We hebben de
buitenwacht
bewust gemaakt'
Tobbende 'prater des vaderlands'
Grote Geld
Bingo
Café Okee
Jan de Bruyn
ndra's Escort
■Vous Privé*
06 - 98.50
Nieuw
030-2445851
r
B* mm
B
jrsen
DBSTEM
GROTE GIDS
D4
Dienstplicht?
1 e Kerstdag
Kleintje
'clubs/06
i voor de rubriek
l/clubs/06
onze clientèle fijne
jen heel gezond 1996.
Bel Dames Thuis
Massagesalon Breda
occasions
ien zichzelf."
Schrijfster Nadine Gordimer,
het geweten van blank Zuid-Afrika
Roman
Bekenden en onbekenden in documentaire over Wim Kan
Commissie-Kremers moet de
toekomst van KRO aangeven
Voor Vermeer-tentoonstelling
al 120.000 kaarten verkocht
Stranger Than Para...noia
weer zes dagen in Tilburg
X 56
VRIJDAG 22 DECEMBER 1995
Ll.J.G. houdt u uit dienst
0162-422073. 30'"-
te Nieuw Nannen
za 23 dec. in Café
St. Cecilia, aanv pnpn||
u.j.g. houdt u nu Hu-
Arbeidsconflict?
Bel voor jur.hulpde Uirc
030-332905. No cuTe
no pay.
Vismarktstr. 24 Breda
Aanvang 20.00 uur XIE joe
Goed, beter:
pd wordt. Tel. 076-5716 7flfi
fcgen contante betaling aan
Intoren worden opgegeven
fctie verplicht).
lief excl. BTW:
b 14,25 Zaterdag 15,68
lief excl. BTW:
pg 3,32 Zaterdag 3,65
jee, t/m 1 jan. Tel. 0162-688084
pg!
|vr.
jmo
fcex-
106-
ftoo.
■gen
om
nin.
van
(takt.
tel-
I hen
prn
50+ SEXKONTAKT. Voor
heren die 'n rijpe vrouw
zoeken 06-9702 (75coml
STUDENTES geven
telnrs voor langdurige sex-
relatie. 06-9706 (75cpm)
JONGE mannen gezocht
die dames GRATIS
verwennen 06-9709 75cpm
Vrouwen bel gratis 06-4901
Oudere HEREN gezocht v.
gratis sex met lieve dames!
bel 06-9705 (75cpm)
STUDENTES geven
gratis sex op hun kamertje.
Bel 06-9603 (75cpm)
DOMINANT of onderdanig?
SM-kontakt voor strenge
afspr. 06-320.325.80 (1qpm
SM-VOOR-2: direkt apart
voor dominant sexkontakt.
06-320.329.99 (75cpm)
Homojongens onder elkaar
Hoor die knullen genieten!
06-320*330*88 (75cpm)
HOMO-KONTAKTEN direkt
apart Brabant/Zeeland.
Bel 06-9614 (Nu 50cpm)
in heel Nederland
GEHEEL PRIVÉ
thuis doorgeschakeld.
24 u/p.d. 1 g.p.m.
J,n
051
een
I we-
rea-
lïEN-
Erotische afspraken
binnen 24 uur in uw regio!!
Bel voor snelle sexafspraak
ROOSENDAALDikke,
dunne, rijpere, oude, jonge
dames privé...0165-556410
Relax/body/thai mass, in
luxe salon. Dagel. geopend.
Mauritsstr.4 076-5222333.
Bij beschikking van de
rechtbank Middelburg van
13 december 1995 is Jan
Abraham Naber, geboren
op 23 juli 1943 en verblij
vende te 4481 PM Goes,
aan de Oostmolenweg nr.
101 in het Psychiatrisch
Ziekenhuis Zeeland, onder
curatele gesteld met be
noeming van Johanna
Bonna Stuffken-Naber,
wonende te 3445 BA
Woerden aan het Breeveld
nr. 18b, tot curatrice.
lealer Mart Ruttetieit.
rijdt het langst.
125 BC Breda, tel.: 076-5712080^
Door Gerrit van den Hoven
In de romans van de Zuid-
afrikaanse Nadine Gordimer
dringt de apartheid diep door
in de levens van haar blanke
hoofdpersonen. Een gesprek
met de schrijfster gaat dan
ook steevast over politiek.
