Akkoord Kamer openbaar vervoer
Nacht van
Oranje
Jarig GroenLinks wil vooral politiek meetellen
Jorritsma wil betere bescherming reizigers bij verzelfstandiging NS
Rob Scholte herdenkt z'n benen
PvdA, WD en CDA eens over schrappen bezuinigingen stad- en streekvervoer
'Studiefinanciering jonge
studenten niet vervroegen'
Aow-plus-fonds
DE STEM
BINNENLAND
A4
Van Mierlo: D66
moet van haar
identiteitsangst af
Kabinet wil nieuwe
vorm 5 mei-feest
DE STEM
COMMENTAAR
BINNENLAND KORT
TNT Concerts presenteren
André Hazes, Marco Borsato,
Corry Konings, Guus Meeuwis,
Bert Heerink, Sugar Lee Hooper,
De Havenzangers, Frans Bauer,
Koos Alberts, Pierre Kartner,
Benny Neyman, De Deurzakkers,
Marianne Weber, Imca Marina,
Cock van der Palm, Hannie,
Harry Slinger, De Sjonnies
ZATERDAG 25 NOVEMBER 1995
Den Haag (anp) - Minister Jorritsma
(Verkeer en Waterstaat) wil volgend
aar met kracht werken aan maatre
gelen die de positie van treinreizi
gers moeten waarborgen bij een ver
zelfstandigd NS. Zo moet er onder
meer een handvest komen met de
rechten van individuele reizigers.
Consumentenorganisaties moeten boven
dien hun krachten bundelen om uiteinde-
's één belangenbehartiger te kunnen
optreden. Jorritsma zal de oprichting van
één consumenten-secretariaat voor de
spoorwegen financieel ondersteunen.
Vanaf 1998 moeten alle regelingen ook
wettelijk worden verankerd.
Dat meldde de minister gisteren in een
brief aan de Kamer. Deze maakt zich al
geruime tijd ongerust over de positie van
de consumenten wanneer de spoorwegen
op eigen benen komen te staan. De Kamer
vreest dat de NS als monopolist beleid
zullen voeren dat op gespannen voet staat
met de belangen van de reizigers. De
Kamer praat binnenkort over de verzelf
standiging van de Nederlandse Spoorwe
gen. In de brief zet Jorritsma uiteen wat
haar volgend jaar voor ogen staat. Behal
ve bindende afspraken over inspraakmo
gelijkheden voor de consumentenclubs,
moet er vooral een reizigershandvest tot
stand komen. Daarin moet staan wat de
positie van de reizigers is wanneer ze
ontevreden zijn over de dienstverlening,
de informatieverschaffing, het materieel
of bij voorbeeld de veiligheid. Volgens
Jorritsma zijn de betrokkenen intussen al
akkoord over de opstelling van zo'n hand
vest.
Volgens Jorritsma is het van belang dat
organisaties als ANWB, Rover en de Con
sumentenbond samenwerken wanneer
het gaat om de behartiging van de belan
gen van spoorgebruikers. De komende
drie jaar zal de minister dan ook geld
beschikbaar stellen voor de oprichting
van een gezamenlijk secretariaat. Om
welk bedrag het gaat, is nog niet bekend.
Jorritsma meldt ook dat de organisaties
zich bereid hebben verklaard de plannen
verder vorm te geven.
De minister wil vanaf 1998 de consumen
tenbescherming ook wettelijk veranke
ren. Tot die tijd krijgen de organisaties en
NS echter de gelegenheid zelf het overleg
en de samenwerking vorm te geven. Jor
ritsma kondigt wel aan dat ze erop zal
toezien dat er geen vrijblijvende afspra
ken komen.
Den Haag (anp) - PvdA, WD en CDA hebben onderling over
eenstemming bereikt over de wijze waarop de aangekondigde
bezuiniging op het openbaar vervoer volgend jaar grotendeels
(tan worden geschrapt. Dat heeft PvdA-woordvoerder Van Gij
zel gisteren bevestigd.
Vorige week kon de Kamer het
tijdens de behandeling van de
begroting van Verkeer en Water
staat onderling nog niets eens
worden. Dinsdag komt het nieu
we voorstel in stemming. D66
beslist dan of ze zich bij de
meerderheid zal aansluiten.
