DE STEM 'Ik wil extreem, erop of eronder' Rijense kunstenaars bundelen energie Horen, zien, ruiken en vooral genieten Ben van der Burg over kijkcijfers, Inzeil-weer en pretenties Expositie in dienst van legende Mariene Dietrich j 5 MvSoCa.1 |7 27 The Cosby De Drie Sinaasappelen in Chassé PESTEI nederlani I 19.26 nederlani nederland belgië fran! belgië franf duitsland 1 „Waar ik een hekel aan heb, zijn tv-pre- dikanten die met opgezwollen toon je een bepaalde religie op willen dringen." Piet Römer, actem> Gids Scoren of flink op je bek gaan, maar vooral niet ergens tussenin blijven steken. Dat wil oud schaatser Ben van der Burg (27) met zijn sport programma 'Ben op de stip'. Elke vrijdagavond op SBS6. Echt scoren is er niet bij voor het voor malige lachebekje van de kernploeg. Een gemiddel de van 84.000 kijkers is niet om over naar huis te schrijven. Door Maarten van de Rakt „Heb je een kind?" „Hoezo?" „Want je draagt een ring." Ben van der Burg verricht de aftrap, maar kaatst weer snel de bal terug als het gaat om zijn gezinnetje. De presentator van 'Ben op de stip' wordt net als in zijn schaatstijd voortgedreven door de wil de beste te worden. „Ik wil goud, daarvoor moet alles wij ken. Die mentaliteit heb ik nu nog steeds. Soms loopt het een beetje uit de hand. Vanmorgen moest ik de redactie nog paaien met een doos gebak." „Zoals ik mijn sport bedreef, was echt obsessief. Zo erg is het nu gelukkig niet. Alles ging opzij. Het sociale bijvoorbeeld. Je bekt je moeder af, ziet je zus nooit, vraagt nooit eens1, hoe is het met jou? Da's allemaal niet belangijk. Alles draait in topsport om jou." Hoeveel schade heb je jezelf of je omgeving berokkend? „Ze zitten allemaal in therapie nu. Nee." Geintje. Ben van der Burgs piek is gelo kaliseerd in Innsbrück (februari 1990), waar hij op het WK twee de werd achter Johann Olav Koss. Zijn dal is in Italië te vin den. Het heet Collalbo (december 1990). Hij viel ongelukkig. Met zijn rug kwam het nooit meer goed. In drie etappes zette Van der Burg een punt achter zijn te kor te schaatscarrière. Eerst een rot- jaar met mislukte pogingen terug te komen, daarna het romantise ren en in de derde fase het vinden van stabiliteit. „Ik weet wel wat het zwarte gat is, maar ik heb er geen last van. Tien dagen per jaar voel ik me klote. Dus dat valt wel mee. Schaatsen op tv doet me niks. Maar het weer soms wel, net als van de week: een beetje koud, onbewolkt, de zon komt net op, frisse geur in de lucht. Dat waren van die dagen dat het zalig was om te trainen. Ik noem dat Inzell-weer, dan voel ik me rot." Trance In de herinnering blijft de macht over het lichaam. Doen wat je wilt. Twintig, dertig minuten hardrijden en niet moe worden. Zomaar op een mooie ochtend een paar rondjes van 27,2 en 27,4 seconden, wat 'ontiegelijk' hard is. In andere dimensies belanden. In trance raken. De tijd vergeten. Dat is er na Collalbo allemaal niet meer bij. „Ik heb nog steeds niet geblowd, ga ik binnenkort snel eens doen." Hij trekt een brede grijns. Hoe kijk je verder terug op je Ben van der Burg: „Met de zogenaamde elite heb ik moeite. schaatscarrière? „In de eerste plaats, het is niet afgemaakt. Het tweede wat in me opkomt, is dat ik iets anders wil de met mijn leven, niet vanuit een traditioneel patroon van huis uit. Ik wilde iets extreems doen. Als het maar anders was." En extreem was het. Met weken van