Weekend
kermai
De stommiteit van de dag
ace
INTERFACE
i
In kille cijfers bezien was het
vroeger amper kouder dan
tegenwoordig
De winters toen waren
vooral zo streng, omdat de
mens amper comfort had
iNUARI 1996 E;
:en
,i¥ *"tf"
den.
foto erwin dele
Pinters leven vooral in de her-
nering en dan vooral in die
ban oudere mensen. Maar zelfs
winters die in de herinnering als
Leng staan geboekstaafd, blij
den, in kille cijfers uitgedrukt,
nets bijzonders te zijn geweest,
(laar wellicht waren de winters
oeger wel zo koud, omdat de
hens er zich zo slecht tegen kon
leschermen.
Foor Aad Jongbloed
opnieuw crimineel won
idere mogelijkheid zien."
1 jonge Turken en Marot
xerkt Kailani op, als
el Nederlanders een a
ver jonge mannen met ma
Die negatieve beeldvonr
allen extreme gevolgen; o
m handtas strak omklem
r type tegenkomen. De in
eeld steeds te ontzenuw
door erop te hameren
r procent van de allochto
le schreef gaat. Jongeren!
r maar vaak ook in zekereij
of je thuis of op straat hoi
Kailani de identiteitscr
nge allochtone criminelenlj
Thuis zijn de ouders -
k van het platteland - s1
ien de kinderen een anM
assen
oslims zijn niet opgewas
>m in het westen waarbij
dags hun geloof belijdenl
ven in een omgeving voir
ildiefstal, druggebruik en pj
ische wereld is het
:ultuur doordrongen van I
ie jongeren voelen daarofflj
aan onderlinge steun. Ze«j
en, waar ze onder elkaar k»
kunnen helpen en niet affi
de straat. De Nederi*
jonge migranten dus gaan
e moslims en niet als alloc
d moet op die visie
de Arbeidsbeurs in Zeven
rjaan de Visser voorgoed J
at gangboord staan. Het
ist. Hij werd havenmees 1
op een rijks-uurtarief van.
Ien van Zwaluwe tot aan
rijven die moesten stoppen
ting van het Haringvliet-
aar lang speelde zijn le'e 1
af. Gekleed in een ol«l
i met leren mouw draai®
m voor zijn kont hing-
ïkeinde stonden ze op d- -
lucht en naar de vaantjes
uidwestenwind bracht fin J
rab en spiering, een no
;eebliek en zalm de r'viej'
rdijk als visserplaats w
een verloren hoek tus
de snelweg. De vissers
ir elders vertrokken,
gaat Arjaan de Vissei 1
ggen nu binnenschepen-
in."
over het Hollands Diepu
het verleden. Met de sc
de mannen van_Kan^j
in de Visser om zijn üaP
'het rouw-weer-m
ie wind. Die strakke, harde, kou
de wind. Die uit het oosten
kwam en laag over de polder
[ierde. Tot hooguit anderhalve meter vanaf
,e grond blies hij, alleen om de schoolkinde-
Jen onbarmhartig en laf te treffen. Om hun
langen te striemen en hun handen te verlam
den van de kou. Hoger was geen wind. Dat
|on je zien aan de bomen waarvan de kruinen
[astgevroren waren aan hun eigen silhouet-
fijn grootvader had van winters verteld. Van
(chte winters, waarin mensen zo maar aan de
(raat vastvroren en losgebikt moesten wor-
Jen door de brandweer. Winters waarin de
kolken geen sneeuw of hagel loslieten, maar
daarin de witte flarden in de blauwe lucht in
naar omlaag kwamen als gebroken
is. Met punten zo scherp als een
De winter van 1963 stortte grote delen van Nederland in een isolement. Zo was Marken pas weer bereikbaar, nadat bulldozers zich door de metershoge sneeuw een weg over de dijk hadden gebaand. foto anp
Het sprookje van de strenge winter
lolk.
pijn grootvader moet het hebben gehad over
t beroemde winter van 1890/1891, toen er
onafgebroken vorstperiode was van 60
In 1929, vertelde hij ook, zag mijn
rootvader hoe het Leidse stadhuis afbrand-
i, omdat het water dat uit de brandslangen
jwam direct bevroor. In die tijd ook was
s een prins carnaval tijdens de optocht
lodgevroren.
|atuurlijk had ik mijn grootvader geloofd.
