DE STEM
Groei bedrijfsleven zet door
ansen bv.
Veel wijsheid in 1996
Wegenwacht werkt
op 'oorlogssterkte'
Vuurwerk mag prettig en verstandig knetteren
'Veel mensen weten niet dat je schapen kunt melken
Uit jaarlijkse Enquête Regionale Bedrijfsontwikkeling blijkt:
Bedrijfsleven verwacht
toename werkgelegenheid
43ste Matthaus Passion
Aardenburg als vanouds
PERSONEEL
Drie Axelaars
aangehouden
voor diefstal
van blokhutten
bij Gilzer bedrijf
STREEKGERICHT
Handenvol werk door vrieskou
Om 12 uur wel
10 cijfers draaien!
Bellen? Even tot (lo) tellen. flFOIlUl'jW
nat probleem lost u hot beste
o? met een ..Klemt,e m de
|?em immers met minstens
?»r van de yt.en Stemlezers
«n lezeressen die speciaal
Belangstelling hebben voor
KiBintles'-rubriek
PeTsoneel gevraagd ligt het
voor de hand. dat er snel en
veel reacties komen.
Zeeland
-n
ZATERDAG 30 DECEMBER 1995 DEEL1
Van onze verslaggever
Terneuzen - Het Zeeuws-Vlaamse bedrijfsleven zet het
vorig jaar ingezette economisch herstel voort. De omzet
van het totale Zeeuws-Vlaamse bedrijfsleven groeide met
4,4 procent van 11,7 miljard naar 12,2 miljard gulden.
Landelijk was de gemiddelde groei 4 procent. De werkge
legenheid steeg met 1,6 procent.
Deze resultaten blijken uit de
jaarlijkse Enquête Regionale
Bedrijfsontwikkeling (ERBO)
■van de beide Kamers van Koop
handel in Zeeland. Aan de enquê
te deden zo'n 2500 bedrijven in
Zeeland mee.
Nagenoeg alle sectoren dragen
bij aan de groei. Alleen de bouw
nijverheid bleef achter. Volgens
R. Lucas van de Kamer van
Koophandel in Terneuzen heeft
de bouw te lijden van de concur
rentie vanuit België. „Deze
bedrijfstak heeft het toch al niet
gemakkelijk. Er wordt minder
gebouwd."
„Kijk alleen maar naar woning
bouwverenigingen, waar veel
minder omgaat dan vroeger. Hier
in de grensstreek heeft de bouw
het extra moeilijk. Belgische
bouwbedrijven kunnen hier veel
gemakkelijker aan de slag dan
andersom. De scherpe concurren
tie is mede debet aan de vermin
derde groei."
Meer investeringen
Bedrijven investeren ook meer.
Met name in de visserij (plus 200
procent) en de detailhandel (plus
36 procent) is flink met de geld
buidel gerammeld. De industrie
loopt daar bij achter.
De hoge percentages in de visserij
kunnen een vertekend beeld
geven, omdat het om een relatief
kleine bedrijfstak gaat. Als daar
een boot wordt vernieuwd, geeft
dat in percentages uitgedrukt
meteen een sterke stijging van
het investeringsniveau aan, zo
licht Lucas toe.
De detailhandel doet het met een
groei van 36 procent goed en
scoort daarmee hoger dan het
landelijk gemiddelde. „De detail
handel investeert fors. Je ziet het
om je heen gebeuren."
Het achterblijven van investerin
gen in de industriële sector heeft
volgens Lucas te maken met het
Van onze verslaggever
Gilze/Axel - Het politieteam
Gilze en Rijen van de Regio
politie Midden- en West-Bra
bant heeft een spectaculaire
diefstal van zestig blokhutten
bij een bedrijf in Gilze opge
lost.
Tussen 11 november en gisteren
werden in totaal zeven aanhou
dingen verricht: drie mannen uit
Axel van 32, 34 en 44 jaar oud,
een 24-jarige man uit Bergen op
Zoom en drie Tilburgers van
respectievelijk 23, 38 en 57 jaar.
Zestig
In de nacht van 28 oktober wer
den er in totaal zestig blokhutten
gestolen bij een produktiebedrijf
in Gilze. De totale inkoopwaarde:
ongeveer 135.000.
