Dordtenaar portretteerde Dickens, Chopin, Liszt en Leopold I
0ESTEM
dé
Ary Scheffer,
society-schilder
van Parijs
IS KORT
WÊÊÊmÊÊÊÊÊÊmÊmÊÊmmÊÊimÊÊmm-
lGENDA
1U
burg
ïse kust
VOLLEYBAL ZI
ZAALHANDBAL-
I J11 ander deelvan het artistieke
I in L°.cie^even speelde zich af
I L a itelierkW Scheffer had
Ikue Chaptal twee ateliers
ij. en w°onhuis. Zijn grote ate-
I vnrin W^S ontmoetingsplaats
I nam. Romantische kunste-
I set S)V00r Georges Sand, Mus-
Lamartine, Victor Hugo,
I in oüP1-' R°ss'ni- Het huis stond
I van rü,niel!we wiik aan de rand
I Clint,, v!ak hij de Porte de
1995 C2
Gr ote Gids
VRIJDAG 8 DECEMBER 1995 DEEL
1st worden ing,.
If 12.30
uur in de
atletiekveren.-
aan de Tabak-
brs hebben tot nu
tie Klundert, Dave
en natuurlijk
boek hoge ogen
l/erwachting is dat
|n in Hulst even-
zicht willen laten
[■wedstrijden doet
i Vervaet uit Phi-
lienstelijk mee. Bij
Irs staat er geen
ny van Cadsand.
tuist niet verande-
lis of mannen als
Vereecken hun
I zullen laten zien.
Jin, gezien hun trai-
;rs in het Water-
In St.-Jansteen. Bij
■jdt Evert Daudee
Idstrijd.
met het huis Orléans, het konink
lijk huis. In dit grote atelier wer
den muziekpartijen gegeven,
waaraan de bekendste zangers en
instrumentalisten van die tijd
deelnamen." Dit Scheffer-huis is
in 1987 geopend als Musée de la
Vie Romantique. Ook uit het bui
tenland kwamen de gasten. Zo
liet Charles Dickens zich portret
teren. Tussen twee sessies decla
meerde Dickens voor publiek uit
eigen werk. Net zoals Frédéric
Chopin en Franz Liszt tussen het
poseren door op de vleugel speel
den die Scheffer in zijn atelier
had staan.
Bij zijn overlijden werd Ary
Scheffer herdacht in de Revue
des Deux Mondes, Le Siècle,
Journal des Débats, Revue des
beaux-arts, Gazette des Beaux-
Arts, L'lllustration, Le Corre
spondent, Revue chrétienne en
Annuaire des artistes et des ama
teurs. Parijs had een rijk publici
tair leven. Binnen een jaar waren
er meerdere biografieën versche
nen (in het Frans, Nederlands en
Engels) en in Parijs een volledige
gaan de profs,
iuwen, junioren,
en trimmers van
45 uur is het dan
i de ATB-rijders.
j leidt de renners
Ige wegen aan de
1 goed weer - en
naar uit - is het
f de snelle jongens
huis en de ateliers. Men stelle
zich niet de gebruikelijke Parijse
straat met hoge huizen voor (dat
Parijs ontstond pas na 1852 tij
dens het Tweede Keizerrijk),
maar meer iets als een belommer
de villawijk. Scheffer woonde èn
werkte daar van- 1830 tot zijn
dood in 1858 en voerde er grote
staat.
Armstrong: „Maatschappelijk
bekleedde Scheffer een belang
rijke positie. Hij bewoonde een
losstaand huis in de Rue Chaptal,
met grote ateliers aan weerskan
ten van het tuinpad. Het ene ate
lier was de feitelijke werkplaats,
waar Legros en een andere
betaalde leerling, Schotend,
werkten. Scheffer schetste een
portret, schilderde het hoofd en
de handen, en de rest werd
gedaan door Legros, die in de
trant van de meester schilderde.
Schotend .werkte alles af. Het
andere atelier was schitterend
gemeubileerd en was spick and
span, met belangwekkende
kunstwerken aan de muur, en
met een soort kapel waarin wer
ken hingen van prinses Marie van
Orléans, een leerling van
Scheffer. Hij was nauw bevriend
met onmiddellijke
[Hove die afgelopen
verbaasd bestuur
llde woensdagavond
Ions tweede elftal op
pam voor ons als een
varen goed, hij was
■hier te laag zou zijn
I aan begon. We wor-
love heeft ondertus-
lerder door het leven
fincialer Menen.
kvereniging 'De Wie-
■strandloop langs de
10.00 uur gestart bij
lens waar men vanaf
er de Kerstlopen. Het
|foor de jeugd staat er
■ige categorieën kun-
I. Het startschot voor
|n de Dorpsstraat van
clubgebouw van SV
_dag de nieuwe trainer
imen bij RBC. De eer-
Ier voor de periode na
y stra en Henk van der
Dss ontslagen trainer
l Koevermans bij RBC
Be ontslagen Cees van
belangstelling voor de
pgen, Fortuna Sittard
Ineuzen, aanvang 1T00
le klasse: MLTC 2-SJEF
etcentrum Terneuzen,
11.00 uur. Mixed derde
LTC 6-'t Halve Maantje
Goes, aanvang 09.0U
rde klasse: Souburg *-
^.mbacht 2, sporthal Den
Hulst, aanvang 14.W
9 december, landelijk-
ovicos (tweede d™sie
sporthal Den Dullaert
nvang 17.00 uur. Morrö
(derde divisie vrouwen).