's toen hij vertelde dat hij ooit, wanneer
las dat ook weer, op de zee had gelopen,
lijn eigen eerste winter drong in het bewust-
ijn door in 1945 en blijft sindsdien mijn her-
pering teisteren. Het had natuurlijk niets
let de nakende bevrijding te maken dat er
^ke ochtend feestelijke bloemen op de ramen
"nden die in de loop van de dag nauwelijks
wikten. Hoe zou de vorst geweten moeten
dat de Duitsers op de terugtocht
n en dat de hongerwinter de laatste mar-
g van een oorlog was?
moet in die hongerwinter veel meer dan
n-koudgew eest zijn, vooral ook doordat de
0 intenser gevoeld wordt door mensen met
!e magen.
Itter koud, zei mij moeder elke ochtend als
t met niet zelden ook door mij gestolen hout
noodkachel aanmaakte, mijn kleren over
wasrekje er vlak bij hing om het me zo
I ft ben een volslagen idioot, want ik heb een
Alleen honden zouden bazen moeten
maar omdat ik er ook een heb, moet
kwel een halve gare zijn.
dkom in 1996, Mijn openingszin van dit
'heb ik overigens geleend van een andere
"'"der, al zullen er onder u ongetwijfeld
1 Paar zijn die van mening zijn dat het
°at hierboven naadloos aansluit op degene
nt caam ^er erëens boven staat. Die lol
1 ,1"en van harte, en voor de rest van het
zelfde.
V'tr'n*euwe iaar met een bijzonder
Kil §evoel begonnen ben, misschien heeft
erotische kettingbrief eind december
a wat geholpen, heb ik besloten om uw
zaterdag van het nieuwe jaar ook een
op te vrolijken. Eerlijk is eerlijk, ik
1 ook op het idee door de eerste Daily
't van dit jaar, waarin Francisco van
me afgelopen woensdag op een soort
mtstoel in cyberspace wees. Op het adres
interlog.com/~aaron kun je
""ien wat de stomste streek is die je ooit
aald hebt. Tevens kun je de bekente
van collega-stommerikken lezen en
iva ,n aan het kiezen van de stommiteit
oe dag. Bovenstaand biechtje blonk in
now ?ifjal uit in eerlijkheid.
Ivoor t r ieman(i roepen dat ik een Oscar
L..'„"P'diteit zou ontvangen als ik een wil-
1 'ge Interface ter nominatie op dat
5 JzouParkeren? Zo'n kat mag ik wel, dat
bbbnste humor, en daar ontbreekt het
behaaglijk mogelijk te maken na het poeze-
wasje dat ze me soms toestond. Er was wel
eens school in de winter van 1945. Als er geen
bombardementen waren en als er brandstof
was voor de kachel in het schoollokaal. En we
kwamen op weg naar school dan die wind
tegen. Vooral op de bruggen waar je tong aan
de leuning kon blijven vastplakken als je
eraan likte. Op het water ontstond eerst een
vlies als een vel op de melk. Als het vlies even
dikker leek, probeerden we de dikte ervan
door er stenen op te gooien. Later probeerden
we met een voet of het ijs hield en niet zelden
leverde dat een natte schoen op, die een ijs
klomp was voor de school bereikt werd. De
polder die door de Duitsers onder water Was
gezet, hield al heel snel. En we schaatsten er
op tot na spertijd en een van de vriendjes door
Duitsers in de rug werd geschoten omdat hij
een waarschuwing in de wind sloeg.
In 1963 dan liep ik net als mijn grootvader op
de zee. Sterker nog: ik reed erop in mijn Fiat
500 Guardiniera.
Het lopen gebeurde voor de kust van IJmui-
den, waar een reeks golven in de hoogte stak
en bleef steken. De vorst had ze op de top van
hun kunnen gegrepen en vastgehouden. Het
strand zag zwart van de mensen, die met
eigen ogen wilden zien wat hun grootvaders
verteld hadden: dat de zee kon bevriezen.
Rijden gebeurde op de Gouwzee. Op 2 maart
van die winter waarin de gemiddelde tempe
ratuur in dat seizoen - 3 graden was, meldde
ik me met mijn auto in Monnickendam en
reed vervolgens in colonne over de Gouwzee
naar Marken en Volendam. Een colonne die
steeds stopte als een deelnemer zich wilde
laven aan warme chocola met rum van een
van de vele koek- en zopies.
Het waren de eerste files in Nederland, het
was het eerste rekening rijden, want deelne
men aan de tocht kostte een rijksdaalder.
Opstoppingen ontstonden ook als chauffeurs
nu eindelijk wel eens hard op ijs wilden rem
men om met de auto rond te draaien als een
bromtol. Voor de kusten van Marken en
Volendam waren posten ingericht, waar de
helden van de bevroren zee, wij dus, ons leven
konden verrijken met stempels op een oor
konde.
