'Mensen uit hun dak zien
gaan is de ultieme kick'
'Day and Night of the Gipsies'
met tien zigeunerorkesten in Breda
Lam maritiem
Proef
DE KRANT.
Oud-Heao'ers uit Made halen als The Partymakers artiesten naar Breda
Het Ballet Tea-
tro Espanol ver
zorgt op woensdag
15 november de of
ficiële (besloten)
openingsvoorstel
ling van het nieuwe
Chassé Theater in
Breda. De gedanste
flamenco-versie van
de opera Carmen
van Bizet is een dag
later te zien voor ie
dereen met een
kaartje.
Shusaku Dor-
mu Danstheater
van de Japanse cho
reograaf Shusaku
Takeuchi geeft mor
genavond in Bergen
op Zoom een voor
stelling van Was-
wax.
De feestbands
BI0f en Row wen
Hèze spelen mor
genavond in De
Stenge in Heinkens-
zand.
Terneuzen krijgt
morgenavond zijn
tweede Nacht van
de blues en de
jazz met onder an
deren The Blind
Boys of Alabama en
het Greetje Kauf-
feld Trio.
Romantiek
Misverstanden
Theater Arte-
mis speelt op
woensdagmiddag
15 november in
Roosendaal Zeven-
DrieNul voor ieder
een vanaf vier jaar.
Culturele elite
Tata Mirando
R 1995
'Zigeuner speelt
et zijn hele ziel'
GIDS
DONDERDAG 9 NOVEMBER 1995 DEEL D
he Gipsy Boys: familie van de Rosenbergs en de Reinhardts.
iart stond er brutaal, tussen haakjes achter de naam van
'ht 'dit moet u ooit in uw leven geproefd hebben' of woor
delijke strekking, en wel, de aanbeveling was niet over-
jttberge Maritime aan de pittoreske Nieuwe Haven is een knus
'8 van een restaurant. Gehuisvest in een scheef gezakt monu-
|5™Pand, zo'n Anton Pieck-huis, je voelt je er snel op je ge-
"Men is het gezellig met allerlei kitsch aan de muur, een
P]e voor het eetzaaltje boven en een houtberookte bar. Op tafel
eer> papieren onderlegger waarop de geschiedenis van het
I pw w*e er woonde in 1812. Maar wij kwamen voor de kost
^voorde historie.
l<Uv li 6 voora^een soeP van bospaddestoelen 9,75) en kreeg
B itn.u P^nige soep die lekker aards naar bospaddestoelen
v. Dat beloofde veel.
IÏS5taTOt 'leette 'lamscompositie met honing-tijm-saus'
I - en wat er even later op tafel kwam was inderdaad een
®ae, een plaatje van een gerecht. Dit schilderijtje van lam
lamsfilet, uit de lende, en enkele lamscoteletjes, uit de
3 waren zo gerangschikt dat de botjes springerig
I li Middenin stak een takje verse dille. Het was al
HeCnoSv°or ik een hap had genomen.
d-tii Van ëerecht is, behalve de saus verzinnen en ma-
lid'vr Verschillende stukjes lamsvlees verschillende baktij-
j ?en>een filetje is nu eenmaal sneller gaar dan een cotele-
kt!i l 'och die vleesjes rosé gebraden op tijd op het warme
Waagt ambachtskunst.
was vol en diep. Het vlees had die verfijnde toets die
de eter biedt, de combinatie met de zoet-kruidige saus
ietn„ u3', e 'ceer weer een mondvol lekker, zo at ik in die ma-
i^erginZierikzee.
tetvand °Ver kÜgerechten- Want vaak zijn die de sluit-
1 "'■schaalt i®rotinS'en Xtojg je het obligate bakje sla en een He-
I ^"itksm r te^r'et naast je biefstuk. Of als je geluk hebt wat
!asteitjes 8® aardappelkroketjes. Hier niet. Twee aardappel-
hgoec(e f®. van knoflook, vergezelden het lam. Verse peultjes
baanrook 6n een sc'laa^ie ratatouille, dat zelfs mooi medit-
ICM
®ddelL^?t'nle's dagelijks geopend vanaf 12.00 uur, maar
wstdagen gesloten.
Door Marjan Mes
Het befaamde Koninklijk Zigeunerorkest Tata Mirando en nog
negen andere zigeunerorkesten met al hun verschillende, inter
nationale stijlen (Spaanse flamenco, Portugese fado, zigeuner-
hot-jazz, Balkan-tzigane-lyriek of een mix van dat alles) spelen
op zondag 12 november op vier podia van het Chassé Theater in
Breda.
