Verloren plantjes groeien gewoon in Clinge
Tholenaren verwarmen zich in 't leugenkot
UITSLAGEN
TOT 50%
OPRUIMINGSVOORDEEL
Babymeubel
para
at
jsöreaa
Kerstconcert in Groede
DE STEM
ZEELAND
Kaartingen
Schietingen
Koer sb al
Gaaibollen
'Hier is werkelijk alles in de overtreffende trap'
DONDERDAG 14 DECEMBER 1995 C4
St.-Jansteen - Zaal De Kroon, 39
personen. Bieden: 1. J. van
Remortel, 2. mevrouw Van Dors-
selaer, 3. J. Oester. Jokeren: 1.
mevrouw Van Goethem, 2.
mevrouw De Block, 3. mevrouw
Patijn.
Sas van Gent - Zaal St.-Albert, 56
personen. Bieden: 1. C. Picavet, 2.
M. Hoeks, 3. W. Guineau. Jokeren:
1. mevrouw Timmerman, 2.
mevrouw Verplanken, 3.
mevrouw Claessens.
Axel - De Halle, 37 personen. Bie
den: 1. J. Vink, 2. F. van Dam, 3. J.
Verstrate. Jokeren: 1. M. Cock, 2.
R. Sponselee, 3. G. Navest.
Clinge - Zaal De Landbouw, 24
personen. Bieden: 1. J. Michielsen,
2. L. Buys, 3. E. Bracke. Jokeren:
1. mevrouw De Beer, 2. mevrouw
Acke, 3. mevrouw Verschuren.
Clinge - Zaal De Gouden Kroon,
22 personen. Jokeren: 1. mevrouw
De Bruyn, 2. R. de Vos, 3.
mevrouw Rottier. Bieden: 1.
mevrouw De Vos, 2. E. Dankaert,
3. A Bracke.
St.-Jansteen - Zaal Zondagsver-
maak, negen personen. Bieden: 1.
Th. Bleyenberg, 2. H. Coalone, 3.
F. van Hecke.
Graauw - Gemeenschapshuis,
zeventien personen. Jokeren: 1
mevrouw Reyns-Sloot, 2.
mevrouw Van Ietegem, 3.
mevrouw Van Geertruy.
Axel - Gregoriuscentrum, 33 per
sonen. Bieden: 1. Th. Theunissen,
2. N. van de Plas, 3. A. de Wever.
Kloosterzande - Zaal De Reizende
Man, 24 personen. Bieden: 1. J.
Schalje, 2. mevrouw Hemelaar, 3.
J. Tieleman. Jokeren: 1. mevrouw
Verschuren, 2. mevrouw Doem-
bai, 3. mevrouw Schalje.
Nieuw-Namen - Zaal St.-Cecilia,
zeventien personen. Bieden: 1. A.
de Deckere, 2. G. Steileman, 3.
mevrowu Tilleman. Jokeren: 1.
mevrouw Himbrecht, 2. R. War
rens, 3. L. de Bruyn.
Koewacht - Zaal De lange
Akkers, 28 personen. Bieden: 1.
mevrouw De Koeyer, 2. J. Ele-
geert, 3. J. van der Sijpt.
Hulst - Zaal De Kroon, 48 perso
nen. Jokeren: 1. mevrouw Rom-
bout, 2. L. de Bruyn, 3. M. de
Block. Bieden: 1. D. Reyers, 2. P.
Haulez, 3. M. Rombout.
Axel - Gregoriuscentrum, vijftien
personen. Jokeren: 1. Th. Theu
nissen, 2. R. Theunissen, 3. H. van
de Bos.
Sas van Gent - Zaal De Engelen
roos, 28 personen. Bieden: 1. R. de
Wit, 2. E. Zwartelee, 3. J. De Wit
te. Jokeren: 1. mevrouw De Wit, 2.
mevrouw De Pan, 3. mevrouw
Verplanken.
Westdorpe - Zaal Concordia, 24
personen. Bieden: 1. R. Dumez, 2.
A. de Krijger, 3. M. Wille.
Graauw - Gemeenschapshuis,
twintig personen. Bieden: 1. J.
Kamoen, 2. W. Sorber, 3.
mevrouw Buysrogge.