Ze werden vervoerd door trek
kers en vier opleggers. De trek
kers hadden de dieven zelf mee
gebracht, de opleggers werden in
de omgeving van het betreffende
produktiebedrijf gestolen.
Het onderzoeksteam heeft de
totale buit teruggevonden op
diverse plaatsen in Zeeland en
België en inmiddels terugbezorgd
oij de rechtmatige eigenaren.
Werknemer
Onderzoek wees uit dat één van
de verdachten werknemer was bij
net gedupeerde bedrijf.
Voorgeleiding voor de rechter
commissaris heeft inmiddels
geleid tot zeven processen-ver
raai, waarvoor de verdachten
zich te zijner tijd bij de rechter
zullen moeten verantwoorden.
eenzijdige karakter, veel basi-
schemie en basismetaal, van de
industrie.
Prijsstijgingen
„Het grote exportaandeel in de
omzet van de Zeeuws-Vlaamse
industrie (73 procent tegen lan
delijk 45 procent) betekent dat de
invloed van de internationale
markten voor Zeeuws-Vlaande
ren relatief sterk doorwerkt. De
chemie heeft te kampen met forse
prijsstijgingen, onder andere als
gevolg van hogere grondstofprij-
zen, en een omzet gemeten in gul
dens tegen een lagere dollar
koers. Het niveau is nog steeds
goed, maar de investeringen trek
ken minder aan dan we in het
.verleden gewend waren. Als er
geïnvesteerd wordt, zie je dat
gebeuren bij de kleinere bedrij
ven."
De bedrijfsresultaten zijn in 1995
in het algemeen verbeterd. In
1993 was het percentage van de
werknemers dat werkte bij
bedrijven met een positief netto
bedrijfsresultaat gedaald tot zo'n
70 proeent. In 1994 was daar al
een verbetering te zien..Ruim 87
procent van de werknemers
werkte bij een winstgevend
bedrijf. Voor 1995 ligt dit cijfer
naar verwachting op 90 procent.
Minder optimistisch
De vooruitzichten voor volgend
jaar zijn weliswaar hoopgevend,
maar uit de ERBO-enquête blijkt
overduidelijk dat bedrijven in
Zeeuws-Vlaanderen minder opti
mistisch zijn dan collegabedrij-
ven elders in Nederland. Het per
centage bedrijven dat in 1996 een
toename van de omzet denkt te
halen, blijft steken op 26 procent
tegen landelijk 33 procent. Het
aandeel van de bedrijven dat
voor 1996 in de rode cijfers denkt
te belanden, daalt van 12 procent
in 1995 naar 8 procent in 1996.
De verkoop van vuurwerk is, zoals hier in Hulst, in volle gang..
Van onze correspondente
Hulst - Je bent een rund als je met vuur
werk stunt, de slogan doet het ook dit
jaar weer prima. De veiligheidseisen
worden steeds strenger, vuurwerk is ten
slotte explosief speelgoed waar men beter
verstandig mee omgaat.
Dit jaar is er een aantal vuurwerkverkopers
dat samenwerkt met het bureau Halt Neder
land. Natuurlijk willen ze zoveel mogelijk
knallers en siervuurwerk verkopen, maar dan
wel gecontroleerd en met de nodige tips en
waarschuwingen.
In Hulst is er dit jaar minder concurrentie van
de verkoop in het Waasland. „Het vuurwerk
is daar niet altijd gekeurd en de ongelukken
van de laatste jaren hebben de consument
toch wat voorzichtiger gemaakt. Ik geef elke
koper in mijn zaak een Vuurweïkkrant vaii
Halt Nederland mee," laat een van jie erken
de verkopers weten.
Directrice van Hees van Halt Nederland
beaamt dat er dit jaar verschillende winkels
zijn die de affiches ophangen met de bekende
slogan. „We hebben vooral in dèpandstad en
in een enkele zaak in Zeelafid'feen pakket
kranten bezorgd. Die worden uitgedeeld.
Hopelijk sorteert het effect."
EEN hobby die aardig
uit de klauwen is gelo
pen. Zo noemt Ineke
Kostense-Faas uit Bier
vliet het maken van
schapekaas, waar ze
sinds 1985 mee bezig is.