Door René van der Velden
Ze kennen elkaar van de
Heao-opleiding in Breda en
zijn elkaar nooit uit het oog
verloren. Paul de Kroon (29)
woont in'Made en runt een
pensioenadviesbureau. Niel
van Hoff (32) woont in Drim-
melen en is marketing-mana
ger bij platenmaatschappij
Polydor. Samen vormen ze
The Partymakers en daar heb
ben al duizenden mensen veel
plezier aan beleefd. Donder
dag 16 november: Marco Bor-
sato in Het Turfschip in Bre
da. Organisatie: The Partyma
kers.
Echte Heao-jongens. Willen
overal over praten, behalve over
geld. Wat René Froger tegen
woordig vraagt? 'Tussen de 6.000
gulden en de twee ton.' En nee
hoor, ze worden er absoluut niet
rijk van. „Het is een hobby waar
je een leuke cent mee kunt ver
dienen. We doen het puur voor de
lol."
Zo is het in elk geval wel begon
nen. Met die fatale avond in Al
phen vorig jaar. „Dat was ons
eerste feest. René Froger in Al
phen. Er zat veel optimisme in,
maar Alphen zat helemaal niet te
wachten op René Froger. In de
voorverkoop waren er slechts ze
venhonderd kaarten verkocht.
Wij nog hopen op mensen aan de
zaal maar dat werden er hooguit
tien. Daar is zwaar geld bij ge
moeten. Je moet minimaal 1500
mensen trekken."
Al doende leert men. „De eerste
keer ga je geweldig op je muil
maar je leert gewoon heel veel,"
zegt De Kroon. The Partymakers
tekenden dit jaar voor concerten
van Froger, Clouseau en Borsato
in Het Turfschip en deden het
Made's Hitfestival met Gordon,
Frans Bauer, Anita Meijer en Ge
rard Joling. En intussen is het
'een leuke bijverdienste' gewor
den.
„Het is echt een uit de hand gelo
pen hobby," vertelt Van Hoff.
„Sommigen gaan voetballen,
maar wij gaan een of twee keer
per week bij elkaar zitten om ar
tiesten hierheen te halen. We
houden in de gaten wat er leeft,
huren het Turfschip af, zorgen
voor affiches, een artiest en een
orkest en dan ziet het er echt ge
likt uit. Het moet op en top feest
zijn. Iedereen is vrij om een ar
tiest te boeken. Je hoeft pas te be
talen op de avond van het optre
den, dus als er geen publiek is,
heb je stress. Een artiest heeft nul
risico, die moet honderd procent
betaald worden. Als je een slecht
feest hebt, moet je twee goede
hebben om het goed te maken."
Kwestie dus van de goede boe
king op het juiste moment, waar
bij Van Hoff als platenman 'han
delt met voorkennis'. „Niel hoor
de Dromen zijn bedrog van Bor
sato en Dit is een nacht van Guus
Meeuwis en wist dat het hits zou
den worden," zegt De Kroon.
Beiden hebben 'heel veel respect
voor René'. Froger dus. Die staat
Lekker soepel
net 10% contante
korting.
FOTO'S EFFACTA PRODUKTIES
looflijk virtuoze cimbaalspel het
orkest de opzwepende impulsen,
die nodig zijn voor de echte tziga-
ne-muziek.
Het programma van Day and
Night of the Gipsies begint zon
dag 12 november om 14.25 uur in
de enorme hoge zuilenfoyer van
het Chassé Theater met een op
treden van Pali Féléus and Gipsy
Band: Hongaarse, Roemeense en
Russische ballades afgewisseld
met opzwepende hora's en csar-
das. Het klinkt net wat moderner
dan van het klassieke zigeuneror
kest. Daarna volgen op verschil
lende locaties optredens van het
Fapy Lafertin Quartet (akoesti
sche jazz) met de Portugese fado
zangeres Anabela de Silva, Istvan
Lichter en de Hajra Gipsies met
de Poolse zangeres Ellen Pinc-
zowski, The Gipsy Boys (familie
van de Rosenbergs en de Rein
hardts) met als gasten de fluitiste
Ellen Helmus en de accordeonist
Fried Manders (ook presentatie),
Basily (een van de jongste zigeu
nerorkesten in Nederland) en El
Molinero (met Gipsy Kings-re-
pertoire) met zanger en gitarist
Igor Odjila.
Internationale zigeunermuziek valt
op zondag 12 november te beluisteren
tijdens de 'Dag en Nacht van de Zigeu
ners' in het Chassé Theater in Breda
waar tien zigeunerorkesten optreden,
onder meer Tata Mirando, The Gipsy
Boys en het Fapy Lafertin Quartet
Minidoosje
bonbons:
helemaal gratis!