Den Dullaert Hulst, aan-
7.00 uur. WS'92-Den
ierde divisie vrouwen),
Baskenburg Vlissmge i
14.00 uur.
Voorwaarts-Savok (P
sse vrouwen), sportna
Axel, aanvang 1°;"
)e Kikkers-Dynamo
ieklasse vrouwen), sp
rdenburg, aanvang t -
'C-BOK 2 (eerste kLfj
sportzaal Clinge, a
30 uur. Morres 3-Savok
.klasse vrouwen), SP°^
[uilaert Hulst, aanvang
ur. YVC-Mytilus (frL
vrouwen), sportn)a' n6
Oostburg, aan£a"?
X. De Sterre-Savok (P
bSeSea=gn,'lfe
i), sportzaal Aardenburg,
g 19.00 uur.
10 december,
itie: HVSV-Don ntje
n), sporthal t Zw uur
zen, aanvang l*-1-' „u
Ïulst-Berlaere (»<-
,1 Den Dullaert HuHt jj
IÖ.00uur.HVSV-Desselgtje
-en), sporthal t uur.
jzen, aanvang oU-
lulst-Waasmunster
sporthal Den D
aanvang 11.15 uur-
iFrédéric Chopin, portret uit 1847.
j Door Hans Rooseboom
Ary Scheffer was een kind van
zijn tijd. Dat geldt voor ieder
een, maar voor de Parijse
schilder Ary Scheffer gold het
in hevige mate. Hij voelde
feilloos aan wat de klanten
[wilden en leverde dat.
In het Parijs tussen 1820 en 1850
1 was Ary Scheffer als een vis in
het water. De geboren Dordte-
I naar lag goed, was veel gevraagd,
I werd fors betaald en druk gere-
I produceerd. Als schilder was hij
1 nummer één.
Scheffer was een groot commer-
1 cieel talent en een alzijdig vak
man, nog altijd beroemd in
I Frankrijk, in mindere mate in
I Nederland. Hij werd 200 jaar
geleden geboren. Reden voor het
I Dordrechts Museum om flink uit
1 te pakken. Met een tentoonstel-
ling van 90 schilderijen, een
I kabinet vol prenten en tekenin-
gen, een gereconstrueerd atelier
en een Parijse salon vol authen-
I tieke empire- en biedermeier-
I meubelen.
I h die grote salon mag het
1 publiek overigens rustig plaats
I nemen om te lezen in de Franse
I lectuur die op de leestafel is neer-
I gelegd. Het Dordrechts Museum
I neeft niets nagelaten om de sfeer
I ran de vroege 19e eeuw te doen
I herleven. Bijvoorbeeld ook door
I de schilderijen naar vroeger
I gebruik in twee rijen boven
I elkaar te hangen, tegen een ach-
1 wrgrond van rood pluche.
I 0e salon en het atelier zijn de
I ™ee kernwoorden in het Parijse
r^Üeven in de eerste helft van
I re 19e.eeuw. Het zegt iets over
I j!e "theme, gezellige en burger
de karakter van die tijd, die in
I Biedermeier heette.
I verschijnsel salon kom je in
I f®js ieder jaar tussen 1817 en
n. Ieder jaar was er een
e salon, waarheen de kun-
rs hun beste werk van het
i inzonden. Elk jaar werd
i i.,""® uitvoerig beschreven in
I Naschrift L'Artiste. In iedere
in was Ary Scheffer promi-
aanwezig, jaar na jaar. Hij
parijs society-schilder van
Ontmoetingsplaats
I Wen u'tz'ckt °P wete
Eiekma^i ?ckeff«r het in Parijs
I sen- bef h gemaakt Wijkt uit
IW TT, JVUlg door zÜn leer-
I fhomas Armstrong van het
Voorgevel van het huis en atelier van Scheffer aan de Rue Chaptal te Parijs
Ary Scheffer (1795-1858): zelfportret
Rijkdom
Hij vereeuwigde in de loop der
jaren alle leden van de familie.
Andere beroemde modellen
waren de Belgische koning Leo
pold I (ten voeten uit), Chopin,
Liszt, Lamartine, Dickens,
Bérenger, Guizot, de barones
Rothschild en veel society-
dames, meisjes die hun schoon
heid koppelden aan de rijkdom
en positie van' hun echtgenoot.
Opgeteld vervaardigde Ary
Scheffer 500 portretten.
