallen mensen tegelijk te
bekijken. Bovendien is het Mau
ritshuis wat indeling betreft onge
schikt om grote groepen mensen
er verantwoord doorheen te lei-
jen. Vandaar dat een belangrijk
doel van de maandenlange cam
pagne is mensen te informeren
hoe een kaartje te kopen.
Zomaar op de bonnefooi een
weekend naar Den Haag voor
Vermeer, is af te raden. Dagelijks
worden maximaal 3000 mensen
toegelaten, die bovendien een tijd
stip krijgen waarop ze kunnen
komen. Per uur mogen slechts 300
mensen binnen. Die mogen ver
volgens wel zo lang blijven als 2e
willen. „De praktijk is dat de
meeste mensen na maximaal
anderhalf uur zullen vertrekken",
zegt Vervoorn.
Nu al zijn verschillende dagen in
het weekeinde uitverkocht. Het
Mauritshuis houdt weliswaar
dagelijks kaarten te koop voor
mensen die onverwacht komen,
maar dat aantal is beperkt. 'Boek
vooraf' is het parool van de cam-
I pagne.
De snelle toeloop op kaarten heeft
ook het Mauritshuis verrast, zegt
I Vervoorn. Anderhalve maand
voor de opening zijn al 140.000
kaarten verkocht, terwijl in het
j buitenland door touroperators
nog eens een optie is voor 70.000
i kaarten. Met name in Frankrijk is
Vermeer in trek. Het Mauritshuis
rekende vooraf op 250.000 tot
I 350.000 bezoekers en die aantal-
I len lijken zeker gehaald te gaan
worden. Mocht de belangstelling
groter gaan worden, dan zal het
museum de openingstijden verder
verruimen en wellicht zelf 's
j nachts opengaan. Verlenging van
de expositie is op voorhand uitge
sloten.
i De promotie van 'Vermeer' is in
handen van reclamebureau Paul
Mertz in Amsterdam, sinds vijf
jaar de vaste pr-adviseur van het
Haagse museum.
Naast gegevens over kaartver-
I koop wordt in de frequent opdui
kende advertenties veel informa
tie verstrekt over de schilderijen
I van Vermeer. Volgens Vervoorn is
I dat de huisstijl. „We geven altijd
1 'eel informatie vooraf, ook leuke,
prikkelende dingen over het leven
van de schilder."
®'j de Vermeer-campagne wordt
sterk de nadruk gelegd op het
I karakter van de expositie.
Voor het eerst is tweederde van
I het oeuvre van de schilder bijeen.
I Dp de laatste 'grote' expositie van
vermeer (In het licht van Ver-
Meer) in 1966 in het Mauritshuis
waren slechts elf schilderijen te
I zien.
feite startte de promotie'cam-
[Chouette/V-Deco ver-
pemeente door treffers
en inzet van een speler
vfarine Service verlie-
Ratjetoe 1-5, Gemeente-La
lelhard-Gemeentehuis/Van
"-De Pooter/Koole 1-3.
1-28, Primus/Pluym 12-25,
10, Cysouw/Roeland 11-20,
fe, Gemeentehuis/Van Waes
llder 13-4, Steelant 12-3,
|le zaalvoetbal waren
opmerkelijk op schot.
bepaalde vervolgens de
I op 4-2.
LEES MECHIELSEN 8-
Sleef het in de Oostburg-
lal De Veerhoek span-
p Mechielsen leidde hal-
met 3-4 maar kon deze
tig na de hervatting niet
■en. De Terneuzenaren
Boor ABAB voorbij ge-
Ji gingen uiteindelijk met
lot in. Voor de winnende
■dden zich Jacky Carnie-
Iverner Corijn (3x), Theo
len Jos Dieleman. Jacco j
|2x), Marco Wagenaar en J
Hoeve (2x) scoorden te-
hlNE - VOOKUIT 11-3 -
liaanders hielden tot de
ped stand. Na deze 4-3-
het wisselen van doel,
,4 Philippine door en
J Vooruit met 11-3 ®e'
lermeire met vijf treffers
man. Ivo en Marlon Mo-
iPaul de Putter, Marnix
En (2x) en Eitchie Bosma
Ji het 'elftal' vol. Serge de
Ier (2x) en Adrie van Ha-
1 maakte het triootje van j
UZEN - VERVAET 8-5 -
ken blijft het goed doenin
[lvoetbalcompetitie. "er-
lf prima tegenstand, nwar
>ch in het stof bijten. Mi-
e Ridder (4x), Pat™*
irte (2x), Peter Vermast
ïny de Leyser voltrokken
.nis over de Hulstenaren-
Bisschop (2x() Man
rssen (2x) en Tom de offl
voor de equipe van coa
in de Lavoir raak.
