Thaise 'juweliers' lichten
duizenden toeristen op
'Triest
Aanvoerder
DE STEM
BUITENLAND
Bekkers
De dubbele geve
Lampang
Phltsanulok
Nakhon
Ralchasima
Bangkok
I Golf van
■Thailand
Nakhon wvwCww\
\Sithammarat
^Songkhla^
/~%vPattanl
MALEISIË
WOENSDAG 13 DECEMBER 1995
Door Marie-Claire Aarts
Bangkok - Op het hoofdkantoor van
de toeristenpolitie in Bangkok zit
plaatsvervangend politie-kolonel
Tawisak. Hij heeft hoofdpijn, heel
erge hoofdpijn. Het woord edelsteen
wil hij niet meer horen. Zijn instantie
wordt overspoeld met slachtoffers
van de goedgeorganiseerde en inmid
dels notoire edelstenenzwendel, en
zijn dagen zijn gevuld met het kalme
ren van toeristen, die, zoals hij zegt,
'hier vaak vechtend over de gang rol
len'.
Benadeelde vakantiegangers lopen op de
gang inderdaad geagiteerd op en neer, maar
de meesten staren met een verdwaasde blik
voor zich uit. Allen zijn ze op straat aange
sproken door keurige heren en vervolgens
overgehaald om hun spaargeld te 'investeren'
in edelstenen. De stenen, meestal 'blauwe saf
fieren', bleken later slechts een fractie van het
betaalde bedrag waard te zijn.
Er zijn talloze variaties op het thema, maar
het verkoopverhaal komt meestal hierop neer:
Het is een speciale feestdag in Thailand.
Daarom worden in overheidswinkels belas
tingvrij, of tegen sterk gereduceerde prijzen,
edelstenen verkocht. Thuis ('ach u woont in
Nederland, daar heb ik familie wonen') kunt
u de stenen voor het driedubbele verkopen.
Dat doet hij zelf ook regelmatig, als hij zijn
familie bezoekt. In Amsterdam kunt u terecht
bij een winkel op het Rokin (hier haalt de man
een naamkaartje uit Amsterdam tevoor
schijn). U hebt geluk, want het is vahdaag de
laatste dag van drie promotiedagen.
U zou er niet intrappen, toch? Denkt u. De
realiteit is dat duizenden toeristen jaarlijks
voor grote bedragen worden opgelicht. De
Nederlandse ambassade in Bangkok alleen al
krijgt gemiddeld drie klachten per week,
maar vermoedt dat slechts een kwart van de
gedupeerden actie onderneemt. De bedragen
die boven water komen liggen meestal rond
de 7.000 gulden. Volgens de ambassade is dat
waarschijnlijk het bedrag dat de toeristen
voor de vakantie hebben betaald. Slacht
offers worden doorverwezen naar de Lumpi-
nipark Toeristenpoliie, om de hoek van de
ambassade.
Afgezien van het aankoopbewijs en een 'echt
heidscertificaat' hebben de meeste gedupeer
den geen bewijzen. De stenen zijn per ÉMS-
post onderweg naar huis. „Een belasting
truc," zeggen de winkeliers, „dan hoeft u in
Thailand geen 300 procent exportbelasting te
betalen en u ontloopt importbelasting." De
fraudeurs ontlopen zo lastige klanten die hun
geld terugwillen.
„Exportbelasting op edelstenen bestaat hele
maal niet in Thailand", grijnst Shaul Gabai,
eigenaar van Siam Gems Center in Antwer
pen. „En in Nederland moet 6 a 7 procent
importbelasting worden betaald als juwelen
of edelstenen per EMS worden verstuurd.
Juwelen die reizigers als sieraden dragen zijn
niet belast."
Oderhandelen
De Nederlandse toerbegeleider Henk Walters
is onder de wachtenden. Nee, hij is zelf niet
belazerd, maar twee leden van zijn reisgroep
hebben diamanten gekocht. „Ze vertelden het
pas toen we onderweg waren naar de volgen
de bestemming. Bij terugkeer in Bangkok
waren de diamanten al verstuurd." Deze toe
risten hadden het geluk dat hun reisorganisa
tie de zaak kan afhandelen. „Direct bij thuis
komst in Nederland hebben ze de stenen
opgestuurd, zodat ik er nu achteraan kan
gaan."