„Altijd, altijd vragen journalis
ten me naar de politieke situatie
van Zuid-Afrika. Ik schrijf ook
over menselijke problemen. Mijn
laatste boek Niemand die mij
vergezelt gaat over ouders wier
dochter lesbisch is en hoe ze
daar mee om gaan. Dat is nog
niet vaak gedaan in de litera
tuur. Niemand die ernaar
vraagt."
De Zuidafrikaanse schrijfster
Nadine Gordimer heeft zich -
zeker nadat ze in 1991 de Nobel
prijs voor literatuur kreeg - ont
wikkeld tot het geweten van
blank Zuid-Afrika. In het over
grote deel van haar tien romans
en negen verhalenbundels dringt
de apartheid diep door in de
levens van haar romanpersona
ges. Haar literaire ontwikkeling
loopt parallel met de ontwikke
lingen in Zuid-Afrika.
Gordimers laatste, vorig jaar
verschenen boek Niemand die
me vergezeltspeelt in de over
gangsperiode naar het nieuwe
Zuid-Afrika. Haar hoofdfiguur,
de juriste Vera Stark, zet zich in
voor teruggave van grond en
bezittingen aan zwarte Afrika
nen. Niet vreemd dus dat de
politiek de literatuur in de
gesprekken met de schrijfster al
snel verdringt.
Krachtig
Gordimer (72) is gast in de roya
le woning van de ambassadeur
van Zuid-Afrika in Den Haag en
heeft net een uitgebreid middag
maal achter de rug. Klein is ze,
maar ze maakt een krachtige
indruk. Ze komt net uit Berlijn,
waar ze met haar zoon werkt aan
een documentaire over de paral
lellen tussen Berlijn en Johan
nesburg. Gretig gaat ze in op de
overeenkomsten tussen de twee
steden die op het eerste gezicht
zo weinig met elkaar van doen
lijken te hebben.
„Berlijn en Johannesburg heb
ben dezelfde problemen te over
winnen. In Berlijn is de muur
gevallen en in zekere zin is dat in
Johannesburg ook het geval. Het
verschil is alleen dat Berlijn de
oude structuur weer heropge
bouwd kan worden. In Johan
nesburg kan dat niet. De gebou
wen zijn destijds neergezet voor
de blanken. Bij het opbouwen
van de stad moeten wij helemaal
opnieuw beginnen."
Gordimer schrijft het script voor
de film en voert gesprekken met
architecten, stedebouwkundigen
en schrijvers over beide steden.
In Berlijn sprak ze ter voorberei
ding onder meer met de Duitse
schrijver Günther Grass. Ze
heeft grote bewondering voor
Grass, die in zijn vaderland
zwaar onder vuur ligt. „Zijn
standpunten zijn niet populair.
Hij was altijd voor eenwording,
maar nu het zover is vindt hij dat
het niet goed is aangepakt." Ze
vindt dat hij onheus wordt beje
gend. „Die omslag van Der Spie
gel, een criticus die zijn boek
kapotscheurt. Walgelijk."
Geconditioneerd
De overeenkomsten tussen Zuid-
Afrika en Oost-Duitsland en in
het verlengde daarvan Oost-
Europa zijn verder door te trek
ken, heeft ze tijdens haar
gesprekken in Berlijn gemerkt.
„Mensen uit het voormalige
Oost-Duitsland zijn niet gewend
aan de gewone dingen zoals het
omgaan met geld, bankpassen,
belasting betalen. Die alledaagse
dingen moeten ze leren, net als
de zwarte mensen in mijn land."
Ook in het omgaan met demo
cratie vallen overeenkomsten te
ontdekken. „Mensen in Zuid-
Afrika zijn geconditioneerd door
apartheid. Ze moeten net als
Oost-Europeanen leren dat poli
tici nu afgerekend kunnen wor
den op hun daden, dat ze verant
woordelijkheid dragen." Met
theaterprogramma's en campag
nes is Zuid-Afrika enkele jaren
geleden voorbereid op de verkie
zingen. En eigenlijk zouden die
campagnes moeten doorgaan,
stelt Gordimer. „Het Westen
heeft eerst meebetaald. Nu is er
echter geen geld meer voor. Men
beschouwt het proces als vol
tooid."
