indvriendelijk in het kwadraat
Xantia Break ziet er
eleganter uit dan hij is
;ige tas hét
;el in Parijs
oost mag eigen gang gaan in Kinderhotels Oostenrijk
Das Brett, das
Schild en der Teller
Roerpot
EET WIJZER
STEM
SURPLUS
E3
ONDER DE KURK
Broederschap
joor aanslagen
Romantisch
Frans Molenaar
stelt prijs in
voor modetalen
Details
Personeel
Hekken
Vering
Traag
Menugids in tien talen
REIZEN KORT
Zomers fietsen in de winter
Meer vluchten naar Gatwick
VRIJDAG 20 OKTOBER 1995
Door Hein Sluijter
telschool in Tilburg, waar it
als genodigde weer Z0'nl
schouwspel kon bijwonen, dan
Nyas 'iet inderdaad opnieuw
duidelijk. Een broederschan
mengt.
En wel scherts en ernst. En
laaft daarmee alvast op geeste
lijke wijze zowel zichzelf als de"
toehoorders in de zaal. Alvo-
rens na afloop ook werkelijk
aan de wijn te gaan bij een ver-
rassend goed maal, deze keerl
verzorgd door de eindejaars-
leerlingen van de school. Niet
elk chapitre van elke broeder
schap kent eenzelfde verloop
Al zijn er wel vaste patronen"'
waar naar Frans voorbeeld'
nauwgezet de hand aan wordt
gehouden.
In die Tilburgse kapel schreed
het bestuur, gekleed in zeven
tiende eeuwse kostuums, ach
ter in de zaal binnen om be
hoedzaam, maar doelbewust
en onder strakke regie zich
naar het podium te begeven,
waar twee mensen die zich
hadden onderscheiden zowel
in de Gastronomie als in Goed
Gastheerschap, tot ere-leden
zouden worden verheven. Dat
waren de cuisinier Cas Spij
kers en de sommelier (wijn
schenker) José Ibanez Zapata.
Een en ander ging gepaard
met toespraken, het symboli
sche afzweren van water en
het manmoedig leeg drinken
van een fors uitgevallen glas
wijn.
Het meest verbazingwekken
de van deze samenkomst was
voor mij het ijzersterke optre
den van twee ook al schitte
rend uitgemonsterde trompet
ters. Ze hadden eigenlijk niets
anders te doen dan gedurende
enkele seconden de trompet te
blazen uitsluitend om het eve
nement te openen en om die
een uur later te sluiten. Al die
tijd stonden ze als poppen met
een uitgestreken gezicht onder
het podium onbeweeglijk de
zaal in te kijken. Hou dat maar
eens vol zo lang op een droog
je. Een gebeurtenis. En verbij
sterend.
modetermen spreekt men van
Relaxte Chic.
Het kleurgebruik is het meest]
opvallend bij Comme des
Gar^ons. Een modehuis dat juist
zwart als handelsmerk heeft. De
lichaamsvolgende combinaties,
lange jurken en tunieken, in een
kaleidoscoop van kleuren zien
eruit als abstractè schilderijen.
Romantisch en supervrouwelij
zijn de creaties van het nieuwstel
troetelkind van de modewereld I
en nummer één op de hitlijst, del
Brit John Galliano. De baljurkenl
van taf zijde zijn prachtig, del
korte, strakke en op het lijf gf'l
maakte jasjes superelegant. Zijnl
couturestijl heeft hem niet voor I
niets een baan opgeleverd bij het|
modehuis Givenchy, waarvoor j
hij vanaf volgend jaar de coutu-
recollectie mag ontwerpen.
Christian Dior heeft de meest]
glamoureuze collectie tot nu toe. f
De zeer vrouwelijke collecte]
waaronder broekpakken, is eet
hommage aan Hollywooddiva s
als Mariene Dietrich en Aval
Gardner.
Christian Lacroix blijft tr°uj*j
aan zijn fokloristische stijl- A
mixte hij deze met elementen ui I
de jaren vijftig.
Het meest levendig en up to "a
eft
knt
pn-
ako-
ttden
|mo-
[s de
roep
|dige
:su-
het
f'ori-
anse
een
;ken
jeta-
n of
n op
t de
de
laas-
leidt
latte
tr de
vro-
nend
heb-
felle
stels
rung
it of
s ro-
;daan
stijve
omer
een
ïg.In
is de Chloé-collectie van Kar I
Lagerfeld: vibrerende
een ronde en vrouwelijke DOT
ning, couture-achtig en soM
Naar eigen zeggen wilde Lage
feld zorgen voor een 'beetje op
misme, levendigheid en g
mour'. Dat is gelukt.
