Djengis Khan
herleeft in
arm Mongolië
'Miliei
Chinezen hebben
de Gele Rivier
te goed getemd
Zijderoute herleeft: Chinese stereo's en drugsmokkel
iS'Ssr&ré
DE STEM
BUITENLAND
neSTEM
Initiatief van
ZATERDAG 16 DECEMBER 1995 A
Door Jan van der Made
Ulan Bator - Nara slaapt 's
nachts op een van de pijpen
van de stadsverwarming.
Tegen een uur of twaalf, een,
als de temperatuur buiten tot
min twintig is gedaald, klimt
ze met haar vrienden door een
mansgat en nestelt zich tussen
de wirwar van buizen.
„Ik vind het er fijn. Het is warm,"
zegt ze. Ze heeft een donker
blauw gewatteerd jasje aan en
haar gezicht is bedekt met
schrammen en zwarte vegen.
Nara (15) is de leidster van de
'Djengis Khan'-jeugdbende, die
bestaat uit zwerfkinderen. „Er
zitten ongeveer twintig kinderen
in mijn groep," vertelt ze. „We
nemen soms wel nieuwe, maar
alleen als ze zich netjes gedra
gen." Nara leeft al vier jaar in de
straten Ulan Bator, de hoofdstad
van Mongolië. „Thuis was er geen
geld. Niemand die zich om me
bekommerde, en mijn moeder en
broers waren de hele dag dron
ken van de Archi" (Mongoolse
wodka).
Overdag zwerven de kinderen
door de straten van Ulan Bator.
Ze bedelen bij klanten in brood
winkels en achtervolgen buiten
landse toeristen. Maar een keer
per week krijgen ze warme thee
en tsjapati-koeken van vrijwilli
gers van de katholieke missie.
Opvanghuis
De Belgische pater Wim Bollen
staat aan het hoofd van die mis
sie, die bestaat uit vier priesters,
drie broeders en vier zusters,
afkomstig uit de Philippijnen,
België en Zaïre. „De kinderen
zijn afkomstig uit alle delen van
het land. Ze worden thuis mis
handeld, springen op de trein en
proberen in de stad te overleven.
Sinds oktober runt de missie een
opvanghuis, waar nu zo'n vijfen
twintig zwerfkinderen mogen
slapen, met z'n allen op dekens in
een paar slecht verlichte kamer
tjes. Beneden klitten ze rond een
televisie, waarop net - hoe kan
het ook anders - Djengis Khan,
een populaire tv-serie, is begon
nen. Paarden met woeste krijgers
galopperen over de eindeloze
Mongoolse grasvlakten en de kin
deren hebben een glans van
bewondering in de ogen.
Volgens officiële schattingen zijn
er zo'n vierduizend zwerfkinde
ren in Mongolië, waarvan acht
honderd in Ulan Bator leven.
„Een gevolg van de hervormin
gen," aldus Bollen. Vroeger was
er veel meer sociale controle. Het
verschijnsel van de zwerfkinde
ren is iets van de laatste jaren.
De volgende avond is er, speciaal
voor de zwerfkinderen, een bene
fietconcert in het Russisch
Theater. De buitenlandse
gemeenschap van Ulan Bator,
ongeveer driehonderd mensen, is
in volle sterkte aanwezig, gekleed
in plechtig grijs en blauw. De
Duitse ambassadeur, Doktor
Cornel Metternich, zwaait min
zaam naar een bekende en instal
leert zich om naar een werk van
Gonchigsumilaa (Trio, opus 19)
te luisteren.
Pompeus
Maar de vrouw van de Engelse
ambassadeur, June Sloane, een
pompeuze dame in een paars
gewaad, steelt de show met 'Lo!
Hear the Gentle Lark' (Luister
naar de lieflijke leeuwerik). Het
klinkt surrealistisch en volkomen
misplaatst. Het publiek blijft
beleefd, ondanks de klamme kou
die langzaam vanuit de vloer
optrekt en de dissonanten van de
goedbedoelende musici. „Onge
looflijk goed, nietwaar," vraagt
Robin Greyson, een Engelse advi
seur van Tacis (Technical Assi
stance for the Commonwealth of
Independent States and Mongo
lia), die al maanden in Ulan
Bator woont.