Zinloos
Voor Gordimer waren de verkie
zingen van drie jaar geleden een
prachtige ervaring. „Het valt
niet uit te leggen aan iemand die
niet uit het land zelf komt. Ikzelf
bijvoorbeeld stemde al jaren niet
meer, omdat ik me realiseerde
dat het zinloos was. Je stemde
voor een minderheid van 454 mil
joen blanken die veertien mil
joen zwarten buitenspel zette.
Nu kon ik weer stemmen. En
voor de zwarte meerderheid was
het nog veel mooier natuurlijk."
In een lezing onlangs stelde Gor
dimer dat ze voor het eerst kon
spreken over 'mijn land' en 'mijn
volk'. „Het is simpel", zegt ze.
„Ik had rechten die zwarten niet
hadden. Hoe kon ik dan over
'mijn land' praten."
Breytenbach
Ze vertelt hoe ze vroeger van
haar ouders te horen kreeg dat
ze niet aan politiek deden. „Er
waren toen blanke Afrikaners
die het in de late jaren veertig,
begin vijftig niet redden op de
boerderijen en naar de stad trok
ken. Ze leefden van liefdadig
heid. De overheid creëerde
banen voor hen bij de spoorwe
gen. Dat was voor mij armoede.
Ik dacht helemaal niet aan de
zwarte bevolking. Die waren er
gewoon, net als het landschap."
Als adolescent begon Gordimer
in te zien dat de zwarten niet
waren als de zon die elke dag
opkomt en ondergaat. Ze zag de
patriarchale houding en het
Nadine Gordimer: „Je kunt onze offers niet vergelijken met de offers die de zwarte gemeenschap
heeft opgebracht.
onrecht, ging schrijven over het
systeem. Haar boeken en die van
blanke collega's als André Brink
en Breyten Breytenbach hebben
meegeholpen aan het ondergra
ven ervan, denkt ze.
Sancties
„We hebben de buitenwacht
bewust gemaakt van de conse
quenties van het systeem op lan
ge termijn. Het waren kleine bij
dragen die de publieke opinie
mede hebben beïnvloedt. Maar
je kunt onze offers niet vergelij
ken met de offers die de zwarte
gemeenschap heeft opgebracht.
Zwarten werden in hun huizen
doodgeschoten".
Zelf heeft ze eenmaal in een
positie gezeten waarbij ze bang
was voor sancties. Niet van de
overheid, maar van de rechtse
Afrikaanse beweging. Ze glim
lacht bij de herinnering. „Het
was een proces wegens hoogver
raad in 1989. Ik had contacten
met een van de verdachten die
zijn memoires wilde publiceren
over de zwarte vrijheidsbewe
ging. Via een bevriende advo
caat, die deed alsof ik zijn assis
tente was, kon ik in de cel en
raakte geïnteresseerd. Ik smok
kelde het boek naar buiten en
met een vriend zorgde ik dat het
gepubliceerd werd. Toen het
proces op zijn eind liep, konden
de verdachten conform de Afri
kaanse wet anderen voor hen
laten spreken. Ik was geroerd
omdat een van hen vroeg om mij.
Ik had een lastig gesprek met de
aanklager. Hij vroeg of Mandela
mijn leider was en ik zei ja. Ver
volgens vroeg hij of het vrij-
heidsleger ondersteunde. Ik
dacht: waarom niet en zei ja.
Dat was impliciet een goedkeu
ring van het geweld. De advo
caat was ontdaan. Hij zei dat ik
voorzichtig moest zijn en voorlo
pig geen pakjes meer moest ope
nen. Ik kon het niet geloven. Het
was de eerste en enige keer dat
ik iets roekeloos had gedaan en
bang was."
'Slechts de namen der grote drin
kers leven voort,dichtte de alco
holisch getinte slaapwagencon-
facieur Riekus Waskowsky. En
hij had nog meer gelijk dan hij
schreef. Niet alleen zijn eigen
naam is, ondanks driehonderd
pagina's Verzamelde Gedichten,
vergeten. Ieder wiens renommee
mei op buiten literaire feiten gestoeld is, hoeft nauwelijks op aandacht
te rekenen.
