Doe-het-zelf-vakantie op een ranch aan de voet van de Rocky Mountains Vijfling van Renault db stem Mégane half december op Nederlandse markt EET wijzer SURPLUS E3 Op de trail The River Wild Voyageurs Safari Pow Wow Ovalen Geen airbag REIZEN KORT Parijs uit de gratie Meer Travelers Cheques gebruikt Mexicaanse zon deze winter in trek De wereld rond met één ticket Reis naar Bike Week Daytona Kerst komt (1) VRIJDAG 8 DECEMBER 1995 In Canada is niets klein Door Jan Koesen Canada. Het grootste land ter wereld, qua oppervlakte Driem aal Europa. Ik ben geland in Cal- sarv provincie Alberta, aan de westkant. Alberta, twintig maal Nederland. En leeg, leeg, leeg. Europese afstanden verbleken {jfben uitgenodigd door Jan Klijn eigenaar van de Bar C Ran ch ftCattle Company Ltd. Klijn en zijn cowboys verzorgen 400 stuks vee op een gebied zo groot als Zuid-Limburg. Zijn beesten «azen op bergwanden en prai ries banjeren door rivieren en zijn altijd buiten, ook als je urine terwijl je pist bevriest. Canada, een landklimaat. Dit is ie Indian Summer, een explosie van kleuren en warmte. Overdag 22 tot 24 graden, in T-shirt bui ten, zwemmen in kristallijn water, 's avonds min 4 tot min 7. Negen maanden koeien hoeden, kalveren slachten en dan verko pen. In de drie maanden dat het kli maat draaglijk is, wil Jan Klijn toeristen ontvangen op zijn ran ch. Een doe-vakantie. Paarden, indianen, cowboys, met een vlot wild schuimend water af, met een kano net als vroeger de voyageurs peddelen door een landschap dat in Genesis is beschreven als woest en ledig. En de eerste nacht kan ik niet slapen van de coyotes. Ooit gereden? Nee, nou ja, twee keer drie rondjes in de manege. „Dan krijg jij Gus." Harry rijdt voorop, cowgirl Glenda, blond als een Friezin met idem blozen de wangetjes, is ook geboren in het zadel. Daar schommelen we omhoog, de bergen in. Eerst in rustig tempo en achter me ver dwijnt de Bar C Ranch achter bomen en hellingen. Dit zijn de foothills van de Rocky Mountains die daar, op een uur rijden, de horizon openbreken. In Canada zijn geen files, een afstand wordt daarom in uren rijden uitgedruk. Avondje naar de saloon: een uurtje rijden. Mid dagje shoppen. Anderhalf uur rij den. En terug. Gus ranselt mijn kont. Ik schuif naar voren en naar achteren. Wat is mijn zadel hard! En nu gaan we een hellingbos op. O Lord Jezus Christ, help me. Maar Gus weet de weg, denk ik, hoop ik. En hij gaat in draf, of is het galop? De bomen suizen op mij af, mijn camera beukt op mijn rug, ik bescherm mijn gezicht met mijn hand als takken me tegen de grond willen zwiepen. Omlaag. Gus weet hoe het moet, ik niet. En halverwege staat het monster stil. „Laat hem niet eten," waarschuwt Harry. Dus ruk ik die teugels omhoog, dus gaat Gus over op een hardere actie. En dan breekt mijn dure zoom lens van mijn camera af. Ik zie het niet eens, ik voel het niet eens, tot Glen de tere optiek oppikt en teruggeeft. „En dat is Indian country," zegt Harry. En vertelt een verhaal dat vele Cana- zen in de komende week her halen. De indianen zijn beroofd van hun land door de blanken, dus krijgen ze nu uit Wiedergut- machung een enorm gebied en forse uitkering en hoeven ze veel minder belasting te betalen. «Miljonairs," zegt Harry bitter. En ik denk eerst, is dit racisme? Totdat de cijfers komen, totdat blijkt dat talloze jonge Indianen werk- en doelloos met te veel geld ™n tijd moeten doden. Alcohol. Criminaliteit. Een bergrivier. Ghost River, houd en kolkend, maar wonder schoon. En ik laat Gus maar zijn gang gaan in de hoop dat zijn hoeven niet zullen wegglijden. Als ik zou roken, zou ik nu de Marlboro Man zijn. En waar zijn de indianen, waarom worden we niet beschoten met pijlen? Waar is