lASun
Weekend
898
1098
898
1098
998
1248
1148
1598
§L
X 60
kIKA
uitgekiende
vakanties
EN
"Reizen en Recreatie"
E ANTILLEN
flEUW ZEELAND
ALGEMEEN
Balcova in Izmir, Turkije
GEBIED "I
OPVALLEND
"Reizen en Recreatie
:o's
Opvallend adverteren
DE STEM
E4
)e familie Doorsnee moet nodig een afspraak maken met de
verzekeringsagent. Niet voor de brand- of inboedelverzekering,
maar wie bij de tijd en goed verzekerd wil blijven, heeft tal van
nieuwe polissen nodig. Een nabestaanden-verzekering voor wie na
0 is geboren, een lijfrente om straks de aow aan te vullen en een
verzekering om de kosten voor opgroeiende kinderen te
(je laatste korting op de kinderbijslag. Oh ja, en dan moet er ook
nog een risicodekking komen voor het niet al te beste gebit van pa.
Moeder moet een aanvullende verzekering voor de fysiotherapeut,
ilet die extra verzekeringen is de familie Doorsnee er nog niet. En
er zijn nog andere risico's die de staat totnutoe dekte en waarvan
het maar de vraag is of er ooit een particuliere polis voor komt.
'Rijken kannen-en zullen
zich bijverzekeren,
voor armen
is er de bijstand'
De verzekeraars wrijven zich
in hun handen.
Een miljardenmarkt
doemt op
Aow/pensioen
Ziektewet
Nabestaanden
Kinderbijslag
Ww en wao
Volksgezondheid
395
burg. De L i mb u r
itvlucht mist en natte
warme West-Afrika.
voordelige reis naar
8 dagen
15 dagen
ENKELE REIS.
-tTSTREEKS NAAR GAMBIA.
De vakantierubriek
"Reizen en Recreatie"
voor
ADVERTENTIES
in de rubriek
komen elke zaterdag onder
de ogen van zo'n 2 miljoen
geïnteresseerde lezers. Wij
adviseren u graag over de
advertentiemogelijkheden!
Nu extra lage tarieven naar
de Ned.Antillen en Aruba.
Vraag de uitgebreide bro
chures met bung., app., ho
tels, autoh., etc. MADURO
TRAVEL 070-3644938
ANVR/SGR (7 d. 24 u.)
DE Antillenspecialist.
Alles op vakantiegebied in
"REIZEN EN RECREATIE
Elke zaterdaa in deze krant!
kunt OPVALLEND
adverteren in de ru
briek "Reizen en Re
creatie". Elke zater
dag in deze krant!
Meer informatie:
Postbus 430 5201AK
Den Bosch. Tel: 073-
6125225. Fax: 073-
6157283.
slechts 699,- p.p.
incl. vlucht, transfer, gebruik
en vele sportfaciliteiten.
delingen mogelijk,
rmatie HTC Super reizen.
600 (ANVR/SGR).
r-
?e.
I_
en
ier
al
»or
0-
ao
ca
l-
gr
U kunt
adverteren in
de rubriek "Reizen
en Recreatie"
Elke zaterdag in
deze krant! Meer
informatie:
Postbus 430 5201AK
Den Bosch.
Tel: 073-6125225.
Fax: 073-6157283.
De Rubriek
staat elke zaterdagl in deze
krant en bereikt ca.
2 miljoen lezers.
Dat mag u nieti missen.
Inl.: Tel.: 073-6125225
Fax: 073-6157283.
ts
aar
EL
JW
I.
6p
ee
op
44
mi
ire
ag
met een
FOTO
ILLUSTRATIE
logo.
ZATERDAG 25 NOVEMBER 1995
Kaalslag in Zekerheidsland
Wee de Nederlander die geen werknemer is en altijd afhankelijk van de staat zal blijven. Voor hem of haar lijkt het sociaal vangnet alsmaar kleiner te worden.
rs.