Als het concert eindelijk is afge
lopen wordt er geanimeerd nage
praat in de lobby, en dan trekt
publiek de bontmantels aan.
Weer een goede daad gedaan.
Uiteindelijke opbrengst: 157 dol
lar, na aftrek van de kosten.
„Daarvan gaat de helft naar ons
kinderhuis," mompelt vader Wim
Bollen wat sipjes. Op zich vol
doende om het tien dagen draai
ende te houden, want de kosten
zijn laag.
De economische kloof tussen bui
tenlanders en Mongolen is gewel
dig. Een gemiddeld salaris ligt op
zo'n vijftien gulden per maand.
De gelukkigsten hebben gesubsi
dieerde flats in Ulan Bator. Maar
rond de stad zijn er sloppenwij
ken van houten huizen en gers
(traditionele Mongoolse tenten).
„Er is een enorme toestroom naar
de stad," vertelt Lkhagvagijn
Demberei, de vice-voorzitter van
de Mongoolse Nationale Ontwik-
kelingsraad, „iedereen wil iets
meepikken van de economische
ontwikkeling."
Tent
Maar volgens een nieuwe rege
ringsmaatregel moet iedereen die
uit de provincie komt 26.000
Tugrik (ongeveer honderd gul
den) betalen voor een verblijfs
vergunning in de stad. „Niemand
kan dat opbrengen," zegt Namas-
uren bitter. Ze leeft in een ger in
een van de sloppenwijken ten
westen van de stad. Twee jaar
geleden is ze naar Ulan Bator
gekomen om aan de universiteit
medicijnen te studeren, maar
omdat ze met haar hele familie
was gekomen (haar man en drie
kinderen), kreeg ze geen huis toe
gewezen.
Gansukh, al jaren werkzaam op
het ministerie van Buitenlandse
Betrekkingen, is nog kwader. „Ik
ben regeringsfunctionaris en ik
woon nog steeds in een tent,"
moppert hij. Na een drukke
werkweek op het ministerie is
uitgaan er nauwelijks bij.
„Zaterdag help ik mijn vrouw om
de kleren, van zeven dagen te
wassen, als er tenminste genoeg
water in de put staat. Dan moet
ik houthakken voor de rest van
de week, en dan kunnen we pas
uitrusten."
De tent staat, net als die van
Namensuren, in een van de slop
penwijken buiten de stad, een
paar kilometer van het eindpunt
van de bushalte. „Ik woon te ver
weg om 's avonds op en neer te
gaan en een bioscoopje te pikken.
Dus lezen we maar wat of kijken
tv. Er is een populaire soap-opera
uit Venezuela. En natuurlijk
iedere dag Djengis Khan."
Mongolië's grote leider, die in de
dertiende eeuw het grootste rijk
creëerde dat de wereld ooit ken
de, is onlosmakelijk verankerd in
de geest der Mongolen. Zeventig
jaar lang was het verboden om
zijn naam uit te spreken en zijn
portret aan de muur op te han
gen. „Hij bestond eenvoudigweg
niet meer," vertelt Gansukh,
„maar niemand was hem verge
ten."
Ijstijd
Nu wordt zijn naam gedragen
door hotels, taxicentrales en ben
des van straatkinderen. Er is een
'Genootschap ter Bevordering
van Respect voor Djengis Khan'.
Toen Mongolië het communisme
vaarwel zei, zong een van Mongo
lië's eerste rockbands 'Djengis
Khan, kun je ons vergeven?' „We
voelen ons verwant met Djengis
Khan," vertelt Nara, het zwerf-
meisje. „Ons lijflied is dat van
soldaten, ver van huis, die onder
leiding van Djengis over de step
pen trokken om nieuwe verove
ringen te doen."
Maar de woeste troepen van
Djengis Khan en zijn troonopvol
gers werden uiteindelijk tot rust
gebracht door het boeddhisme.
Ook dat was verboden tijdens de
zeventigjarige ijstijd van het
communisme.