%F. Hermans, bij het grote publiek bekend vanwege processen, rel
len en scheldkanonnades, is zelfs maanden na zijn dood nog goed
voor kolommen nieuws. Zijn boeken zijn opgeruimd en half journa
listiek en verzamelend Nederland liep uit. De paar schimscheuten op
collegae die hij zich in de marges veroorloofd had, zijn op alle radio-
tenders minstens driemaal herhaald. De veiling bracht vijfmaal meer
°P &nn deskundige antiquaren tevoren dorsten te vermoeden.
u-K. van het Reve, even bekend en om soortgelijke redenen als zijn
vakbroeder Hermans, is zo populair dat hij zich kan verhuren als
'ckvisie-dagsluiter en Adriaan van Dis' gezicht is zo vertrouwd dat
telfszijn mindere boeken de winkels uitvliegen en met bijna alle
beschikbare prijzen bekroond worden.
hen boek van een niet tot sterstatus gestegen auteur heeft daarentegen
"ouwelijks kans op serieuze belangstelling. Anna Vali overkomt dat
Ze is geen debutante, ze heeft een paar redelijk verkochte dicht
bundels, verhalen, een roman en een stapeltje goed ontvangen vakwe-
le"sehappelijke boeken op haar naam. De recensenten zouden dus
van haar gehoord moeten hebben en toch is er niet geschreven over
jj' Sensitieven' (Pragmata/Jan Mets Amsterdam),
det kan niet zijn, omdat het geen goed of leuk boek is. Evenmin kan
(le thematiek of de achtergrond daartoe aanleiding geven, want die is
behoorlijk bij de tijd. En met de stijl is evenmin iets mis. Anna Vali
oet niets vreemds of schokkends in het openbaar en daarom valt ze,
oewel uitgegeven door respectabele en bekende uitgevers, buiten de
canon.
lammer, want 'De Sensitieven' is niet alleen onderhoudend en op een
nkel moment hilarisch, het is bovendien een nauwkeurig genoteerde
'nentaliteitsgeschiedenis van de laatste twintig jaar. De roman begint
"P een langharig oranje hoteltapijt. Een gevloerde manager ligt daar
<1 je komen van het onder deskundige leiding en met alcoholische
lp in sensitivity-sfeer verworven zelfinzicht.
net eind van het verhaal is de desillusie van een langs elkaar heenle-
en'l sociaal-advocatenechtpaar en een door hen gehuiveste woon-
sr"ep 'De Sensitieven'. Alle diepdoorvoelde idealen, alle oprechte
defies van eeuwige verbondenheid en al het utopisch optimisme ten
'W blijkt de werkelijkheid anders en vooral harder dan de geborgen
o""moeder die trainers en hun sessies voorspellen,
och is Anna Mali's roman geen treurig boek. De gang van schijn-
Pnzicht tot confrontatie met de realiteit is niet uitsluitend satirisch
I ee"rstellend. De levens van haar hoofdpersonen lijken echt en
"s i0'm er, waar collectieve optimistische verwachtingen stranden,
li <tan de gezonde werkelijkheid ontleende individuele ontwikkeling
1 m de plaats. Haar verhaal is net het normale bestaan: van tegen-
S en mislukking wordt een mens een beetje cynischer en wijzer.
5 buitenissigs dus eigenlijk, gewoon een goed geschrevenherkett-
e en de spiegel voorhoudende roman en daarom niet interessant
Vo°r de kritiek.
Hilversum (anp) - „Zij was concreet, zij
was zeker. Dus kon hij onzeker zijn", zegt
Seth Gaaikema over Wim Kan en Corry
Vonk. Vanavond zendt de KRO-televisie
een documentaire uit over de conferen
cier, die in 1983 op 72-jarige leeftijd
overleed. De 'prater des vaderlands',
zoals documentaire-maakster Ria Groe-
neveld hem noemt, was een tobber.
„Hij leed aan een schrijnende onzekerheid",
vertelt ook Frits Lambreehts. De acteur,
onlangs nog te zien als Willy Alberti in de
musical Willeke, trad in de jaren zestig op in
het ABC-cabaret van het echtpaar. Samen
met Wieteke van Dort haalt hij herinneringen
op aan die tijd. Een slechte pers maakte Kan
bepaald niet vrolijk.