Amsterdam (anp) - Coutuüf' j
Frans Molenaar heelt een J
lijkse prijs ingesteld voor
modetalent. Aan de prijs 1S
bedrag van 25.000 gulden
bevof"
bonden.
Molenaar wil met de prijs,'
deren dat jonge tali
werpers zich verder ben.va„ i
Ljdruchtige kinderen. Verstoorde medegasten tij-
ijjshet eten. Onveilige speeltuinen. Gestresste
Lers die zelfs tijdens de vakantie nauwelijks tijd
jr een volwassen gesprek hebben, 's Avonds zitten
l'0p wacht' bij de kinderen. Ouders met jonge kin-
jin weten er alles van. In Oostenrijk hebben spe
tte Kinderhotels zich verenigd. Een uitkomst voor
Ljers én kroost.
zo
irJofian
tiGrirwen
lijkt
simpel.
|gar nog niet
a de Oosten
de hotelier
Neus-
fc uit het
Jjatsje Trebe-
samen met
vrien-
achter een
tot glas bier
E( in het nabij
tegen Gmünd.
ineen stamta-
ontstond
een gouden
|jeristische
we gaan
|ji helemaal
lïtóen op
Overal in Trebesing is het lo
go van het babydorp te zien.
FOTO'S JOHAN VAN GRINSVEN
toerisme in deze
streek, terwijl
we toch al geen
industrie, alleen
wat landbouw
hebben. Ieder
een had al snel
in de gaten dat
ze hier de kans
hadden om zich
te onderschei
den. En in on
derscheid zit nu
eenmaal com
mercieel gewin.
Dus het heeft
heus niet veel
overredings
kracht gekost.
En sinds enkele
jaren is het dorp
weer opgeleefd.
Omdat 80 pro
cent van de be-
s met jonge kinderen. Jaren
Jjvele prijzen en andere lauwe-
lulater is er een heuse vereniging
En Kinderhotels in Oostenrijk en
lsTrebesing Europa's Eerste Ba-
Mrp.
Ifechitzer ging in 1981 door de
End van zijn moeder in het kuur-
fclel van zijn familie in Trebesing
Jitrken. Hij had snel genoeg van
latwerk en de oude stamgasten.
Ijjdieavond in Gmünd schakelde
l'wschitzer om, ging hij zich rich-
iop ouders met jonge kinderen.
Itnpaar kinderbadjes en -stoelen
siwat speelgoed, daar begon hij
tie. En drie families in het eerste
ar, 1983.
pinnen een paar jaar bleven de
kuurgasten weg en sinds
|n komen er alleen nog ouders
jet jonge kinderen in Trebesinger
|lof, 'Europa's Eerste Babyhotel'.
middels is Neuschitzer niet al-
In hotelier, maar ook directeur
Iran Trebesing - Europas l.Baby-
1 van de VW in Gmünd en
Bij is woordvoerder van Kinder-
liotels Oostenrijk.
Bant niet alleen zijn hotel werd
|tin succes, hij kreeg ook het hele
Trebesing (Karinthië) mee.
hu zo'n tachtig hotels,
lboerderijen, pensions in
lie rest van het land heb-
5i de formule overge-
nen en zich enkele ja
il geleden verenigd tot
llinïerkotels Oostenrijk.
Ilndan zijn er nog hote-
llfis die zich tot hetzelf
de concept hebben be-
1, maar vanwege de
I eisen (bijvoorbeeld over
I eigen kinderopvang) niet
I tot Kinderhotels Oosten-
I tijk kunnen toetreden.
Eigenbelang
[ftuschitzer geeft toe,
njn idee was niet zonder
ielang. „Als ge
lwon vakantieoord is
I Trebesing slechts een
de weet-ik-veel,
of meer dorpen
waaruit een toerist kan
i. Het ging ook he-
«maal niet goed met het
volking moet leven van het toeris
me doet iedereen graag wat
extra's voor dit initiatief."
De lokale overheid en plaatselijke
ondernemers hebben samen an
derhalf miljoen gulden gestoken
in algemene voorzieningen van
het babydorp. Zoals een gemeen
schappelijke crèche, die is er voor
de kleine gasten van alle pension
houders die niet zelfstandig kin
deropvang kunnen aanbieden.