Een spectaculair zigeunerfestival
vol zoetgevooisde melancholie en
opzwepende ritmiek van bekende
viool-, gitaar- en andere virtuo
zen, dat gepresenteerd wordt als
Day and Night of the Gipsies. Het
evenement, dat 's middags begint
en tot 's avonds laat duurt, wordt
in stijl aangekleed met een zigeu
nerbuffet voor de ware liefheb
bers.
Impresario Frances Wouters van
den Oudenweijer-Neefs, manager
van bijna alle zigeunerorkesten
in ons land, is de initiatiefneem
ster van het festijn, dat in samen
werking met impresariaat Jac
ques Senf een toernee krijgt van
twintig concerten, behalve in
Breda onder meer in de Martini
hal in Groningen en in het Thea
ter aan het Vrijthof in Maast
richt.
„Het is een echt festival", aldus
Frances Wouters, „dat alleen in
het weekend kan worden gehou
den, omdat je anders nooit al die
zigeunerorkesten bij elkaar kunt
krijgen." Zes jaar geleden besloot
zij haar baan als docent lichame
lijke opvoeding op te geven om
zich helemaal aan haar mu-
ziekimpresariaat, Effecta Pro
ductionsin het Oostbrabantse
Hapert, te kunnen wijden.
Dat onderscheidt twee verschil
lende specialismen: zigeuneror
kesten en jonge klassieke mu
ziektalenten. Mevrouw Wouters
promoot onder meer de winnaars
van het Oscar Back Concours,
want zij heeft, zelf klassiek vio
liste, een fijn oor voor jong talent.
Tijdens haar vioolopleiding raak
te ze al 'bezeten' van zigeuner
muziek, die ze zelf als amateur
ook nog heeft gespeeld. Haar
zoon is een bekende klassiek vio
list.
Drie jaar geleden begon Frances
Wouters van den Oudenweijer-
Neefs, telg uit een bekende 'paar-
denfamilie', voorzichtig de pu
blieke belangstelling af te tasten
met een eerste kleine toernee van
een paar zigeunerbands. „Het
was meteen al raak", zegt zij.
„Vorig jaar, tijdens de tweede
concerttoernee, waren alle zalen
uitverkocht. Er is weer behoefte
aan romantiek en muzikale virtu
ositeit. Het publiek krijgt genoeg
van alle lawaai van elektronisch
versterkte discomuziek."
„De mensen houden ook van dat
stukje echtheid dat zigeunermu
ziek kenmerkt. Er kan nu een
maal niet worden gesjoemeld met
microfoons en trucs. Deze muzi
kanten spelen gewoon puur wat
ze in hun vingers hebben en wat
ze in hun ziel voelen. Zigeuner
muziek komt recht uit het hart."
„Eigenlijk bezitten de zigeuners
geen eigen muziek," vertelt zij,
ners. Het is nog een hechte ge
meenschap met een sterke hiërar
chie. Ik ben er wel eens jaloers op
dat zonen en dochters nog naar
hun vaders luisteren."
Frances Wouters heeft een war
me vertrouwensband met de in
Nederland levende zigeuners.
„Het is een heel aparte cultuur
waar ik veel van houd. Het zijn
verschrikkelijk lieve, eerlijke
mensen, die nooit huichelen. Als
ze je hun woord geven dan kan je
daar van op aan. Daar bestaan
echter veel misverstanden over."
„Ze moeten alleen vanuit hun ei-
dwenen. Hun stijlen zijn altijd
onmiddellijk herkenbaar. Denk
maar aan de Spaanse flamenco,
de Portugese Fado, de Hongaarse
en Roemeense zigeunermuziek en
de Russische zigeunerzang. En
dan de jazzkant, die door Django
Reinhardt met zijn Hot Club de
France werd geïntroduceerd en
nu veel briljante, in Nederland
levende navolgers heeft gevon
den, zoals het Rosenberg Trio en
The Gipsy Boys, waarin nog een
nakomeling van Django zit."
Tijdens het zigeunerfestival in
Breda, dat 's middags om half
drie begint en tot 's nachts door
gaat, wordt door tien verschillen-
Na de dood van Tata in 1967 gin
gen zijn zonen en kleinzonen ver
der en ontwikkelden een nieuwe,
fijnzinniger spelstijl, wat minder
zwoel en romantisch. Het komt
vooral prachtig tot uiting in het
ragfijne vioolspel van de primas,
Nello Mirando, ondanks diens
voortschrijdende spierziekte.
„Ja, dat is treurig", beaamt Fran
ces Wouters, „maar toch blijft
Nello doorspelen zolang hij kan.
Tenslotte speelt een zigeunervio
list niet alleen met zijn vingers
maar met zijn hele ziel. Als Nello
optreedt, vergeet hij zijn lichaam.