Het Dordrechts Museum zelf
bezit 's werelds grootste
Scheffer-collectie.
Voor de tentoonstelling zijn ook
werken uit andere musea
gebruikt. Er zijn bruiklenen uit
het Louvre, uit de paleizen van
Versailles en uit Amerika.
Wie na afloop van de tentoonstel
ling wil bijkomen van alle kunst
werken kan terecht in het muse
um-café, in stijl ingericht, met
Franse versnaperingen.
Bij de tentoonstelling is een cata
logus verschenen geschreven
door Scheffer-kenner Dr. Leo
Ewals.
'Ary Scheffer 1795-1858, Gevierd
Romanticus'. Dordrechts Museum,
Museumstraat 40. Dinsdag t/m
zaterdag 10.00-17.00 uur, zon- en
feestdagen 13.00-17.00 uur.
Tweede Kerstdag geopend. Toe
gang 12,50. (10 december 1995
t/m 10 maart 1996)
Ary Scheffers portret van de pianist en componist Franz Liszt op
26-jarige leeftijd (1837)
Portret van de Poolse ballinge Katherina Potocka (1850)
FOTO'S DORDRECHTS MUSEUM
behuizing van de Scheffer-col- ook mnu nog mogen wezen,
lectie het leegstaande gekken-
huis, dat nu nog als Dordrechts Superglad
Museum dient. Het is een groot Mierzoet en superglad daarente-
museum, dus er moeten vroeger gen zijn Scheffers bijbelse schil-
veel gekken geweest Zijn. Dor- derijen, met name de nieuwtesta-
drecht heeft zijn museum dus mentische taferelen (het lijdens-
indirect aan Ary Scheffer te dan- verhaal). Deze schilderijen waren
ken. - kennelijk in trek in het katholie-
A1 direct na Scheffers dood was ke Frankrijk, en. daarom zijn ze
er sprake van een standbeeld, uit historisch oogpunt interes-
Dat standbeeld stond er binnen sant. Maar artistiek gezien zijn
vier jaar, wat snel is voor een deze roomse voorstellingen mon-
standbeeld. Het Huis Orléans stra.
(inmiddels van de troon verdre- Ook Scheffers mythologische,
ven) en het Huis van Oranje historische en genre-stukken
betaalden aan dé totstandkoming boeien minder. Te zien zijn titels
mee. Het beeld staat uiteraard in als La Marseillaise, Rusland
Zijn volwassenwording vond Dordrecht'. 1812, Louis-Philippe legt de eed
geheel in Frankrijk-plaats, maar Wat schilderde Scheffer eigen- af in 1830, De gelukkige moeder,
zijn binding met Dordrecht'bleef, lijk, en wat is het waard? Hij Órfeus en Euridice. Uit zijn
Zijn dochter Cornélie nam die schilderde alles waaraan behoef- onderwerpkeuze blijkt ook zijn
bindingover. Toen Scheffer in te bestond. Het was de tijd van de solidariteit met de vrijheidsstrijd
1858 overleed ging de complete Romantiek, ook de Romantiek in van de Grieken tegen de Turken
atelier-inboedel van de vader de literatuur. Scheffer was een en van de Polen tegen de Russen,
naar de dochter, inclusief vele ijverig lezer van eigentijdse lite- Zo maakte hij bijvoorbeeld een
schilderijen en mappen vol teke- ratuur en liet zich daardoor mooi portret van de Poolse bal-
ningern Toen de dochter op haar bezielen. Hij maakte vijf grote linge Katherina Potocka.
beurt stierf in 1899, liet zij alles doeken geïnspireerd op Goethes Scheffer is als portrettist über-
na aan Dordrecht - op voorwaar- Faust en schilderde scènes uit het haupt op zijn best. Daar bereikt
de dat het ordentelijk zou worden werk van Walter Scott en Lord hij zijn top. In zijn society-por-
gehuisvest. Byron. Het zijn fraaie, vol- fretten toont Scheffer zich de
Dordrecht kocht speciaal voor de Romantische schilderijen, die er perfecte 'hoffotograaf'. Hij was
daadwerkelijk de hofschilder van
het koninklijk huis, het huis
Orléans, dat tot 1848 op de troon -
zat. Scheffer had het geluk om al
direct na aankomst in Parijs in
1811 met de familie Orléans ken
nis te maken. Dat bespoedigde
zijn succes.
oeuvre-catalogus.
In Engeland besteedde The Illu
strated London News ruim aan
dacht aan zijn overlijden en in
Nederland Algemeen Handels
blad, Algemeene Konst- en Let
terbode, Nederlandsche Specta
tor, Nederlandsch Magazijn, en
tenslotte de Dordrechtse Cou
rant.
In Dordrecht was Ary Scheffer
geboren, in 1795. Maar reeds op
zijn 15e jaar, na het overlijden
van zijn vader, verhuisde hij met
moeder en broers naar Parijs.