De kleinschalige schape-
kaas-makerij is geves
tigd aan de Lange Bette-
weg in de Elisabethpol-
der. Het bedrijf startte
vijftien jaar geleden met
5 melkschapen. Nu wor
den er 25 schapen
machinaal gemolken met
een totale kaasproduktie
van duizend kilo per
jaar. „Je moet enorm
fanatiek zijn. Anders
hou je het niet vol. Ik
doe het melken en het
maken van kaas hele
maal alleen. Het is een
eenvrouwsbedrij fje."
Door Frank van Cooten
HET oude kippenhok doet
dienst als kaasmakerij. Naast de
kaasmakerij staat de schuur
waar de schapen worden gemol
ken. De kaasmakerij is nu buiten
bedrijf omdat de melkperiode
loopt van april tot en met okto
ber. De melkschapen lammeren
na een draagtijd van 145 dagen
namelijk in februari en maart.
En dan kan er niet gemolken
worden.
„De mensen die er echt van moe
ten leven, beginnen eerder met
melken. Maar dat is voor mij
niet zo'n noodzaak. Vandaar dat
ik wat langer wacht," zegt Ineke
Kostense terwijl ze haar bedrijf-
Schapenhoudster Ineke Kostense-Faas uit Biervliet doet het melken van de schapen en het
maken van de kaas helemaal alleen. foto wim kooyman
je laat zien.
Als het melkseizoen eenmaal is
aangebroken, gaat Ineke Kos
tense de stal in om de schapen
twee keer per dag te melken. Om
de dag wordt van de melk kaas
gemaakt. „Dat is best een hele
klus. Het melken neemt onge
veer twee keer anderhalf uur in
beslag. Ik ben totaal ongeveer
tien uur per dag met het bedrijf
bezig. Dat is inclusief het staan
op braderieën, evenementen en
het houden van excursies op het
bedrijf. Want ik ben ook
nadrukkelijk met platteland-
stoerisme bezig. Zo heb ik tij
dens het seizoen iedere zaterdag
zestig mensen op het erf. Ik laat
ze de melkstal zien en laat zien
hoe kaas wordt gemaakt. Uiter
aard laat ik ze ook kaas proeven.
Dat is echt heel leuk om te doen.
Veel mensen weten immers niet
dat schapen gemolken kunnen
worden."
Schapekaas is volgens Ineke
Kostense nog vrij onbekend. „Ik
moet ontzettend mijn best doen
om dit produkt meer bekendheid
te geven. Er is ook een heleboel
slechte schapekaas op de markt.
Zonder keurmerk. En dat is
natuurlijk hele slechtë reclame."
Ineke Kostense is er best trots op
dat haar kaas het keurmerk mag
dragen. Ze is namelijk aangeslo
ten bij een coöperatie met nog
zeven andere bedrijven in
Nederland. De leden van deze
coöperatie mogen het keurmerk
voeren. Hiermee voldoet de kaas
aan een aantal strenge eisen. Het
keurmerk wordt afgegeven door
het Zuivelbureau. „Ik leg de
kaas op braderieën vaak onder
steboven zodat de mensen het
keurmerk kunnen zien."
De kaasmakerij wordt tevens
regelmatig gecontroleerd door
het Centraal Orgaan voor Kwa
liteitsaangelegenheden in de
Zuivel (COKZ). „Eens in de zes
weken wordt een monster geno
men van een kaas van tien dagen
oud. Er wordt gekeken naar de
eisen waaraan de kaas moet vol
doen. Afgekeurde kaas mag niet
worden verkocht. Van afgekeur
de kaas wordt smeerkaas
gemaakt. Veel mensen weten dat
niet."
Ineke Kostense verkoopt haar
kaas aan winkels, op braderieën
en tijdens evenementen. Ook
komen mensen aan huis. „Kijk,
de grote jongens zijn verplicht
hun kaas aan de coöperatie te
leveren. Dan zijn ze verzekerd
van een stuk afzet. Ik ga zelf met
mijn kaas de boer op. Dat is best
een moeizaam proces. Vooral
vanwege die onbekendheid. Je
moet daarom niet met je armen
over elkaar afwachten totdat de
klanten komen. Het werk op
zich en het bezig zijn met de
schapen geeft in ieder geval een
enorme voldoening."
