Allochtoon kind mist vaccinaties'
Molukkers verliezen met Manusama vaderfiguur
Ijszeilers in de luwte
Kinderen gratis,
volwassenen blij.
'Heenzenden gedetineerde is in strijd met wet'
Handgranaat per post
06-07 89
DE STEM
BINNENLAND
A3
Turken en Marokkanen profiteren volgens TNO onvoldoende van preventieve zuigelingenzorg
'Overlijden van Manusama is groot verlies'
I leyelu
Zeven deelnemers Handen
Vast in Arnhem geven op
Griep-epidemie
duurt voort
bel gratis
[MBER 1995 A2
ïttanmë en Ierland-
naar minder koud
J in het algemeen veel
|g en een toenemende
Tegen, sneeuw of ijzei
Jorden een aantrekken
Inwind. Maxima z0n-
B 3 graden in oost-
Bd tot 10 in zuidwest-
In zuidwest-Engeland
•n Luxemburg: Dooi-
fcet veel bewolking
leeuw of ijzel. Aanvan
gen koude oostelijke
faterdag nog lichte
Bondag enige graden
len Midden-Frankrijk:
Jg naar zachter weer
tijd tot tijd regen
in het noorden nog
i op ijzel. Middagtem-
rond 10 graden,
in het noordoosten
luidend kouder,
lankrijk: Zachter weer
I bewolking en op beide
llaatselijk regen, moge-
ji onweer. In het zuid-
lan veel neerslag vallen,
[temperatuur rond 14
zaterdag met name
yon nog aanmerkelijk
11: Aanhoudend onbe-
met vooral zaterdag
v flink wat regen. Ook
j onweer. Aan de west-
In tijd tot tijd veel wind.
^temperatuur rond 16
Wisselvallig met tame-
II bewolking van tijd tot
legen, misschien met
r. Vooral in de westelijke
bnieuw hier en daar veel
Jg. Langs de costa's in
liden en oosten zondag
ijk wat zon. Tamelijk
bind. Maxima aan de
tussen 16 en 21 graden,
ische Eilanden: Perioden
pn, in het noorden ook
wolkenvelden. Overwe-
droog. Middagtempera-
bnd 23 graden.
•ca en Ibiza: Half tot
I bewolkt en vooral zater-
fns op enkele buien, mis-
met onweer. Zaterdag
^el wind. Maxima onge-
1 graden.
I Zaterdag in het midden
Iden enkele opklaringen.
veel bewolking en van
t tijd buiige regen, vooral
bergen in het noorden
v. Met name zondag kan
1 neerslag vallen. Maxima
|graden in het noorden tot
17 op Sicilië.
lenland en Kreta: Licht
Jvallig weer met af en toe
naar ook kans op wat
Rond Rhodos veel meer
Jking en meer regen.
Jl rond de Egeische Zee
|veel wind. Middagtempe-
van 7 graden in het
Ben tot 16 langs de Griek-
pstkust; maxima op Kreta
114 graden.
pnrijk: Zaterdag eerst
|op enkele opklaringen en
vegend droog. Daarna
Ibewolking en grote kans
^eeuw. Middagtemperatu-
ussen -2 en -6 graden.
ZATERDAG 30 DECEMBER 1995
ram:
uiver-Fuiver
moede-Oedeem
taan-Naaste
baard-Daarby
graaf-Agrafe
laden-Nadeel
malen-Talmen
katje-Jacket
klaar-Elkaar ««mips
Sarah-Sahara FONDANTJE*
Den Haag (anp) - Het wegens
cellentekort voortijdig heen
zenden van gedetineerden die
in huizen van bewaring hun
straf uitzitten, is in strijd met
de wet.
In feite komt het erop neer dat
een vonnis van de rechter niet
wordt uitgevoerd, en dat is
onaanvaardbaar." Dat vindt
oud-minister van Justitie Kort
hals Altes.
Korthals Altes, die momenteel de
I vvD-fractie in de Eerste Kamer
leidt, was voorzitter van de com
missie die in opdracht van minis
ter Sorgdrager van Justitie
onderzocht welke alternatieven
er zijn voor vrijheidstraffen.