Kushok Bakula is de Indiase
ambassadeur in Ulan Bator. Hij
is tachtig jaar en lijkt op een oude
vogel, gehuld in een paars-oranje
gewaad, waar een rimpelige arm
uitsteekt. De andere is bedekt,
alleen zijn knokige vingers,
waarin hij een kettinkje heeft
geklemd, zijn zichtbaar. Z'n
voorhoofd loopt direct door in
zijn lange neus en zijn ogen zoe
ken rusteloos door de kamer
waar boeddhistische tanka's aan
de muur hangen.
Als voormalig monnik in een
klooster in Tibet in de jaren veer
tig was hij de leermeester van de
Dalai Lama, de Tibetaanse gees
telijk leider die nu in balling
schap woont in India. „Mongolië
had meer dan zevenhonderd
kloosters. Die werden allemaal
verwoest. Lama's werden ver
moord of gedwongen hun pij af te
leggen. Uiteindelijk was er nog
maar één klooster over, dat pro-
forma open werd gehouden."
Na de democratische hervormin
gen hielp Kushok Bakula Mongo
lië met trainingsprogramma's
voor jonge Lama's en de gods
dienst begint populair te worden.
Monotoon
In Ganden, Mongolië's grootste
klooster, zit een veertigtal
monikken, de leeftijden uiteenlo
pend van 18 tot 80, in gebed tesa-
men. Hun gebedzangen beginnen
als een monotoon gemurmel dat
steeds luider wordt en begeleid
door lange uithalen. De monik
ken reciteren Tibetaanse tekens
van stroken papier die uit elkaar
lijken te vallen. Na de dienst
lopen ze drie cirkels om het boed
dha-altaar en verdwijnen keuve
lend naar hun vertrekken.
„De communisten hebben de
geest van de Mongolen niet kun
nen breken," aldus de abt van
De tradities van Djengis Khan leven weer op in Mongolië.
Ganden, die met zijn kale hoofd
met glansogen en dikke'buik op
Boeddha zelf lijkt. „Op dit
moment zijn er weer 120 klooster
en 20.000 actieve Lama's. „Iedere
Mongool is in zijn hart een boed
dhist," vertelt hij. De populairste
cursus op de boeddhistische uni
versiteit die aan het klooster is
verbonden, is 'Boeddhistische
logica'. Een voorbeeld? Iedere
kleur is rood of niet. Daar begint
de eerste les mee en kinderen dis
cussiëren er uren over."
Mij hield de uitspraak dagen
bezig. Maakte hij soms een toe
speling op het communisme?
„Het is een denkwijze waardoor
Mongolen passief werden. Je
aanvaardt het lot, hoe het ook
komt. Alles is relatief en heeft
een andere kant," aldus Gansukh
van Buitenlandse Betrekkingen.
„De onderdrukking door de com
munisten was zo slecht nog niet,"
zegt de abt, alsof hij die woorden
wil ondersteunen. „Je kunt zeg
gen dat het boeddhisme daardoor
juist aan populariteit heeft
gewonnen."
Fundamentalistisch
Maar niet alleen het boeddhisme
wint aan populariteit. Ook het
christendom begint vaste voet
aan de grond te krijgen in Mong
olië. Meteen na de democratische
hervormingen in 1990 werd het
land overspoeld door protestante
groeperingen. John Gibbon, tot
vorig jaar werkzaam bij de Inter
national Support Service, maak
te zelfs een vertaling van de bij
bel. Groeperingen als de Zevende
Dags Adventisten en de Jehova's
Getuigen hebben zich gevestigd
in de meeste provincies en trach
ten als leraren Engels de Mongo
len tot het christelijk geloof te
bekeren.
De katholieken pakken het
anders aan. Vader Bollen van de
katholieke missie: „We doen het
kalm aan. Ze weten precies waar
we mee bezig zijn. We hebben het
opvanghuis voor zwerfkinderen
en ze zien dat we niet agressief
bezig zijn om mensen te bekeren.
Het evangelie, dat komt later
wel."
Volgens Bollen wordt de Mon
goolse regering steeds ongeruster
over het toenemende aantal pro
testanten en werd een aantal - in
de woorden van Bollen - 'funda
mentalistische' groeperingen een
visum geweigerd.
Nara, het zwerfmeisje van Ulan
Bator, houdt het voorlopig bij de
katholieken.