>1
Itr) V> triohfS
Door Harry Coerver en Carla Joosten
Dat tón in de rubriek
"Reizen en Recrea
Flkezaterdag indeze*
De vakantierubriek
"Reizen en Recrea
voor
uitgekiende
vakanties
Elke zaterdag in deze kran
De familie Doorsnee ervaart anno
1995 hoe Vadertje Staat zijn
beschermende hand steeds ver
der terugtrekt. Het sociale vangnet wordt als
maar kleiner. Het naoorlogse stelsel van
sociale zekerheid wordt als te ruim ervaren en
ook de gezondheidszorg is in de ogen van de
politiek te duur.
Steeds meer mensen vragen zich bovendien af
of de staat de sociale zekerheid wel helemaal
in haar eentje moet runnen; particuliere ver-
iraars worden daartoe soms beter in staari
gèdcht.- Daarnaasti is. iet sociale stelsel nog
steeds een a|^piggeling van een- niet meer
"bestaande samenleving: met tal van nieuwe
leefvormen wordt bijvoorbeeld nauwelijks
rekening gehouden.
Gaandeweg vallen er zo gaten in de sociale
zekerheid en de sociale ziektekostenverzeke
ring (het ziekenfonds). Is er sprake van een
sluipende kaalslag: wordt de afstand tussen
arm en rijk alsmaar groter?
Vice-voorzitter Aart Jan de Geus van de vak
centrale CNV meent van wel. „De overheid
blijkt niet in staat de sociale zekerheid over
eind te houden. De overheid trekt zich terug.
Laat het afdekken van risico's over aan de
markt. En op de markt heerst de wet van de
jungle. Hier liggen nieuwe taken voor de
sociale partners," constateert De Geus.
De afschaffing van de algemene weduwen- en
wezenwet noemt hij als eerste schrijnend
voorbeeld. Tienduizenden mensen die nu nog
verzekerd zijn tegen inkomensverlies als hun
partner sterft, zullen dat na 1 april 1996 niet
meer zijn.
In mindering
„En- de lagere inkomens kunnen zich ook
absoluut niet-verzekeren tegen dat risico. Zij
komen onherroepelijk in de bijstand terecht
als ze geen werk vinden. Wie in de bijstand
zit, heeft niets aan een verzekering. De uitke
ring van de verzekering zou toch op de bij
stand in mindering worden gebracht. Alleen
de hoge inkomens kunnen zich tegen dat risi
co verzekeren."
Voor De Geus is dat een duidelijk bewijs voor
de dreigende tweedeling die de afslanking en
privatisering van de sociale zekerheid ople
vert. „Dat wordt de trend, de rijken kunnen
en zullen zich bijverzekeren, voor de armen is
er de bijstand."
De Geus wijst ook op de bezuinigingen op de
kinderbijslag. „Gezinnen zullen geleidelijk
aan in de problemen raken. Geleidelijk aan,
ja dat is de formule waarmee de sociale zeker
heid wordt afgebroken. Vaak worden
bestaande gevallen ontzien. Zoveel heeft de
politiek wel geleerd. Daarom was er ook geen
opstand in het land toen ze besloten op de
kinderbijslag te korten."
De Geus sluit niet uit dat de vakbeweging de
komende jaren de looneisen zal opschroeven
juist vanwege die gekortwiekte kinderbijslag.
„Wij hebben daarvoor gewaarschuwd. De
kinderbijslag is ooit uitgevonden om de loon
eisen voor gezinshoofden te dempen."
Ook het overlaten van de sociale verzekerin
gen aan de particuliere verzekeraars raakt de
zwakkeren op de arbeidsmarkt. Linschoten
wil volgend jaar de ziektewet afschaffen.
Bedrijven sluiten dan contracten met particu
liere verzekeraars om het loon bij ziekte een
jaar lang door te betalen. Dat leidt ertoe dat
bedrijven kieskeurig worden bij het aanne
men van nieuwe mensen.
De onvermijdelijke aanpassing van de vut zal
eveneens een gat slaan in de bestaande voor
zieningen. Nog ingrijpender is de discussie
over de aanpassing van de aow. De Geus is
van mening dat deze discussie tijdig en open
gevoerd moet worden.
„We moeten die discussie richten op de perio
de vanaf pakweg 2015. Garandeer daarom
iedereen van 45 jaar en ouder een welvaarts-
vaste aow. Als er dan in de toekomst iets ver
andert, kunnen jongeren tijdig hun maatrege
len nemen," zegt De Geus. Hij doelt daarmee
op alweer een voorziening die de familie
Doorsnee uit eigen beurs mag betalen.
