'Door planten
krijg je zin
om te werken'
Een
knuffel
van Beverwijk
Onderzoeken
wetenschappers
wijzen op
positieve
invloed
binnen-
beplanting
Brandwonden-
centrum
helpt patiëntjes
over de
schaamte heen
Informatie p I Jjj "TT I m m n
g>us 3229, 4800 MB Breda. DE JSTEM WOENSDAG 6 DECEMBER 1995 DEEL E
tiff
Luchtzuivering
Pijnstillers
Dierentuin
Overdosis
voorb^ aa*
Heet water
Littekens
Videobeelden
Praatpalen
j-rtie vail Lijf leven is elke woens- fÉ? I a_/ H MShMEM V|R fsSgiS Bf p|
f/ en donderdagochtend van 10.00 tot Mcms «1 Ws B 9 B 1§
nn „iir bereikbaar voor nadere informatie, ii&ia£2 BK dgg üssl m «*sr mja ER3
llï, en tips. Tel. 076-5312537. Schrijven v i
Dagblad De Stem, redactie Lijf TYm Ciril I ilTV /T
^^^■■^■■■■bhhhhhhhhh^HHH^H
-
Door René van der Velden
Ben Haag - Professor Piet
Vroon heeft er vijf jaar gele
den al eens een .boekje over
geschreven', het Sick Building
Syndrome. Kort gezegd: men
sen die in hun futuristische
kantoorgebouwen klachten
oplopen als hoofdpijn, stress,
prikkende ogen en vermoeid
heid. Vanwege dat specialis
me trad Vroon onlangs op als
voorzitter van een symposi
um dat raakvlakken heeft
met het zieke gebouw. Op het
in Den Haag gehouden sym
posium Plants for People
trachtten wetenschappers
aan te tonen dat planten goed
zijn voor mensen. Arbeid
Adelt met een Vlijtig Liesje.
Kamerplanten kwamen voor het
eerst voor in China, drieduizend
jaar geleden. Ze zijn over de
wereld verspreid door plantenja-
gers, mensen die tijdens reizen
planten verzamelden. In eerste
instantie eetbare of genees
krachtige planten, maar later
werden planten ook verzameld
om hun schoonheid. Rond het
einde van de negentiende eeuw
werd dat zelfs mode en werden
in Europa planten ook binnen
neergezet. Aanvankelijk alleen
door de elite, maar in deze eeuw
bracht de komst van centrale
r verwarming kamerplanten voor
iedereen binnen bereik.
Eind jaren vijftig deden planten
in Duitsland hun intrede in kan
toren en openbare gebouwen.
De Engelse dr. Jane Stiles ver
richtte onderzoek naar de psy
chologische reacties op binnen-
beplanting. En concludeert dat
een interieur met planten posi
tiever ervaren wordt: meer ont
spannen en minder stressvol.
De Noorse hoogleraar prof. Tove
Fjeld kwam na onderzoek ook
tot de conclusie dat binnenbe-
planting gunstige effecten heeft
op de gezondheid van kantoor
personeel. „Planten zijn belang
rijk als luchtzuivering, maar ze
zijn ook onderdeel van het oor
spronkelijke ecosysteem waarin
de mens zich heeft ontwikkeld.
In dé afgelopen tienduizend jaar
hebben zich in de biologie, fysio
logie en genen van de mens
slechts kleine veranderingen
voorgedaan, terwijl zijn omge
ving drastisch is veranderd. De
hoge mate van verstedelijking
van het Westen is zelfs iets van
de afgelopen vijftig tot zeventig
jaar. Vandaag de dag komen mil
joenen mensen hun leven lang
niet of nauwelijks in aanraking
met de natuur. Bovendien brengt
de moderne manier van leven
met zich mee dat mensen tachtig
tot negentig procent van hun tijd
binnen doorbrengen," aldus
Fjeld, die ook weer uit onderzoe
ken haalt dat een natuurlijke
omgeving leidt tot minder stress,
terwijl een stedelijke omgeving
juist psychische stress veroor
zaakt.
