DE STEM
'Ouders weten vaak hartstikke veel'
0 wee als de dokter kwaad wordt
Kleintje
;agesalon
Consultatiebureaus: van meten en wegen naar opvoedkundige ondersteuning
opgeven?
lieuw tel.nr.
)76-5312313
Kerst
vakantie 1995
Tropicat
Restaurant
the Corner
acties
Geldzaken"
\IELGELD NODIG?
luw./Kennism.
aBADEN,
VKKEN.
sen
ngs- anti-stress
ges
Paardrijlessen
Informatie
Gezelliger
Kostenpost
Huren
Nauwkeuriger
Bevestiging
Kritisch
it heeft, is voor 1907
171-1328.
|n naar Elvis".
3el de leenlijn hoeven
xiur per dag bereikbaar
7 dagen per week.
0,20/min
heb er schoon genoeg
B om in de weekends
is te zijn, wetend dat de
petjes nu vol zitten met
ge mensen. Zijn er nog
er meisjes van 24 jr
dat ook hebben. Niet
bisch. Ik hou van films
eetjes, theater en dol op
prt (wintersport?) mid-
b. nivo, graag een reac-
f b.o.n. 3682.
ptte vlotte WEDUWE 60 jr.
onafh. z.k.m. nette
.er. br.o.nr. 2809
intaardige produkten.
hout. 0162-424069.
Kleine gezellige manege
geeft
Bosritten en kinderfeestjes.
Oude Tilburgsebaan 6,
Dorst. Tel. 0161-411765.
Zwemmen in
tropisch zwembad
Katjeskelder 1 Oosterhout
Tel. 0162-433050/453539
toegang: 5,- P-P-
Open: 10.00-21.00 uur
1 januari: 12.00-18.00 uur.
w conditie te doen.
ren van een hoek-
0 m2 muur bent u
kerst en nieuwjaar
>k snel weer kwijt.
De redactie van Lijf leven is elke woens
dag- en donderdagochtend van 10.00 tot
12 00 uur bereikbaar voor nadere informatie,
reacties en tips. Tel. 076-5312537. Schrijven
mag ook: Dagblad De Stem, redactie Lijf
leven, Postbus 3229,4800 MB Breda.
Lijf bleven
WOENSDAG 27 DECEMBER 1995
DEEL E
De zaak bij uitstek voor
zakenlunches, a la carte en
partijtjes tot 35 pers. tegen
zeer redelijke prijzen.
Geopend zat. van 17.00-
22.00U. Zond. 11.00-22:00u
Ma. t/m do. van 11.00-
15.00u. en van 17.30-21.00
Vrijdag gesloten. ste®.n.s; ;o
16; Hulst. Tel. 0114-314148
Vrijwel alle jonge ouders
krijgen er mee te maken.
Het consultatiebureau.
Een tamelijk onopvallend
instituut dat toch al
decennialang als een rots
in de branding de eerste
levensjaren van bijna elk
kind begeleidt. Die bege
leiding is wel aan het
veranderen: van meten en
wegen naar de opvoeding
zelf.
Door Joyce Ernest
Meten en wegen, dingen die het
consultatiebureau voor baby's en
peuters doet, kun je als ouder ook
zelf. Met boeken en tabellen kom
je een eind. Niet zeker of de heu
pen of oren in' orde zijn? De huis
arts weet het ook. De jongste
generatie huisartsen is trouwens
ook als consultatie-arts opgeleid.
Toch gaan bijna alle ouders naar
het consultatiebureau. 2e willen
graag bevestiging van eigen
bevindingen. De bureaus spelen
daarop in. Het draait steeds meer
om opvoedkundige ondersteu
ning en geavanceerde methoden
om de ontwikkeling van het kind
te volgen.
Anita heeft twee kindjes. Niels
van anderhalf en Sven van drie.
Met alletwee gaat ze trouw naar
het consultatiebureau voor
baby's en peuters. „Ik volg alles
van het begin tot het eind. Het
begint met het hielprikje. En
daarna krijg je een heel vaccina
tieschema. Dus je moet er toch al
heen voor de spuiten. Zeker bij 'je
eerste kind hoor je graag van een
ander dat het allemaal klopt. De
lengte, de maat van het hoofd, de
heupen, of de teelballetjes zijn
ingedaald. Je kunt meteen andere
vragen voorleggen. Dingen die je
té onbenullig voor de huisarts
vindt. Het gejank bij de over
schakeling van borst- naar fles-
sevoeding. Ze adviseerden een
ander merk. En het gebrul was
over."