Zorgen
De CNV'er is niet tegen het opschudden van
het sociale stelsel. Hij maakt zich wel zorgen
over de opeenstapeling van negatieve effecten
bij de minst draagkrachtigen. De Geus wijst
op de ontwikkelingen in de gezondheidszorg.
i'iziüMU c
„Mensen moeten steeds meer voorzieningen
zelf bekostigen. Juist die mensen die het
meest gebruik maken van de fysiotherapeut
en de meeste medicijnen slikken, krijgen het
daardoor zwaar.
Intussen wrijven de verzekeraars zich in hun
handen. Jarenlang hebben ze elkaar becon
curreerd met brand-, inboedel-, braak- en
autoverzekeringen. Nu doemt een compleet
nieuwe miljardenmarkt op. „De afgelopen
vijf jaar hebben we meer nieuwe produkten
op de markt gebracht dan de vijftien jaar
daarvoor," vertelt Aegon-directeur René van
der Smeede op het Haagse hoofdkantoor van
de verzekeringsmaatschappij.
Van der Smeede straalt optimisme uit. Dit in
tegenstelling tot andere verzekeraars, die
beteuterd vaststellen dat het met die miljar
denmarkt behoorlijk tegenvalt. Niet alles wat
de overheid aan verzekeringen afstoot, wordt
bijverzekerd.
De afslanking van de wao in 1993, het
beruchte wao-gat, had vier miljard aan nieu
we verzekeringen moeten opleveren. In de
praktijk bleek het een miljard te zijn. Begin
dit jaar verwachtten de verzekeraars een
stormloop van werkgevers. Die zouden zich
massaal gaan verzekeren, omdat ze voortaan
voor zieke werknemers zes weken lang het
loon moeten doorbetalen. De verzekeraars
hoopten zo voor vijf miljard gulden aan nieu
we verzekeringen af te sluiten. Driekwart van
de werkgevers nam echter zelf het risico en
verzekerde zich niet.
En nu op -1 januari 1996 komen er mogelijk
weer nieuwe veranderingen in de ziektewet.
De werkgevers worden verantwoordelijk voor
de loondoorbetaling bij ziekte voor een heel
jaar. Oorspronkelijk verwachtten de verzeke
raars een markt van elf miljard aan verzeke
ringen. Door de teleurstellende ontwikkelin
gen van de afgelopen tijd is die verwachting
bijgesteld tot twee miljard.
Maar Van der Smeede is geen zwartkijker. Hij
ziet voor zijn bedrijf uitstekende kansen. Bij
privatisering van sociale zekerheidsvoorzie
ningen blijkt volgens hem dat de particuliere
verzekeraars die taak goed aan kunnen. „Wij
doen het beter en goedkoper. Immers onder
nemers moeten winst maken, de overheid
maakt alleen een budget op."
Over diezelfde overheid is Van der Smeede
minder te spreken. Die maakt er een potje
van. De 'waan van de dag' regeert in zijn
ogen, zelfs als het gaat om zoiets fundamen
teels als de sociale voorzieningen.
„Bezuinigingen en privatiseringen leveren
het beeld op van een lappendeken. De avond
voor het debat in de Eerste Kamer over de
wao in 1993 zat ik nog met de toenmalige
bewindslieden De Vries en Wallage te praten
over de financiering van Ké't wao-gat. Zoiets
regel je toch niet op het allerlaatste moment."
Van der Smeede pleit voor een Deltaplan voor
de sociale zekerheid. Overheid en bedrijfsle
ven zouden dat samen moeten maken. „De
centrale vraag zou moeten zijn: hoe organi
seer je de solidariteit die vroeger werd afge
dwongen per wet in de nieuwe situatie. Ik zou
zeggen: overheid hou het simpel. Maak een
lange termijnbeleid. Maak helder waar je
naar toe wil. De politiek moet de randvoor
waarden vaststellen," zegt de Aegon-topman.