Trebesing noemt zich Europa's
Eerste Babydorp en het heeft alle
recht op die titel. Letterlijk elke
accommodatieverschaffer doet
mee aan dit initiatief. En ook an
dere middenstanders. En iedereen
probeert er op zijn manier iets
leuks van te maken. In het dorp
worden wekelijks veel activiteiten
georganiseerd, zoals een kinderbi-
socoop, botanische wandelingen,
boottochten, ponyrijden, brood
bakken voor kinderen. Het dorp
moet ook een grootverbruiker van
tuinkabouters zijn. Overal zijn ze
in het straatbeeld te vinden, in
tuinen, voor hotels, bij de gemeen
schappelijke kindercrèche, in het
buitengebied. Maar de Babyf-
reundliche golf is bijvoorbeeld
Het Dwergennest heet de gemeenschappelijke peuterspeelzaal in
ook overgeslagen naar het nabij
gelegen gemoedelijke Gmünd. De
kapper knipt kinderen goedkoper,
het restaurant heeft speciale kind
ermenu's, veel middenstanders
spelen er handig op in. Neuschit
zer: „De schoenenzaakin Gmünd
verkoopt sinds wij hier mee ge
start zijn zeker 30% meer kinder
schoenen".
Siegfried Neuschitzer weet dat de
kracht van het concept ligt in de
tails. Zijn babyhotel heeft in het
spenensysteem - de classificatie
van de kinderhotels - de hoogste
waardering van zes spenen.
In Trebesinger Hof biedt hij kin
deropvang van 9.00 tot 21.00 uur,
tot 17.00 uur spelen de kinderen
tot twee jaar gescheiden van de
gasten tot 8 jaar. Hij heeft drie
kleuterleidsters in dienst. Er zijn
rookvrije ruimten in het hotel, bij
„Stadse kinderen leren zo spelenderwijs over de natuur", zegt een boer die
in Trebesing een 'Babygasthof' - met kinderboerderij - bestiert.
de receptie staat een opgeschil
derde, motorloze Mini Cooper als
speelgoed, er is iedere dag een
apart kinderbuffet, op de kamers
hebben de kinderen een apart
slaapkamertje, standaard zijn ook
een commode, een kinderbad en
een opstap voor de wastafel. Net
zoals er plastic opstapjes voor de
urinoirs in de herentoiletten
staan.
Daarnaast heeft het vrolijk aange
klede en opgeschilderde hotel -
waar Neuschitzer 3,5 miljoen gul
den in investeerde - een grote
speeltuin, pluimvee rondlopen,
een luchtkussen in de vorm van
een kasteel, een skelterbaantje,
aparte kindermenu's, kinderbe
stek in de eetzaal. Trappen, terras,
speeltuin, alles is goed afgesloten
met hekjes.
En ieder ouderpaar krijgt een pie
per voor het 'babyfoonsysteem'.
Als een kind boven in bed huilt of
roept terwijl de ouders in de eet
zaal of in de bar zitten, dan gaat
de pieper af. Het zijn slechts enke
le van de voorzieningen die wor
den aangeboden. De andere ac
commodaties van Kinderhotels
Oostenrijk zijn hiermee vergelijk
baar, ook al biedt de een meer ver
tier en voorzieningen dan de an
der. Heinrich Preis in Trebesing
heeft zijn boerderij/pension bij
voorbeeld voorzien van eén uitge
breide dierenboerderij, zelfs een
hertenkampje, waar kinderen mee
mogen helpen. „Hier leren ze spe
lenderwijs iets over de natuur.
Stadse kinderen weten niet wat ze
hier overkomt," aldus Preis.
Het bedienend personeel ontwijkt
de kleinsten inmiddels met het
grootste gemak in het hotel van
Neuschitzer. Kinderen mogen
overal gewoon hun gang gaan,
rondrennen. Zeker, iedere avond
jengelt er wel een kind aan tafel.
Trebesing, 'Europa's Eerste Babydorp'.
Maar geen enkel ouderpaar voelt te. Het dorp heeft zo een extra at-
zich opgelaten tegenover de ande
re gasten, want morgen is het een
ander kind dat de boel op stelten
zet.