Op zachte toon onderhandelt hij nu met de
tussenpersoon van Langsuan Gems, een Thai
se vrouw van achter in de dertig. „Ik wil
graag het geld terug hebben." Verbaasd
vraagt ze waarom dan wel? „Mijn vrienden
zijn ontevreden met de koop", legt de toerlei-
der uit. Dit kan de intermediair begrijpen,
maar aangezien ze nu geen geld bij zich heeft,
is het beter over een paar dagen terug te
komen.
De tussenpersoon is een oude bekende op het
politiebureau. Haar naam is Haas en ze weet
van niks, maar klaagt dat toeristen vaak 'zo
agressief' reageren. „Het is een rotbaan, ik
denk dat ik er mee ophoudt," zegt ze weinig
overtuigend.
Na eindeloze onderhandelingen wordt meest
al tachtig procent van het geld terugbetaald.
Daarvoor moeten de toeristen wel verscheide
ne malen terugkomen. De 'vertraag-en-win-
techniek' brengt velen ertoe de hoop op te
geven.
De Franse onderwijzeres Florence Violet is
opgelicht voor 1.500 gulden. Als alleenstaan
de moeder met een 3-jarige dochter heeft ze
moeite in Parijs het hoofd boven water te
houden, en het bedrag is gelijk aan haar
maandsalaris. „De oplichters hadden clemen
tie", zegt ze sarcastisch. „Ze zagen dat ik wei
nig geld heb, maar ze speelden sluw in op
THAILAND
LAOS
CAMBODJA
Oplichters slaan hun slag
vaak bij de grote toeristentrek
pleisters.
FOTO'S ANP/AFP
Als je geen verstand van edelstenen hebtmoet jeer gewoon niet aan beginnen, luidt het advies van de Thaise politie.
mijn gevoelens. Ze werden zelfs boos toen ik
het zaakje niet helemaal vertrouwde. Voor
dat soort argumenten ben ik erg gevoelig."
Toen haar bange vermoedens werden beves
tigd door andere reizigers, spoedde ze zich
naar het vliegveld in een poging het EMS-
pakketje te onderscheppen. Acht uur bracht
ze daar door, maar haar stenen kreeg ze niet
te pakken.
Op een bedrag van zeven duizend gulden
blijft zo'n vijftienhonderd gulden plakken bij
de zwendelaars. Dit bedrag maakt de Japan
ner Kazuo Tanabe razend. „Waar die twintig
procent heengaan, dat wil ik weten!
Politie
Volgens plaatsvervangend politiekolonel
Tawisak zijn dit commissiekosten die de han
delaar heeft gemaakt. „Als we honderd pro
cent eisen, geven ze helemaal niks en laten ze
het aankomen op een rechtzaak, dus dit is de
beste oplossing." Hij heeft nog steeds hoofdd-
pijn.
Op de suggestie dat het hoog tijd lijkt om de
koe bij de horens te vatten en de betreffende
winkels te sluiten, schudt hij triest zijn hoofd.
Het blijkt een ware Catch 22-situatie te zijn.
De fraude moet in stand worden gehouden
zodat de slachtoffers terug kunnen worden
betaald. „Als we de winkels sluiten, zijn er
veel gedupeerden die helemaal geen geld
terugkrijgen. Bij wie moeten ze terecht met
hun claim."
Heeft de Thaise politie dan helemaal geen
preventief beleid voor deze vergrijpen?
Deze vraag moet aan politie-kolonel Sanit
Miphan worden voorgelegd, die benadrukt
dat ook hij slechts een kleine speler is - de
derde man als het om edelstenenfraude gaat -
maar dat hij wel een paar vragen kan beant
woorden. „Vergunningen in de retailsector
vallen onder de jurisdictie van het ministerie
van Handel", legt hij uit. Zijn afdeling ressor
teert onder het ministerie van Binnenlandse
Zaken en heeft geen bevoegdheden op het
gebied van winkelsluitingen.
„We zijn druk in overleg met het ministerie
van Handel, maar ze willen er niet aan,
zolang we geen sluitende bewijzen hebben.
De toeristen hebben een slechte koop geslo
ten, maar dat is geen misdaad," benadrukt
hij. Zijn duizenden aangifteformulieren niet
Malafide juwelierszaken sluiten is vol
gens de politie zinloos. Want waar zou je
dan je schadeclaim moeten indienen.
genoeg bewijs? Nee. Het blijkt absoluut nood
zakelijk dat de toeristen een rechtzaak aan
spannen of in een crimineel onderzoek als
getuige optreden. „Niemand wil zolang in
Bangkok blijven. Toeristen willen zich ont
spannen, ze zijn tenslotte op vakantie."