Radu Vincu is de enige niet-Mi-
rando. Hij geeft met zijn onge-
voor hen, maar ook voor het
feest-publiek nummer 1. Van
Hoff: „Ik krijg kippevel als ik
René hoor en zie hoe hij in De
Kuip de boel aan de gang krijgt."
The Partymakers zijn voorlopig
nog niet klaar met feesten. „Voor
'96 hebben we redelijke opties.
We gaan twee keer René (Froger
weer, red.) in Breda doen, op 7 en
8 juni in Het Turfschip. In april
André Hazes en in september
Clouseau. En we werken aan een
feest met nationale artiesten in
samenwerking met Radio Noord-
Nog altijd puur voor de lol? Van
Hoff: „We spelen kleine spelletjes
in de grote wereld." De Kroon:
„De Mojo van het Zuiden wor
den, daar denken we niet aan."
Samen: „Als je die mensen uit
hun dak ziet gaat, krijg je kippe
vel, dan hebben we het kunstje
weer geflikt, dat is de ultieme
kick."
Donderdag 16 november, 20.00
uur: Marco Borsato in Het Turfschip
in Breda. In het voorprogramma Su
gar Lee Hooper. Toegangskaarten a
30 in voorverkoop bij Het Turf
schip, WV Breda en kiosk Van Don
gen.
!j: een van de jongste zigeunerorkesten in Nederland.
I Set hoofdgerecht smaakte zo wel dat we ervoor terug zullen ko-
sn. En het nog een keer nemen. Hoe vaak overkomt je dat in een
"hurant? Bij ons in elk geval gebeurt het hoogst zelden. Altijd
r weer zoeken we nieuwe gerechten, nieuwe bereidingen,
j«we smaken. Zelden bestellen we iets dat we al gegeten heb-
Vinden we meestal zonde. Eten is reizen, eten is ontdekken,
benen we. De serieuze restaurantbezoeker is een nomade,
«r in Zierikzee braden ze zo lekker lam dat we simpelweg niets
*rs kunnen. We moeten terug.
„maar hebben zij zich de volks
muziek uit alle landen waar zij
sinds de 10e eeuw vanuit India
naar uit zwierven, eigen ge
maakt. Heel virtuoos en met een
eigen uitvoeringsstijl. Dat begon
vanaf de vijftiende eeuw op de
Balkan van waaruit zigeunermu
zikanten door heel Europa rond
trokken."
„Het waren echte instrumentale
virtuozen die rond 1900 in Boe
dapest, Wenen en Praag werden
toegejuicht door de culturele eli
te. Dat gold ook voor de Hongaar
Tata Mirando sr. en zijn orkest.
Helaas werden deze muzikanten
vanwege hun marginale maat
schappelijke positie ook altijd
verguisd en gediscrimineerd. Een
tragische geschiedenis, die resul
teerde in de vernietiging van tus
sen de 250.000 en 400.000 zigeu
ners in de concentratiekampen
van de nazi's."
„Gelukkig bestaat er nu een be
langenorganisatie, de Romani
Union,die toegang heeft tot de
Verenigde Naties", aldus Frances
Wouters. „Daarin hebben de Ro
ma (zoals zij zichzelf noemen) en
de Sinti (zoals ze in Duitsland he
ten) sinds 1978 politiek een stem.
Er zijn nu nog vijf miljoen zigeu
ners over de hele wereld, waar
van eenderde in Europa leeft en
enkele duizenden in Nederland
en België."
„Het is bijna allemaal familie van
elkaar", vertelt de impresario,
„Alle orkesten die op het festival
optreden, hebben wel iets met el
kaar te maken, zoals de Rosen
bergs en de Mirando's, die overi
gens eigenlijk Weiss heten. De
traditie is nog zeer sterk. Zigeu
ners trouwen alleen met zigeu-
The Hajra Gipsies. 'Zigeunermuziek komt recht uit het hart.'
gen gesloten gemeenschap leren
om water in de wijn te doen van
de burgermaatschappij. Ik sta
hen graag met raad en daad ter
zijde en zorg er ook voor dat al
die muzikale talenten commer
cieel aan de bak komen."
„Dankzij de zigeuners is er veel
Europese volksmuziek bewaard
die anders allang zou zijn ver-
de orkesten op vier verschillende
podia gespeeld, in alle bovenge
noemde richtingen.
Het negentig jaar oude Konink
lijk Zigeunerorkest Tata Miran
do, vaste gast op.Soestdijk, geeft
om 20.00 uur een concert in de
middenzaal.
Niel van Hoff (links) en Paul de Kroon met Marco Borsato.
FOTO THE PARTYMAKERS