Onderzoek op het hoofdkantoor
van een Noorse oliemaatschappij
Planten op kantoor zuiveren de lucht en hebben een positieve invloed op de gezondheid.
heeft uitgewezen dat medische
klachten van medewerkers door
binnenbeplanting met dertig
procent werden gereduceerd.
De Amerikaanse psycholoog
Roger Ulrich. deed op het sympo
sium een soortgelijke duit in het
zakje. „Zelfs door ramen naar
buiten kijken en vegetatie zien,
geeft al minder stress en bevor
dert de gezondheid," aldus
Ulrich. Hij ging zo ver om in een
ziekenhuis te testen hoe patiën
ten reageerden op verschillende
uitzichten vanuit het bed: bomen
of een bakstenen muur. Het
resultaat laat zich raden. De
bomenkijkers hadden minder
pijnstillers nodig en konden eer
der worden ontslagen dan de
muurkijkers. Ulrich voorspelt
zelfs financiële besparingen in
de gezondheidszorg door het
brengen van meer groen in kan
toren, ziekenhuizen en gevange
nissen.
Voor een Nederlandse bijdrage
zorgde ir. J. Bergs van een inge
nieursbureau uit Amersfoort.
Bergs heeft zich gespecialiseerd
in sick building onderzoek en
toonde met keiharde cijfers aan
dat er heel wat loos is. „In
Nederland werken bijna twee
miljoen mensen in 50.000 kan
toorgebouwen. Circa 35 procent
van hen is ontevreden over het
binnenklimaat en circa twintig
procent heeft gezondheidsklach
ten," aldus Bergs. De kantoorge-
FOTO DE STEM/JOHAN VAN GURP
bouwen zijn volgens hem van
invloed op een kwart van het
ziekteverzuim. „In een dieren
tuin wordt de huisvesting afge
stemd op de dierën. Mensen heb
ben blijkbaar geen behoefte aan
privacy en uitzicht." Met de
invloed van planten wil Bergs
voorzichtig omspringen, maar:
„Planten kunnen in elk geval de
luchtkwaliteit beïnvloeden. Dat
is in het laboratorium onder
zocht."
De aan het Nederlands Instituut
voor Arbeidsomstandigheden
verbonden psycholoog John
Klein Hesselink deed het alle
maal nog eens heel dunnetjes
over.
Ook uit zijn onderzoekje blijkt
dat planten psychologische
effecten hebben op mensen. „Ik
ben vorig jaar drie weken op
vakantie in Indonesië geweest,
heb veel groen gezien en het is
me goed bekomen, dus een over
dosis zal niet gauw voorkomen,"
aldus de onderzoeker, die er wel
meer had van de koude grond:
„Mannen hebben meer met plan
ten, vrouwen met boeketten
bloemen."
Zijn op een na belangrijkste con
clusie: „Door planten krijg je zin
om te werken." Zijn belangrijk
ste conclusie: „Onderzoek levert
veel op, daar moeten we zeker
mee doorgaan."
Planten die het volgens het blad
'Gezond in Bedrijf goed doen
zijn: de Dracaena (drakenbloed
boom), de ficus, de Schefflera, de
Yucca (palmlelie), de Kentia palm
en de Rhaphis palm.
'oor André Leblanc
'«verwijk - Vijf jaar bestaat
[e kinderafdeling van het
«ndwondencentrum Bever-
mpnu. Het eerste lustrum
gevierd met de
®telijke ingebruikname van
Mverkeersspel.