„Ze geven me eten en thee. Dank
zij de paus en Djengis Khan kan
ik hier overleven." Maar ze voegt
wel toe dat ze, als ze later groot
is, 'kok wil worden. Dan ben ik
van niemand meer afhankelijk en
hoef ik nooit meer honger te lij
den'.
Veel mensen in Ulan Bator wonen nog in een ger, de traditionele Mongoolse tent.
foto epa
De natuur van China haalt vooral de pers
door de overstromingen van de j
Yangtze Kiang.
Maar een andere rivier heeft haar wilde
haren verloren en is niet veel meer dan een
schaduw van de
bruisende levensader van het
Rijk van het Midden: de meer dan vijfdui
zend kilometer lange Gele Rivier.
Door Jan van der Made
Peking - Het plaatsje Beiyu
an in de Chinese kustpro
vincie Shangdon bestaat uit
een verzameling houten
gebouwtjes van een verdie
ping die schuil gaan onder
een antennewoud. Er is een
restaurant, met een beton
nen vloer en afgeschilferde
tafels waar manden met
gestoomde broodjes op
staan, en waar voornamelijk
lamsvlees wordt verkocht.
Een plaatsje net als alle
anderen in China. Een paar
fietsers, een Peking-jeep.
Op één ding na. De hoofdstraat
met haar fruitmarkt loopt na
een paar honderd meter dood
op een kolossale muur, die zich
uitstrekt zo ver het oog rijkt.
Het is een bedreigend gezicht.
Maar niet iedereen denkt er zo
over. „Zonder die muur zouden
wij niet bestaan," aldus Ma
Jian, de restauranthouder.
Want achter die muur ligt Chi
na's Gele Rivier. En die wil wel
eens behoorlijk vervelend
doen.
Overstromingen
In de loop van de geschiedenis
heeft Gele Rivier (die haar
naam dankt aan geelbruin löss-
slib dat ze meevoert) haar loop
26 keer verlegd, en de overstro
mingen die dat veroorzaakte
zorgden voor een totaal verlies
van oogsten. Miljoenen ver
dronken en de macht van hele
dynastieën werd serieus aange
tast door een verlegging. Naar
het Nederlands vertaald: de
Rijn die uiteindelijk bij Rotter
dam in de Noordzee uitmondt,
verlegt plotseling zijn loop
naar de Mecklenburgse Bocht,
een waaier van verwoesting
aanrichtend in het tussenlig
gende land.
Volgens ingenieur Xue Wei uit
Jinan (de hoofdstad van de
provincie Shandong) heeft Chi
na een 'haat-liefde verhouding
met de rivier', die hij China's
zorgenkindje noemt. „De rivier
voedt de mensen, om ze daarna
te vernietigen," aldus Xue.
„Als wraak. We trekken haar
bloed om de akkers te bevruch
ten, maar vervolgens verlegt ze
haar loop om al die akkers te
vernietigen."
Maar de afgelopen dertig jaar
hebben zelfs de Chinezen haar
Gele Rivier aardig weten te
bedwingen. Een beetje te goed
zelfs. Een dijkenstelsel heeft
ervoor gezorgd dat haar loop
niet meer is veranderd. Maar
op dit moment mag je van
geluk spreken als je een mager
stroompje tussen de kolossale
dijken ziet kabbelen.
Ellende
Volgens de Tsjechische
geograaf Vaclav Smil, een
autoriteit op het gebied van
China's milieu, is de ellende
begonnen onder Mao. Die hield
vernietigende campagne
waarbij hij de graanproduktii
als hoogste goed stelde. Gewel
dige gebieden aan de boven
loop van de rivier werden ont-
bost. In de westelijke provincii
Gansu (waar de Gele Rivier
doorstroomt) werden zelfs hele
bergen afgegraven en valleien
gevuld door honderdduizenden
boeren in een proces dat '0
satie van het land' werdi
genoemd.
Wat daarbij gemakshalve uverd
vergeten was dat de dunne,
maar vruchtbare toplaag wrlo-
ren ging. Regen spoelde veel
van het löss in de rivieren pro-
duktie kelderde dusdanig dat
er al snel onder het besta:
minimum werd geleefd.