John Wayne? Ik mis hem, ik mis hem hier, de Duke, de enige die een geweer rondjes kan laten draaien rond zijn vinger, de eer ste aller cowboys. Uren later, uren, uren later. In Canada is niets klein. En daar is de ranch. Gus wil wat en gaat over in galop, of is het draf? Hij ruikt de stal. Mag niet, zegt Har ry, mag nooit, je moet langzaam thuiskomen, langzaam, anders rukt hij zich voortaan bij thuis komst los en stuift hij de stal bin nen. Hoe is het, ben je stijf? Ter wijl ik afstijg, droom ik van een Thaise massage. Neopreen pak, helm, peddels, een zware rubberboot. En de Red Deer River, compleet met stroomversnellingen. Meryl Streep moet The Gauntlet af in de actiemovie The River Wild. Deze rivier is wat tammer. De woestheid van rivieren drukken Canadezen uit in cijfers. 1, 2,3, 4 en 5. Meryl had een vijfje, wij een tweetje tot drietje want het is niet de bedoeling dat toeristen die geld moeten brengen in het door een economische crisis bedreigde Canada hun nek breken of ver zuipen. Onze watervallen heten De Groene Tong van de Dood en de Weduwmaker. Twee boten. De gidsen zijn enter tainers. We oefenen eerst met een klein watervalletje. Left. Left. Left. Righ. And Left backwards. De logge boot is redelijk bestuur baar. Om van watervrees af te komen en ons voor te bereiden op het ruigere werk, gaat onze gids een zeeslag aan met een andere boot. „Take no prisoners. Give them hell. We peddelen, voorwaarts, ach terwaarts, er zijn periode met rust als de rivier al het werk doet en dan moeten we de anderen rammen. En zij ons. Ik ben geen paardrijder, maar water kan ik aan. En de rivier mag van mij best een puntje rui ger. Daar komen de watervallen. Met de voorkant erin, met de ach terkant erin, zijwaarts erin. De boot rijst, komt halverwege op zijn kant, smakt terug, wit water schuimt over onze surfpakken. De andere boot komt begerig naderbij. Maar onze gids gaat rechtop staan, „Kill the men. Rape the children. Dan een proef voor de geharden. We moeten het water in, de voe ten vooruit. En ik voel nu pas goed de kracht van de rivier die me meesleurt, wentelt en kantelt terwijl mijn voeten tegen rotsen slaan. Het water is koud, maar bevrijdend koud, schoon koud, dit, denk ik, dit is het water van het Aards Paradijs. Voyageurs waren de eerste (Fran se) blanken die met kano's door Canada trokken en handel dre ven, vooral bont, met de india nen. Dit is de Bow River, eens het decor van The River of No Returm (Marilyn Monroe en Robert Mitchum). We stappen in een lange kano die ruimte biedt aan wel vijftien man. We krijgen peddel-les en instructie hoe we ons in de boot moeten bewegen. Dan de groet: met de peddel vier maal beuken op de rand, de ped del loodrecht, een krachtig HOI. Even oefenen. HOI. En nog een keer. HOI. Jim is de schipper. Klein, rond, «In Canada ga je niet even een halfuurtje iets leuks doen. Het land is onmetelijk groot. van Ierse afkomst en hij zingt heel fraai schunnige liederen. We schuiven de Bow River op. En een tocht van een onaardse schoon heid begint. Ik heb al de woorden Genesis en Aards Paradijs gebruikt, maar alleen in Bijbelse lyriek kan ik dit landschap beschrijven. Geen menselijk leven, een eenzame mountainbiker staart ons pein zend na. Halverwege, uren verder - in Canada ga je niet een half uurtje iets leuks doen - gaan we aan wal. Jim maakt een vuurtje, en we bakken bannock. Dat betekent: een plastic zakje, een voorbe werkte bloem, water erbij, kne den, het kliederige zaakje aan een pin steken en dat geheel in de vlammen. Cowboyvoedsel. De bannock verbrandt, Jim pulkt de korsten er af. Ach, het is eten. De oude indianen nuttigden pemmi- can: vlees, vet, kruiden, het smaakte afgrijselijk, het stonk, het was