Vriendelijke heren
Belangrijke toeristenpleisters, zoals Wat Poo
en het Koninklijk Paleis zijn beruchte jacht-
gronden voor oplichters, hoewel de firma List
Bedrog op het eiland Phuket tegenwoordig
ook een branche blijkt te hebben.
Nieuwkomers in Bangkok, herkenbaar aan
een ongekreukte 35 baht-stadsplattegronden
witte benen, worden om de tien meter aange
sproken door vriendelijke heren met een
draagbare telefoon, die bovendien onberispe
lijk gekleed gaan. De draagbare telefoon
blijkt een dubbelfunctie te hebben. Het
schenkt de drager ervan geloofwaardigheid,
en recalcitrante toeristen kunnen een straat
verder door collega's worden onderschept.
Planet Talk, een kwartaalpublikatie van de
reisgidsuitgeverij Lonely Planet, waarschuwt
voor buitenlandse betrokkenheid. „Zelfs het
Tourist Assistance Center was verrast dat er
tegenwoordig buitenlanders voor de edelste-
nenwinkels werken," klaagt de Zwitser Felix
Roth, die voor duizend gulden is opgelicht
door een landgenoot. Paradoxaal genoeg vor
men juist berooide rugzak-toeristen in het
guesthouse-district rondom Khao San Road
een makkelijke prooi. Plaatsvervangend poli
tie-kolonel Tawisak bevestigt dat de gedu
peerden vaak studenten zijn, die de juwelen
met een credit-card van hun ouders betaald
hebben. „Ze hebben geen idee om hoeveel
geld het gaat. Ze begrijpen de waarde van
geld niet."
Volgens Tawisak moet men echter beseffen
dat slechts vijf procent van de juweliers bij de
zwendel betrokken is, die allen bekend zijn
bij de politie. „Als de toeristen voor aanschaf
bij ons informeren of de winkel betrouwbaar
is, kunnen we ze dat precies vertellen. Boven
dien hangen we overal in de stad posters met
waarschuwingen. Die moeten toeristen toch
zien. Als je geen kennis hebt van edelstenen
moet je er gewoon niet aan beginnen", advi
seert hijHoewel hij toegeeft dat de fout bij de
malafide winkels ligt, benadrukt hij dat het
pure hebzucht is die de toeristen verblindt.
„Er moet toch een lichtje bij je gaan branden
als een tuk-tuk bestuurder je voor een paar
baht de stad laat zien."
Claims
De meeste gedupeerden ontdekken pas bij
thuiskomst dat ze zijn beetgenomen, en som
migen nemen dan alsnog contact op met de
Nederlandse Ambassade in Bangkok. „We
krijgen hartverscheurende brieven van men
sen die voor duizenden guldens het schip zijn
ingegaan." Claims vanuit Nederland zijn
gecompliceerd, maar volgens de ambassade
krijgt een aantal mensen toch een deel van
hun geld terug als ze vanuit Nederland een
klacht indienen bij de toeristenpolitie. „We
kunnen niks anders voor ze doen dan ze door
verwijzen naar de juiste instantie."
Toerbegeleider Henk Walters is geen onbe
kende bij de toeristenpolitie, maar dit is de
eerste keer dat het om diamanten gaat. Dia
manten, die volgens de diamant- en edelste-
nenhandelaar Gabai, waarschijnlijk uit Ant
werpen komen, waar ze goedkoper zijn. De
meeste edelstenen, zoals saffieren en robij
nen, komen volgens hem, wel uit Thailand,
Kanchanaburi, hoewel ongeveer tien procent
in ruwe vorm wordt geïmporteerd uit Austra
lië en Sri Lanka. „De Thais beheersen de
slijptechnieken, dus het is niet onlogisch
voegt hij eraan toe.
Voor Hoa Tang, de Chinese eigenaar van de
Tory Gems groothandel, worden edelstenen
pas interessant als het om vijf-cijferige meg-
adeals gaat. Volgens Tang is Bangkok ee
goede plaats' om edelstenen te kopen. „Maa
je moet wel naar een betrouwbaar adre
gaan", voegt hij eraan toe.