veertig uur trainen. Om zes uur op, trainen, naar huis, als een gek naar school, half vier thuis, 's avonds tot acht uur trainen, half negen eten, naar bed. En dan ook nog in een looppasje naar de ijsbaan, een afstand van welge teld 6250 meter. „Voor een schaatser is dat absurd", geeft Ben van der Burg ruimhartig toe. Zijn theorie was simpel. „Wil je ergens goed in worden, moet je het meeste doen van iedereen. Voor mij was twee keer trainen per dag weinig, drie keer nor maal en vier keer behoorlijk. Dat werd een tweede natuur." In de begintijd vroegen zijn ouders nog: Is dit allemaal wel goed voor je? Later huldigden ze het standpunt: Je kiest ergens voor, zorg maar dat je goed wordt. „Ze stonden er wel ach ter, maar ze bemoeiden zich er niet mee." Bullshit Wat heb je geleerd van het schaatsen? „Toen ik vijftien was, zei ik tegen mijn vader: ik word wereldkam pioen. Ach jongen, dat kan hele maal niet. Zes jaar later zat ik bij de wereldtop. Grenzen bestaan niet. Als je iets wil, kan je het. Het is het oude cliché. Die over tuiging heb ik. Je kunt dat bedenken of lezen, maar ik heb het echt gevoeld. Ik heb dat mee gekregen. Dat is positief." „Ik stoor me erg aan de onder toon in de verhalen van Vrij Nederland, Volkskrant en NRC: wat wil je ermee, wat is de bedoeling ervan, waar leidt dit toe, wat is het diepere laagje. Daar ben ik wars van. We moe ten er in 1995 toch eindelijk ach ter zijn, dat het leven nergens toe leidt. Ik vind het prachtig om het niets te laten zien. Daarom vind ik de Tandenborstelshow zo'n fantastisch programma. Die laat zien dat het allemaal maar bulls hit is", zegt Van der Burg met enige opwinding. Elite „Met de zogenaamde elite heb ik moeite. Pas had ik een lezing op de Erasmus Universiteit. Zaten 150 mannen met stropdas gewichtig te praten over sport en marketing. Zo oubollig en cliché matig. Dan denk ik: jongens waar gaat dit over? En ze zitten net te doen of ze iets nieuws ver tellen. Dat relativeer ik dan. Jij wilt iets van Ben te weten komen: nou, relativeren, dat kan ik wel aardig." Wat denk je als je opstaat? „Dat hangt er helemaal van af waar ik mee bezig ben. Ik ben op zich niet echt een vrolijk mens, maar de wereld maakt mij vro lijk. Ik houd van heel deprime rende muziek, ga ik op de bank liggen. Ik houd van lezen, geen jolige dingen. Anderzijds zie ik snel ergens iets leuks in." Stoort het dat mensen je een flie refluiter vinden? Enkele seconden stilte. „Ik denk te lang na over deze vraag, dus dan stoort het. Waar ik moeite mee heb en ik maak me er zelf ook schuldig aan, is dat mensen beelden creëren. Ik probeer vrij naar jou te kijken, snap je. Het stoort mij dat dat gewoon weinig voorkomt. Daarom is RTL4 zo populair: het wordt allemaal al ingevuld voor de kijkers. Ik wil juist graag geschokt worden, iets zien waarvan je zegt: dat kan helemaal niet. Snap je?" Dieper Mensen verrassen, dat doet hij graag met Ben op de Stip. „Het programma moet tongen losmaken. Waar ik een bloedhe kel aan heb, is dat de voorstan ders van mijn programma zeg gen: het valt me een beetje tegen van hem. En dat tegenstanders zeggen: hij valt toch mee. Ik wil dus dat mijn tegenstanders zeg gen: wat een vuile nietszeggende klootzak! En voorstanders: hij was top vandaag. Ik wil extreem, erop of eronder." Tevreden over zijn jonge programma is Van der Burg nog niet. Past ook niet in de aard van het beestje. „Ben