de stem
Wat
is wat?
1TY
:ie van
Eendracht
ember 1995
ene omstan-
r. Deze actie
sn nader te be-1
jm.
.BEDRIJF
ERHOUT
Nederlander
belijdt
diervriendelijk
consumeren
alleen
met de mond
Gifpiepers
Veranderingen
BEEF
X 53
13.950.- p.m. 185.-
18.950.-p.m. 230.-
9.250.- p.m. 145.-
9.250.
).- p.m. 140.-
p.m. 145.-
1.950.- p.m. 165.-
0.- p.m. 179.- I
13.950.- p.m. 185 -
22.950.- p.m. 330.-
27.950.- p.m. 360.-
16.950.- p.m. 235.-
8.950.-p.m. 145.-
16.950.- p.m. *35.-
9.750.-p.m. 155.-
14.950.- p.m. 225 -
.12.950.- p.m. 195.-
.15.950.- p.m. 225-
15,950.-p.m. 239.-
1.11.750.-p.m. 176.-
m.lak, sch.dak,
baar. Bel nu.
1.18.950.- p.m. 284.-
a. 11.950- p.m. 179.-
a. 8.750.-p.m. 132-
1.12.950.- p.m. 194.-
13.950.- p.m. 209.-
20.950.- p.m. 314.-
14.750.- p.m. 221.-
25.750.- p.m. 386.-
a. 19.250.- p.m. 288.-
16.950.- p.m. 254.-
prijs op aanvraag
53.750.- p.m. 806.-
18.950.-p.m. 284.-
a. 17.950.- p.m. 269.-
25.950.- p.m. 389.-
14.950.- p.m. 224.-
17.950- p.m. 269.-
10.950.-p.m. 164.-
19.950.- p.m. 299-
13.950.-p.m. 209.-
10.950.- p.m. 164.-
21.950-p.m. 329.-
16.950.-p.m. 254.-
16.950.- p.m. 254.-
20.950.-p.m. 314-
13.950- p.m. 209.-
24.950.-p.m. 374-
8.959.-p.m. 134.-
lage tarieven
WAO zijn van
11175/5711466
7Br«da-
fcü':
TIIRIIBr. I.'"*
3orbehoud
>l. 0114-313191
>d14.750.-
it,
16.500.-
v met.,
8.500.-
chback,
stereo, 21.600--
raciet met.,
3.000--
2 Itr
lektr.
iditioning,
32.500.'
trekhaak,
l020.250.-
iuw met.,
16.500--
85,
5.500.'
SurpM
VRIJDAG 24 NOVEMBER 1995 DEEL I
Scharrelvlees mag niets kosten
Met kerst op komst en
Albert Heijn in conflict
met vleesfokkend Neder
land, is een moment van
bezinning aangebroken..
Bezinning op onze con
sumptie van dode bees
ten. Hoe zit het met de
kwaliteit van het schar
rellapje? Wat betekenen
die mooi klinkende
i vleesmerken'? Lopen de
Greenfieldskoeien van
AH echt in de wei.
Door Nico Koolsbergen
Xatuurlijk is iedereen bezorgd
om het welzijn van al dat slacht
vee. Daarom kiezen we Nijkerk's
Echte Maiskip, eten we 'viergra-
neneieren' en braden we Boeuf
Limousin. Klinkende namen, dat
zit dus wel snor. Nou nee.
Die Echte Maiskip is een batterij-
dat tijdens zijn leven van
I zijn snavel wordt ontdaan, omdat
dat met al die kippen bij elkaar
maar ellende geeft. Een viergra-
nenei komt uit een kip die zich
nauwelijks kan bewegen. Het
beest zit met een hele club lotge
noten op een vierkante meter met
j maar één levenstaak: eieren leg
gen.
Boeuf Limousin is afkomstig van
de intensieve veehouderij. Ook
bier is het consigne: niet bewe
gen, maar alleen eten en groeien
want dat levert meer biefstuk op.
Om de verwarring te vergroten
bestaat er ook France Limousin
en daarbij staat het welzijn van
bet dier wél voorop. Kom er maar
eens uit,
Brochure
Milieudefensie probeert in een
brochure uit te leggen hoe dier
en milieuvriendelijk de verschil
lende 'merken' hun beesten hou
den, Wie dan nog vragen heeft,
kan de Milieutelefoon bellen. Het
zal niet verbazen dat Milieude
fensie biologisch of scharrelvlees
aanbeveelt. Het is te herkennen
aan het EKO- of het ISC-keur-
®erk. Industrievlees staat onder
aan de lijst. En er zit van'alles
tussenin.
Wie zich met met dit onderwerp
bezig houdt, loopt al gauw zich-
zelf tegen het weldoorvoede lijf.
Baten we eerlijk zijn: zonder een
ferm stuk vlees is de maaltijd niet
compleet. En waar anderen, als
de reclameblokken op het scherm
verschijnen, zich naar de voor-
'aadkast haasten voor pinda's of
ebips, gaat onze voorkeur uit
uaar een stuk grove worst. Met
scherpe mosterd, een glas koud
®er, en dan een sigaret toe.
out, fout. Dat bier deugt niet,
van die sigaret maar te zwij-
I®. En moet het altijd vlees zijn?