Over het leven van Wim Kan is nog niet eer
der een documentaire gemaakt. Hoog tijd
werd het wel. Vrienden, bekenden en mede
werkers worden ouder; sommigen zijn al
dood. Het idee voor het programma kwam
van Coen Verbraak, die eerder een radiopro
gramma over de cabaretier samenstelde.
De documentaire kreeg de naam Hoog boven
de bomen kijk ik terug. De titel is ontleend
aan een van Kans dagboeknotities: „Maandag
5 mei. Zoeken naar teksten. Zoeken naar iets
dat vlakbij moet liggen... Misschien als je
sterft gebeurt er net zoiets. Sterven is mis
schien zweven boven de bomen van het bos en
ineens duidelijk zien hoe dichtbij alles was
waar je zo lang en zo moeizaam naar hebt
gezocht.
Aan het woord komen onder meer Paul van
Vliet, Herman van Veen en Wim lbo, de nestor
van het cabaret. Ook oud KVP-leider Norbert
Schmelzer - 'net een gladde teckel met een
kluif in zijn bek' - komt erin voor. De politi
cus voelde zich niet geschoffeerd door Kan.
„Een mooi compliment." Een teckel is een
slim en pienter dier.
Huishoudster
Groeneveld voerde ook gesprekken met men
sen die niet bekend zijn, zoals de huishoud
ster van hun huis op de Veluwe, twee kamp-
MÈp
!j
if i
Ha M
BBB
Wim Kan en Corry Vonk
FOTO DIJKSTRA
Hilversum (anp) - Een commissie onder voorzitterschap van J.
Kremers, de vroegere gouverneur van Limburg, moet uitzoeken
welke positie de KRO in de toekomst zal krijgen. De commissie
is ingesteld door Gerrit Braks, voorzitter van de KRO.
Door de vergaande samenwerking met NCRV en AVRO is de betekenis
van de KRO, een vereniging en een omroepbedrijf, in de toekomst
onduidelijk. De drie omroepen, bespelers van Nederland 1, hebben
samen stichting gevormd (AKN) en besloten tot gezamenlijke huisves
ting. Het is de bedoeling dat de commissie volgend jaar een advies uit
brengt.
De commissie bestaat naast Kremers uit C. Bakker, oud-voorzitter
van de raad van bestuur van de Gelderse Papiergroep; A. Havermans,
burgemeester van Den Haag; B. Janssen, directeur van het Algemeen
Bureau Katholiek Onderwijs; H. Kivits, algemeen directeur KPN Mul-
tiomedia BV en J. Stappers, hoogleraar communicatiewetenschap in
Nijmegen.
Den Haag (anp) - Voor de grote Vermeer-tentoonstelling die van
1 maart tot 2 juni in het Mauritshuis in Den Haag wordt gehou
den, zijn inmiddels al zo'n 120.000 toegangskaarten verkocht.
Het Mauritshuis verwacht dan ook zonder moeite de 250.000
bezoekers te halen die minimaal zijn begroot. Het museum ver
wacht tussen de 250.000 en 300.000 belangstellenden.
Liefhebbers van Johannes Ver
meer hoeven zich volgend jaar
overigens niet te beperken tot het
Mauritshuis. In dezelfde periode
wijden ook het Prinsenhof en het
museum Lambert-Van Meerten
in Vermeers woonplaats Delft en
het Haags Historisch Museum en
het Museum voor het Boek in Den
Haag exposities aan de schilder
en zijn tijd(genoten).
Het oeuvre van Vermeer zelf, van
wie 35 werken bekend zijn, zal
alleen in het Mauritshuis worden
getoond. De tentoonstelling loopt
momenteel in de National Galle
ry of Art in Washington, waar 21
werken te zien zijn. In Den Haag
zullen er twee schilderijen uit het
Rijksmuseum in Amsterdam aan
worden toegevoegd, de Brief
lezende vrouw in het blauw en
Het straatje.