een harde klomp, maar je bleef er mee in leven terwijl om je heen de Natuur zich opmaakte om je te breken. Jim zingt een liedje over het lelijkste meisje dat hij kent. Her left eye was yellow, the other two green. Uren later, uren, uren, nu nog meer uren later, zijn we bij de bus en de trailer waarop de kano gaat. Met de fourwheeldrive gaan we de ledigheid in, op zoek naar wil de beesten. En al na een kwartier staat een elk, een superhert, majestueus te grazen in de berm terwijl toeristen kiekjes maken. Dan gaan we verder, daar waar de beschaving ophoudt. Hoe groot is dit land. Een wolf steekt over, een uur geleden heeft een chipmunk, een soort eekhoorn, aan een ijsje van een van ons geknabbeld. We zijn op zoek naar beren. Dan remt Jan Klijn krachtig. Een eland, een megahert. Een gede formeerd rund, zeer hoog, zeer groot, zeg maar rustig ontzettend groot, nuttigt een lunch aan de bosrand, terwijl haar kalf, nog altijd zoiets als een slanke koe, aan haar zijde nipt. Ik sluip naderbij, ik schiet met de tele, de moeder briest, haar kind schom melt even weg, maar komt terug. Later, weer op de ranch, zal Brian, die 127 beren heeft gedood (1800 dollar kreeg hij voor een zwarte beer, 10.000 voor een grizzly, totdat hij er genoeg van kreeg om rijke stadslui op de natuur te laten knallen), Brian dus, zal zeggen dat er meer men sen in Canada worden gedood door elanden dan door beren. En vooral een eland met een kalf is gevaarlijker dan de Terminator. Sorry Brian, dat wisten we niet. Voor een tipi, een tent met kachel en open dak, dansen de indianen voor ons. Twee van hen zijn pro fessioneel, de anderen doen het om de folklore in stand te hou den. Een man danst, getooid met de veren van de adelaar. Hij stampt, hij slingert, op linker been, op rechterbeen en hoog en onbegrijpelijk komen klanken uit een vrouwenkeel. Pow wow heet de vertolking. Pow wow, de ver halen van indianen, vroeger in de tent, bij het vuur, verhalen over de jacht, de dieren, over de goden. Les in lassowerpen. Een cowgirl demonstreert. Het touw kronkelt, slaat uit als een slang en grijpt de hoorns van een wegschietend mechanisch kalf dat uit een hou ten paard wordt gelanceerd. Dit zal ik nooit leren. De week snelt voorbij. We gaan naar Calgary en bezoeken het Glenbow Museum dat het leven beschrijft van die allereerste bewoners van Canada. We gaan naar het bergstadje Banff, voor de helft beheerd door FOTO ARCHIEF DE STEM Japanners. Sulphur Mountain wordt nu Fuji Mountain genoemd, als de Japs het niet horen. Heel vreemd, Canadese advertenties naast de kronkeltjes van het Verre Oosten. Brontobur- gers eten, 's avonds naar een saloon waar wel duizend jongens en meisjes dansen, met de hoeden op. Muziekwinkels met tientallen meters country and western. Een cruise naast Devil's Gap, een bergmeer waarin een bergtop als een satanshoofd neergrijnst op water dat door vreemde winden wordt geteisterd. Een tocht per huifkar naar Waiporous Creek. En 's nachts gieren de coyotes, hoog en snerpend, als geesten die de weg zijn kwijtgeraakt in hun dimensie. Canada: een vakantieland voor wie iets beleven wil. En anders, totaal absoluut anders dan Euro pa en de Middellandse Zee. In een roadhouse eten we als voorgerecht prairieoysters. Wat is dat? De serveuse met cowboy hoed aarzelt niet. „Stierenhal len." Wat zoutig, voor bii de pils. De Bar C Ranch grenst aan net reser vaat van de Crow indianen. Gasten verblijven in blokhutten of tipi's (indianententen) met open haard en telefoon. Het washuis met toilet is buiten. De ranch zelf is een restaurant. Voorts: een winkeltje. Mogelijkhe den: tochten te paard, huifkar, mountainbike, kano, raft. Uitstapjes per auto naar het toeristenplaatsje Banff