Jan het niet eens een onsje min-
®r. Soms knagen die vragen aan
e' geweten, vooral als weer zo'n
jachtwagen vol roze varkens
oorbij komt. Op weg naar hun
°od. Morgen biedt het maal mis-
en een stukje lijk van de snuit
e nu even tussen de planken
eekt en voor het eerst en laatst
zijn leven merkt dat er meer
snan stal.
i„j °P'nie-onderzoeken zegt
h«i en. dat het welzijn van vee
'angrijk is. Behoorlijk wat
jnsen willen ook extra betalen
-0°r scharrelvlees.
Veehouders zitten met handen en voeten vast aan de bank die hun bedrijf financiert. Alleen door vlees, vlees en nog meer vlees te leve
ren, houden ze het hoofd boven water. foto tim Windsor
I u --'«"iciviees. Zeggen ze.
|.i. z'en ze dij supermarkt of
|l 8® tat bijbehorende prijs-
Ida ^an va^ keuze toch op
L, voordeligste lapjes. Want
jjarrelvlees is duurder.
I e' verschil is maximaal een
aalder per kilo, vertelt Paul
van Sambeek van Milieudefensie.
Anders zouden er voor scharrel
vlees helemaal geen kopers zijn.
Nu zijn er al weinig: maar 1 tot 2
procent van alle Nederlanders
betaalt extra voor vlees met een
EKO- of ISC-keur. Dat zijn
peanuts op de totale vleesomzet.
Naar Milieudefensie ga je niet
per auto. Dus maar met de trein
naar Amsterdam en terug. Tij
dens de reis flitsen weilanden vol
koeien en schapen voorbij. Kilo
meter na kilometer na kilometer.
Is het echt zo erg als de dieren
vrienden zeggen? Daar loopt toch
heel wat rundvlees te scharrelen
in het groen. Maar dan beseffen
we dat we vooral melkvee zien.
Dat is een ander verhaal. En al
die schapen lopen er alleen
omdat de Europese Unie het hou
den daarvan nog niet aan beper
kingen heeft gebonden. Dat komt
vast nog, Brussel is vindingrijk.
Op de kwaliteit van scharrelvlees
valt niets aan te merken. „De tijd
van de wormstekige appel ter
wille van het milieu is echt voor
bij," zegt Van Sambeek, die bij
Milieudefensie Landbouw en
Milieu in portefeuille heeft.
Meestal smaakt het zelfs beter.
Probeer het maar met wat gehakt
van de scharrelslager. Even bra
den in wat boter en vergelijk
maar. De kleur, de geur, de
smaak. Wedden dat het scharrel
vlees het dan wint van 'gewoon'
gehakt?
Eén tot twee procent koopt
scharrelvlees. Zes procent zegt
het 'wel eens' te eten. „Maar dat
kan dus ook eens in de vijf jaar
zijn," aldus Paul van Sambeek.
Twintig procent van de onder
vraagden liet - in een onderzoek
uit 1994 - weten een of twee
dagen per week helemaal geen
vlees te eten. Uit principe, uit
praktische overwegingen (op
zaterdag broodjes en een kroket)
of omdat er in plaats van vlees vis
op tafel komt.
Bij zulke cijfers zinkt de dieren
liefhebber de moed in de schoe
nen. Zo wordt het nooit wat met
dat scharrelvlees. De beesten
hebben het beter, het vlees is pri
ma en een rijksdaalder per kilo
valt mee. En toch maar 1 tot 2
procent? Maar Van Sambeek
houdt de moed erin. Hij noemt
voorbeelden waarbij milieu of
welzijn wel tot ander gedrag van
de consument hebben geleid.
Het scharrelei is, hoewel vijf cent
duurder dan een batterij-ei, een
eclatant succes. Ook de 'gifpie
pers' zijn van veel eettafels verd
wenen. Paul van Sambeek was in
1990 de grondlegger van deze
actie. „Gifpiepers Genoeg Gege
ten," zegt hij met genoegen. „Dat
hebben we hier bedacht, klinkt
lekker vanwege de alliteratie van
die g's."
Bij vlees is het moeilijker, omdat
het per keer om meer geld gaat
dan die twee kwartjes extra voor
een doos scharreleieren. Maar
Albert Heijn meldt dat de consu
ment de (duurdere) Greenfields-
runderen wil. „De consument wil
dus extra betalen voor beter
vlees, mits de supermarkt extra
promotie voor het vlees maakt.
Dat is een belangrijke conclusie.
'Gewoon' vlees is tegenwoordig
een industrieel produkt. Veehou
ders zitten met handen en voeten
vast aan de bank die hun bedrijf
financiert. Alleen door vlees,
vlees en nog meer vlees te leve
ren, houden ze het hoofd boven
water. Dan prakkezeer je niet
over omschakelen op biologische
veeteelt. Dat kost geld, al is het
maar omdat de beesten veel meer
ruimte nodig hebben.