Hengstdijk - Zaal 't Jagershuis,
42 personen. Bieden: 1. P. Jon
kers, 2. N. Goossen, 3. G. Boerjan.
Jokeren: 1. I. de Waal, 2. E. van
Vooren, 3. M. Patijn.
Axel - Gregoriuscentrum, 24 per
sonen. Bridgen: 1. J. Cock-A.
Knöpker, 2. echtpaar De Wever, 3.
W. Lambert/M. Schelleman.
Kloosterzande - Zaal De Kastan
je, 32 personen. Jokeren: 1. F.
Pots, 2. G. Roctus, 3. C. Roctus.
Bieden: 1. R. van Troost, 2. R. Ver
schuren.
St.-Jansteen - Zaal De Kroon, 46
personen. Bieden: 1. J. Tieleman,
2. M. de Rijk, 3. mevrouw De Win
kel. Jokeren: 1. mevrouw Tiele
man, 2. mevrouw Van Kerkhoven,
3, mevrouw Gijselman.
Sluiskil - Kantine voetbalvereni
ging Sluiskil, 55 personen. Bie
den: 1. C. Bleyenberg, 2. M. Taal
man, 3. mevrouw Destombes.
Jokeren: 1. mevrouw De Bruyn, 2.
R. Coone, 3. mevrouw Raes.
Nieuw-Namen - Zaal St.-Cecilia,
29 personen.'Bieden: 1. G. Maer-
man, 2. R. Verbrugge, 3. E. de
Kint. Jokeren: 1. R. Warrens, 2. A.
Rodrigo, 3. F. Esseling.
Terhole - Zaal Staminee, 46 per
sonen. Bieden: 1. J. Bogaert, 2. P.
Pauwels, 3. P. Valent. Jokeren: 1.
mevrouw Lernout, 2. mevrouw
Koolmees, 3. mevrouw Rietjes.
Axel - Showband Axel, 61 perso
nen. Bieden: 1. A. Verhelst, 2. T.
Theunissen, 3. L. van Vorsten-
bosch. Jokeren: 1. mevrouw
Naeye, 2. mevrouw De Schepper,
3. mevrouw Harms.
Zandstraat - Zaal De Straete, 67
personen. Bieden: 1. F. van Iren, 2.
H. Prins, 3. C. Taalman. Jokeren:
I. mevrouw Patijn, 2. mevrouw
Sturm, 3. mevrouw Van de Bran
den.
Clinge - Zaal De Landbouw, 52
personen. Jokeren: 1. V. Vermeu
len, 2. A. Michielsen, 3. mevrouw
Lernout. Bieden: 1. G. Gijsel, 2.
M. van Immerseel, 3. D. van Puy-
velde.
Axel - Kantine voetbalverenging
Axel, 85 personen. Bieden: 1. J.
Hoogstad, 2. J. Bogaert, 3. A. Die-
leman. Jokeren: 1. J. Hamelink, 2.
A. Harms, 3. mevrouw Cort-
vriend.
Aardenburg - Dorpshuis, 52 per
sonen. Bieden: 1. M. Beerens, 2. M.
Moens, 3. G. Roets. Jokeren: 1. J.
Beerens, 2. F. Mussche, 3. E. Sal-
let.
Walsoorden - Zaal Rue du Nord,
achttien schutters. Hoge vogel: J.
van Damme, beide zijvogels: F. de
Méyer, grootste aantal (5): J.
Sponselee.
Koewacht - Zaal 't Hoekske, 26
personen. Hoge vogel: A. Jans-
sens, beide zijvogels en grootste
aantal (6): F. Pieters.
Lamswaarde - Zaal De Lamsoren,
23 personen. Hoge en beide zijvo
gels: P. Bogaert, grootste aantal
(10): J. Bogaert.
Zuiddorpe - Schutterslokaal, 47
schutters. Hoge vogel: E. Neyt,
eerste zijvogel: M. van Hoeke,
tweede zijvogel: G. van Gassel,
grootste aantal (6): F. Dobbelaer.
Hulst - Zaal De Kroon, 25 schut
ters. Hoge vogel: E. de Kort, eerste
zijvogel: A. de Waal, tweede zijvo
gel: E. Hulshout, grootste aantal
(3): L. van Kerkhoven.