Minister Jorritsma wil volgend
jaar 75 miljoen gulden korten op
het budget voor stad- en streek
vervoer. De drie fracties willen
de bezuiniging nu met 50 mil
joen verminderen door dat
'rag te lenen uit het Infrast
ructuurfonds.
In dit potje voor investeringen in
de infrastructuur zitten nog
ongebruikte middelen. De frac
ties willen echter niet dat de 50
miljoen nooit meer gebruikt kan
worden voor de noodzakelijke
investeringen. Daarom zal het
rag na 1998 in het Infrafonds
terugvloeien wanneer de
bestaande plannen voor de ver
ering van het openbaar ver
voer zijn ingevoerd.
Eerder had de Kamer zijn zinnen
et op 43 miljoen gulden die
eigenlijk naar het Verenigd
Streekvervoer Nederland (VSN)
zouden gaan. Jorritsma houdt
dit geld op zak omdat de VSN
deze aanvulling op het eigen ver
mogen niet meer nodig zou heb
ben.
De minister heeft het geld intus
sen gebruikt om andere finan
ciële problemen op haar begro
ting te dichten.
PvdA, D66 en CDA stelden vori
ge week dat de VSN-miljoenen
terug moesten naar het openbaar
vervoer. Volgens de minister was
dat niet meer mogelijk. Ze stelde
dan ook met tegenzin voor een
malig geld uit het Infrafonds te
halen. De grote fracties, die lie
ver een meer structurele oplos
sing wilden voor de komende
jaren, konden het uiteindelijk
niet eens worden.
PvdA, CDA en VVD willen nu in
elk geval dat ook in de komende
jaren de aangekondige bezuini
gingen op het openbaar vervoer
niet doorgaan. Voor 1997 en
1998 stellen zij dan ook in motie
voor dat Jorritsma geld haalt uit
de algemene middelen van haar
ministerie. Ook deze motie komt
dinsdag in stemming.
D66 wil zich nog niet aansluiten
bij de meerderheid in de Kamer.
Woordvoerster Van 't Riet kan
zich namelijk vooralsnog niet
vinden in de gekozen constructie
van de andere fracties. Die wil
len namelijk alleen geld uit het
Infrafonds gebruiken dat al is
bestemd voor investeringen in
het openbaar vervoer.
Wat haar betreft mag de 'lening'
ook ten koste gaan van wegen
bouw.
Den Haag (anp) - Het kabinet voelt er niets voor om studenten
lie jonger zijn dan 18 jaar zo snel mogelijk studiefinanciering
te geven. Het ontraadt dan ook het initiatief-wetsvoorstel van
CDA-kamerlid Lansink, waarin dat wordt geregeld. De invoe
ringsdatum blijft gewoon 1 oktober 1996, zo heeft het kabinet
gisteren
De invoering van studiefinancie
ring voor studenten jonger dan
18 jaar maakt deel uit van een
pakket wetsvoorstellen, waartoe
ook de prestatiebeurs behoort.
Vlak voor de zomer stemde de
Eerste Kamer met miniem ver
schil tegen de invoering van
prestatiebeurs op 1 september
'an dit jaar. Het kabinet heeft de
voorstellen opnieuw ingediend
kj de Kamer, nu met ingangsda
ta die een jaar later vallen.
Eansink opperde het plan om het
voorstel om de circa 6000 stu
denten jonger dan 18 jaar recht
'e geven op studiefinanciering
®et voorrang te behandelen. De
jonge studenten zouden dan al
vanaf 1 januari '96 een beurs en
een ov-kaart kunnen krijgen. De
«handeling kan volgens Lansink
vlot verlopen, omdat het voorstel
tegenstelling tot de omstreden
'Prestatiebeurs ruime steun krijgt
111 de Kamer.
Volgens het kabinet zijn beide
'oorstellen echter onlosmakelijk
®et elkaar verbonden. Eerdere
"voering van de studiefinancie-
nnS voor jonge studenten levert
e® financieel gat op 14 miljoen
OTden. Lansink meent dat dat
voorgenomen afschaffing van de
ov-jaarkaart voor scholieren
oplevert. Dat voordeel wordt
echter al gebruikt om de hogere
kosten van de ov-kaart op te
vangen, aldus minister Ritzen
van onderwijs.