en Calgary. Alberta heeft een landklimaat met koude winters en hete, droge zomers. Door de nabijheid van ae Rocky Mountains is het weer onvoorspelbaar. Inlichtingen: Bar C Ranch Cattle Company Ltd, P.O.Box 1720, Coch rane Alberta TOL OWO, Canada, telefoon (403) 932 2665, fax (403) 932 6392 Informatie in Nederland: Vrijbui ter Reizen, Postbus 49, 5170 AA Kaatsheuvel, telefoon: 0162- 319499. Door Rien van der Steen «fflault heeft een nieuwe vijfling. de naam van een prototype, a zes jaar geleden al op de oRai stond: Mégane. Verzon- ffl door de computer, maar het ®et natuurlijk iets met groots te maken hebben. j.e„eer?te modellen die vanaf half I e, er °P het publiek worden J>e( Bn> zÖn de vijfdeurs en de mof6' ^ter voigen nog een genoemde monospace, een ÏW j Sedan en een cabriolet. N»r i driedews-versie, waar er2anderszodoloPziin-k°ntt 2n,ieufe serie wordt geprodu- s.i ln twee Spaanse, een Belgi- hm. fnj^en franse fabriek. De vonrol bedraagt 16 uur, terwijl en riffn®eii.^9' het zeven jaar ,,l j miljoen exemplaren vol- elkaa n h,eeft' no8 in 20 uur in "riar geschroefd werd. fc'r*is gebaseerd op ova- ziin Jhpse,n- Aüeen de wielen horrat r°- ^en auto met een «leen WfUiterlijk' «oHoU 'kont - voor alle vijf modellen hetzelfde- doet Jg er« denken aan de 19. De vijfdeurs en coupé doen gede gen aan. Een stijve carrosserie, die niet rammelt of kraakt. De Mégane wordt remote geopend met een knopje op de contact sleutel. Startbeveiliging tegen diefstal zit erin en in de dure modellen zelfs 'intelligente' rui- tewissers, die zich aanpassen aan de rijsnelheid. De coupé is centi meters korter dan de vijfdeurs en komt daardoor sportiever over, al is de opbouw hetzelfde. Een verrassing is de 1.4,die met z'n 70 pk gewoon een lekker rij gedrag heeft en zeker voor de Nederlandse markt aantrekkelij ke eigenschappen heeft. Topmo del is de coupé 16V, een onverval ste asfalt-tijger met agressieve overstuurneigingen, die een klei ne vijftig mille moet opbrengen. Met de kwaliteit van de nieuwe Mégane lijkt het wel snor te zit ten. En het rijgedrag van de twee verschillende versies is in orde. Echt Frans, in de rechte lijn lek ker strak, maar in de bochten enigszins deinend. Storend bij de vijfdeurs en de coupé is het rolge- luid dat de banden naar het inte rieur doorgeven. Achterin de tweedeurs coupé houdt het voor passagiers allemaal niet over en bovendien is de kofferruimte slecht toegankelijk. Verder is de Mégane een goed sturende, tot een snelheid van 120 kilometer per uur, tamelijk stille automo biel met een leuk vormgegeven, functioneel interieur. Standaard biedt de Mégane geen airbag. De Nederlandse import directeur Patrick Debrot is daar niet rouwig om: „De klanten vra gen niet om een airbag. Wél om airconditioning." Een vreemd standpunt, want moderne auto's zouden veiligheidsgordels en gelaagd glas ontberen als de industrie er zo over zou denken. De Fransen springen eigenlijk een beetje raar om met passieve veiligheid. Ook Peugeot verzette zich tot voor kort tegen airbags in auto's. Terwijl de (buitenlandse) concurrentie zich al ruim voor de veiligheids-luchtzak verklaard had. Daarentegen geeft Renault nu wel hoog op van de voorste veiligheidsgordels in de Mégane, die bij een botsing strak aantrek ken en vervolgens de spanning langzaam laten vieren. De targets die Renault in Neder land met de nieuwe Mégane stelt Het ontwerp van de coupé is eigenzinnigvooral door de opvallend vormgegeven achterlichten. FOTO RENAULT zijn niet indrukwekkend. „We mikken op 12.400 auto's in 1996, waarvan 2000 coupés. De markt van de kleine coupé's is weer opengebroken door de Opel Tig- ra, die nu alweer op zijn retour is. Renault had sinds de Fuego geen eigen coupé