Volgens restauranthouder
Jian had dat voor kustprovin
cie Shandong een sinister bij
verschijnsel. „Het löss uit het
binnenland bezinkt hier. Het
resultaat is dat de bodem van
de rivier steeds hoger kwab te
liggen, en we ieder jaar de dij
ken moesten ophogen." Vol
gens Vaclav Smil stijgt de
bodem van de Gele Rivier ieder
jaar met twaalf centimeter. Op
dit moment is het zelfs zo Ver
dat de bodem van de rivier
boven het omliggende akker
land ligt. Ecologische proble
men werden pas eind jaren
zeventig onderkend door
beleidsmakers als Bao Tong.
Deze pleitte voor een program
ma van herbebossing, dat ten
jaar later van start ging onder j
de naam 'China's Grote Grotne
Muur'.
Doel: het voorkomen van Ver
woestijning en het beschenten
van de bodem. Op dit moment
begint dit programma vurm
aan te nemen, maar het wordt
gehinderd door voortdurende
droogten die het noorden van
China plagen.
Herbebossing
En ook de politiek maakt een
periode van droogte door. Teel
beleidsmakers die zich zorgen
maakten over het milieu, ble
ken ook aanhangers van de
liberale vleugel van de Com
munistische Partij. Bao Tong
(die in 1989 de rechterhand van
partijsecretaris Zhao Zryang
was) verdween in de gevange
nis vanwege zijn 'steun aan de
studentenbeweging op het
Plein van de Hemelse Wede'.
Andere liberalen hielden zich
gedeist en beginnen pas nu
weer met het publiceren van
artikelen waarin ze waarschu
wen tegen een te snelle indus
trialisatie en voor een snellere
herbebossing.
Of het voor de Gele Rivier te
laat is? „Hij zal altijd wil blij
ven stromen," aldus Xue Wei.
Maar als ze bij de bovenloop
maar doorgaan met touwen
van dammen en het maken van
irrigatiekanalen, zal de mon
ding uiteindelijk dichtdibben
in een troosteloze vlakte Voor
overstromingen hoeven ve hier
in ieder geval niet bang neer te
zijn."
Door Greg Myre (ap)
Chorgos - Als de handelaars
die 2000 jaar geleden met hun
kamelenkaravaans over de
zijderoute kwamen, vandaag
de dag in de bazaars aan de
Kazachstaans-Chinese grens
konden rondkijken, zou het
zeker niet lang duren voordat
zij een profijtelijk handeltje
hadden afgesloten.
Ze zouden waarschijnlijk ver
baasd zijn over de talloze Chine
se stereo-installaties, Koreaanse
televisietoestellen en Japanse
camera's, maar op de Oosterse
tapijten, de Indiase sandalen en
het Iraanse fruit zouden ze
meteen afdingen. Snel zouden ze
op de hoogte zijn van de prijzen
van Russische wodka, Franse
jeans, valse dollars en drugs,
goederen die drie jaar geleden
snel op de voorheen geïsoleerde
route verschenen.
Na een onderbreking van eeu
wen is de zijderoute herboren in
de steden van de vlakten van
Centraal-Azië, waar tijdens de
Sovjet-heerschappij bittere
armoede heerste. „Tot vier jaar
geleden ging niemand naar de
bazaar. Je kon daar alleen twee
dehands goederen kopen," zei
Jersjad Israelilov, een 27-jarige
Kazachs-joodse handelaar die
snel van de situatie profiteerde
toen de grenzen na het ineen
storten van de Sovjetunie in
1991 opengingen. „Nu is ons hele
leven een bazaar."
Chorgos, een klein Chinees boe-
rendorpje aan de grens dat
smeekt om een verfkwast, was zo
klein dat het op veel Sovjet-
kaarten niet was aangegeven.
Bovendien wilde de Sovjet-over-
heid de mensen vanwege de
spanningen met het buurland
niet op een idee brengen om de
grens naar China over te steken.
Nu Kazachstan onafhankelijk is
geworden ligt Chorgos plotse
ling langs de herboren zijderou
te. Vrachtwagens vol Chinese
goederen hebben de bewoners
het idee gegeven dat de welvaart
ook voor hen in het verschiet
ligt.