Een andere gebeurtenis van belang was de
Elfstedentocht van 1963, die ik in een team
mede mocht verslaan. Het was de tocht van
Reinier Paping. Het was sinds het officiële
begin van de Tocht in 1909 slechts de twaalf
de, als bewijs dat strenge winters niet alleen
tot vroeger behoorden. Er was nog geen pers
circus, geen directe tv-uitzending. Er heerste
nog de sfeer van knoestige mannen die in wol
ken van sigarerook in gekoesterde geheimzin
nigheid bijeenkwamen en daar geen pers bij
konden gebruiken.
We moesten het allemaal zelf doen. De hele
route langs rijden en onze bevindingen neer
schrijven met handen die nooit meer warm
zouden worden, ook niet via de maag waar
van de klokkende inhoud Beerenburg, de
Friese landwijn dus, bij elke halteplaats werd
aangevuld. Van de tocht herinner ik me voor
al de laatste kilometers met geruchten dat
Reinier Paping gevallen was, uitgevallen
zelfs, nee, toch opgekrabbeld en weer doorge-
struikeld. Tot hij uit de mist van een ijskoude
lucht opdook met de snot tegen de wangen
gevroren, de wenkbrauwen van een poolvos
en de bewegingen van een wandelende vries
kist. Hier ging op een meter afstand een held
voorbij zoals de sport nooit had gekend en
nooit meer zou voortbrengen, een levende ijs-
heilige. Bijna hadden we onze heilige in
gezelschap van koningin Juliana direct weer
verloren, toen ze dank zij de toegestroomde
menigte door het ijs van de finishplek dreig
den te zakken.
Na getuige geweest te zijn van de Tocht der
Tochten maakte ik me op later sterke verha
len te gaan vertellen over strenge winters. Die
van de honger en die van de schaatsende ijs
pegel zouden daartoe behoren. Ik had ze mee
gemaakt. Ik had op de zee gelopen en ik had
erop gereden en zelfs tijdens - zoals de oor
konde van de tocht over de Gouwzee onom
stotelijk bewees - de koudste winter sinds 250
jaren.
Mijn grootvader had verteld over de barre
winters alsof ze er nooit meer zouden komen.
Hij was een gelovig man en hij moet in kwak-
kelwinters, onwetend van broeikaseffecten en
van warm water dat geloosd zou worden in
sloten en kanalen, het einde van de wereld
gezien hebben zoals hij ook - op dat moment
niet helemaal ten onrechte - het einde der tij
den zag in de oorlog.
De strenge winters van mijn grootvader
waren echter sprookjes. Zij waren niet stren
ger dan die van na zijn tijd. Ze werden alleen
als strenger beleefd.
Van 1881 tot 1886 waren er vier winters,
waarin niet geschaatst kon worden. Tussen de
Elfstedentocht-jaren 1909 en 1917 waren er
allemaal winters waarin het kwik zelden
onder het vriespunt daalde. De jaren 1934-
1939 waren rasechte kwakkelwinters. En, zo
nog al eens aan. In het dagelijks leven, én in
cyberspace. Gelukkig blijken de makers van
Yahoo daar ook zo over te denken. Ze hebben
in dat fantastische zoekprogramma, dat het
hele World Wide Web verdeelt in categorieën
en sub-categorieën, tenminste een apart sec
tie over humor ingericht.
Ga naar http://www.yahoo.com, doe click op
internet en computers, en doe nog een clickie
op humor. Daal vervolgens verder af in
krochten en spelonken van waar wat te
lachen valt op de elektronische snelweg,
weer keurig onderverdeeld in secties. Er is
een afdeling met alleen maar moppen over
Bill Gates en Microsoft, en bijvoorbeeld een
tje met alleen maar grappen over de manier
waarop Netscape de boel probeert te tiranni
seren. Weet u wel wat van computers, maar
niet genoeg om indruk te maken op die sno
tapen van buurjongens en neefjes die ergens
informatica zeggen te studeren? Ga naar de
afdeling jargon en leer alles uit uw hoofd wat
u daar kan vinden. Dan sta ook ik met mijn
mond vol tanden als u mij uitlegt dat er alle
maal niks klopt van wat ik schrijf.
Genoeg gelachen, op naar het serieuzere
werk. De laatste week van het jaar is er nog
al wat commotie onstaan, doordat Compu
serve een knieval heeft gemaakt voor de
Duitse overheid. Die wil geen kinderporno
meer op het net, waar overigens wat voor te
Zeggen is, en heeft de Amerikaanse provider
daarom gedreigd met juridische stappen.