Al in dat rapport, in augustus van
dit jaar uitgebracht, wraakte de
commissie de praktijk van het
voortijdig heenzenden van zoge
noemde 'afgestraften'. Maar die
kritiek bleef toen tot verbazing
van Korthals Altes onopgemerkt.
De betreffende regeling is eind
1993 onder verantwoordelijkheid
van de toenmalige CDA-minister
Hirsch Ballin ingevoerd.
Ze komt erop neer dat een gedeti
neerde in een huis van bewaring
wordt ontslagen als hij driekwart
van zijn gevangenisstraf heeft
uitgezeten.
De regeling beoogt in huizen van
bewaring capaciteit vrij te maken
om verdachten van zware delic
ten in preventieve hechtenis te
kunnen nemen.
Dat gebeurt dan door 'lichtere'
gevallen die al een groot deel van
hun straf erop hebben zitten eer
der naar huis te sturen.
Uit eerder gepubliceerde cijfers
van justitie blijkt dat vorig jaar
in totaal 1293 gevangenen, vol
gens de commissie-Korthals
Altes via 'de achterdeur', door de
regeling eerder naar huis konden.
Over de eerste drie kwartalen van
dit jaar ging het om 991 mensen.
Deze vorm van strafverminde
ring komt bovenop de wel in de
wet vastgelegde regeling dat een
veroordeelde bij goed gedrag kan
vrijkomen nadat hij tweederde
van zijn straf heeft uitgezeten.
Rechters kunnen bij het opleggen
van de strafmaat rekening hou
den metdeze regeling. Maar door
dat een wettelijke basis voor het
heenzenden van gedetineerden
wegens cellentekort ontbreekt,
wordt het zicht van de rechters
op de uitvoering van hun vonnis
volgens Korthals Altes vertroe
beld
„Het is een buitenwettelijke
regeling en dus is deze praktijk in
strijd met de wet. Als je al zoiets
wil dan moet dat in de wet wor
den geregeld," aldus Korthals
Altes gisteren.
Het bestaan van deze praktijk
betekent volgens hem ook dat het
cellentekort in werkelijkheid
groter is, dan verondersteld.
Hij vindt dat Sorgdrager met een
wettelijke regeling moet komen,
maar hij acht de kans niet groot
dat zo'n wetsvoorstel door het
parlement komt.
„Ik ben als kamerlid geneigd
tegen zo'n voorstel te zijn," zei
hij.
De commissie-Korthals Altes
concludeerde in haar rapport dat
er nauwelijks redelijke alterna
tieven zijn voor gevangenisstraf
fen en dat het aantal cellen fors
moet worden uitgebreid.
Sorgdrager toonde zich destijds
terleurgesteld over het rapport.
Ze vond de conclusies van de
commissie van 'weinig creativi
teit' getuigen.
Korthals Altes foto dijkstra
l
Utrecht (anp) - Allochtone kinderen profiteren onvoldoende
van de Nederlandse preventieve zuigelingenzorg. Vitaminege-
bruik is bij buitenlandse kinderen onaanvaardbaar laag en ook
de vaccinaties laten te wensen over. Verder is van de allochtone
moeders 22 procent-niet tegen rode hond ingeënt, terwijl de
helft niet wist of zij al dan niet gevaccineerd waren.
Dit blijkt uit een onderzoek door
TNO Preventie en Gezondheid in
Leiden, dat gisteren is gepubli
ceerd in het Nederlands Tijd
schrift voor Geneeskunde
(NTVG). De onderzoekers stellen
dat hun enquête beperkt van
omvang was, en dat dringend
breder en diepgaander onderzoek
nodig is, waarin de resultaten
kunnen worden vergeleken met
Nederlandse kinderen. Deson
danks vinden ze dat nu al maat
regelen moeten worden genomen.
Kinderen van Turkse en Marok
kaanse ouders behoren tot de
twee grootste groepen allochtone
kinderen in Nederland en zijn
daarom geselecteerd voor het
onderzoek. Daarnaast is om
praktische redenen gekozen voor
Chinese en Vietnamese ouders.
Die vier groepen buitenlandse
ouders zijn namelijk de enige die
zogenaamde tweetalige babyboe
ken hebben gekregen. De baby
boeken gebruikt het consultatie
bureau als communicatie- en
registratiemiddel.