Naast de verkoop van schape
kaas heeft ze dit jaar een con
tract afgesloten met een bedrijf
uit het buitenland voor de afna
me van lammeren. „In het bui
tenland is veel vraag naar mel
klammeren. Daarnaast heeft het
Zeeuwse melkschaap een goede
naam. Dat is na te gaan aan de
hand van de melklijsten, die we
voor ieder schaap bijhouden. Ik
kan nu in ieder geval gerust zeg
gen dat mijn hobby aardig uit de
hand is gelopen. Maar ja, de kin
deren zijn de deur uit en dan
moet je toch wat doen."
inlays steunzolen
rthopedisch schoentechnikus
bekroond in duitsland en amerika
Desgewenst komen wij bij u thuis voor bet opmeten en het passen. m
teteringsedijk 60 breda 076-5148168/5223475 fax 5200729
(advertenties)
Bestuur, directie, medewerkers, docenten, studenten
-Kka Prof. Cobbenhagenlaan 13,Tilburg, 013-4635250
Van onze verslaggever
Terneuzen - Het Zeeuwse bedrijfsleven verwacht in 1996
een toename van de werkgelegenheid met een kleine der
tienhonderd mensen. Dat blijkt uit de eerste resultaten van
een werkgelegenheidsenquête door de Regionale Informa
tiebank Bedrijven en Instelling Zeeland (RIBIZ).
RIBIZ is een Zeeuws samen
werkingsverband tussen het
Regionaal Bestuur Arbeids
voorziening Zeeland, de pro
vincie Zeeland, de stichting
Keuzebegeleiding Onderwijs
en Arbeid (SKOA) en de
gemeenten Borsele, Goes, Mid
delburg en Terneuzen.
In Zeeland zijn circa 24.000
bedrijven en instellingen
gevestigd. Driekwart daarvan
verwacht dat het personeelsbe
stand volgend jaar gelijk blijft,
tien procent verwacht een stij
ging met in totaal 2400 men
sen, terwijl vier procent ver
wacht mensen te moeten ont
slaan. Het gaat daarbij naar
verwachting om ruim elfhon
derd mensen.
De te verwachten stijging van
de werkgelegenheid in 1996
blijft achter met de stijging in
1995. Over de periode mei 1994
tot en met mei 1995 steeg het
personeelsbestand in Zeeland
met 2.545 personen.
De totale werkgelegenheid
bedroeg op 1 mei van dit jaar
150.075 personen. Hiervan
heeft 84 procent een full-time
dienstverband. Het merendeel
(bijna 63 procent) van de totale
werkende bevolking in Zeeland
is man.
Van onze verslaggever
Kapelle - „Sorry hoor, ik heb geen tijd voor deze telefoontjes
de klanten gaan voor, al onze auto's zijn onderweg en het zal
nog wel een tijdje zo blijven duren, tot ziens." Vriendelijk maar
beslist werkt de telefonist van het ANWB-Wegenwachtstation
Kapelle het telefoontje van de journalist af. De Wegenwacht
verwerkt topdrukte door de aanhoudende vrieskou en heeft
geen tijd voor praatjes voor de vaak.
foto camile schelstraete
Als favoriete nieuwe vuurwerktoppers wor
den de Dutch Dynamite, Space Shuttle en
Dikke Bertha genoemd. „Het Ghost-assorti-
ment en de Super Celebration Crackers gaan
-ook goed. De strijkers en Chinese rollen, die
ec'ht' super gevaarlijk zijn, zijn verboden."
Op de valreep, net voor de jaarwisseling, wil
de verkoper nog wel even kwijt dat weige
raars nooit opnieuw afgestoken mogen wor
den.
„In ieder geval is het af te raden om nylonkle-
ding te dragen bij het afsteken en het vuur
werk kan ook beter afgestoken worden met
een brandende sigaret dan met lucifers of een
aansteker."
De auto's van de Wegenwacht
zijn de laatste dagen niet aan te
slepen. De ijzige kou, voorafge
gaan door een vochtige periode,
bezorgt veel automobilisten en de
Wegenwacht grijze haren. Start
problemen, dichtgevroren sloten
of vastgevroren portieren, die
met geen mogelijkheid open te
krijgen zijn. De 'heilige koeien'
bezorgen de Wegenwacht han
denvol werk.