Maar hoe kan een toerist met dollartekens
de ogen het kaf van het koren onderscheiae
Juist die frauduleuze zaken zien er respec -
bel uit met veel marmer en vriendelijke v
kopers die vloeiend Engels spreken. „Het e
te is de stenen te laten taxeren voordat je
koop sluit", adviseert hij. „De certmca
waar de winkeliers mee wapperen zijn v
trekt waardeloos en bovendien meestal opg
steld in de Thaise taal. Erkende, onathanKe-
lijke taxateurs, zoals het Asian ^nst\ .J j
Gemological Science, maken voor dert g
vijftig dollar een gedetailleerd idennfl
rapport op van de stenen. Dit is heell g
kelijk in de edelstenenhandel, waar he
om duizenden dollars gaat.
Voor de wachtenden op het politie
komt dit advies te laat. Ze zijn reeds in
gelopen en hebben een fikse financier'e
lating gehad. Daarnaast is het voor de
ten een onplezierige openbaring Q
latente materialisme identificeerbaar is w
de kenner. Hebzucht, snelle winst, „e
Geen van de gedupeerden is trots op a
zijzelf in zwendel hebben gespeeld.
kstraat 10, Oosterhout, tel.
,tan onze verslaggever
Spool -Danny Blind voel-
zich tijdens de afsluitende
Sng voor Nederland - Ier-
Sniet helemaal lekker. Hij
1de wat bleekjes, ging even
een bal zitten en snelde als
eerste naar de spelersbus.
dscoach Hiddink kruiste de
linnen met zijn vinger richting
rapeut Rob Ouderland.
70 van: niets zeggen. Een woord-
^rder van de KNVB zei dat
Blind vanwege zijn gesteldheid
niet aanwezig kon zijn bij een
nerspraatje over de WK-loting.
Maar hij kan wel spelen." Een
,mend griepje? Strafschop-
oefenen kwam „o.ok gister-
d niet aan de'.o$e bij de
je training van liet Neder
igs voetbalelftal voor het EK-
beslissingsduel met Ierland.
Als het zo ver komt zijn de
omstandigheden tóch heel anders
dan in een training. Ik kan per
strafschop vanuit de middenstip
iemand aanwijzen. Dan kun je je
gevoelens beter op dat moment
volgen", zei bondscoach Guus
Hiddink op Anfield Road.
Van de elf beoogde spelers in de
Nederlandse basis-opstelling
er PSV'ers en Feyenoor-
waren Ronald de Boer en
Danny Blind twee weken geleden
voor Ajax nog succesvol toen
strafschoppen de beslissing
moesten brengen in de strijd om
de wereldbeker. Patrick Kluivert
miste toen de eerste penalty. De
beslissing moet vanavond vanaf
de penaltystip vallen wanneer de
stand na anderhalf uur reguliere
speeltijd en een half uur verlen
gen nog gelijk is. Het eerste doel
punt in de verlenging betekent
meteen de beslissing omdat de
zogeheten sudden-deathregel van
kracht is. Hiddink rekent van
avond op een verdedigend inge
steld tegenstander. „De opstel
lingvan Ierland ziet er behoorlijk
defensief uit met twee extra
backs aan de zijkanten van het
middenveld," reageerde Hiddink
op de keuze van Ierland voor de
verdedigers Jeff Kenna en Terry
Door Chris van Nijnatten
Liverpool - Ronald de Boer
meer weten hoe het voelt oml
liezen. „En ik wil het nooij
weten, ook," zegt hij in het i
hotel waar de selectie vl
Nederlands elftal zich vocnf
op het spektakelstuk van va
op Anfield Road. De laatste 1
hij verloor, was op 7 juni li
tegen Wit Rusland: 1-0. „E
page," stelt De Boer bijna 1
jaar na dato nog maar eens.
Oe wedstrijd in Liverpool sche
op met dubbele gevoelens. Ni
ypdt hij het leuk om betrokka
bij de voor deelname aan het E|
sende interland tegen de Ieren
een speciale wedstrijd. Die hd
®j.®et Ajax ook al veel gehad,
blijft 'kicken' om naar zo'n paf
'even en uiteindelijk te spelen.',
'en licht tegenstrijdig gevoel
naar moeilijk onderdrukken.;
ergens gelezen dat ze elders if
®oeten lachen, omdat wij dl
s njd nodig hebben om ons te k
}n. begrijp dat wel, want ei
tri i°k een beetje maf. Sterkf
est dat we het zover hebt
U bent ondernemer
n°dig is voor de dagelij)
maart 1996 op de nieuw