Ook de Raad van State heeft in
een advies gepleit voor een
invoeringsdatum van 1 oktober
1996.
Kunstenaar Rob Scholte heeft gisterochtend bloemen laten neerleggen op de plek in de Jordaan
waar hij precies een jaar geleden bij een bomaanslag beide benen verloor. Scholte, die nu in Japan is
om daar de laatste hand te leggen aan het Japanse 'Huis ten Bosch', verklaarde in een radio-interview
dat hij de bloemen had laten leggen 'ter nagedachtenis aan zijn benen'. foto anp
Van onze Haagse redactie
Lelystad - D66 moet meer
zelfbewustheid uitstralen en
zich geen identiteitscrisis
laten aanpraten. Er is geen
enkele reden om de identiteit
van de partij schriftelijk vast
te leggen, en ook geen reden
voor onrust wegens een moge
lijke wisseling van het leider
schap.
Dit zei gisteravond D66-leider
Van Mierlo in zijn openings
speech van het tweedaags congres
van D66 in Lelystad. De partijlei
der, tevens vice-premier en minis
ter van Buitenlandse Zaken in het
paarse kabinet, zei dat zijn partij
zich veel te veel in de verdediging
laat drukken. „We moeten eens
ophouden met die identiteitsangst
die we ons laten aanpraten door
anderen, die zelfs na dertig jaar
ons nog zien als die indringer in
de vertrouwde Nederlandse huis
kamer met christen-democraten,
sociaal-democraten en liberalen.
En iedere keer denken we dat we
iets moeten doen om in de Neder
landse politieke zin respectabel te
zijn."
Van Mierlo trok van leer tegen de
suggestie 'die overigens van nie
mand speciaal is' dat D66 zijn
identiteit moet optekenen. Onder
andere fractievoorzitter Gerrit-
Jan Wolffensperger neigt daartoe.
Van Mierlo:Jk kan niet tegen die
suggestie. Voor wie bestaat ligt de
reden van bestaan in het feit dat
hij bestaat. En nergens anders."
Er moet wel een stuk komen,
vindt Van Mierlo, dat aangeeft
hoe D'66 tegen bepaalde maat
schappelijke problemen aankijkt.
Over het leiderschap van de par
tij: „Het komende lijsstrekker-
schap is niet aan de orde. Het lei
derschap doen Gerrit-Jan
Wolffensperger en ik zo'n beetje
samen. Gerrit-Jan in de fractie en
ik in het kabinet." Volgens Van
Mierlo is D66 nog even hard nodig
in de coalitie als een jaar geleden.
Hij waarschuwde VVD en PvdA
niet te veel te flirten met opposi
tiepartij CDA. Van Mierlo: „Er
zijn geen alternatieven zonder
ons. Als we elkaar gaan wantrou
wen is het met de kracht van
paars gedaan."
l Sev°nden kan worden bij
et financiële voordeel dat de
Haag (anp) - De viering van
moet voortaan twee vaste
"oerdelen bevatten. Aan het
i nVan.^e ^a8 ^'ent Het Natio-
comité 4 en 5 mei - elk jaar
een andere regio - een activi-
t te organiseren die speciaal op
Jeugd is gericht, 's Avonds is
°P Bevrijdingsdag tijd voor
ieestelijk cultureel evene
ment.
Ijjj kabinet besloot dit vrijdag
J ,ens de ministerraad. De
»»veÏÏtednking0p4meiblijft
Sdingsdag staat in het teken
int')6 id' democratie en toler-
le s Avonds zal het leidend
Mi ^'jheid zijn. Wanneer de
Pmteit plaatsheeft in een
"sgebied, mag deze van het
Jinet grensoverschrijdend zijn.
besluit volgen de
lip ^lieden het adviesrapport
lat u L»en en vieren na 50 jaar,
Nationaal Comité 4 en 5
"ei
1 september presenteerde.
Door Jeroen den Blijker en Harry Coerver
Het waren donkere tijden voor radicaal links. Nederland
zuchtte aan het eind van de jaren tachtig onder het juk
van een centrum-rechts kabinet. Lubbers wilde zijn kar
wei afmaken. Het milieu verslechterde zienderogen, het
aantal werklozen en arbeidsongeschikten groeide
gestaag. Partijen als PSP, CPN, PPR en de links-confes
sionele EVP zaten in de verdrukking.