Ten minste 17 procent van de
borstgevoede kinderen kreeg de
eerste drie maanden geen aanvul
lende vitamine K, wat wel gead
viseerd wordt aan moeders die
hun kind borstvoeding geven.
Achttien procent van de ouders
wist niet of zij vitamine K had
den gegeven. Een belangrijk deel
van hen is van Marokkaanse
afkomst.
Ook het gebruik van vitamine A-
D kan bij alle buitenlandse groe
pen worden verbeterd. Die vita
mines krijgen Marokkaanse kin
deren juist weer het meest, en de
Vietnamese baby's en peuters het
minst.
Turkse, Vietnamese en Chinese
kinderen worden ongeveer even
goed ingeënt tegen DKTP (difte
rie, kinkhoest, tetanus en polio)
als Nederlandse kinderen. Bij
Marokkaanse kinderen was het
percentage veel lager: één op de
vijf Marokkaanse kinderen heeft
de DKTP-prikken niet gehad.
De BCG-vaccinatie (tegen tuber
culose) blijft bij Vietnamese kin
deren het vaakst achterwege. Dat
komt vooral omdat alleen die
kinderen een BCG-inenting krij
gen van wie redelijkerwijs wordt
aangenomen dat zij een bezoek
brengen aan het land van her
komst. Volgens dat advies is het
aantal inentingen bij Turkse en
Marokkaanse kinderen te weinig.
Uit het TNO-onderzoek bleek
niet waarom de inentingen bij die
groepen allochtone kinderen
lager is.
Veel buitenlandse moeders wis
ten niet of zij ingeënt waren
tegen rode hond, of hadden de
vaccinatie niet gehad., Slechts 27
procent wist zeker ingeënt te zijn.
Rode hond tijdens de zwanger
schap kan afwijkingen bij de
baby veroorzaken.
TNO adviseert het vitaminege-
bruik te bevorderen en de vacci
naties beter te controleren.
Het ijs is dik genoeg en er straalt een heerlijk winterzonnetje. Alleen de wind ontbreekt. Toch ston
den gisteren op het Gouwmeer bij Monnikendam zo'n vijftien ijszeilers klaar met hun boten. Ze geno
ten van het winterweer, maar van ijszeilen kwam niet veel. foto anp
Door Ivo Postma
TOEN HIJ op 11 september
1953 in Nederland aankwam,
werd hem weliswaar politiek
j asiel verleend, maar werd hij
j tevens behandeld als een
staatsgevaarlijke terrorist.
I Het was vier jaar na de souve-
reiniteitsoverdracht en de
Nederlandse regering wilde
zich niet meer de vingers
branden aan de Molukse
kwestie die nu een binnen
landse Indonesische kwestie
I was.
fohan Alvarez Manusama, minis
ter van Defensie van de niet
erkende Republiek der Zuid-
Molukken (RMS), kreeg een
spreekverbod opgelegd. De rege-
ring dreigde hem met verbanning
naarTexel(!) als hij zich daar niet
aan zou houden.
l'an de wijze, minzame en
Waagde Manusama, die hier de
kost verdiende als wiskundele-
raar, hebben de Nederlandse
autoriteiten nooit veel last onder
ronden. Ook niet nadat hij in
1966 de door Indonesië geëxecu
teerde Soumokil was opgevolgd
als president in ballingschap.
De 26.000 Molukkers die hem in
"at jaar in Assen uitriepen tot
kun president, moeten verwacht
kebben dat deze invriendelijke
raderfiguur in staat was hun ide
aal te verwezenlijken. Hij is het
"togelijk zelf ook vast van plan
geweest. Maar Manusama was
'ovens een realist. Het gebruik
'an geweld was niet zijn manier
ek hij wist dat hij het niet moest
rerbruien in Nederland, het land
Waar hij wilde blijven zolang hij
terug kon naar Maluku Sela
tan.
Manusama heeft altijd zijn best
SWaan om behalve strijder voor
kat Molukse onafhankelijkheids-
ueaal een loyaal burger van
«Ierland te zijn. In de reactie
an de Nederlandse regering op
')n dood gisteren klonk dan ook
0n spoor van dankbaarheid
floor.