Compuserve is daarmee in een lastig parket
verzeild geraakt. De dienst wil zelf ook niks
met porno te maken hebben, maar kan er
niets aan doen dat anderen, die daar anders
over denken, via de voordeur van Compuser
ve wel benaderd kunnen worden.
Nou is het probleem dat iedere gebruiker van
de diensten van Compuserve, of hij nou op
Noord- dan wel Zuidpool woont, in Ancho-
Dat riekt naar censuur, en een hele hoop
mensen maken zich daar bijzonder druk om.
Ik denk een beetje onnodig, of nog niet druk
genoeg, het is maar net hoe je er tegenaan
kijkt. Ikzelf zie de zin van censuur op het
web absoluut niet in. Als de in Duitsland
ingezette trend zich doorzet, dan kan de
overheid morgen de KPN en PTT net zo goed
Door Léon Krijnen
Reacties: E-mail: 100445.2062@compuserve.com
rage of in Sydney, hetzelfde menu voorge
schoteld krijgt als hij contact maakt. Op aan
dringen van de Duitse justitie heeft Compu
serve nu besloten om een aantal zogenaamde
newsgroups van dat menu te verwijderen.
Zoals daar zijn alt.sex.pedophilia en meer
van dat soort verderfelijke werk.
Ik zit er ook niet op te wachten, maar daar
gaat het hier even niet om. Compuserve kan
niet alleen voor Duitsers de deur dichtdoen,
dus nu is voor alle bijna vier miljoen leden
over de hele wereld de toegang tot de
gewraakte groepen afgesloten.
gaan verplichten om alle telefoongesprekken
af te gaan luisteren en alle post te gaan ope
nen. Dan heeft George Orwell twaalf jaar na
dato alsnog zijn gelijk gekregen en zijn we
met zijn allen overgeleverd aan Big Brother.
Ik maak me niet zo druk om die censuur,
omdat welke overheid dan ook er vanzelf wel
achterkomt dat het niet zal werken. Compu
serve zegt nu wel dat de toegang tot een aan
tal nieuwsgroepen is afgesloten, maar is dat
nu eigenlijk wel zo? Ik heb meer het idee dat
er ergens alleen een adressenbestand is ver
wijderd en dat het zoeken naar de nieuws-
moet ik mijn geheugen tegenspreken, de win
ter van 1945, de eerste barre die ik bewust
beleefde, staat weliswaar te boek als een
schaatswinter, maar wel een die niet als zeer
koud en zelfs niet als koud omschreven
wordt.
De sprookjes van mijn grootvader waren het
gevolg van het gebrek aan comfort dat de
koude kouder maakte en de ons nog onbeken
de chillfactor zijn geheimzinnig spel deed
spelen. Er waren nauwelijks huizen of gebou
wen met centrale verwarming. Er stonden
kachels of haarden in de huizen, de kantoren,
de scholen, die 's morgens opgestookt werden
of opnieuw moesten worden aangemaakt en
die 's avonds op een gloeiende restant cokes
of anthraciet de nacht moesten zien te overle
ven.
Er was al helemaal geen verwarming in de
slaapkamers. Dus kregen de ijsbloemen op de
ramen de kans te bloeien en was de eerste
ontmoeting met de nieuwe dag er een van hui
ver. Vanonder de dekens moest naar de
kachel of haard geraced worden om die te
reanimeren of een geheel nieuw leven in te
blazen. In de meeste huizen was geen warm
water, waren geen douches of baden, dus
moesten er ketels op het vuur om het wassen
enigszins te veraangenamen.
Naar school, kantoor of de fabriek werd gelo
pen of gefietst. Met oorwarmers op en kappen
groepen daardoor alleen maar wat meer tijd
en moeite kost, of zie ik dat verkeerd? Moet
ik nog eens even uitvogelen.
Bovendien: als die nieuwsgroepen echt niet
meer te raadplegen zijn dan zal er een nieu
we trend.onstaan, voor zover die zich al niet
ingezet heeft. Het is net als met de overlast
van druggebruikers. In Rotterdam hebben ze
daarom Perron Nul gesloten, met als gevolg
dat een andere wijk last van het gedonder
heeft gekregen.