De noodzaak voor een gezamenlijke aanpak
van bedrijfsleven en overheid bleek enkele
weken geleden nog eens toen de verzekeraars
de kabinetsplannen rond aaw en wao ver
wierpen. Als deze plannen doorgaan is de
aaw/wao in 2005 volstrekt onbetaalbaar,
klaagden de verzekeraars en kwamen prompt
met een alternatief.
Op zijn vakbondskantoor in Utrecht maakt
De Geus zich intussen bezorgd over het dich
ten van de vele gaten die dreigen te ontstaan.
Ze kunnen niet allemaal worden gedempt
door nieuwe afspraken te maken met werkge
vers bij de cao-onderhandelingen. En zelfs de
meeste enthousiaste verzekeringsmaatschap
pij zal bepaalde gaten niet kunnen vullen.
Niet voor niets denken De Geus' eigen CNV,
maar ook de vakcentrale FNV weieens hard
op over aanvullende verzekeringen voor eigen
leden.
Werkgevers
Aan zulke belangenbehartiging hoeven de
commerciële verzekeraars niet te doen. Die
pikken de aantrekkelijke 'gaten' uit de markt.
De werkgevers maken zich al evenmin zor
gen. Die juichen de in gang gezette herijking
van de verzorgingsstaat toe.
„Bij de ziektewet en de wao wordt het risico
daar gelegd waar het thuishoort: op onderne
mers- of bedrijfstakniveau. Nu komt alles op
één hoop en voelt niemand zich echt verant
woordelijk," constateert Trees Snelders van
de werkgeversorganisatie VNO-NCW.
Maar het belangrijkste resultaat van alle
maatregelen is in haar ogen de verkleining
van de afstand tussen het bruto- en nettoloon,
veroorzaakt door de de nu nog erg hoge pre
mies voor de volks- en werknemersverzeke
ringen. „Die premies moeten minder worden.
De werknemer houdt uiteindelijk dan zelf
ook meer loon over. Dat biedt ook ruimte om
zelf aanvullende verzekeringen af te sluiten.
En er zullen ook mensen zijn die bepaalde
risico's voor lief nemen."
Maar wee de Nederlander die geen werkne
mer is en altijd afhankelijk van de staat zal
blijven. Voor hem of haar zal er altijd een
sociaal vangnet moeten blijven. Snelders van
VNO-NCW: „Solidariteit moet blijven. Met
z'n allen zul je voor bepaalde zaken moeten
opdraaien. Maar in een goed evenwicht tus
sen private en collectieve verantwoordelijk
heid. Niemand zal in Nederland van honger,
dorst of kou hoeven omkomen."
Maar De Geus van het CNV waarschuwt: „De
politieke trend duidt erop dat we straks een
privaat domein mfjt verzekeringen voor de
rijken en een bijstand voor de armen krijgen."
En hij herhaalt de woorden die CNV-voorzit-
ter Anton Westerlaken: „Het paarse gif sijpelt
door het gebouw van de sociale zekerheid".
Bovenop de aow bouwen veel mensen aan
een aanvullend pensioen. Dat pensioen
moet er samen met de aow voor zorgen
dat mensen na hun 65e verjaardag 70 pro
cent van hun laatst verdiende loon over
houden. Het wordt echter steeds moeilij
ker om die 70 procent te halen. Dat komt
omdat de aow alsmaar aan koopkracht
inboet. Jarenlang is de aow niet meege
stegen met de lonen. Van 1984 tot 1994
steeg het loon van werknemers met 12
procent. De aow van een echtpaar daalde
in diezelfde periode met 7 procent.
Pensioenfondsen hebben daardoor extra
geld nodig om een uitkering van 70 pro
cent van het laatste loon uit te keren. Het
kost de fondsen steeds meer moeite dit
aow/pensioen-gat te dichten. Uiteindelijk
zullen ze daarin zelfs niet meer slagen. De
deelnemers aan de fondsen moeten dan
een aanvullende verzekering sluiten om
genoemde 70 procent te krijgen.
Het kabinet heeft de aow, evenals de
andere uitkeringen, volgend jaar wel
weer aan de loontwikkeling gekoppeld.
Wat er na 1996 gebeurt, is nog onduide
lijk. Voor de hele kabinetsperiode is
gemiddeld een 'halve koppeling' afge
sproken.