op de Stip is net een elftal in opbouw." Hij heeft het over lijnen zoeken, elkaar vinden en het zetten van de balans tussen serieus en onzin. Ook over zijn eigen rol is- ie kritisch. „Te vaak stuit je bij een sporter op Ja, het ging wel lekker vandaag. Tsja, dat scoort niet. Ik weet het, ik weet het, ik moet een stukje dieper. Maar ik ben nog niet bij machte om er meer uit te krijgen." Zijn belabberde kijkcijfers dicht hij een krachtig predikaat toe, dat niet voor herhaling vatbaar is. „Ik baal er gewoon van. Maar ik wil er wel voor strijden. Zege vieren of ten onder gaan. Scoren of op je bek gaan, niet iets ertus sen in. Jongen, echt, het is de tijd ervoor." „Ik wil zo realistisch mogelijk laten zien zoals het is. Zoals ik een dag beleef met sport, snap je. De ene keer is het: we lullen wat. En de andere keer: shit, zit dat zo. Laat het maar gebeuren. Ik houd van pretentie loos." Hij veert op: „Er zit niks achter. Je schrijft toch ook maar je stukje, en hebt je hypotheekje, het is toch basis. Wat ik wil, is die basis, pretentieloos, alsjeblief pretentieloos." In gedachten zien we het bijbehorende uitroepte ken. Catootje Keurig uitgestippeld is zijn toe komst allerminst. Hij studeert Van onze verslaggever Rijen - In een werkplaats in Rijen zijn drie kunstenaars bezig aan een uniek project: een gezamenlijk kunstwerk. Het drieluik is bestemd voor een mooie plaats in het gemeentehuis in Rijen. De gemeen te heeft het aangekocht. De kunstenaars zijn alledrie in Rijen geves tigd en hebben in heel Nederland naam gemaakt. Met deze gezamenlijke creatie wil len zij hun woonplaats Rijen artistiek op de kaart zetten. Beeldhouwer Adriaan Seelen is geboren en getogen Rijenaar, schilder Matti Schilders komt oorspronkelijk uit Geertruidenberg, en schilder/beeldhouwer Simon Woudwijk heeft zich vanuit Delft in Rijen gevestigd „Het thema van ons drieluik is Synergie, oftewel Samen Sterk," aldus Matti Schilder namens het drietal. „Synergie betekent dat de gebundelde energie méér oplevert dan de som der delen. Eén plus één plus één is meer dan drie." Hoewel de drie kunstenaars in één dorp wonen en elkaar kennen, is hun werk sterk verschillend van karakter. Alleen al de gebruikte materialen en werkwijzen sluiten moeilijk op elkaar aan. Simon Woudwijk werkt bedachtzaam en gebruikt zeer lang drogende olieverf. Matti Schilders werkt impulsief, met sneldrogende acrylverf. Het meest spectaculair is het middenpaneel van beeldhouwer Adriaan Seelen, die in steen werkt. Toch slagen de drie erin om die sterke ver schillen te doen versmelten tot één werk met een doorlopende beweging. „Het samenwer ken heeft ook een sociaal aspect," aldus Mat ti Schilders. „Je bent meestal toch eenzaam als kunste naar, je staat maar in je uppie te pierewaai en. Nu kunnen we tussen het werk door pra ten over kunst en leven, en over het oplossen van artistieke problemen." Het kunstwerk, dat tot stand komt in de werkplaats van beeldhouwer Adriaan See len, te midden van de verlaten leerfabrieken en -looierijen van Rijen, wordt begin januari in het gemeentehuis gepresenteerd. De plechtigheid zal gepaard gaan met een tentoonstelling van ander recent werk van de drie kunstenaars afzonderlijk. Er verschijnt tevens een catalogus. De drie sterk verschillende kunstenaars slagen erin één werk te maken met een doorlopende beweging. V.l.n.r. Simon Woudwijk, Adriaan Seelen en