In de tweede eeuw ontstond de
zijderoute, een handelsweg tus
sen China, Centraal-Azië en het
Romeinse Rijk. Zijde, kruiden en
jade ging van Azië naar Europa
en omgekeerd kwam goud, zilver
en aardewerk. Langs de route
ontstonden overal handelsne
derzettingen. Boechara en
Samarkand, die nu in Oezbeki
stan liggen, waren in die tijd
legendarisch wegens de daar
verkochte waren en overvloed op
de markten.
Alexander de Grote, Djengis
Khan en Timoer Lenk, Stalin en
Mao heersten gedurende perio
des over delen van de regio. Dat
resulteerde onder meer in een
vermenging van volkeren, waar
door je er nu mensen kunt aan
treffen met Aziatische gelaats
trekken, groene ogen en blond
haar.
De zijderoute bestond geduren
de zo'n 1000 jaar, maar raakte in
verval nadat Europese zeelieden
zo'n 5 00 jaar geleden de zeerou
tes naar Azië openlegden. In
deze eeuw zorgden de commu
nistische heersers van de Sovje
tunie en China ervoor dat het
gebied van de buitenwereld
afgesloten raakte. In het plaatsje
Zjarkent, het voormalige Panfi-
lov, dat omgeven is door van
sneeuwbedekte bergen, hebben
handelaars de draad weer opge
pikt en de Nieuwe Chinese
Markt opgericht.
Sinds de grenzen zijn geopend
maakt Israelilov twee reizen per
week naar Chorgos, dat aan de
Chinese kant van de grens ligt,
om er Chinees bier, wodka, kle
ding en zonnebrillen te kopen.
Tijdens de laatste reis heeft Isra
elilov zijn wagen volgeladen met
goedkope Chinese zonnebrillen
en lege doosjes waar Ray Ban op
staat gedrukt, een bewijs voor de
omvangrijke handel in vervalste
merkartikelen.
De handel loopt uitstekend.
Israelilov en zijn familie wonen
in een oude boerderij zonder
stromend water. De wc staat in
de tuin, naast de schuur voor de
koeien en het gemeenschappelij
ke badhuis is aan de overkant
van de straat. Ondanks die
armoedige levensomstandighe
den hebben de Israelilovs de
afgelopen jaren drie nieuwe
auto's gekocht. Terwijl de mees
te handelaars de goederen per
auto over de weg aanvoeren,
heeft de openstelling van het
luchtruim voor een enorme toe
name van het aantal 'koopvluch-
ten' gezorgd. Op het vliegeveld
van de Kazachstaanse hoofdstad
Almaty verdringen de ongedul
dige kopers zich rond de afhaal-
band waar hun identieke plastic
tassen met goederen aankomen
die zij zojuist in Pakistan heb
ben ingekocht. Douaniers heffen
hun handen ten hemel bij het
aanzien van het chaotische tafe
reel. Het is een dagelijkse
gebeurtenis op de vliegvelden in
de regio.
Omdat de economie van het
gebied nog in de kinderschoenen
staat pogen China, de VS, Tur
kije, Rusland, Iran en andere
landen allemaal een vinger tus
sen de deur te krijgen. Naast het
handelspotentieel speelt ook de
grondstoffenrijkdom van de
regio een rol. Maar drie jaar na
de opening van de grens is de
welvaart slechts op enkele plaat
sen zichtbaar, meer nog in voor
heen onopvallende plaats» als
Choros dan in centra als Simar-
kand.
De oude bazaaar van Simar-
kand staat in de schaduw 'an de
15e-eeuwse moskee. Felle kleu
ren en geuren komen je tege
moet. Oude vrouwen met gruden
tanden verkopen fruit en goed
kope kleding. De luister en wel
vaart van weleer zoek je nier
tevergeefs.
Maar de oude geest keert terug.
Tapijtwever Mohammed Bhagis-
hi, die twee jaar geleden vanwe
ge de burgeroorlog uit Afglani-
stan naar Samarkand kwam,
heeft buiten de stad een fairies
opgezet waar 50 vrouwen aan
weefgetouwen werken aan tipij'
ten die kopieën zijn van l»e'
eeuwse modellen.