De kiezers veegden in 1986 de communisten uit de Twee
de Kamer. Voor de PSP restte nog maar één zetel, de PPR
hield er twee. Hoe anders dan aan het begin van de jaren
zeventig. De drie linksradicale partijen telden toen 16
zetels.
De fusie tot GroenLinks van PPR, PSP, CPN en EVP was
dan ook uit nood geboren; eendracht maakt macht, zo
hoopte menig activist ter linkerzijde.
Dit weekend viert GroenLinks haar eerste lustrum.
Anno 1995 is GroenLinks vooral Paul Rosenmöller (39).
De voormalige vakbondsleider was nimmer lid van PSP,
CPN, PPR of EVP. Hij kreeg na de slecht verlopen verkie
zingen van 1994 het heft in handen. Zijn populariteit, zijn
aureool van 'politiek leider', lijkt haaks te staan op de
partijcultuur. Die cultuur is inmiddels veranderd, zoals
zoveel andere zaken. Het hoort bij de 'tweede ontwikke
lingsfase' van de partij, vindt Rosenmöller.
De eerste fase waren de beginjaren. De politieke kopstuk
ken uit de gefuseerde partijen, in de woorden van
Rosenmöller 'de drie oude kapiteins', hadden het nog voor
het zeggen; Andrée van Es (PSP) en Ria Beckers (PPR) en
Ina Brouwer (CPN).
Maar in de tweede fase voltrekt zich een metamorfose;
GroenLinks wordt in de Tweede Kamer een factor van
betekenis. De links-radikalen van weleer zijn nu de drij
vende kracht van de oppositie tegen 'paars'.
Rosenmöller is begenadigd debater. Waar CDA-fractie-
leider Heerma eerst diep moet adem halen om naar de
interruptiemicrofoon te lopen, heeft Rosenmöller alvast
zijn eerste klap uitgedeeld. De vijf zetels in de Tweede
Kamer weerspiegelen niet de werkelijke politieke beteke
nis van GroenLinks. Maar verkiezingen winnen moeten
ze bij die partij nog leren.
Zullen ooit de tijden met zestien kamerzetels weerkeren?
In de peilingen doet GroenLinks het altijd aardig, maar
de uitslagen stellen vervolgens teleur. Onderzoek leert dat
GroenLinks vooral een 'tweede keus'-partij is. Slechts de
helft van de GroenLinks-sympathisanten maakte in 1994
het hokje van de partij daadwerkelijk rood. Voorspellin
gen van elf Kamerzetels bleken uiteindelijk een uitslag
van vijf zetels op te leveren.
Het resultaat van een mislukte campagne, met een falend
Paul Rosenmöller
foto de stem/johan van gurp
duo-lijsttrekkerschap van Ina Brouwer en Mohamed
Rabbae, een boksende Rosenmöller voor de tv-camera, en
een house-party waarop gratis condooms werden uitge
deeld. Dat deed veel potentiële kiezers, die in plaats van
frivoliteit een goed verhaal wilde horen, twijfelen.
Ook was er een beetje te enthousiast gepraat over moge
lijk meeregeren. „Dat is voor de agenda van overmorgen,"
zegt Rosenmöller nu over dat thema. Eerst moet zijn par
tij groot en sterk worden.
Vroeger stemden veel mensen niet op de PSP of CPN
omdat die radicale opvattingen hadden over kernbewape
ning en Oost-west verhoudingen. Na het vallen van de
Muur zijn dat geen thema's meer. Daarom is GroenLinks
nu veel 'salonfahiger'. De kiezersmarkt lijkt groter dan
ooit tevoren. Maar in 1994 wist GroenLinks daar nog niet
van de profiteren. Zelfs bij groot verlies van de PvdA was
er geen zetel extra voor Groen Links. Ze verloren er zelfs
een.
Tegenwoordig kijkt GroenLinks met argusogen naar D66.
Volgens Rosenmöller kan hij bij de volgende verkiezingen
een deel van de milieu-kiezers van die partij als spijtop
tanten binnenhalen. „D66 weet niet haar milieu-gezicht
overeind te houden in dit kabinet."