GEMEENTE Hy2 -
se gastheren domineer
len met de regelmaat van
t afstand van de Tern.
i. Na 4-0 bij het wissel®
oeelhelft, denderde
aar een riante zege.
nnende groep tekende»
ouwman (2x), Manue
m (3x), Evert Verwer f»
Verbraeken en
Everaert (3x). Eric Ho®
di van Bunder scoorde»
'emeC0RN BOYS/BENNV
1-6 - „We missen
n dan is winnen moeü J
Ben Ockeloen, coach dij
lub. Zijn équipe keek
ge nog tegen 0-0 aan en1®
moment nog goede i°
doelwisseling trokk
laren door en wonn
oor treffers van L
i, John Boelens (3XJ>
egenmortel en Dirk
:ois van de Bossche sch
le Hulstenaren raaKR l2. i i
Terneuzen 12-28, AcrM eiS]e met de rode hoed' van Johannes Vermeer staat op
an der Gucht 12-2^F5n,teÜ»»- -
Benny Sport 12-23. Z
ng 12-21, Vooruit 12-- 0-
Philippine 12-12, Qe-
en 12-12, VervaetU
te 12-5, ZVH 2 12-4-
pagne twee jaar geleden al met de
publieke restauratie van twee
Vermeers die het Mauritshuis
bezit: Gezicht op Delft en Meisje
met de parel. Een restauratie die
dankzij de steun van sponsor
Rabobank mogelijk werd
gemaakt. Rabobank steunde ook
gul de volgende stap, de miljoenen
guldens kostende expositie van de
Vermeers in Den Haag.
De campagne verloopt in golven.
Het vertrek van de Haagse Ver
meers naar de duo-expositie in de
National Gallery of Art in Was
hington was zo'n punt, evenais de
start van de voorverkoop begin
november en de opening van de
expositie in Washington. Straks,
als de Haagse Vermeers vanuit
.Washington weer in Den Haag
zullen arriveren, zal het Maurits
huis opnieuw de aandacht vragen,
onder het motto 'ze zijn weer
terug'.
Volgens Vervoorn zal de campag
ne nu wel wat afgeremd gaan
worden. Het doel is bereikt. Het
publiek weet wat het kan ver
wachten. Het debacle van de over
zichtsexpositie van Mondriaan in
het Gemeentemuseum ,in Den
Haag - slechts de helft van het
verwachte aantal toeschouwers
kwam opdagen - lijkt voorkomen.
Begin volgende maand gaat het
Mauritshuis dicht om zich voor te
bereiden op de tentoonstelling. In
de Hofvijver wordt een paviljoen
gebouwd, waar onder meer garde
robe en winkel worden onderge
bracht.
Vervoorn verwacht een breed
geschakeerd publiek te trekken.
Mensen die simpelweg komen kij
ken, maar ook voor de Vermeer
kenners is er voldoende. Restaura
tie en technisch onderzoek van de
schilderijen leidden tot nieuwe
ideeën over de werkwijze van Ver
meer. In tentoonstellingen in
andere Haagse en Delftse musea
wordt op andere aspecten ingaan,
in het museum Meermanno Wes-
treenianum in Den Haag is een
expositie over perspectiefieer, er
is een concertreeks rond Vermeer,
het Haags historisch museum
heeft een tentoonstelling over de
Hollandse samenleving in de tijd
van Vermeer en in Delft zijn
stadswandelingen en exposities
over interieurs en over Delftse
meesters, tijdgenoten van Ver
meer.
Niet alleen in Den Haag en Delft
is komend voorjaar aandacht voor
de schilder van het licht. De
Kunsthal uit Rotterdam probeert
een graantje mee te pikken met
een tentoonstelling van meester
vervalser Han van Meegeren tus
sen 10 februari en 7 april. Topstuk
is de vervalsing van Vermeers Het
laatste avondmaal, dat speciaal
voor de tentoonstelling werd aan
gekocht en inmiddels weer is
doorverkocht.