Ossenisse - Zaal Hof ter Nesse,
zeventien schutters. Hoge vogel:
H. de Gucht, beide zijvogels: A.
D'Hondt, grootste aantal (12): P.
Neve.
IJzendijke - Zaal Les Amies, 54
schutters. Hoge vogel: H. Dellaert,
beide zijvogels: B. Scheffers,
grootste aantal (3): A. Maenhout,
vliegende vogel: L. van de Voorde.
Heikant - KBO, 't Heike, 36 per
sonen. Groep 1: 1. J. Bouvré-Fer-
ket/A. de Smedt, 2. S. van Houte-
Ferket/H. Dierkx. Groep 2: 1. C.
Smet-van de Vijver/L. Ferket, 2.
P. Ringoot-Audenaerd/A.Schout.
Stoppeldijk - Zaal 't Gelaag, tien
personen: 1. 1. J. Lauwers/R. van
de Velde, 2. mevrouw Danka-
ert/mevrouw Van Laar, 3.
mevrouw Everaert/P. Roelands.
Ossenisse - Zaal Hof ter Nesse,
twaalf personen: 1. E. de Maat/R.
Reyns-de Kort, 2. R. de Waal-
Cambeen/A. Mannaert, 3. A. Rot-
tier/J. Schrauwen.
Axel - Gregoriuscentrum, vijf
personen: 1. H. Verbraeken, 2. P.
Durinck, 3. G. Antheunis.
Sas van Gent - Zaal St.-Albert,
tien personen: 1. A. Vale, 2.
mevrouw Vale, 3. J. van de Win
kel.
Westdorpe - Zaal Concordia,
veertien personen. Mat 1: 1. L.
Audenaerde, 2. A. Janssens/F.
Verhoosel. Mat 2: 1. E. de Smet, 2.
E. Dhaene.
Axel - De Halle, veertien perso
nen: 1. G. Navest, 2. J. Kempe, 3.
K. Witte.
Koewacht - De Vlaschaard, 28
personen: 1. J. Kempe/E. van
Damme-Bracke, 2. A. de Bock/M.
Roeland-van der Sijpt, 3. M. Ver
bist-de Rover/H. van Waes.
Ossenisse - Zaal Hof ter Nesse,
vijftien personen. Hoge vogel: A.
Rottier, rechter zijvogel: mevrouw
Schenkels en J. Bun, linker zijvo
gel: mevrouw Bun, grootste aantal
(8): K. de Cock en A. Rottier.
Hengstdijk - Camping De Vogel,
35 personen. Hoge vogel: J.
Sturm, linker zij vogel: mevrouw
Voogt, rechter zijvogel: R. van de
Kraay, grooste aantal (11):
mevrouw Van Gassel.
Van onze correspondent
Groede - Muziekvereniging
Groede geeft zaterdag in samen
werking met kinderkoor 'Vivace',
eveneens uit Groede, een kerst
concert in de Nederlandse her
vormde kerk van Groede.
Er is een gevarieerd programma
opgesteld waarin kinderkoor en
harmonie zowel afzonderlijk als
gezamenlijk zullen optreden.
Uiteraard zullen de nodige
bekende kerstliederen ten gehore
gebracht worden.
Het concert vormt de afsluiting
van het jubileumjaar van
muziekvereniging Groede. Het
viert dit jaar zijn tien-jarig jubi
leum. Het korps musiceert onder
leiding van de heer Robert Jur-
riens.
Het kinderkoor Vivace is nieuw
en bestaat pas sinds april 1993.
Hierin zingen voornamelijk lage
re schoolkinderen. De leiding van
het koor is in handen van
mevrouw Mariëlle van der San-
den - Klerks. Beide verenigingen
stellen nieuwe leden zeer op prijs.
Het concert begint om 19.30 uur
en is voor iedereen vrij toeganke
lijk.
(ADVERTENTIE)
DIKKE
PRET!
Kindermode t/m maat 104
Positiekleding
a
Kinderschoenen t/m maat 24
Ruim 40 kinderkamers
ETTENSEBAAN 17A, BREDA. TEL. 076-5210695.
ERGENS in de Clinge-
polder nabij Clinge zou,
zo wil het verhaal, de
sluwe Reintje de Vos zijn
schat verstopt hebben.