Boeren die het anders willen,
kunnen volgens Milieudefensie
nergens advies krijgen: „Kleine
initiatieven die de situatie zou
den kunnen veranderen, daar is
maar weinig begrip voor bij land-
bouwbestuurders en super
markt," zegt Van Sambeek. Alles
mikt op 'bulkproduktie'. Met als
resultaat: boterbergen, mestpro
blemen, melkplassen en dump
prijzen voor varkens.
Toch denkt Van Sambeek dat er
veranderingen op til zijn: „Poli
tiek gezien staan de boeren er
niet goed voor." Maar ook de
scharrelsector zit slecht.
Ondanks de hogere kosten kan ze
zich niet permitteren veel duur
der te zijn dan de concurrent. „Er
dreigen koppen te rollen, als niet
gauw de afzet verbetert."
Het zal van de consument moeten
komen. Die kan bijvoorbeeld om
scharrelvlees gaan vragen. „Dat
heeft effect," zegt Paul van Sam
beek. „De supermarkt of de sla
ger weet dat één zo'n vraag staat
voor een heleboel meer consu
menten die het zelfde denken."
Dan nog zullen de schappen niet
ineens vol scharrelvlees liggen.
„We zijn niet zo wereldvreemd
dat we denken dat het 100 pro
cent wordt."
Het enige echte houvast op dit
moment zijn de keurmerken EKO
of ISC. De Ierse koeien van
Albert Heijn hebben dat niet. Ze
hebben het wat beter dan hun
lotgenoten in de Nederlandse
bio-stal.
Maar onafhankelijke controle op
hun welzijn ontbreekt, zegt
Milieudefensie. Alleen bij EKO
en ISC staat vast dat alle betrok
kenen - veehouder, slager, consu
mentenorganisaties - controleren
dat de dieren echt goed behan
deld worden.
.LJL-L.-r.
EKO-keurmerk. De dieren heb
ben zich vrij kunnen bewegen.
Hun voer is zonder bestrij
dingsmiddelen of kunst
mest geproduceerd. De
mest wordt ook verant
woord afgezet. Het vlees
wordt ook 'biologisch'
genoemd. EKO-varkens
hebben zelfs wat meer
loopruimte dan 'gewone'
scharrelvarkens. Van kip
pen is de" snavel niet ver
minkt, Te koop bij Groene-
Wegslagerijen en natuur
voedingswinkels.
ISC-keur. Betekent: Internatio
nale Scharrelvlees Controle. Dit
is het 'gewone' scharrelvlees.
Het dier staat voorop. De term
scharrelvlees is wettelijk
beschermd. Gegarandeerd zon
der groeibevorderende middelen
en de beesten hebben behoorlij
ke bewegingsvrijheid gehad.
Aan het voer worden geen bij
zondere eisen gesteld en dat kan
dus geproduceerd zijn met hulp
van kunstmest en bestrijdings
middelen. Voor varkens zijn
afspraken in de maak om ook
aan het voer eisen te stellen en
om minder over te bemesten.
De Landerie, France Limousin,
Kemper Scharrelkip, Friki
Scharrelgraankip en Loué-kip
hebben het ISC-keur(let op:
andere Friki-kippen hebben dat
niet). Te koop bij sommige
supermarkten, poeliers en
scharrelslagers. De beesten heb
ben het goed. Hun voer hoeft
niet biologisch geteeld te zijn.
Let goed op de namen; andere
namen die erop lijken, stammen
uit de vleesindustrie.
Boeuf Blonde d'Aquitaine wordt
niet door de ISC gekeurd, maar
door een andere - volgens
Milieudefensie wel onafhanke
lijke - instantie. Bij de produktie
is het welzijn van de dieren het
criterium.
Greenfields en Quality Irish
Beef (te koop bij Albert Heijn en
Jac. Hermans) komt van runde
ren die in Ierland in de wei
lopen. Volgens Milieudefensie
ontbreekt echter een onafhanke
lijke controle op milieu- en dier
vriendelijkheid.
Vlees met de sticker Groeps-
kalfsvlees komt van kalveren die
iets meer ruimte hebben dan
kistkalveren.Maar ook deze
beesten komen nooitbuiterï.
Aanduidingen die de consument
op het verkeerde been kunnen
zetten, zijn onder meer: Good
Farming, Holland Beef, Quality
Farm, Friander, Boeuf Limou
sin, Viande Premier, Natupur,
Nijkerk's Echte Maiskip. Het
gaat om industrievlees.
Binnenkort introduceren de
vleesproducenten het IKB-keur
(Integraal Ketenbeheer). Doel:,
de hygiëne en kwaliteit van het
vlees garanderen. Volgens
Milieudefensie is het met het
dierenwelzijn en milieu even
droevig gesteld als met ander
industrievlees.
Informatie over vlees bij de
Milieutelefoon, (020)-6262620,
maandag tot en met vrijdag van
9 tot 14 uur.
(Bron: Milieudefensie)