Marijke, moeder van de een-jari
ge Merel, gaat ook voor de con
tacten naar het consultatiebu
reau. Even wachten tussen ande
re moeders met baby's vindt ze
gezelliger dan in de wachtkamer
van de dokter waar iedereen
zwijgzaam voor zich uitkijkt. Ze
denkt wel, zoals de meeste moe
ders, dat de huisarts haar net zo
goed kan helpen. De jongste
generatie huisartsen is trouwens
ook voor consultatiebureau-arts
opgeleid. Toch gaan bijna alle
ouders alleen met hun baby of
peuter naar de huisdokter als het
kind duidelijk ziek is. Voor prik
ken en controles werken de mees
ten het hele programma van het
consultatiebureau af. Dat
bureau, door de medewerkers
zelf 'Ouder- en Kindzorg'
genoemd, is een ingeburgerd
fenomeen.
Bijna 100. procent van de baby's
in Nederland krijgt een hielprik
en bijna 97 procent wordt gevac
cineerd via een consultatiebu
reau. Daarnaast volgt 95 procent
van de zuigelingen en 80 procent
van de peuters de rest van het
programma dat deze bureau's
bieden.
"Die cijfers waren tien jaar gele
den hetzelfde. Het is heel stabiel.
Het wijkt per jaar jaar hooguit in
delen van procenten af," haalt
jeugdarts R. Burgmeijer, werk
zaam bij de Landelijke Vereni
ging voor Thuiszorg, de statistie
ken aan. West-Brabant en Zee
land wijken niet van dat landelij
ke beeld af.
Ouders gaan ook als ze moeite
moeten doen om het consultatie
bureau te bereiken. Want het is
niet meer zoals tien jaar geleden
dat je er in elke stadswijk of
gehucht een vindt. In delen van
Gelderland en OostTBrabant bij
voorbeeld moet je ervoor naar
een andere plaats reizen. Zover is
het in West-Brabant nog niet.
Maar ook hier stoten Kruisver
enigingen, die meestal de consul
tatiebureaus leiden, gebouwen
af. Want die vormen een enorme
kostenpost. Meestal zijn ze alleen
rendabel in nieuwbouwwijken
met veel jonge gezinnen. Waar
vergrijzing toeslaat moet iets
anders worden bedacht.
„Het is goedkoper en zeker niet
minder slecht om ruimte te huren
in een buurthuis. Of een consul
tatiebureaubus te laten rijden.
Dat is de nieuwste trend. Zo'n
bus is een grote oplegger die kan
worden uitgeklapt en die is voor
zien van alle gemakken," zegt
Burgmeijer.
„Maar voor ons veel te duur,"
reageert mevrouw Willie Pet,
manager afdeling Ouder- en
Kindzorg van Kruiswerk West-
Brabant. „Er moet een speciale
halte voor zijn, een aansluiting
voor de elektriciteit en een over
kapping voor de kinderwagens.
Het is net zo duur als een regel
matig bezocht bureau in eigen
beheer.
Voor Kruiswerk West-Brabant
en De Kruisvereniging in Breda
is huren de oplossing. De Bredase
Kruisvereniging, die bijna geen
enkel gebouw meer in eigen bezit
heeft, kan zo op veertien plaatsen
in de stad een consultatiebureau
bemannen. En dat probeert de
vereniging zo te houden, vertelt
Yvonne de Graaf van de afdeling
Ouder- en Kindzorg.
Kruisvereniging West-Brabant,
werkend voor het gebied van
Streekgewest Westelijk Noord-
Brabant, kan elke dorpskern nog
van een consultatiebureau voor
zien. Ook in plaatsen zoals Putte
waar het aantal zuigelingen
terugloopt en in kleine dorpen
zoals Moerstraten en De Heen.
De ruimte wordt gehuurd in een
buurthuis, maar ook wel in een
gezondheidscentrum of huisart
sengroepspraktijk.
„We willen óveral zitten. Het is
voor de gemeenschap prettig.
Ouders vinden het leuk om er
andere ouders te ontmoeten. Ze
wisselen ervaringen uit en vor
men spontaan groepjes die jaren
contact houden. Het postkantoor
en de bakker zijn vaak al weg uit
die dorpjes. Maar het consulta
tiebureau is er. Ook al huren we
de ruimte, het bordje 'consulta
tiebureau' zit op de deur," zegt
mevrouw Pet.
Door huren wordt dik bespaard.
Om een voorbeeld te geven: een
eigen gebouw in Wouwsche Plan
tage kost het kruiswerk op jaar
basis 18.000, terwijl huren op
ƒ1.800 neerkomt.
Bezuinigingen zijn nodig. Zeker
De methoden om de ont
wikkeling van het kind te vol
gen zijn steeds geavanceer
der. FOTO DE STEM/DICK DE BOER
als de Kruisverenigingen, die één
budget hebben voor de Patiën
tenzorg (zorg en verpleging van
ouderen en gehandicapten) en de
Ouder- en Kindzorg, straks min
der geld van de overheid krijgen
voor Patiëntenzorg. Als volgend
jaar particuliere bureaus voor
Thuiszorg behalve particulier
verzekerden ook ziekenfondsver
zekerden zorg mogen bieden,
moeten de Kruisverenigingen
voor hun Patiëntenzorg zelf een
deel van de markt veroveren.