Matti Schil ders. FOTOCORVIVEEN MAANDAG 20 november 1995 FOTO DIJKSTRA Nederlands (specialisatie spre ken in het openbaar), vooral voor zijn algemene ontwikkeling. Is daar nog een jaar zoet mee. En televisie: „Ik denk er niet zoveel over na, ik heb echt geen carrièreplan ning. Het is heel jammer, het zou voor je verhaal hartstikke leuk zijn, met een kop erboven die het beeld bevestigt?" Of er juist drastisch tegen in druist? „Neeneenee. Want dit scoort beter. Beeldbevestigend doet het beter dan heilige huisjes omver schoppen. Zo scoort RTL4 wel en Dolmans Vrolijke Vrijdag niet, snap je?" Op zijn zelfvervaardigde biogra fie prijkt wel zijn hondje, de langharige dwergteckel Catootje, maar ontbreken vrouw en kind. Redenen: een melige bui en bescherming van de privacy. „Mijn dochter heet Kiki. Toen ik achttien was, ontmoette ik een meisje, dat Kiki heette. Ik dacht: als ik ooit een dochter krijg, noem ik haar Kiki. Bovendien heette Betty's moeder ook Kiki." Waarmee het verhaal meteen rond is. „Wil je nog meer kinderen?" vraagt Ben van der Burg. Zelf dacht-ie altijd aan één of acht. Het werd er een. „Het is goed zo." Door Frans Wijnands Bonn - Schoenen. Links en rechts. Zijden pantoffeltjes met haar naam, schoenen met belletjes, pumps en enkelhoge rode laklaarsjes. Ze staan te kijk op de brede ballustrades van de 33 treden tellende kaarsrechte trap die naar de eer ste verdieping van de Kunsthalle in Bonn voert. Bovenaan de trap staat ze zelf: gefotografeerd. Benen zonder einde zoals de Duitse boulevardpers eens bewonderend schreef Die benen, de donkere nylons, de korte zwartzijden onderrok. ..i'AA De bezoeker die met de blik omhoog - de trap oploopt, bekruipt het gevoel dat Marie ne er speciaal voor hem staat. Uitnodigend aan de ingang van haar boudoir. Want dat sfeertje roept het gedeelte van de Kunsthalle op waar een nostal gische expositie aan het feno meen, de mythe, de legende Dietrich is gewijd. Haar don kerbruine stem klinkt overal door de ruimte. Ze zingt over de liefde van Kopf bis Fuss, over Lili Mar leen, verdwenen bloemen en over die ene koffer in Berlijn... Nu staan er in een oude fabriekshal in Spandau - die als voorlopige opslagruimte dienst doet - tientallen koffers van de filmdiva. Plus al haar andere, vroegere bezittingen: honderden kostuums, vierhon derd paar schoenen en meer dan driehonderd hoeden, dui zenden foto's en affiches, tallo ze snuisterijen en brieven. Want Mariene bewaarde alles. Ook nog toen ze nog maar een fractie van dat alles kwijt kon in haar Parijse appartement waar ze de laatste jaren - volle dig teruggetrokken - leefde. En twee jaar geleden stierf, 90 jaar oud. 'Maria Magdalene Sieber, bekend als Mariene Dietrich', staat op haar - eveneens geëx poseerde - Amerikaanse pas poort. Jarenlang stond ze als M. Sieber in het telefoonboek van New York. Maar strikt genomen was niets in haar leven meer privé nadat Josef von Sternberg haar eenmaal had ontdekt. Haar eigen naam gebruikte ze als pseudoniem, want alles wat privé was stond de instandhou ding van 'de legende' immers in de weg. Iemand die dat beter weet dan wie ook, is haar inmiddels 70-jarige dochter Maria Riva. „Ik had geen moeder", zegt ze onbewogen tijdens haar bezoek aan de expositie in Bonn. „Het is goed dat deze tentoonstelling zo mooi is en alleen de legend arische filmster laat zien, hoe wel ze filmsterren en Holly wood