Maar de Kinderhotels richten zich
niet alleen op de kinderen; alle ho
teliers bieden ook de ouders acti
viteiten aan. Bij Neuschitzer kun
nen zij onder meer gebruik maken
van tennis- en squashbanen. „Ie
dere hotelier zorgt voor activitei
ten voor de ouders. Wij willen het
niet aleen de kinderen naar de zin
maken, maar ook de ouders gele
genheid te bieden te relaxen. Kin
deren hebben ook uitgeruste
ouders nodig."
Het kleine dorp (1218 inwoners,
volgens de laatste telling) is trots
op het baby-imago. Het halve
dorp rijdt met reclames op de au
to's rond en de nummerborden
onderstrepen die combinatie van
trots en handelsgeest. Dan weer
komt de Babyl voorbij en even la
ter de Dorf3.
Neuschitzer is een slimme zaken
man; hij weet het hele dorp voort
durend mee te slepen. Zo hebben
ondernemers en gemeente geza
menlijk recent een 'Luier-wandel-
route' uitgezet in de bossen boven
het dorp. Goed voor een wandel
tocht van zo'n drie kilometer.
Langs die route staan sprookjesfi
guren en er zijn plekken waar
ouders sprookjes (uit ijzeren 'boe
ken' die aan banken bevestigd
zijn) kunnen voorlezen.
Bijna langs de hele route staan
hekken langs het bospad, zodat
kinderen niet in een onbewaakt
ogenblik verloren kunnen lopen.
Aan begin en eindpunt van de
wandelroute zijn extra attracties
neergezet - een ponyparkje en een
kinderboerderij - en op de helft
van het parcours staat een toilet-
tengebouw annex verschoonruim-
tractie en de boeren in het buiten
gebied wat extra inkomsten (on
der meer uit verpachten van het
pad en verkoop van eigen geteelde
en gemaakte produkten).
Hoewel het merendeel van de gas
ten van de Kinderhotels uit Duits
land komt (70 procent), gevolgd
door Oostenrijk (25 procent)
denkt Neuschitzer dat onder kin
deren taal geen rol speelt. „Die
spelen toch wel met elkaar."
Waarbij hij vergeet dat ook de
kinderjufs geen Nederlands pra
ten. Maar toch, dochterlief van
vier jaar had - ondanks een taal
barrière die her en der opdook -
het grootste plezier in het baby
dorp Trebesing. Zij kon elke mi
nuut van de dag iets doen wat zij
leuk vond, rustig rondrennen ter
wijl vader en moeder zaten te
eten, overdag op een pony rijden
of skelteren en zo vaak ze wou op
glijden of op het springkussen.
Haar conclusie na een paar dagen;
„Ik wil hier blijven wonen".
Trebesing ligt in het Lieser- en Malta-
dal (750-1641 meter hoog) in Ka
rinthië, pal aan de Autosnelweg A10
tussen Salzburg en Villach. Het ligt
vlakbij het middeleeuwse Gmünd
(5000 inwoners). Daar zijn onder
meer een oude burcht, een Porsche-
museum en diverse kerken te bezich
tigen.
'Kinderhotels Oostenrijk' telt ruim 80
deelnemers, ze zijn in heel Oostenrijk
te vinden. De accommodaties varië
ren van eenvoudige boerderijen tot
luxe hotels. Kosten voor een gezin
met twee kinderen, vanaf 135 gulden
per dag. Deze prijzen lopen op tot
450 gulden per dag (bijvoorbeeld in
het luxe Trebesinger Hof), inclusief
halfpension voor ouders en volpen-
sion voor kinderen.
Kinderhotels Oostenrijk heeft een
Duitstalig brochure beschikbaar. In
formatie: Kinderhotels Österreich,
Postfach 10, A-9580 Villach-Drobol-
lach, Oostenrijk, telefoon 00-
4342544411. Of in Nederland: Oos
tenrijks Toeristenburo, telefoon 020-
6129682.
VV VA ^/UL U A
couture als exclusieve vorm
het ontwerpen van kleding-
De prijs wordt volgend jaar
voor het eerst uitgereikt.
"oor Rien van der Steen
Stationcars komen er steeds
meer. En vooral: ze worden
steeds mooier. Min of meer ge-
ruisloos nemen ze taken van de
Uimte-auto over. Die ruimte
auto werd - en wordt door som
mige fabrikanten nog steeds -
®en grote toekomst voorspeld.
Maar het begint er op te lijken
nat het allemaal mee zal vallen
met die doorbraak. Ruimte-au-
'°s zijn zó volumineus en zó
<mur, dat de gemiddelde autorij
der voor een andere oplossing
mest. En die oplossing wordt
steeds vaker geboden door de
stationcar.