Oplopend van vijf procent in
1996 tot vijfendertig procent in
het jaar 2000. De veranderingen
voor Ouder- en Kindzorg zijn nog
niet bekend.
Mevrouw Pet verwacht er geen
voordeel van. „Zeker omdat we
er landelijk gunstig uitspringen.
Het zou kunnen dat de minister
vindt dat we het met minder con-
sultatiebureau's moeten doen. Of
met minder zorg. Die is nu in
West-Brabant landelijk hel
grootst. Wij hebben bijvoorbeelc
een tot twee consulten meer. Er
we hebben veel screeningsmo-
menten."
Screeningsmomenten zijn onder-
zoekjes waarbij de lichamelijke
en geestelijke ontwikkeling van
het kind wordt gemeten. Er
wordt nog steeds naar heupen,
ogen en oren gekeken. Maar
daarnaast is er tegenwoordig veel
aandacht voor taal- en psycho
motorische ontwikkeling.
De meetmethoden om te bepalei
of het kind nog bij de tijd is wor
den volgens Burgmeijer met dc
dag nauwkeuriger. Onlangs is dt
gehoortest weer verfijnd. Nu
wordt het schema voor de moto
rische ontwikkeling herzien. Ei
momenteel wordt onderzocht hoi
er het beste naar taalachterstam
kan worden gekeken. Hoe eerde
afwijkingen kunnen worde:
opgespoord, zegt Burgmeijer, ho
minder ellende en dure behande
lingen in het latere leven van he
kind.
.„Artsen moeten de ontwikkelin
gen zien bij te benen. Daaron
streven we ernaar om consults
tiebureau-artsen grotere dienst
verbanden te laten aangaan. Da
kun je ze gemakkelijker bijscho
ling aanbieden. Ook al uit kos
tenoverweging. Bijscholing va
een huisarts op het platteland di
je voor pakweg vijf uur inhuurt i
in verhouding erg duur."
Het is zeker zaak om bij te blij
ven, vindt mevrouw Pet. Want, zi
voorziet zij, de consultatiebu
reaus gaan een grote omsla;
maken. Het standaardpakket da
ze nu voor iedereen hebben, moe
veranderen in zorg op maat. Bie
den wat de ouders vragen.
„Meten en wegen zijn dingen di
ouders perfect zelf kunner
Waarom zouden wij het dai
doen? Ouders weten vaak hart
stikke veel. Maar ze willen graa
bevestiging. En als ze ergens ove
twijfelen moeten ze wel kunne
vragen of wij even willen kijker
Maar je moet een kind niet
naar de arts én nog eens naar d
arts laten komen. Het geld df
erdoor vrijkomt kun je gebruike
om ouders in groepjes thema
avonden te laten volgen over bij
voorbeeld problemen met eten c
veiligheid als het kind gaat lope
en Mimmen. Er is een tenden
naar meer vraag naar opvoed
kundige ondersteuning. He
komt, denk ik,, omdat ouders hu
kinderen meer op afstand opvoe
den. Ze brengen hun kindere
vaker naar crèches en dergelij
ke."
De omschakeling naar een mee
individueel aanbod vergt ee
mentaliteitsverandering van he
personeel. „Met name van ver
pleegkundigen. Door de groter
nadruk op de opvoedkundig
aspecten wordt meer beroep oj
hen gedaan. Maar wijkverpleeg
kundigen zijn opgegroeid me
stereotypen. En als je dan tie
minuten per consult hebt verve
je gemakkelijk terug in wat vei
trouwd is.'.'
Door Kees Buijs
Ieder jaar worden in Neder
land bijna achthonderddui
zend mensen aan een grote of
Weine aandoening geope
reerd. Het betekent dat jaar-
ijks vijf procent van de bevol
king onder het mes gaat. Al
deze ingrepen gebeuren onder
een of andere vorm van verdo
ng of anaesthesie.
Bij zulke grote getallen zou men
verwachten dat de meeste men
sen wel goed geïnformeerd zijn
°ver wat hen in het ziekenhuis te
wachten staat. Maar dat is niet
zo.
We gezond is, denkt meestal niet
na over ziekenhuizen en opera
ties. Na een plotselinge ziekte of
een ongeval ligt iemand ineens,
volkomen onvoorbereid, op
e® operatietafel of in een zie
kenhuisbed. Vooral als er haast is
Ö1J een behandeling, ontbreekt
raak de tijd voor een goede voor-
ichting. Het resultaat is onzeker
heid, angst of paniek.