1 ^et kabinet betuigde zijn
I esPec' voor de wijze waarop de
eer Manusama gedurende vele
ren de gevoelens van de Moluk-
gemeenschap heeft vertolkt',
i eJl Molukse zijde werd gisteren
er ook gewezen op Manusa-
1 s blunders' op een cruciaal
■noment.
Jr r
J. Manusama te midden van zijn geüniformeerde lijfwachten tijdens de herdenking van de Repu
bliek der Zuid-Molukken in 1992. foto anp
Het was de tweede generatie - de
meestal in Nederland geboren
jongere Zuidmolukkers - die de
Nederlandse samenleving in de
jaren zeventig duidelijk maakte
hoe diep het vrijheidsideaal zat
en hoe groot de frustraties in de
Molukse gemeenschap waren.
De gijzelingsacties en de treinka
pingen waren gewelddadige
gebeurtenissen die de verhoudin
gen tussen de Molukse gemeen
schap en de Nederlandse samen
leving op scherp stelden. Maar ze
brachten deze verhoudingen ook
in beweging en daar was Manu
sama met zijn geweldloosheid,
bedachtzame uitspraken en
diplomatieke bewegingen nooit
toe in staat geweest.
Iets waar hij jarenlang vergeefs
om had gevraagd, werd ineens
werkelijkheid: een gesprek met
de Nederlandse regering. Den
Haag luisterde naar wat de presi
dent in ballingschap van de niet
erkende republiek haar te zeggen
had. De vreedzame Manusama
van zijn kant was bereid achter
de bloedige feiten aan te lopen en
in de gewijzigde omstandigheden
zijn rol te blijven spelen als leider
van een volk dat zich nog steeds
in ballingschap voelde.
De episode van de treinkapingen
en de gijzelingen was pijnlijk en
vernederend geweest voor Manu
sama. Hij wilde praten met de
jongens die in 1975 bij Wijstër de
intercity van Groningen naar
Amsterdam hadden gekaapt.
Maar de jongens wilden niet met
hem praten. Ze hadden hun
geweren op hem gericht toen hij
binnenkwam en er had een moei
zaam gesprek plaats zonder
resultaat.
Later volgde nog een treinka
ping, bij De Punt, die samenviel
met de gijzeling van een kleuter
klas in Bovensmilde. Manusama
Van onze verslaggever
Breda - „Het overlijden van onze geliefde
president betekent een groot verlies." Zo
reageert Jozef Paskoal, voorzitter van de
Molukse Wijkraad in Breda, op het overlij
den van ir. Manusama.
Meteen toen hij gistermorgen van het overlijden
hoorde gaf hij opdracht om de Molukse vlag half
stok te hangen bij het buurthuis van de Molukse
gemeenschap. Hij zette zich ook aan een rond
schrijven voor de Molukse gemeenschap van Bre
da, die volgens Paskoal ongeveer 1150 personen
groot is. In dat rondschrijven memoreert Paskoal
de grote verdiensten van Manusama.
Drie weken geleden ontmoetten Paskoal en
Manusama elkaar nog, tijdens een congres in
Bemmel: „En we hebben toen nog behoorlijk in de
clinch gelegen. Ik wil stoppen als voorzitter van
de Bredase wijkraad. Ik ben ook al 71 jaar. Maar
Manusama verbood mij dat min of meer. Ik moest
doorgaan en hij heeft me nog aangegeven hoe.
Toevallig heb ik eergisteren pas de foto's gekre
gen van onze ontmoeting in Bemmel. En nu is hij
dood. Een groot verlies." Volgens de heer Paskoal
is nog niet duidelijk of ook in Breda een rouw
dienst zal worden gehouden: „Het is allemaal nog
zo vers. Daar moet nog over gesproken worden."
|njdo 'smq ueA dot 'shi33j_uaJ°'g
dacht dat al die acties niet zozeer
tegen Nederland als wel tegen
hem waren gericht, omdat hij te
weinig van Nederland gedaan
zou hebben gekregen.
In Het Parool verdedigde Manu
sama zich jaren later nog tegen
de beschuldiging dat hij zijn
eigen jongens had laten vallen.
„Dat was natuurlijk niet zo. Ik
had wel degelijk met ze te doen.
Maar die actie keurde ik af. Ter
wijl de Molukse gemeenschap de
neiging heeft alles wat er onder
nomen wordt, goed te praten.