haatte. Ik heb geen jeugd gehad, geen privé-geschiede- nis, geen moeder. Ik leefde in dienst van koningin Dietrich. Met mijn vader was het al niet anders. Alles was of werd ondergeschikt gemaakt aan de 'mythe' Mariene. Eigenlijk ben ik haar dankbaar, omdat ze me Mariene Dietrich foto ap heeft laten zien hoe ik mijn eigen leven en actrice-loop baan vooral niet wilde inrich ten. Ik heb groot respect voor de legende, niet voor de vrouw", is het harde oordeel van dochter Maria Riva. Mariene was een soldaat. Ze stond met een gevaarlijk ont stoken en zeer pijnlijk been urenlang op het toneel. Nie mand die die wond zag onder haar paillettenkleed, niemand die een idee had van de pijnen die ze leed. „Maar ze was onvoorstelbaar plichtsgetrouw. Ze heeft het ouder worden, het lijfelijk verval met pijnlijk kunst- en vliegwerk proberen te camoufleren. Om toch vooral haar eigen legende in stand te houden." De expositie in Bonn omvat 350 'persoonlijke' voorwerpen: schoenen, foto's, affiches, gebruiksvoorwerpen, brieven en natuurlijk veel kledingstuk ken. Alles stond haar. Iedere jurk die ze aantrok kreeg een bij zondere elegance. „Ze kon urenlang, vrijwel bewegingloos voor de spiegel in de naaiate liers staan, waar de kleren haar als het ware aan het lijf werden genaaid"herinnert zich coutu rier Jean Louis. Fascinerende, soms extravagante kleding met veel zwanendons en pailletten. Maar ook uniformen en broe ken, tot aanvankelijke verbij stering van het altijd wat puri teins gebleven Amerikaanse theater- en bioscooppubliek. Expositie Mariene Dietrich in de Kunst- und Ausstellungshal- le in Bonn. Tot en met 20 janu ari 1995. Geopend van dinsdag tot en met zondag van 10 tot 19 uur. Gedurende de expositie wordt een omvangrijk pro gramma met historische films, vooral met en over Mariene Dietrich, vertoond. Breda - Chassé Theater, opera De Drie Sinaasappelen van Sergej Prokofjev door Opera Zuid o.l.v. Jacques Mercier. Gehoord op 18 november 1995. Door Dré van Dongen Woorden, zelfs superlatieven schieten te kort om te beschrijven hoe operaminnend Breda ge hoord, gezien, geroken, maar vooral genoten heeft van de spec taculaire wijze waarop ons meest zuidelijke operagezelschap deze fantasierijke opera ten tonele bracht. Prokofjev speelde leentjebuur bij Carlo Gozzi en schiep zo een sprookje met dezelfde eeuwig heidswaarde als die van Grimm of Anderson. Resultaat een gees tig libretto waarmee een compo nist alle kanten op kan. Een aan melancholie lijdende ko ningszoon zal sterven van ver driet als er niet iemand komt die hen aan het lachen brengt. Dat gebeurt natuurlijk ook wel, maar hij wordt tegelijkertijd gedoemd tot een liefde voor drie sinaasap pelen. Dat deze appelsienen hoe langer hoe groter worden en er uiteinde lijk drie beeldschonen prinsessen uit tevoorschijn komen, weet hij dan nog niet. Een heerlijk gegeven voor de twee fantasievolle regisseurs Ri chard Jones die deze productie ontwierp voor Opera North en the English National Opera en Nicola Bowie die voor de Neder landse instudering zorgdroeg. De mise en scène die ons zater dagavond werd voorgeschoteld is niet te overtreffen. De gehele regie was geënt op de muziek en accentueerde steeds opnieuw metriek en ritme die uit de partituur sprak. Het onwezen lijke sprookje speelde zich af m een decor en een costurr.erinS, grotesk en kolderiek, waarin ie der van de medespelers zich ten