Milieu is een van de speerpunten waarop GroenLinks zich
al vanouds richt. Andere pijlers zijn het migrantenbeleid
en sociale zekerheid. Maar vooral op milieu-onderwerpen
bleven successen niet uit. De partij kwam als eerste met
het idee voor een eco-tax. Nu werkt het kabinet aan seri
euze invoering daarvan. Dat de kerncentrale Borssele in
2004 dicht gaat en niet pas in 2007, zoals het kabinet wil
de, is ook te danken aan het slim opereren van de Groen-
Links-fractie. De kwestie 'Borssele' is een typisch voor
beeld van het op resultaat spelen. Het politiek handelen
van de fractie wordt niet meer uitsluitend bepaald door
roza-rode dagdromen of politieke dogma's.
Het succes van GroenLinks hangt echter altijd samen met
de eenheid van de coalitiepartijen. Als 'paars' het eens is,
maakt GroenLinks geen schijn van kans. En dat voelen ze
daar keer op keer. De herkeuringen van WAO'ers bijvoor
beeld. Daar heeft Rosenmöller kunnen sjouwen en slepen
wat hij wilde. Hij kon geen tittel of jota veranderen aan de
nieuwe wet. En de uitbreiding van Schiphol; in de fractie
kamer van Groen Links op de vierde etage van het
Kamergebouw worden ze nog kwaad over het akkoord
dat de coalitiepartijen hierover sloten.
De nieuwe koers, het vooral mikken op politiek succes in
Den Haag, kent echter ook zijn keerzijde. Zij stelt nog
zwaardere eisen aan de kwaliteiten van de Kamerleden.
Bij Rosenmöller en oud-partijvoorzitter Marijke Vos zijn
die in ieder geval in ruime mate aanwezig. Andere Groen-
Links-Kamerleden hebben minder politiek gezag.
De partij is ontegenzeggelijk minder links dan sommige
van haar voorgangers. De tijd dat de CPN de kiezer lokte
via mantelorganisaties als 'Stop de Neutronenbom' is
voorbij. Inmiddels neemt vooral de Socialistische Partij
die rol van politiek activisme over. Met name op lokaal
niveau wordt GroenLinks zo beconcurreeerd. De SP,
maar ook de Groenen, en linkse stadspartijtjes lijken
soms beter in staat het ongenoegen van de straat te orga
niseren.
VERGRIJZING EN ontgroening. Met dat soort kleurrijke termen
duiden rapportenschrijvers meestal het probleem aan dat ons
over een jaar of vijftien bedreigt. Het aantal 65-plussers dat op
een aow-uitkering rekent, loopt dan fors op. Het aantal jonge
ren dat via premiebetaling de aow opbrengt, neemt sterk af.
In de loop van de tijd is het probleem al vaker gesignaleerd en
zijn aanzetten tot oplossingen gegeven. Zoals een geleidelijke
overgang van het omslagstelsel naar een verzekeringsstelsel,
het vormen van een reservefonds, of het verhogen van de
aow-leeftijd.
De PvdA heeft gisteren een concreet plan gelanceerd, dat
voorziet in de vorming van een aow-plus-fonds. Daaraan
moeten zowel werkenden gaan meebetalen, als gepensioneer
den met een redelijk aanvullend pensioen. Voor de eersten
gaat het dus om een premieverhoging; voor de laatsten om
een nieuwe heffing, aangezien 65-plussers nu wel belasting,
maar geen aow-premie meer betalen. Het fonds is bedoeld
om de oudedagsvoorziening te garanderen, ook als vergrijzing
en ontgroening ontwrichtend werken.
Van CDA-zijde klinkt al onmiddellijk het bekende verwijt dat op
die wijze mensen die hun hele leven spaarzaam zijn geweest,
worden 'gestraft' en mensen die niet hebben gespaard voor
een aanvullend pensioen of een ander appeltje voor de dorst,
worden beloond. Zo simpel zit de werkelijkheid natuurlijk niet
in elkaar. De meeste mensen die zonder serieus aanvullend
pensioen rond moeten komen, valt niet te verwijten dat ze hun
geld over de balk hebben gesmeten; ze hadden gewoon onvol
doende geld om voor een pensioen te sparen.
Vanuit dat perspectief is er ook niets tegen de voorgestelde
solidariteit tussen senioren mèt en zonder aanvullend pen
sioen. Gelukkig reageren de ouderenbonden in eerste instan
tie ook positief op dit voorstel.