Dat klopt, want in de
beslotenheid van bosper-
ceeltjes en vennetjes
vindt de natuurliefheb
ber er een ware schat
aan bijzondere flora en
fauna. Een uniek plekje,
waar voor Zeeland ver
loren gewaande planten
toch weer zijn gevonden.
Pas vijftien jaar geleden
ontdekt en sindsdien
gekoesterd door Chiel
Jacobusse van het
Zeeuwse Landschap. En
nu moet hij 'zijn'
natuurgebiedje inleveren
bij Staatsbosbeheer. Uit
zakelijk oogpunt heel
logisch, maar persoon
lijk gaat het hem wel
aan het hart.
Door Eugene Verstraeten
IN deze tijd van het jaar houden
de meeste planten in het natuur
gebied hun winterslaap. Op een
nog net niet dichtgevroren ven
netje drijven nog wat half weg
kwijnende bladeren van een
waterlelie en langs de oevers
treffen we nog plukjes moeras-
hertshooi aan. Die zie je nergens
meer in Zeeland en ook in de rest
van ons land heeft deze plant het
moeilijk vanwege de zure regen.
Hetzelfde geldt voor de drijven
de waterweegbree, oeverkruid
en duizendknoopfonteinkruid,
om maar eens een kleine greep te
doen. Uiterst zeldzame plantjes,
die in de Clingepolder gewoon
groeien. Hier valt de natuurlief
hebber van de ene verbazing in
de andere.
Lijst
Chiel Jacobusse stelde ooit een
complete floralijst van Zeeland
op. Hij dook daarvoor ook in oud
onderzoeksmateriaal en kwam
tot de ontdekking dat een hele
boel zandgrondplanten die eens
in Zeeland groeiden zomaar
'kwijt' waren. „We wisten wel
dat je ze in de grensstreek moest
zoeken, maar waar? Toen heb
ben we aandachtig topografi
sche kaarten bestudeerd en zo
kwamen we in de Clingepolder
terecht."
Op een vrije zaterdag trok Chiel
Jacobusse richting Clinge en was
meteen verkocht. „Planten die
de laatste 30 jaar niet meer in
Zeeland gezien waren vonden
we hier meteen al terug. Dat was
ongelofelijk." Hij probeerde zijn
Chiel Jacobusse van het Zeeuwse Landschap moet 'zijn' natuurgebiedje inleveren bij Staatsbosbeheer. foto camile schelstraete
enthousiasme over te brengen op
zijn baas, de Stichting het
Zeeuwse Landschap. En met
succes. Sinds het begin van de
jaren tachtig heeft de stichting
nu zo'n 20 hectare in het gebied
aangekocht.
Wat is er nou zo bijzonder aan de
Clingepolder? „Je ziet het al op
de kaart. Heel anders verkvaveld
dan de rest van Zeeland. Hele
lange smalle percelen. De erfenis
van de vroegere veenwinning in
het gebied. We zitten hier pre
cies op de overgang tussen klei
en zandgrond, tussen wat zoutig
en zoet water. En dat zijn uit
natuurwetenschappelijk oog
punt altijd heel bijzondere
gebiedjes."
Kaalkopje
Plotseling zakt hij door de
knieën en komt weer recht met
een geelkleurig paddestoeletje
tussen duim en wijsvinger. „Het
puntig kaalkopje," weet hij. Een
drugspaddestoel met een hallu
cinerende werking. „Er staan
hier buitengewoon veel soorten
paddestoelen." Nu, in de winter
periode, zijn de meeste al verd
wenen. Maar toch vinden we er
al heel snel nog een stuk of zes,
waaronder een fraaie stink
zwam. Fier priemt hij omhoog
vantussen een centimeters dik
bladerentapijt. Het zal niet lang
duren voordat de vrieskou hem
te grazen neemt.
Een andere ontdekking in het
gebied was de vondst van een
stukje blauw grasland. Zo
genoemd vanwege een veelheid
van blauwkleurige grassen. Ook
heel bijzonder, omdat vrijwel
alle blauw grasland in de pro
vincie verdwenen is door over
bemesting. De grasveldjes tussen
de bossen hoeven bijna nooit
gemaaid te worden. Vanwege de
bodemgesteldheid blijven de
sprietjes van nature kort. Er
groeien in de buurt nog wat
plukjes struikheid. Chiel Jaco
busse denkt dat er gemakkelijk
nieuwe heideveldjes zouden
kunnen ontstaan als de graslaag
zou worden afgegraven.