Blindelings solidair te zijn, die
eigenschap heb ik niet. Die jon
gens hebben zich opgeofferd op
een verkeerde manier." Elias
Rinsampessy, thans directeur van
de Molukse welzijnsstichting
Muhabbat, onderhield destijds
nauw contact met de treinkapers
en de geradicaliseerde Molukse
jongeren. Hij noemt het nog
steeds een blunder van Manusa
ma dat hij destijds verklaarde:
„Dat zijn mijn jongens niet."
Rinsampessy spreekt desondanks
waardering uit voor de figuur
Manusama. Hij vergelijkt hem
met 'de populist' dominee Metia-
ry, de voorzitter van de eenheids
partij Badan Persatuan, die hij
vanwege zijn bezielende optre
den beschouwt als 'de eigenlijke
leider van de Molukse gemeen
schap'. Manusama is volgens
Rinsampessy 'meer een intellec
tueel leider, een formele persoon
lijkheid, niet zozeer een man
onder het volk, maar desondanks
iemand die veel respect genoot,
ook onder de gewone Molukkers.
Je kunt het met Manusama
oneens zijn, maar hij zette altijd
duidelijk de lijnen uit'.
Frans Tutuhatunewa, de huisarts
die Manusama in 1993 is opge
volgd, zegt met het overlijden van
zijn voorganger 'een vaderfiguur'
te hebben verloren. „Hij was mijn
raadsman, mijn allereerste advi
seur. Ik hoop het heilig inzicht te
hebben waarover hij beschikte."
Tutuhatunewa zei in een inter
view met De Gelderlander twee
jaar geleden: „Wij Zuidmoluk
kers kunnen niet anders dan naar
de RMS streven. Je weet dat je
daar vandaan komt en daar
thuishoort. Het is een diep geloof
dat in je ziel is gebrand." Volgens
hem heeft Manusama aan dat
besef „niet een klein steentje,
maar een heel grote kei bijgedra
gen."
MS V?
Knijpt u hem al voor het nieuwe lik-op-stukbelèid? Ik
wel, want het betekent dat je in deze samenleving
meteen kunt worden aangesproken op je daden en dat
waren we- al een tijdje niet meer gewoon. Het zal wen
nen zijn in '96.
A
Brengt het volgend jaar ons ook het nul-op-rekestbeleid,
waarmee zeurende boeren, politie-agenten en andere
overlast bezorgende demonstranten met lege handen
huiswaarts kunnen worden gestuurd?
Wordt het in '96 ook geen tijd voor een daad-bij-het-
woordbeleid? Als al die voornemens nou eens daad
werkelijk uitgevoerd worden, zou het dan misschien
iets kunnen worden?
Of wordt het toch weer lik-mijn-vestbeleid en zullen er
allerlei parlementaire enquêtes nodig zijn om dat
bespuugde vestje opnieuw recht te breien?
Het slik-of-stikbeleid zal het komende jaar ongetwij
feld alleen maar heviger worden en misschien hebben
we ook wel behoefte aan een sta-of-ik-schietbeleid, al
was het alleen maar om toenemend oog-om-ooggedrag
te ondervangen.
Gelukkig is 1996 een schrikkeljaar en hebben we een dag
meer om er iets van te maken. Ik wens u daarbij veel wijs
heid toe.
MERIJN
Wedstrijd in vrieskou om nieuwe auto
Arnhem (anp) - Het autospel Handen Vast in Arnhem heeft in
de nacht van donderdag op vrijdag de eerste slachtoffers geëist.
Het merendeel van de deelnemers bleek echter bestand tegen de
ijzige kou.
Slechts zeven deelnemers lieten
de auto op de Korenmarkt los.
Dertien deelnemers strijden ver
der tegen kou en slaap. Zij heb
ben nog steeds hun hand op het
voertuig. „Dat is boven verwach
ting. We hadden op tien doorzet
ters gerekend," aldus Kees van
Maren van de organisatie Han
den Vast, 'zeker met deze kou'.
Deelnemers aan de actie legden
1000 gulden in om een auto te
winnen. Degene die het voertuig
het langst vasthoudt, mag hem
meenemen. Instituut 's Koonings
Jagt organiseerde het spel om een
draaimolen te kunnen kopen voor
zijn geestelijk gehandicapte
bewoners.