Geen nieuwsgroepen over bestialiteiten
meer? Binnen de kortste keren zullen er op
het World Wide Web home-pages gepubli
ceerd worden die nut of onnut van de
gewraakte nieuwsgroepen hebben overgeno
men. Wat nu, zedenmeesters? Waar denkt u
de mankracht vandaan te houden om al die
miljoenen home-pages dagelijks na te vlooi
en op viezigheid? Gewoon afschaffen, dat
Web, en de telefoon, fax, radio en televisie
ook maar meteen de deur uit doen? Ik ben
benieuwd.
Ik heb nu nog te vaak het idee dat politici
maar wat roepen over Internet, World Wide
Web, en wat dies meer zij, zonder zich in de
nieuwe fenomenen te verdiepen. Het schijnt
te scoren, zeker in combinatie met die kin
derporno, dus vooruit maar, weer wat onzin
uitgebraakt. In de laatste jaren van de vorige
eeuw waren er ook genoeg lokale hotemeto
ten die de steun van het electoraat kregen als
ze riepen dat de aanleg van spoorbanen
tegengehouden moest worden omdat de koei-
aan de handvatten van de fietssturen. De
vrouwen liepen met moffen voor hun buik, uit
bont vervaardigde cylinders waarin de han
den werden gestoken. Bakkers, melk-, petro
leum- en schillenboeren die langs de huizen
kwamen, hadden een ander middel om hun
handen te warmen.;Ze sloegen ze, gestoken in
handschoenen waarvan de vingers waren
afgeknipt om wisselgeld te kunnen voelen,
met woeste gebaren in een ruim ritme tegen
de tegenovergestelde schouder terwijl ze in
eenzelfde cadans lichtjes door de knieën zak
ten. Wachtenden op bus of tram imiteerden
dat en stampten daarbij met de voeten.
Er waren nauwelijks auto's en als ze er al
waren dan hadden ze geen of nauwelijks ver
warming. Er werd na sneeuwval niet
gestrooid en dus hoopte de bijeengeveegde
sneeuw zich aan de randen van de trottoirs
op. Overal stonden sneeuwpoppen, sneeuw-
hutten en van sneeuw vervaardigde vestingen
waaruit de jeugd elkaar en passanten met
sneeuwballen bekogelde. Er waren op stoe
pen en straten glijbanen, waarop de jongens
en meisjes zich warm gleden en die argeloze
volwassenen soms de benen deden breken.
Het straatbeeld ademde kou. De bevroren
ruiten toonden de kou, die ons ook binnen,
buiten het bereik van de kachel, omringde.
Er gaan geen bakkers, melk-, petroleum- of
schillenboeren meer langs de deur met uit
zondering van de rijdende winkel van een
verwarmde auto. Sneeuw wordt wegge-
strooid, glijbanen verdwijnen onder een laag
zout. De verwarmingen loeien overal. En als
die lage, strakke, harde, venijnige wind zich
opmaakt om de schoolkinderen de les van
onbarmhartigheid te leren worden ze wegge
bracht in voorgewarmde auto's.
Het is daarom dat de strenge winters van mijn
grootvader zijn verdwenen.
en zich dood zouden schrikken van die voort
razende ijzeren monsters. Het zal dus uitein
delijk allemaal wel loslopen met die censuur,
denk ik. Laat maar even uitwaaien.
Resteert me tenslotte nog even de signature
van de week te vermelden. In normaal
Nederlands is dat een handtekening, maar
dat is het niet precies. In cyberspace is een
signature een kreet of tekeningentje waar
mee je een e-mailtje of een message in een
forum afsluit. Sommigen hebben daar een
speciaal programamaatje voor, dat uit een
voorraadje citaten een willekeurige pakt en
hem onder een berichtje prikt voordat het de
deur uitgaat. De aardigste deze week was
van Niêo Koolsbergen die hem weer van ene
Charlez Schultz geleend heeft: Don't worry
about the world coming to and end today. In
Australia it's already tomorrow.
Dat moet voor velen een rustgevend gevoel
zijn, dat de wereld in ieder geval vandaag
nooit meer kan vergaan, omdat het in Austr
alië al de volgende dag is. Als u dit leest zit ik
er daar, dus voor mij wordt dat een lelijk
probleem. Down Under is het nooit ergens
morgen, alleen maar gisteren, dus als het
fout gaat met de wereld, zijn we daar het eer
ste aan de beurt. Wees gerust, ik ben niet de
beroerdste. Als het fout gaat, laat ik dat
onmiddellijk weten met een message in
alt.world.eiid zodat u naar de maan kan
vluchten. Blijf dus maar hopen dat ook die
nieuwsgroep intussen niet afgesloten is door
de nieuwe calvinisten....
Hij is de laatste.
g eens kiezen: „Ik zou