meer. Ik ben er zeker van dat de Mégane coupé geen kort leven beschoren is. Dit is een zeer zwaar beconcurreerd seg ment, vandaar dat onze ambitie met dit nieuwe model niet gek groot is", aldus directeur Patrick Debrot. Het meest spannend in de Méga- ne-reeks wordt zonder twijfel de Monospace, die rond oktober vol gend jaar verschijnt. Twee maan den later komt de vierdeurs sedan en in maart 1997 de cabrio let. De Mégane 1.4 RL kost 29.995,-. De 1.6 is 3.300 gulden duurder, de 2.0 kost 35.095,-. De vijfdeurs 1,9 diesel is vanaf f 33.445,- te koop. De coupé 1.6 kost ƒ32.895,-, de 2.y 37.995,-. Het aantal Nederlandse toeristen dat Parijs bezoekt, is de laatste maanden drastisch teruggelopen. Mevrouw E. Sturtewagen van reisorganisatie Holland International, meldt dat het bezoek aan de Franse lichtstad zeker twintig procent is gedaald. De verklaring is volgens haar simpel: de bomaanslagen in Parijs zelf en de kernproeven die Frankrijk ondanks wereldwijde protes ten uitvoert bij het atol Mururoa. „En massale stakingen doen natuurlijk ook geen goed." Volgens Sturtewagen is de daling inge zet in september en gaat die nog steeds verder. Zij constateert dat diverse Europese steden profiteren van de schroom van Nederlan ders om Parijs te bezoeken. Het aantal Nederlandse gebruikers van Travelers Cheques is de afgelopen drie jaar met 25 procent toegenomen. Een op de drie rei zigers heeft deze waardepapieren wel eens meegenomen tijdens zijn of haar vakantie. De meeste cheques worden buiten Europa gebruikt; binnen Europa neemt slechts één op de twintig consu menten deze cheques mee. Dat blijkt uit een onderzoek onder 8.000 Nederlanders, uitgevoerd door Inter/View in opdracht van Ameri can Express. Daaruit blijkt ook dat sinds 1992 het gebruik van con tant geld tijdens de vakantie licht is gedaald, het 'pinnen' ongeveer vertienvoudigd is, de Euro- en Girocheques minder gebruikt wor den en de creditcard en de Travelers Cheque meer. Een van de meest opvallende nieuwe winterzonbestemmingen die momenteel in vakantieland wordt aangeboden, is het Mexicaanse Puerto Vallarte. De Nederlandse reisorganisatie Oad heeft die ver re bestemming geïntroduceerd. De boekingen voor deze Mexicaan se badplaats lopen volgens Oad boven verwachting. Volgens de Holtense reisonderneming is zo'n 70 procent van de vliegtuigstoe- len al volgeboekt. Volgens S. van der Heijden, directeur touropera- ting van Oad, profiteert de voorheen vrijwel onbekende bestem ming van de sterk toegenomen belangstelling voor verre reizen. Van der Heijden voorspelt dat het aantal wintersportgangers de komende jaren terug gaat lopen en het aantal zonzoekers tijdens de winter toeneemt. „De wintersporter heeft hetzelfde profiel als de consument die kiest voor een verre zonbestemming. En mensen kunnen hun geld nu eenmaal maar één keer uitgeven. Je merkt dit jaar al dat de boekingen voor wintersportvakanties stroever lopen dan andere jaren." Globetrotters kunnen met Swissair de wereld rond voor 3548 gul den. Dit rond-de-wereld-tarief geldt ook voor de partners waarmee de Zwitserse maatschappij samenwerkt, Singapore Airlines en Delta Air Lines. Passagiers beslissen zelf met welke maatschappij ze waar naar toe vliegen, als er maar een traject over de Atlantische Oceaan en een over de Pacific bijzit. Tien keer op-en-neer van Amsterdam naar Zürich mag dus niet. Passagiers mogen maximaal 25.000 mijlen (zo'n 45.000 kilometer) vliegen voor die 3548 gulden. Voor een duurder tarief, 4790 gulden, mogen ze 32.000 vliegmijlen mee met de genoemde maatschappijen, zo'n 60.000 kilometer. Vol gens een woordvoerster van de maatschappij is het rond-de- wereld-tarief veel goedkoper en gemakkelijker dan allemaal losse