Kinderbrandwondencen-
wekt in eerste instantie
de indruk van een
kliniek, eerder die van
kinderdagverblijf. Er schalt
«dansmuziek door de gan-
"e wanden van de vertrek-
rijn beschilderd met bonte
L®ns, de bedden zijn van
kleurtjes voorzien, er
en en knuffelhoeken,
"gsmascotte Billy de Bever
grijnzend op een verho-
™kele patiëntjes crossen
t sfj v ies door de gangen van
Brit S' daarbij de verkeers-
vegelmatig aan hun laars
JstVfrfetsSeweld op de gang
1 Alban, die net is
gekomen. Het tweejarige
meisje heeft kokend heet
NitS. de armen en he^
i_ gekregen.,Na anderhalve
,®'®slve care wordt ze nu
gebracht op de kinderaf-
j pr, V gezichtje ziet er'
gehavend uit, maar is
-r uigepakt: Haar handjes
lt^ndlecTeu Y®1 nog 111 bet
iisSeil ^uisah heeft niks te
ieke i,„ie °°k de journalis-
b ioo;!i'angsteUmg voor haar
het n„ met op priis stellen en
huüen. „Ze denkt
^dokter bent," zegt de
moeder, Hulya Alban. Aan die
beroepsgroep heeft de kleine
Gulsah blijkbaar slechte herin
neringen.
Patiëntjes als Gulsah zijn er veel.
Een brandwond zit net als een
ongeluk in een klein hoekje. Kin
deren zijn vaak het slachtoffer.
De 9-jarige Lotte Wolf uit Hil
versum kreeg twee weken gele
den een pot gloeiend hete thee
over zich heen. Ernstige brand
wonden aan beide benen waren
het gevolg. Lotte werd met spoed
naar het Brandwondencentrum
in Beverwijk gebracht, waar ze in
eerste instantie op de intensive
care belandde. Na enkele dagen
van intensieve behandeling met
donorhuid, die als een soort
levend verband functioneert om
een optimale wondgenezing te
bewerkstelligen, kon Lotte al
naar de kinderafdeling.
Hoofd van de afdeling Cocky van
der Sijde: „Brandwonden bij kin
deren zijn meestal heet-water-
brandwonden. Gulsah en Lotte
zijn wat dat betreft klassieke
voorbeelden. De brandwonden
die door heet water ontstaan, zijn
verraderlijk. Ze laten zich niet zo
ernstig aanzien maar zijn dat uit
eindelijk vaak wel. Bovendien
leiden heet-waterverbrandingen
veelvuldig tot littekenvorming."
Van der Sijde bestiert samen met
zo'n dertig medewerk(st)ers de
kinderafdeling van het Brand
wondencentrum, dat op zijn
beurt weer onderdeel is van het
Rode Kruis Ziekenhuis te Bever
wijk. Vijf jaar geleden werd de
kinderafdeling opgezet, de eerste
en nog steeds enige gespeciali
seerde verpleegkliniek voor kin-
nen eraan mee doen. Via de
praatpalen en walkie-talkies kan
er contact met hen worden opge
nomen. Zij kunnen vanuit hun
box ook stoplichten bedienen om
zo actief aan het spel deel te
nemen.
Bij de ingebruikname, ter gele
genheid van het eerste lustrum
van het Kinderbrandwondencen
trum, was er zelfs een heuse
agent aanwezig om het verkeer
letterlijk in goede banen te lei
den.
Lotte, die al weer aardig hersteld
is van de brandwonden aan haar
benen, meldt trots dat ze haar rij
bewijs al gehaald heeft, ook al
moet ze bekennen dat ze af en toe
wel een beetje geholpen is door
oom agent. En weg is ze weer. Op
haar skeltertje door de gangen
sjezend rijdt de kleine wegpiraat
een verpleegkundige zowat van
de sokken...
Een patiëntje met brandwonden aan de benen gaat 'tanken' in de gangen van het Kin
derbrandwondencentrum.
Lotte speelt in de ontspanningsruimte van het ziekenhuis.