Het Prinsenhof in Delft brengt
een expositie met werken van
tijdgenoten van Vermeer (1632-
1676) in Delft. De tentoonstelling
zal ingaan op mogelijke invloe
den die Vermeer van hen kan
hebben ondergaan. Zo zullen er
architectuur- en interieurschil-
derijen worden getoond van
onder andere Carel Fabritius en
Pieter de Hooch. De zestig wer
ken op de expositie zijn bruikle
nen uit veelal buitenlandse parti
culiere en museale collecties.
Het museum Lambert-van Meer
ten maakt een tentoonstelling
over het interieur, een onderwerp
dat een belangrijke rol in Ver
meers werk speelde. Het museum
zal een reconstructie van een
interieur van de schilder laten
zien.
De Hollandse samenleving in de
tijd van Vermeer is de titel van de
expositie in het Haags Historisch
Museum. Het leven van de schil
der is de leidraad voor een schets
van de achtergronden van het
dagelijks leven in de 17e eeuw.
Het museum besteedt aandacht
aan de topografie van Holland en
Delft, het huiselijk leven van het
gezin Vermeer, het geloof, ver
maak en vertier, de kunsthandel
en de armoede. Er zullen schilde
rijen, tekeningen en prenten van
kunstenaars als Gerard Terborch
en Jacob Ruysdael te zien zijn,
evenals gebruiksgoederen als
porselein, glaswerk, meubilair,
en kleding en muziekinstrumen
ten zoals die op Vermeers schil
derijen te zien zijn.
Op de tentoonstelling in het
Museum voor het Boek/Museum
Meermanno-Westreenianum
staan de cartografie en de wis- en
natuurwetenschap ten tijde van
Vermeer centraal. De wereld der
geleerdheid rond Johannes Ver
meer zal bijzondere aandacht
geven aan vragen rond het per
spectief.
genoten en een strandwandelvriendin.
Bovendien filmde ze zijn 'geluksplekken'; het
strand, de bossen en zijn huizen in Zwitser
land en Kudelstaart. De interviews werden
gelardeerd met fragmenten uit
(oudejaars)conferences.
Met Wim Kan: Hoog boven de bomen kijk ik
terug maakte de documentaire-maakster een
chronologisch portret. De film begint bij zijn
geboorte en eindigt bij zijn dood, een jaar na
zijn laatste oudejaarsvoorstelling. Dat laatste
programma was teleurstellend. Hij had het
misschien niet meer moeten maken.
Volks
Kan was de zoon van een minister, die toneel
speler mocht worden als hij daar maar de
juiste opleiding voor zou volgen. Op de
Toneelschool in Amsterdam ontmoette hij
onder meer Mary Dresselhuys.
„Te gek voor woorden", zo betitelde Dressel
huys destijds zijn huwelijk met dat 'uitge
sproken volkse kind' Corry Vonk. Toch was
het volgens haar één van de beste toneelhu
welijken. Ze waren onafscheidelijk.
Aanvankelijk trok Corry het publiek, later
zouden de rollen worden omgedraaid. „Ach
Wimmie, dan kan ik toch altijd nog souffle
ren", moet de eens zo succesvolle Vonk in
haar nadagen hebben gezegd.
Birma-spoorlijn
Voor het uitbreken van de Tweede Wereld
oorlog vertrokken Kan en Vonk voor een toer-
nee door Nederlands-Indië. Wat een rondreis
van honderd dagen had moeten worden,
duurde ruim zes jaar. Vonk werd geïnter
neerd in Japanse vrouwenkampen. Kan moest
onder meer werken aan de Birma-spoorlijn.
Die ervaringen doken later op in zijn pro
gramma's.
Van Wim Kan zijn, in tegenstelling tot bij
voorbeeld Wim Sonneveld, geen liedjes meer
bekend. Kan was de man van de geëngageer
de politieke sketchjes. Nu doen die vaak
gedateerd aan. Grappen zijn soms niet meer
te begrijpen door de politieke waan van de
dag.
Aardig is wat dat betreft zijn Joop den Uyl-
imitatie.
De cabaretier wist de mimiek en het taalge
bruik van de politicus zo goed na te doen, dat
de PvdA'er zelf onder de indruk was. „Ja, ik
lijk erop", bekent hij aan Sonja Barend. „Ik
heb het nu drie of vier keer gezien en ga me er
steeds meer in herkennen."