Het PvdA-plan verdient dan ook alle aandacht, omdat het een
goede mogelijkheid vormt om de aow voor langere tijd betaal
baar te houden als volksverzekering. Andere voorstellen, zoals
het geleidelijk overstappen naar een ander stelsel, moeten ook
serieus worden bekeken. Maar de politiek mag een beslissing
niet te lang voor zich uit schuiven, omdat dan elke oplossing
duurder wordt.
'Afwijkingen mongooltjes gemist'
Delft - Kinderartsen zien bij de helft van de kinderen met het
syndroom van Down (mongooltjes) belangrijke medische afwij
kingen over het hoofd. Ernstige hartafwijkingen, vocht achter
het trommelvlies en schildklierstoornissen worden vaak niet
geconstateerd. Dat blijkt uit een onderzoek van TNO Preventie
en Gezondheid in opdracht van het Down Syndroom Team (DS-
team) in Voorburg. Tijdige opsporing is van groot belang bij de
ontwikkeling van het kind.
Koerden demonstreren in Den Haag
Den Haag - Ongeveer 150 Koerden hebben gisterochtend in Den
Haag korte tijd gedemonstreerd tegen het vasthouden van hon
derden Koerden door justitie in Duitsland. De demonstranten
leverden rond half twaalf een petitie af bij de Duitse ambassade
aan de Groot Hertoginnelaan. Daarna ging de groep uiteen.
De demonstratie verraste de politie engigszins. Gerekend was op
een bijeenkomst voor de deur van het ambassadegebouw. De
demonstranten kozen echter voor een korte mars. Er deden zich
geen incidenten voor.
Trauma-opleiding voor vrijwilligers
Heerlen - Vrijwillige en semi-professionele hulpverleners krij
gen van de politie een trauma-opleiding. Het Politie Opleidings
centrum Zuid-Nederland (POC) in Heerlen heeft de cursus ont
wikkeld. Aanleiding tot deze onderwijsmodule was de BijlmerT
ramp in 1992 en de daarna gestelde Kamervragen over de kwa
liteit van de psycho-sociale hulpverlening.
Cursisten krijgen les in de Rampenwet, het onderkennen van
emotionele invloeden van rampen en het omgaan met slecht-
nieuwsgesprekken. Verder leren zij hoe zij de emotionele span
ningen die zij zelf tijdens een ramp opbouwen, weer moeten
afbreken.
Onderwijsassistenten voor meer scholen
Den Haag - Staatssecretaris Netelenbos van Onderwijs is bereid
de grens waarop basisscholen recht hebben op een onderwijsas
sistent, te verlagen van 200 naar 185. Haar concessie aan de
Tweede Kamer betekent dat 3700 van de bijna 8000 basisscho
len extra geld krijgen. In haar eerdere voorstel ging het om 3300
scholen.
Netelenbos schrijft in een brief aan de Tweede Kamer dat 185
leerlingen wat haar betreft wel het absolute minimum is. Als de
grens nog verder omlaag gaat, moet de beschikbare 100 miljoen
gulden over zo veel scholen worden verdeeld, dat de meeste
scholen dan slechts een minimale bijdrage krijgen.
'Financieringstekort als begroot'
Den Haag - Het kabinet verwacht dat het financieringstekort
dit jaar uitkomt op 3,5 porcent van het bruto binnenlands pro-
dukt, precies het percentage dat in de jongste Miljoenennota
was voorzien. Mee- en tegenvallers in de rijksbegroting vallen
ongeveer tegen elkaar weg, zo is gisteren bekend gemaakt door
minister Zalm van Financiën.
Meevallers waren onder meer de lagere uitgaven voor bijstands
uitkeringen en asielzoekers. Daar stond tegenover dat er aan
onder meer inkomstenbelasting minder binnen kwam dan ver
wacht.
(ADVERTENTIE)
vierde jaargang
NEDERLANDS GROOTSTE MEEZINGFEEST
Presentatie: Hans van Vliet
Maandag 29 april 1996 Ahoy' Rotterdam
kaarten verkrijgbaar vanaf 23 november bij Calltickets
06-91091011, kassa van Ahoy', Rotterdams dagblad
Bespreekburo en de landelijke VVV-kantoren