volle kon uitleven. De cast was tot een hechte eenheid gesmeed waar iedereen zong en speelde zoals dat van hem of haar ver langd werd. Alles en iedereen was in de juist balans en daar waar charge ver langd werd, gebeurde dit zonde overdrijving. Vocaal deed men voor elkaar rue onder en niemand was erop uit boventoon te voeren. De bei koren verrichtten wonderen, was muziektheater op hoog w veau. j. Om dit peil te bereiken span® het Brabants Orkest zich in w het uiterste, met als resultaat bijzonder fraaie orkestklar»; Daar waar het koor zich er J voegde, zoals in de overbeke mars, werd muziek tot apotheci Natuurlijk dank zij de schepF van dit alles, Prokofjev, toch zeker ook dank zij een vo treffelijke dirigent als Jactl Mercier. Tussen alle grappen grollen door was er de geur» zodat je in feite kon ruikeni het er op het toneel aan toe g Een noviteit die beslist een leuk is. ,600 Journaa! n7 De week w 1757 18.26 18.56 20.00 20.31 21.25 22.01 I 22.48 23.35 23.59 Blue Heeleii Boggle, spel Willem We gen antwoof Waku Waku journaal Taxi, ontmoJ Hier en nu De stoel: Gi begeleider Damme tot c werd opgeha Dokument: serie I Cheers, com. Miniatuur: directeur vaij (tot 00.05) 09.00 Signalen 8r t 09.15 09.30 Muziek! De multicuf ving (tot 09.1 10.00 Huisje boon 10.20) 10.30 Kijk op Afrik lt.00 Boekenbuis 11.30 Economie-in 16.05 Little Wome 16.33 Skippy, jeugc 17.00 Ark van Stel gramma 17.29 2 Vandaag n 17.30 en 18.Q Sportjournaal punten uit he 19.01 Dr. Quinn: M serie 19.51 Voor hete v seerde verhal ai lige brandwee ■20.21 AC-tv, report 20.56 Studio sport 21.43 Iris, serie 22.36 Het elfde uu 23.30 Journaal 23.38 Willibrord, van Willibror geleden tot gewijd. Deel 07.00 Journaal 07.07 Klokhuis 07.33 Ontbijt-tv (n NOS-Joumaal journaal) 09.05 PP: CD 09.08 Kook tv 09.29 Studio Sport 11.04 De week van 11.31 Boggle 11.59 MiddagEditie 13.00 Journaal 13.08 Kassa 13.41 Nieuwe wijnl 14.06 Studio sport 14.51 Verhalenvert 14.56 Dolmans vrol 15.31 12 steden, 13 16.30 Maguy, serie 1( Carlos, magazine 17.25 nau, serie 18.30 Régiori tes sur table, magazina dien des sports 19.3CÉ Whose child is this, Am] nit 1993 van John Keg Amanda Plummer, Sus| Keith. Aansl (21.45) Pleeggezinnen 23.10 L 17.30 Top motos, moti 18.00 lei Bla-bla, kinder Maguy, serie 19.30 N musique habite au 21,1 musicus Ryuichi Sakar musique habite au 2^ 22.30 L'hebdo, magazif 05.30 Morgenmagazii 09.03 ML Mona Lisa Q 10.00 Heute 10.03 W OechtinDeutschland: AT 11.00 Heute 11.04 Die Oer Volksmusik 12.35 Presseschau 13.00 13.45 Wirtschafts-Teli' Tagesschau 14.03 Schirr show 14.30 Blossom, col Sen Fliege antwortet, ti| thau 15.03 Barriga de !6-00 Tagesschau 1G.I show 17,oo Tagesschai magazine 17.55 Verbot "25 Marienhof, serie J® Himmel, serie 20 00.15 Tiere vor der Kar aire.21.00 Report, n wnzlei Burger, serie 2 23.00 Tatort, po "achtmagazin 00.55 (Z\ ey-cyclus: Bright Lights, RADIO oadio rijnmond Henri5»anne' met veel "an ,"e Geeve met Nede 14 qq J.et fn Menno Tamrr 18on io°n en Bosv™kel. '8.00-19.00 Post aan de tele Nie°uw0EPBRABANT j'e™s- zie Radio 1, gevol ra„,AaUal,,eiten. sport 5&J? B,^ant. 7.23 Johanu e'tenenver B,aherSChuuren(re9i- J'^nt (regio W-B) format S a'e' ormatie. 8.55 w— fckiosk.9.30. 1,'B scheurka aqenri ,S,Cheurkalendl 'HO Radio Ni, service voor de - en We verkeei Z.< 8.0 8.33 Weerman De scheur 12 fieuws e regio. 14

Krantenbank Zeeland

de Stem | 1995 | | pagina 8