Modderkruiper
En hoe zit het met de dieren in
de Clingepolder? We staan aan
de oevers van een ven, waarvan
het water geen rimpeltje ver
toont. Toch huist er onder die
gladde waterspiegel een opmer
kelijke vis, de kleine modder
kruiper. Zoals zoveel dingen in
dit gebiedje ook al een bijzon
derheid. „Het is moeilijk te
bepalen welke vissen er van
nature aanwezig zijn of hier
door hengelaars zijn uitgezet,"
zegt Chiel Jacobusse. „Er zwem
men hier zeker tien verschillen
de soorten rond. Heel veel als je
dat vergelijkt met een gemiddel
de Zeeuwse kreek. Wat paling en
karper en dan heb je het meestal
ver gehad."
In het gebied huist ook een wel
heel merwaardige bewoner,
namelijk de moerasschildpad. Je
kunt ze er regelmatig tegen
komen. De schildpadden zijn, en
dat is wel zeker, door mensen
handen in het gebiedje uitgezet.
Broedvogels? We voelen het al
aankomen. „Uilen en wielewa
len in voor Zeeland ongekende
aantallen. Ik heb hier soms wie
lewalen met zestig tegelijk
gezien." En dan zijn er ook nog
de goudvink, roodborsttapuit en
een hele reeks boompiepers die
in de Clingepolder voor nakome
lingen zorgen. Het gebied is
bovendien rijk aan roofvogels,
maar daar gaat Chiel Jacobussen
liever niet te diep op in. Er zijn
namelijk nog steeds mensen die
van de verboden handel in opge
zette vogels een lucratieve bezig
heid proberen te maken.
Bramen
Wandelaars gaan er achteloos
aan voorbij, maar je vindt in de
Clingepolder wel vijf verschil
lende bramensoorten. „En die
smaken allemaal verschillend."
Chiel Jacobusse wijst naar het
water dat voor ons ligt. „In de
zomer is dit een waar libellenpa-
radijs met ongelooflijk veel soor
ten." Hij weet dat hij in herha
lingen valt. „Maar dit gebied is
gewoon in alles de overtreffende
trap. Een apart en bijzonder
stukje Zeeland."
Een stukje Zeeland dat het
Zeeuwse Landschap straks moet
afstaan aan Staatsbosbeheer.
Die heeft vlakbij ook al de Krie-
keputten in eigendom. Om te
voorkomen dat natuurorganisa
ties elkaar voor de voeten lopen,
en om een efficiënter werken te
bevorderen, is er voor Zeeland
een zogenaamde invloedsferen-
kaart gemaakt. Daarin is de pro
vincie, voor wat betreft natuur
gebieden, verdeeld over het
Zeeuwse Landschap, Staatsbos
beheer en Natuurmonumenten.
Deze laatste instantie is overi
gens niet actief in Zeeuws-
Vlaanderen.
Staatsbosbeheer krijgt dus de
schat van Reintje de Vos in de
schoot geworpen, maar het
Zeeuwse Landschap krijgt daar
ook wat voor terug. Bijvoorbeeld
de Oudelandse Polder bij Cad-
zand. „We liggen hier allebei
met wat snippers natuurgebied
en dat is natuurlijk een dwaze
situatie," vindt ook Chiel Jaco
busse. „Dus is het logisch dat er
onderling uitgeruild wordt.
Maar gezien al die bijzondere
dingen die je hier aan treft is het
toch wel drie keer slikken om dit
prachtige gebiedje af te staan."
Tholen - Het gemeente
bestuur van Tholen denkt
eraan de praathuisjes op
bet eiland in de winter
maanden te verwarmen.
Als eerste krijgt het hou
ten optrekje op het
Havenplateau in het
stadje Tholen een straal
kacheltje in het plafond.
Als de proef slaagt, wor
sen ook de andere praat
buizen elektrisch ver
warmd.
Door Jeroen Roth
a dag, klokslag vier uur,
//'middagploeg' zich rond
kleine salontafel in het wat
unm uitgevallen tuinhuisje
aan de haven. In 't schuul-
tsje of 't leugenkotzoals ze
un vergaderkwartiertje zelf
devol aanduiden, praten
Bram, Gerard en Ko bij
er de dagelijkse gebeurte-
mssen op't eiland.