Als de plannen van het kabinet doorgaan,
verdwijnt de Ziektewet voor de meeste
werknemers per 1 januari 1996. Werkge
vers worden verplicht om het loon voor
zieke werknemers maximaal een jaar lang
(voor 70 procent) door te betalen.
De werkgevers zullen zich tegen dat risico
verzekeren. Die verzekering is duur als er
in het bedrijf veel mensen ziek worden.
Werkgevers zullen bij het aannemen van
personeel extra letten op gezondheid.
Chronisch zieken, ouderen en andere
groepen, bij wie een verhoogd ziekte-risi
co wordt vermoed, zullen minder snel
werk vinden en eerder aangewezen zijn
op een uitkering, zo hebben de Raad van
State, de artsenorganisatie KNMG en het
Tica (het coördinerend instituut voor de
sociale zekerheid) ai gewaarschuwd.
Het kabinet overweegt het discrimineren
van oudere werknemers of mensen met
een handicap te verbieden. Hoe effectief
een dergelijke regeling is, blijft de vraag.
Vanaf 1 januari bestaat er voor veel men
sen geen recht meer op een weduwe- of
weduwnaars-pensioen. De Tweede
Kamer heeft daar inmiddels mee inge
stemd. Over enkele weken geeft de Eerste
Kamer haar oordeel. De Algemene Wedu
wen- en Wezenwet (AWW) wordt dan'
vervangen door de Nabestaandenwet.
Iedereen die op 1 januari 1996 45 jaar of
jónger is, komt nooit meer in aanmerking
voor een weduwe- of weduwnaarsuitke
ring, behalve als er kinderen jonger dan
18 jaar te verzorgen zijn. De groep die nog
een uitkering krijgt, slinkt de komende
twintig jaar van ongeveer 200.000 naar
ongeveer 15.000.
Veel mensen zullen bij gebrek aan zo'n
uitkering aangewezen zijn óp de bijstand.
Verzekeren tegen dit risico is nagenoeg
onbegonnen werk: de uitkering van die
verzekering wordt gekort op de bijstand.
Gezinnen met kinderen krijgen vanaf vol
gend jaar minder kinderbijslag. Binnen
enkele jaren bezuinigt het kabinet daar
mee meer dan een miljard gulden per jaar.
Vooral gezinnen met drie of meer kinde
ren leveren op den duur duizenden gul
dens per jaar in.
In de nieuwe regeling stijgt het bedrag
aan kinderbijslag niet meer met elk vol
gend kind. Ook de stijging na de zesde of
twaalfde verjaardag van kinderen, zal
aanzienlijk minder zijn dan nu. Om de
effecten niet al te hard te laten aankomen,
zijn maatregelen getroffen. De uitkering
voor het eerste kind is iets verhoogd. En
gezinnen met kinderen kunnen extra
huursubsidie ontvangen.
Sinds 1 maart van dit jaar gelden strenge
re regels om in aanmerking te komen voor
een werkloosheidsuitkering. Werklozen
moeten van de laatste 52 weken 39 weken
gewerkt hebben. Dat was eerst 26 van de
52 weken. Bovendien moeten ze vier van
de laatste vijf jaar gewerkt hebben. Dat
was drie van vijf jaar. De uitkering is
bovendien vaak lager dan vóór 1 maart
1995.
Niet alleen de ww-uitkering is voor min
der mensen bereikbaar geworden. Het
zelfde geldt voor de arbeidsongeschikt
heidsuitkering. De eisen voor een wao
uitkering zijn de laatste tijd drastisch
opgevoerd. Zelfs mensen die al een wao-
uitkering hebben verliezen die in veel
gevallen na herkeuring.
Het kabinet heeft de tandheelkundige
hulp voor volwassenen uit het zieken
fondspakket geschrapt. Volwassenen
kunnen daardoor alleen nog gratis naar
de tandarts voor controle en mondhygië
ne. Gaatjes boren en vullen en andere
ingrepen komen voor eigen rekening. Ook
kunnen mensen zich aanvullend verzeke
ren.
Vanaf 1 januari wordt ook de vergoeding
voor de fysiotherapeut beperkt tot negen
behandelingen. Voor de oefentherapeut is
een verlenging met nog eens negen behan
delingen mogelijk.