Kaartverkoop voor Vermeer is bij
alle grote WV-kantoren en via de
Rabo Vermeer reserveringslijn, 06-
8477.
laters op de NS-stations om publiek te trekken. In werke-
ls het schilderij niet groter dan een A 4.
i
Boor Gerrit van den Hoven
Hoewel het nog tot 1 maart duurt voordat de grote J ohannes Ver
ver-tentoonstelling in het Mauritshuis in Den Haag opent, is de
reclamecampagne al maanden aan de gang. Onder meer met
opvallende advertenties in dagbladen. Volgens Lieke Vervoorn,
hoofd communicatie van het Mauritshuis, dient de campagne
niet alleen om zoveel mogelijk toeschouwers naar Den Haag te
trekken, maar is ze vooral bedoeld om de verwachte grote toe
stroom van bezoekers in goede banen te leiden. „Anders is de
kans groot dat we komende maanden veel keer 'nee' moeten ver
kopen."
Van onze kunstredactie
Honderden kunstwerken,
archiefstukken en persoon
lijke bezittingen uit de ver
zamelingen van de Oranjes
verlaten voor het eerst in de
geschiedenis het Koninklijk
Huisarchief in Den Haag. Ze
zijn vanaf 27 januari toe
gankelijk voor een groot
publiek in het Noordbra
bants Museum in Den
Bosch. De tentoonstelling
Uit koninklijk bezit wordt,
zo belooft de organisatie,
'éénmalig en spectaculair'.
Prins Willem-Alexander
opent de expositie op zater
dag 27 januari.
Het honderdjarig bestaan van
het Koninklijk Huisarchief in
Den Haag is aanleiding tot de
tentoonstelling. Het gebouw
ondergaat binnenkort een
•ingrijpende renovatie, zodat
een deel van de voorwerpen
elders moest worden onderge
bracht. De reizende tentoon
stelling bood een goede oplos
sing.
Vanwege de speciale band van
het Huis Oranje-Nassau met
Brabant en vanwege het 200-
jarig bestaan van de provincie
is Uit koninklijk bezit het eerst
in Den Bosch te zien. Van juni
tot september volgend jaar is de
tentoonstelling in het Fries
Museum in Leeuwarden, daar
na in Het Paleis aan de Lange
Voorhout in Den Haag.
De drie steden, Den Bosch,
Leeuwarden en Den Haag, zijn
gekozen wegens hun histori
sche banden met het koning
huis. Eigenlijk had Breda de
Brabantse expositieplaats moe
ten zijn, want de graven van
Nassau begonnen hun verza
melactiviteiten in het Kasteel
van Breda. Breda heeft echter
geen geschikte museumruimte
voor dit soort evenementen en daarom
is gekozen voor het Noordbrabantss
Museum in Den Bosch, dat ooit als
Gouvernementspaleis diende.
In Den Haag zal de tentoonstelling
groter zijn. Daar zullen ook voorwer
pen te zien zijn die iets vertellen over
koningin Emma,
bewoonster van het
voormalige paleis aan
het Lange Voorhout.
De organisatie ver
wacht voor alle drie de
locaties 'zeker hon
derdduizend bezoe
kers'. „Maar gezien de
belangstelling voor
Oranje kan dat best uit
de hand lopen."
Als een tentoonstelling
zo'n 250 voorwerpen
laat zien, is het een
écht flinke expositie,
zegt Charles de Mooij,
conservator van de
historische afdeling
van het Noordbrabants
Indische bokkenwa
gen uit 1911
Maarschalkstaf
Willem II (1837)
van
Galajapon van koningin Emma (1882)
Museum en projectleider. De tentoon
stelling Uit Koninklijk Bezit laat maar
liefst 650 voorwerpen zien. „En dan
nog hebben we flink moeten schrap
pen. Wat we bij het samenstellen in het
Koninklijk Huisarchief allemaal
tegenkwamen... De grootte van de ver
zamelingen, de rijkdom
ervan, zowel op het gebied
van de kunst als kunst
historisch gezien, we
waren flabbergasted,
we stonden perplex"
Het was koningin Emma
die een eeuw
geleden het initia
tief nam om een speci
aal gebouw neer te zet
ten voor de omvangrijke
collecties van het
Koninklijk Huis, die tot
die tijd in verschillende
paleizen werden
bewaard. Het gebouw
van het Koninklijk
Huisarchief kwam te
liggen achter het Paleis
Noordeinde in Den
Haag, in de tuin.