'Wim Kan: Hoog boven de bomen
kijk ik terug', Nederland 1, 20.31 uur
Paul van Kemenade
FOTO ANP
Door Rinus van der Heijden
Het werk zit erop. En nu maar afwachten hoe het allemaal gaat
verlopen. Het derde festival Stranger Than Para..noia, dat zon
dagavond van start gaat, heeft organisator Paul van Kemenade
weer heel wat hoofdbrekens gekost. „Meer dan de twee voor
gaande jaren, maar het programma is weer zeer divers. En we
hebben ook onze doelstelling weer gehaald: een kwalitatief
goed festival met de nadruk steeds ligt op improvisatie."
Stranger Than Para..noia duurt
wederom zes dagen. Het festival
begint op kerstavond en wordt
vervolgd van tweede kerstdag tot
en met 30 december. In totaal tre
den er 91 musici aan, vijf spreek-
stalmeesters, een acteur en een
danseres. Over improvisatie
gesproken.
Paul van Kemenade heeft wat het
zoeken van musici betreft geen
enkele moeite gehad. „Het festi
val heeft al een behoorlijke lan
delijke bekendheid. Veel musici
hebben zelf contact opgenomen
of ze konden komen, of ze stuur
den een bandje met hun muziek.
Zodoende had ik een hele waslijst
met potentiële deelnemers. Ik
zorg altijd dat ik twee program
ma's klaar heb liggen. Sommige
acts zegden juist voor de deadline
af, maar die heb ik wel kunnen
boeken voor volgend jaar."
Verwachte hoogtepunten wil
Paul van Kemenade niet noemen.
Al zijn er wel enkele optredens
waar hij naar uitkijkt. Zoals het
concert van de pianisten Rein de
Graaff en Leo Cuypers. „Een bot
sing van twee naturen", zoals hij
het uitlegt. Dat pianoduel moet
als het aan de organisator ligt,
uitgroeien tot een traditie. Even
als trouwens een concert van een
slagwerktrio. Dit jaar treden aan
de jazzdrummers Martin van
Duynhoven en Lucas van Mer-
wijk en popdrummer Leon
Klaasse.
Andere opvallende festivalonder-
werpen zijn het 'wereld'-ensem-
ble Vershki da Koreshki ('Spruit
jes met wortels' in het Neder
lands), het blazerscollectief De
Ereprijs, het kamerpopmuziek-
project Hanlo-Tom America, het
Eric van der Westen Double
Orchestra, een flamenco-project
met danseres Inés Arrubla en
Sumbur 3, met Han Buhrs,
Michael Vatcher en Dirk Bruins-
ma.
Tussen kerst en nieuwjaar wordt
in Amsterdam al jaren het festi
val Klap op de Vuurpijl georgani
seerd. Geen concurrent voor het
Tilburgse initiatief? „Nee hoor",
zegt Paul van Kemenade beslist.
„We hebben zelfs gedacht samen
een .act te boeken, maar dat is dit
jaar nog niet gelukt. Wel ligt er
nu een principe-afspraak dat we
in de toekomst samen iets gaan
doen. Zo'n samenwerking is ook
financieel aantrekkelijk."
Het programma van 'Stranger
Than Para..noia': 24-12: Jaap
Blonk solo, Boy Raaymakers/Arjen
Gorter, Paul van Kemenade Quin
tet. 26-12: Jeroen van Vliet, solo
piano, Slagwerktrio Martin van
Duynboven/Leon Klaasse/Lucas
van Merwijk, Beets Brothers Dou
ble Quartet with Strings. 27-12:
Vershki da Koreshki, carte blan
che Toon de Gouw, De Ereprijs.
28-12: Sumbur-3, Sean Bergin/Tri-
stan Honsinger, Eric van der Wes
ten Double Orchestra. 29-12: 't
Hanlo project o.l.v. Tom America,
Christoph Haberer/Michael Heu-
pel, Inés Arrubla/EI Tete/Jorge
Valiris/Niko Langenhuijsen. 30-12:
pianoduo Rein ae Graaff/Leo Cuy
pers, Dutch Jazz Orchestra.