De deelnemers hebben elkaar de
nacht doorgeholpen door te zin
gen en elkaar grappen te vertel
len. „Maar nu is de vrolijkheid er
Groningen (anp) - Een onbekende heeft per post een hand
granaat uit de Tweede Wereldoorlog naar de Groningse
politie gestuurd. Het explosief, zonder ontstekingsmecha
nisme maar met springlading, zat in een envelop waarop
het adres van de politie stond met de toevoeging EOD
(Explosieven Opruimings Dienst).
Een medewerker van de post- den met de oplettendheid van
kamer op het hoofdbureau van
politie in Groningen sloeg don
derdag direct na het openen
van het poststuk groot alarm.
De granaat werd opgeborgen in
een speciale kelder op het poli
tiebureau en de EOD werd
ingeschakeld.
PTT Post had de uitzonderlijk
dikke enveloppe wel opge
merkt bij het lichten van de
brievenbus in Groningen. Het
poststuk lag namelijk op de
grond omdat de gleuf van de
brievenbus niet berekend is op
zo'n omvangrijk poststuk.
De onbekende afzender had
kennelijk geen rekening gehou-
de medewerker van de posterij
en, want bij de middagpost zat
weer een anonieme brief, dit
maal met de mededeling dat er
bij de brievenbus aan de Ant-
werpenweg een envelop met
een handgranaat zou liggen. De
EOD had zich toen echter al
lang over het explosief ont
fermd.
De politie vermoedt dat de
afzender de granaat gevonden
heeft en niet wist waar hij of zij
er mee heen moest. „Je moet
ons gewoon bellen, dan sturen
wij er experts op af," aldus een
woordvoerder. „Dit is niet de
bedoeling.
wel een beetje af," meldde Van
Maren gistermorgen. „De overge
bleven dertien staan elkaar weg
te kijken."
De kou was intens. Familieleden
en vrienden stonden te verkleu
men. Om het uur mochten de
deelnemers tien minuten 'vrij' en
werden ze aangemoedigd en ver
zorgd.
Botterdam (anp) - De griep
epidemie zet nog even door.
Het Nationaal Influenzacen-
trum in Rotterdam consta
teerde in deze week een lichte
stijging van het aantal gemel
de griepgevallen per 10.000
inwoners.
Dat was tegen de verwachting in,
omdat een griepepidemie in
december doorgaans voor de
kerstdagen over het hoogtepunt
heen is.
Het Influenzacentrum heeft nog
geen gegevens beschikbaar over
de cijfers na de kerstdagen, maar
denkt dat er niet opnieuw een
stijging te zien zal zijn.
Van een epidemie is sprake als 50
of meer mensen per 10.000 inwo
ners griep hebben. Officieel telt
het centrum alleen de gevallen
van mensen bij wie de huisarts
heeft geconstateerd dat zij griep
hebben. Voor het vaststellen van
een epidemie neemt het centrum
echter een ruime marge, omdat
de meeste mensen voor griep niet
naar de huisarts gaan, maar zelf
de diagnose stellen en onder de
wol kruipen.
Ruim vijf weken geleden hadden
vijf op de 10.000 mensen griep,
drie weken geleden waren het er
zestien, vorige week dertig en nu
ruim dertig.
'WfSÊm
Daarom zijn van 1 januari t/m
4 april kinderen gratis*.
Bijvoorbeeld als een volwassene
een hotelovernachting met ontbijt,
en twee dagen entree voor het
park boekt v.a. f 155,- p.p mag
een kind gratis van dezelfde
voorzieningen gebruik maken.
Dat brengt uw en hun dromen
een stuk dichterbij. Ga voor een
brochure of reserveringen naar
uw reisburo of
(ADVERTENTIE)
Kinderen gratis' aanbieding geldt voor alle elementen die een volwassene van te voren reserveert en betaalt en dient bij het
reserveren te worden aangevraagd. Maximaal één kind van 3 t/m 11 jaar gratis per betalende volwassene.
Prijzen in guldens zijn uitsluitend ter referentie en worden berekend vanuit Franse francs (485FF).
De in het voorbeeld genoemde prijzen zijn gebaseerd op 2 betalende volwassenen per kamer
in hotel Santé Fe en zijn afhankelijk van de dag van aankomst.