Het Koninklijk Huisar
chief omvat vier afde
lingen: het archief, de
bibliotheek, de kunst
verzamelingen en de
documentaire verzame
lingen.
Een rondgang door het
Koninklijk Huisarchief
leert dan ook dat er op de
tentoonstelling een grote ver
scheidenheid aan voorwerpen
te zien zal zijn: van kunstwerken
en archiefstukken tot allerlei per
soonlijke bezittingen van het Huis
Oranje-Nassau, van de 13e eeuw tot
heden.
Er zijn portretten en beelden te zien,
historisch fotomateriaal, boeken, ser
viezen, kostuums, en gouden en zilve
ren voorwerpen. In meerdere opzich
ten 'een vorstelijke expositie', aldus
Margriet van Boven, directeur van het
Noordbrabants Museum.
Uit het archief is bijvoorbeeld een
brief te zien, die Rembrandt van Rhijn
in 1632 aan Constantijn Huygens
schreef, secretaris van prins Frederik
Hendrik. Uit de bibliotheek is de atlas
minor van Mercator uit 1607 te zien,
met 107 met de hand ingekleurde
kaarten die samen het hoogtepunt
vormden van de toenmalige geografi
sche kennis. Interessant is ook het
befaamde Smeekschrift der edelen, dat
Willem van Oranje, Egmond en Hoor-
ne in 1566 in Brussel aanboden aan
De collectie bevat tal
loze kostbaarheden,
zoals de verzameling
portretminiaturen van
koningin Sophie en de
geschenken in goud die Indi
sche vorsten in 1937 bij het
huwelijk van Juliana en Bern-
hard gaven. Ook allerlei per
soonlijke voorwerpen, van zil
veren snuifdozen van Willem IV
tot kinderspeelgoed van Julia
na, worden tentoongesteld.
Sommige voorwerpen zijn
bekend, zoals de blauwe jurk
die koningin Juliana droeg bij
haar inhuldiging in 1948 en de
bronzen kop van Alfred Moser
uit 1984, gemaakt door konin
gin Beatrix. Schilderijen van
koningin Wilhelmina ontbre
ken, omdat haar werk niet tij
dens het leven van haar dochter
mag worden getoond. Van Wil
helmina zal wel de schilders
doos te zien zijn. Naast de his
torische kunstvoorwerpen zijn
er ook hedendaags curiosa, zo
als de gesigneerde biografie
van Fred, de hond van George
en Barbara Bush uit 1984.
Charles de Mooy typeert dë ver
zameling als 'een buitengewoon
rijk geheel'. De kwaliteit en
veelheid maakte het volgens hem
moeilijk te kiezen. Met gemak hadden
de musea een tentoonstelling van meer
dan duizend voorwerpen kunnen
samenstellen. Uiteindelijk selecteer
den ze aan de hand van thema's.
Deze thema's vormen de rode draad op
de tentoonstelling: 'ceremonieel rond
de kroon', 'ten paleize', 'koninklijke
geschenken', 'vorstelijke verzamelin
gen' en 'De Oranjes en de beeldende
kunsten'.
Margriet van Boven: „Die themagroe-
pen worden uitgewerkt rond de
belangrijkste personen uit het Huis
van Oranje-Nassau".
Zo spelen Willem van Oranje, prins
Maurits en koningin Emma hoofdrol
len in een tocht door de koninklijke
geschiedenis die begint bij een perka
menten familieverdrag uit de dertien
de eeuw en eindigt bij een krijtteke
ning van Kapel Appel.
'Uit koninklijk bezit', Noordbrabants
Museum, Verwerstraat 41, Den Bosch.
Van 27 januari tot en met 30 april.
Open: dinsdag tot en met vrijdag van
10 tot 17 uur, zaterdag, zondag en
feestdagen van 12 tot 17 uur.
koning
nur
sing,
what it is
and what it
is not.
Kinder
speelgoed
landvoogdes Margaretha van
Parma.
Verschillende speciaal voor
leden van het koninklijk huis
ingebonden boeken worden
tentoongesteld, vaak met spe
ciale opdrachten, zoals die van
Florence Nightingale
aan koningin
Sophie in
haar boek
Notes