't de ramen loerend ontgaat
gezelschap, dat op die kil-
decemberdinsdag uitgroeit
,Z(ls man, niets. Voorbij
hnjdend vrouwvolk krijgt
nauwkeurige inspectie en
^uitgebreid juryrapport.
PerdjéZ'8 bever dan een
jï)U'./aar een mooi perdje
hoor." °°k graag ki;>ken
^an wordt het alweer
teLSe?euzer; »Heb ie 't al
schiim a V3n Gerard? Die
«jntdood te zijn."
Ll at,zo? Maar ja, hij was
t°g°°k al een jaar óf negen-
uit c®versatie stokt. Arie legt
seip" ,at s,00rt nieuwtjes wis-
öan eer nou vaak uit.
sneller a het tenminste
aan wanneer je het in
De 'middagploeg' van het praathuis. Van links naar rechts: Ko Schot, Bram Bout, M. Overbeeke, Gerard Schot, Arie Schot en Duie
Raukema. foto de stem/dick de boer
de krant moet lezen."
Ze kennen elkaar een leven
lang. Praatstof genoeg. En als
de eigen gespreksonderwer
pen dan even zijn opgedroogd,
is er nog altijd de voetbal.
„Met Thoolse Boys gaat het de
leste jaren niet meer zo best.
Maar dat was vroeger wel
anders. Nu is het vooral Ajax
wat de klok slaat," weet Ko.
„Maar jij bent toch vooral een
Feyenoord-man," zegt hij in
de richting van Bram. „Och,
wie 't beste is, moet winnen,
Vind ik," meent deze op zijn
beurt
Echt gerieflijk is het er niet in
het kleine kotje. De adem
dampt bij het spreken. Er
staat weliswaar een butagas
kachel, maar die gaat alleen 's
ochtends aan als de andere
ploeg er zit. Om een uur of
negen verzamelt zich dan een
groepje oud-vissers, waar ook
Piet (57) die het praathuisje
schoonmaakt, deel van uit
maakt. 's Middags is hij er niet
bij, want hij is van 'een ande
re kleur'
Piet is blij met het plan van de
gemeente om een straalka
cheltje in het praathuis aan te
brengen. „Want zo'n gaska
cheltje is ook niet alles. Er zit
ten hier oudjes die stikken de
moord van de astma. En hele
maal ongevaarlijk is ook
niet.
De oude botten van het mid-
dagploegje kunnen de kou
echter nog wel hebben. „Als
er de zon op staat, is het zelfs
wel lekker. En wanneer 's och-
tens die kachel heeft aange
staan, merk je dat 's middags
nog wel een beetje," vindt
Duie.
In de zomer worden de stoel
tjes buiten gezet of nemen de
mannen plaats op de grote
bank achter het praathuisje.
„Want dan is het hier echt niet
te harden, hoor."
Schilderijtjes aan de wand
getuigen van de vissershisto
rie. „Kijk, hier zie je hoe de
kaai er vroeger bij lag. Toen
kwamen de vissers ook al
samen, maar hadden ze daar
natuurlijk nog geen huisje
voor. Ze gingen gewoon wat
uit de wind staan. En op dat
andere plaatje zie je dat hier
vroeger nog een brug heeft
gelegen. Daarvóór bracht de
pont de mensen over".
„Het is hier allemaal een beet
je veranderd, hé. Al die jacht
jes had je hier vroeger niet.
Toen lagen er de oester- en de
mosselkoters en de garnalen-
vissers. Maar die vind je nu
alleen nog maar in Schevenin-
gen en Stellendam," zegt Arie
een beetje weemoedig.
Hoe lang ze hier al komen? Ze
weten het eigenlijk niet eens.
„Er zijn er in de loop van de
jaren ook heel wat weggeval
len. De leeftijd, hé. De ouwe
Japje van 82 is de enige die
hier vanaf het eerst moment
komt. In z'n eigen autootje
nog wel."
Als de duisternis invalt en het
laatste shaggie is uitgedrukt,
is het tijd om op huis aan te
gaan. „Nog een borreltje en
dan een boterham eten," zegt
Arie, terwijl hij zijn kraag
opzet en de kaai afloopt.