tickets, hoeveel hangt af van de gekozen bestemmingen. Het aan bod is echter alleen aantrekkelijk als diverse bestemmingen wor den gekoppeld (Amsterdam, Singapore, Hongkong, Amerika en weer Europa bijvoorbeeld). Wie alleen naar Bombay en terug wil, is met een los ticket veel goedkoper uit. Het routenet van de drie ondernemingen bevat 400 bestemmingen in 90 landen. Het is moge lijk tevoren het hele vliegschema vast te leggen of steeds ter plekke een vervolgvlucht te boeken. Dan geldt wel: indien plaats beschik baar. De Daytona Bike Week in de Amerikaanse staat Florida wordt door velen beschouwd als het grootste motorevenement ter wereld. Op Daytona Beach, een stuk strand van zo'n 35 kilometer, vinden begin maart een week lang allerlei activiteiten plaats, waaronder races en shows. Volgens reisorganisatie Jan Doets America Tours is er een groeiende vraag van Nederlandse motorliefhebbers naar arrangementen voor dit spektakel. Daar is de reisonderneming op ingesprongen met een 15-daagse reis; kosten vanaf 1.625 gulden. Huur van een motor is mogelijk. Naast negen overnachtingen aan Daytona Beach zijn vier nachten in Orlando, nabij de grote Disney- pretparken, gepland. Door Marijke Prins Nu Sint net voorbij is, lijkt het misschien wat vreemd om direct aan de Kerst te denken, maar in deze rubriek is het in ieder geval hoog tijd: voor de Kerst zijn er nog twee afleveringen. Dat is net voldoende om vandaag het voorgerecht en het toetje te bespreken en in de volgende aflevering het hoofdgerecht. Ik kies dit jaar voor een menu dat is geïnspireerd op de Mexicaanse keuken, die steeds meer in de belangstelling staat. Het is een rijk geschakeer de keuken met allerlei invloeden die de geschiedenis van het land weerspiegelen: van de indianen, de oorspronkelijke bewoners, de Spaanse veroveraars en - met hen meegereisd - de Arabische keu ken. Voor vier personen Voorgerecht: gemengde salade met avocadodressing 'A krop sla (type naar keuze) twee grote rijpe tomaten 2 sla-uitjes 1 avocado dressing: VA eetlepel mayonaise, 1 gepelde avocado, 2 tenen knoflook uit de knijper, 1 kleine fijngehakte ui, kneepje citroen - of limoensap, snufje zout, versgemalen peper, snufje gedroogde tijm, 1 dl water, 1 dl maïsolie Pureer in een keukenmachine of blender (of met een staafmixer) de ingrediënten voor de dressing (behalve de olie). Voeg bij draai ende motor de olie toe zodat er een gladde massa ontstaat. Zet die twee uur weg in de koelkast. Wanneer je niet over elektrische apparaten beschikt, prak je de ingrediënten en sla je met een gar de de dressing zo glad mogelijk. Rangschik op vier borden de gewassen en gedroogde bladeren sla, de in partjes gesneden tomaten en de grof gesneden sla - ui. Ver deel ook de in repen gesneden avocado over de borden. Giet over ieder bord een kwart van de saus. Onmiddellijk opdienen, eventu eel gegarneerd met stukjes vers gepelde walnoot of zwarte olijven. Nagerecht: met rum geflambeerde bananen 2 eetlepels boter 4 eetlepels bruine suiker 4 rijpe, gepelde bananen 2 eetlepels bruine rum VS liter vanille-ijs Verwarm de oven voor op 220 graden. Vet een rechthoekige oven schaal in met wat boter en strooi de helft van de suiker erin. Snijd de banen overlangs door en rangschik ze in de schaal. Bestrooi ze met de rest van de suiker en verdeel de boter er in vlokjes over. Bak 6-10 minuten in de oven totdat de suiker smelt en de bana nen goudbruin worden. Neem de schotel uit de oven, giet de rum erover en steek die aan. Serveer de geflambeerde bananen warm. Geef iedereen daarbij op een bordje twee bolletjes vanilleijs (waarin voor de feestelijkheid eventueel een brandend sterretje is gestoken).

Krantenbank Zeeland

de Stem | 1995 | | pagina 27