Slechte ervaringen
Maar ook patiënten die volgens
P'an voor een ingreep naar het
tekenhuis gaan, zijn soms slecht
P de hoogte. Ze hebben informa-
e gekregen van familieleden of
ennissen die vroeger al eens in
et- ziekenhuis hebben gelegen.
°ms zijn het ervaringen van
twintig jaar geleden. Afschrik
wekkende verhalen van kennis
sen of oudere familieleden die
vroeger slechte ervaringen in een
ziekenhuis hebben gehad, bezor
gen mensen zoveel angst voor een
operatie dat zij niet op tijd medi
sche hulp durven te zoeken.
Ook zijn er huisartsen die de
nieuwste operatie- en verdo
vingstechnieken niet kennen. Ten
onrechte raden zij patiënten een
operatie af, meestal op grond van
leeftijd of lichamelijke conditie.
Zo heeft iedere anaesthesioloog
of chirurg wel patiënten gehad
die jaren hebben rondgelopen
met een groot gezwel, omdat hun
huisarts had gezegd dat de opera
tie een te groot risico vormde.
Een achterhaalde mening, vindt
anaesthesioloog prof. dr. B.
Smalhout. Tegenwoordig worden
grote operaties verricht op men
sen van negentig jaar en ouder,
en op pasgeboren kinderen. Zelfs
veel te vroeg geboren baby's
ondergaan grote operaties en
genezen soms voorspoedig.
Het is een van de voorbeelden
van onwetendheid en onbekend
heid die Smalhout geeft in Ope
ratie Ziekenhuis. Een boek waar
in staat 'wat u moet weten voor
dat u in het ziekenhuis wordt
opgenomen', zoals de ondertitel
luidt.
Smalhout noemt het eigenaardig
dat patiënten kritischer zijn bij
het kopen van een nieuwe auto of
een paar schoenen dan bij het
kiezen van een ziekenhuis als ze
een operatie moeten ondergaan.
Maar zo eigenaardig is dat niet.
Meestal voelen patiënten zich
sterk afhankelijk van de behan
delende arts. Daarom stellen ze
geen vervelende vragen en dur
ven ze vooral niet lastig te zijn,
want o wee, je weet maar nooit
wat er met je gebeurt als de dok
ter kwaad wordt of als de verple
ging een hekel aan je krijgt.
Toch zouden patiënten net zo kri
tisch moeten zijn over een voor
gestelde ingreep als over een auto
of een paar schoenen. „Als het
produkt of de service je niet
bevalt, stap je gewoon op en je
gaat naar een andere zaak. Men
moet zich wèl realiseren dat de
keuze van verkeerde schoenen
nooit zulke ernstige gevolgen
heeft als het kiezen van het ver
keerde adres in de gezondheids
zorg of het akkoord gaan met een
behandeling waar men eigenlijk
geen zin in heeft. Gebaseerd op
een ervaring van veertig jaar in
allerlei ziekenhuizen is het moge
lijk de meest gestelde vragen in
het kort te beantwoorden en de
meest voorkomende problemen te
bespreken", schrijft Smalhout.
Operatie Ziekenhuis geeft niet
alleen praktische adviezen over
wat je moet regelen vóór en wat
je moet meenemen naar het zie
kenhuis, maar ook antwoord op
veel gehoorde vragen. Zoals: is
anaesthesie vergiftiging? Is
plaatselijke verdoving veiliger?
Kan anaesthesie leiden tot her
senbeschadiging? Bestaat er een
overgevoeligheid voor narcose?
En: kan ik wakker worden tij
dens de operatie?
Smalhouts antwoorden zijn
informatief en over het algemeen
geruststellend. Zolang de anaest
hesioloog of zijn medewerkers
opletten en de bewakingsappara
tuur goed werkt, zal er weinig
mis gaan. Maar er zijn gevallen
bekend waarbij de patiënt inder
daad wakker werd tijdens de
operatie. De spierverslappende
middelen waren dan nog wel
volop actief.
Het is een angstwekkende erva
ring, omdat de patiënt geen enkel
teken van leven kan geven. Al
zijn spieren zijn immers verlamd.
Ook kan hij niets zeggen omdat
door zijn luchtpijp een buis loopt
om hem te beademen. Pijn voelt
hij meestal niet, maar een nacht
merrie is het wel.
Het mag dan een geruststellende
gedachte zijn dat het vrijwel
altijd goed gaat, helemaal gerust
kan men er na lezing van Smal
houts nuttige boek ook weer niet
op zijn.
B. Smalhout, 'Operatie Zieken
huis. Wat u moet weten voordat u in
het ziekenhuis wordt opgenomen.'
Utrecht, Kosmos-Z&K, 29,90.
Mensen zijn bij het kopen van een paar schoenen kritischer dan bij het kiezen van een ziekenhuis.
FOTO PIET DEN BLANKEI