„Het is zodanig druk dat er even
niemand is die u te woord kan
staan," klinkt een vriendelijke
stem. „De telefoon staat rood
gloeiend. Sorry," verontschuldigt
de telefoniste van het ANWB-
hoofdkantoor voor Zuid-Neder
land in Geldrop zich evenals de
collega in Kapelle.
Een tweede poging twee uur later
heeft meer succes. „Ja. U merkt
het al, het is ontzettend druk,"
stelt woordvoerder A. Bakker.
„We hebben vandaag in ons
gebied onder de grote rivieren al
meer dan negenhonderd oproe
pen gehad."
Volgens Bakker zijn er voorna
melijk drie mankementen waar
mee automobilisten de laatste
dagen te kampen hebben. Met
stip op nummer één staat het
startprobleem. Op de voet
gevolgd door bevroren sloten en
vastgevroren portieren. Op een
goede derde plaats staat nog
altijd het tekort aan antivries.
„Zowel de telefonistes als di
monteurs op de weg draaien op
volle oorlogssterkte," verzekerl
Bakker. „Op de weg hebben we
naast de gebruikelijke 45 Wegen
wachters er 5 extra ingezet."
Hoewel ook het autopark in
West-Brabant en Zeeland met
een bittere koude te maken heeft,
zijn de problemen volgens Bak
ker hier minder dan in de overige
delen van Zuid-Nederland
„Vooral in het oosten en noorden
van Brabant is het veel drukkei
voor ons," stelt Bakker. „Top-
druk is het in Zuid-Limburg. Ik
denk dat het in West-Brabant er
Zeeland iets minder koud oi
vochtig is geweest."
Hij is blij dat de problemen ziel
tijdens deze periode voordoen
„Er is toch aanzienlijk mindei
woon-werkverkeer vanwege ds
feestdagen." Het piekuur waarop
de telefoon bij de Wegenwacht
echt niet stilstaat, ligt volgens
Bakker tussen half tien en half eli
's morgens.
Voor degenen met twee linker
handen heeft Bakker enkele tips
„Spuit een beetje olie in het slot
of gebruik een zak met gloeienc
heet water. Als je die een minuut
of twee tegen het portier houdt
dan lukt het wel."
Van onze correspondente
Aardenburg - De drieënveertigste uitvoering van de Matthaus
Passion van Bach in de Sint Baafskerk in Aardenburg is gepro
grammeerd voor zaterdag 30 maart. De voorreservering van de
toegangskaarten loopt tot 3 januari.
In 1996 wordt het weer een uit
voering als vanouds. Dat houdt in
dat de uitvoerenden ook optreden
in Naarden en andere grote
plaatsen in Nederland en België.
Op zaterdag 30 maart wordt het
bekende werk van Bach uitge
voerd onder leiding van René
Jacobs, de Vlaamse musicus die
vooral de dramatiek van de com
positie onderstreept. Medewer
king verlenen het Koor en barok-
orkest van de Nederlandse Bach-
vereniging, de jongens van de
koorschool Sint Bavo Haarlem en
de solisten Maria Cristina Kiehr
(sopraan), Bernarda Fink (alt),
Marcel Reijans (tenor), Geerts
Smits (bas), Gerei Türk
(tenor/evangelist) en Gregon
Reinhart (bas/Christus).
Het secretariaat van het Bach-
comité Aardenburg verwerkt d(
reserveringen op volgorde var
binnenkomst. De kaarten koster
70 voor de eerste rang, 6C
voor de tweede en 35 voor de
derde rang. Het concert beginl
om 14.00 uur.
Nieuw dit jaar is een inleiding op
de Matthaus" Passion, die al:
voorbereiding geldt. De lezin/
wordt gegeven op 30 maart ir
hotel De Elderschans. Voor meei
inlichtingen en voor reserverer
kunnen belangstellenden bellet
naar 0117-492574 (D. de Pooter
in Aardenburg.
(advertentie)
Hogeschool
Midden-Brabant
Gelukkig nieuwjaar wensen döet u morgen toch zeker
met 10 cijfers? U vindt de nieuwe nummers met behulp
van de Omnummergids. Noteer ze meteen in uw nieuwe
agenda. Hebt u toch nog vragen, bel dan gratis 06-0096.