In de tuin groeien moerbei-, ker
sen- en granaatappelbomen di
geplukt worden om in vaten /er-
werkt te worden tot kleurstof®
voor de tapijten. „Er werie
hier prachtige tapijten gemat
maar ze zijn vergeten hoe 1
moet," zegt Bhagishi. „Wij zi
len het hen opnieuw leren.
-JENLANG waren
ferenigde Staten in d
van een conflict t
npersident Clinton
Republikeinse
leerderheid in het Cc
!!es over de begroting
Lland was eventjes
elfs formeel 'failliet'
Lt overheidsapparaat
Lam stil te liggen.
Let was (en is) de
rsroute naar een
sluitende begroting
in het jaar 2002
IferWijl het vuur hoog
„plaaide, wankelt intJ
Sen de leider van de
Republikeinse revolu)
Heeft Amerika genoef
ïan de grote mond va
Nefft Gingrich?
óf van zijn programn
Door
Bert Ummelen
Washington - „Zou," vro>
«slaggever, „Gingrich
Jeter kunnen aftreden?" Del
gesprokene, een van de Repif
einse 'jonge honden' in het
van Afgevaardigden, zocht
taar woorden. „Ik geloof
jeihij toen, „dat dat aan de
Het dialoogje vertolkt in
gewoonheid iets verbluff
dog maar een paar maa
terug zou de journalist 0
wjjld met ziekteverlof
gestuurd. En de volksvert
woordiger (Mark Foley uit l|
da) zou in woede zijn ontsto
Newt Gingrich, de 'Speake;
voorzitter van het Huis, we
voor kort 'koning van Ame;
Aan het hoofd van een Gid
bende van jonge Republik)
hield hij de politieke agendi
het land stevig in zijn knu
De 'Lenin van de Republik
revolutie' werd hij genoem
het Witte Huis spartelde
dent Clinton als een vis aa
hengel.
Ondergang
Kort geleden werd in Gei
Gingrich' thuisstaat, een o]
onderzoek gehouden naai
populariteit van de Spel
Meer dan de helft van de b
king bleek niets van hem ei|
optreden te moeten hebbel
een bitter-zure reactie noi
Gingrich' woordvoerder de
komst het resultaat van eenj
de Democraten geïnspirj
media-hetze. Maar het is al
geen kunst meer om in de
van Capitol Hill, het Ameril
se Binnenhof, Republiki
tegen te komen, die best
j zeggen dat de Speaker het e:
gemaakt heeft.
Verheffend is de toestand
Wankelende leiders leren
vrienden kennen, en veel zijl
a nooit. Weg wezen voorc
boven op me valt, hoor je 'f
men' (nieuwkomers) in de I
blikeinse rijen als Foley dei
Nog maar kort geleden bi
rookten ze Gingrich, inclusi
polariserende stijl van po
bedrijven die nu zijn ondei
dreigt te worden.
Voor een hoogleraar ir
geschiedenis heeft Gingricl
opmerkelijk gebrek aan inti
hele distantie. Een voort
Onlangs vond er in Illinoii
afschuwelijke moord plaats)
blanke vrouw werd lett
boor Frans Lindenkamp
Santiago - Een unieke po
j® de bedreigde naald-
loofwouden van Zuid-i
'oor het nageslacht te be
den, dreigt op de klippe,
'°Pen door een combirj
ïan opborrelend nation
®e, religieuze behoudzucl
Platvloerse wraaklust.
De Amerikaanse multimilj
ouglas Tompkins - een va
|ondleggers van het mode
sprit- overweegt zijn ve
Prezen plan overboord te gi
m 1300 km ten zuiden vs
"oofdstad Santiago een
natuurpark te stichten.
t ^S^Poord door het veron)
na hoge tempo waarin
'"«goelijke regenwouden
Pjnnugde luchtstreken van
Prooi vallen aan de mot
to« Ian houtfirma's en kol
?.7n'Tompkins sinds
k„0 hectaren oerbos
f-biloe tegenover het 1
&siuutm?ediee voornemej
owl §ehied een reusa
biP,uaar beschermd natu
insta maken, geniet de w
'"temming vSan Chil
®>eu-organisaties, maar p
militairen en de plaats1
berii 'a en houtindustrie
chen mÜlder hard t(
'en t,anl5jhjk leek niets het
man inL Californische za
in,'"1 de weg te staan. To
een winstgevende