FOTO'S MARTIN MOOIJ
deren met brandwonden in
Nederland. 'Beverwijk' behan
delt jaarlijks ruim honderd
brandwondenslachtoffertjes, die
tussen de veertien dagen en drie
maanden in behandeling blijven.
Bij de kinderafdeling ligt de
nadruk op het omgaan met
brandwonden, of beter gezegd:
met de schaamte over de litte
kens. Want ondanks alle plas-
tisch-chirurgische hoogstandjes
en goede verzorging blijven de
gevolgen van ernstige brandwon
den altijd zichtbaar. De lelijke
littekens zullen het uiterlijk van
de brandwondenpatiënt levens
lang ontsieren. De psychische
belasting die dat met zich mee
brengt, is wellicht nog erger dan
de brandwonden zelf.
Cocky van der Sijde: „We doen
veel aan resocialisatie (het voor
bereiden van patiënten op de
terugkeer in de maatschappij,
redactie). Onze patiëntjes worden
bewust in contact gebracht met
leeftijdgenootjes van andere
afdelingen.
Het verkeersplan is ervoor
bedoeld dat contact nog te verge
makkelijken. Het haalt ze uit hun
isolement. En ze worden gecon
fronteerd met reacties op hun
verwondingen. Want kinderen
zijn onder elkaar heel open en
eerlijk. 'Wat zie jij er raar uit',
horen we hier regelmatig. Op die
manier leren de kinderen met de
reacties op hun ontsierde huid
om te gaan."
Overigens worder*ook
de ouders van de
patiëntjes niet verge
ten. Maar al te vaak blijken pa en
ma zich in eerste instantie niet
met hun gehavende kind buiten
de deur te durven vertonen. Ze
generen zich, nemen het zichzelf
kwalijk dat hun kind de inhoud
van een kokende fluitketel over
zich heen heeft gekregen, en
lopen dus - ook al is het volslagen
irreëel - rond met schuldgevoe
lens.
Schuldgevoelens die nog eens
worden aangewakkerd door
mensen uit de omgeving die er
fijntjes op wijzen dat 'zo'n onge
luk hun kind nooit zou overko
men'. Ouders wordt geleerd om te
gaan met dit soort reacties en met
hun eigen gêne. Ze krijgen ook les
in het verzorgen van de brand
wonden, mocht het nodig zijn
daarmee thuis nog verder te
gaan. Aangezien de patiëntjes uit
alle hoeken van het land naar
Beverwijk komen, bestaat er voor
de ouders ook de mogelijkheid bij
hun kind te blijven. Ze kunnen op
de afdeling blijven slapen of - op
enkele minuten loopafstand -
logeren in het Kiwanishuis, een
initiatief van de Stichting Kind
en Brandwond.
Het Kinderbrandwondencen
trum heeft voorts een sociaal
begeleidster in dienst, die erop
uit trekt om ouders en vriendjes
en vriendinnetjes uit de buurt en
op school voor te bereiden op de
terugkeer van het patiëntje. Soms
gebeurt dat zelfs door op school
vantevoren videobeelden te ver
tonen om de eerste schok van de
confrontatie met een door brand
wonden ernstig gehavend uiter
lijk op te vangen. De sociaal
begeleidster gaat ook vaak mee
als het kind voor het eerst weer
naar school gaat. Want kinderen
zijn niet alleen eerlijk tegen
elkaar, ze kunnen ook keihard
zijn. En een ex-brandwondenpa
tiëntje is door zijn littekens vaak
een gemakkelijk slachtoffer van
pesterijen.
Sinds enige tijd is het Kinder
brandwondencentrum voorzien
van een nieuw middel om de kin
deren spelenderwijs met hun psy
chische probleem om te leren
gaan: een verkeersspel, compleet
met verkeersborden, stoplichten,
slagbomen met geluid, praatpa
len en 'echte' benzinepompsta
tions.
Alle patiëntjes, ook degenen die
noodgedwongen nog in de iso
leerbox moeten verblijven, kun-