Hyundai lanceert voor het eerst
een stationcar, bijna alle Japan
se merken bieden er meerdere en
ne Europese merken wordt de
«eus alsmaar groter. Opel heeft
een sterke aanbieding met de
Astra, volgend jaar volgt zelfs
en vectra stationwagon en er is
een grote Omega. Audi en BMW
ebben de chique, maar niet
ijster ruimtelijke Avant en
ouring, Mercedes heeft de
2eens priizige T- Ford een
i, Scorpio, de Mondeo en een
c°rt Clipper 'en Volkswagen
Prachtige Passat Variant en
PlomPer ogende Golf
Fht 1?ver k'edt er eentje, net als
u Peugeot is klaar met de te
lgen voor een 406 Break,
Renault heeft de ruime Laguna
Break net gelanceerd en Citroen
is juist verschenen met de Break
op basis van de Xantia.
Citroen zat er met smart op te
wachten. Want er gebeurde de
laatste tijd niet veel met het
merk. De Xantia draait wel
goed, maar zal nu klappen krij
gen door het verschijnen van een
fonkelnieuwe Opel Vectra en -
uit eigen PSA-huis - de nieuwe
Peugeot 406.
De Xantia is een ideale 'drem
pelschuiver'. Daar is dat prach
tige veersysteem met die veer-
bollen verantwoordelijk voor.
Het veerkarakter wordt stugger
naarmate het wagengewicht toe
neemt en dat is bij zo'n station
wagon uiterst praktisch. Boven
dien houdt het systeem de wagen
op een constante hoogte.
Toen de Xantia verscheen, zat er
een rare handgreep voor de
voorste passagier. Die is ook in
deze Break gehandhaafd. Het
vreemde ding zou misschien in
een terreinwagen wel passen.
Maar het maakt toepassing van
een tweede airbag onmogelijk.
De Break is tot aan de achter
deuren een gewone Xantia. Ont
werper Dan Abramson heeft
zich op het achterste gedeelte
uitgeleefd. Opvallend is het ont
breken van dakrails. Abramson:
„Dat was geen gezicht vonden
we. Daarom hebben we voor een
los systeem gekozen, dat dwars
op het dak gemonteerd kan wor
den als daar bagage vervoerd
moet worden." Abramson ver
haalt geestdriftig over de licht
aflopende daklijn naar achteren,
die harmonieert met de oplopen
de lijn van de onderkant van de
achterste ramen.
De achterklep van de Break is
van kunststof. En die wordt tij
dens de rit afgrijselijk smerig.
Vuile handen dus bij het openen,
zeker omdat de knop verscholen
zit. Het ruitoppervlak in deze
auto is enorm. Mooi en goed voor
het uitzicht, maar ondanks een
goed ventilatiesysteem wordt
het bij een beetje zon wel snel
warm binnen.
De"oude' 1.8 motor is allerminst
De nieuwe stationcar van Citroen kent een elegant ontwerpMaar de goedkoopste versie heeft een
wat bedaagde motor.
zuinig, ook al staat de nieuwe
Break op Michelin Energy ban
den, die het verbruik toch duide
lijk gunstig beïnvloeden. Traag
is-ie ook. De 2.0 zestienkleps va
riant is heel wat vlugger, maar
daar moet ook veel meer voor
betaald worden. Ais je niet
hoeft/kunt opschieten valt het
wel mee met de 1.8 motor. Al is
hij tamelijk rumoerig.
De uitrusting is niet meer dan
redelijk: de bekleding is leuk, er
is standaard geen airbag, 'maar
wel een derde remlicht' meldt
Citroen trots. Stoelen en bank
zijn goed en ook de achterpassa
giers hebben voldoende bewe
gingsvrijheid. Een gedeeld neer-
klapbare achterbank is er alleen
voor de duurdere uitvoeringen.
Verder heeft deze (SX-)uitvoe-
ring elektrisch te bedienen ra
men voor, afstandsbediende cen
trale vergrendeling en binnen-
verlichting met vertraging. Het
instrumentarium is tamelijk
simpeltjes.
De besturing is nogal indirect.
Op de snelweg moet er veel ge
corrigeerd worden. Dat geeft een
gevoel van speling op de stuur
bekrachtiging. Daarentegen is
de wegligging van deze auto
goed, het uiterlijk erg fraai en
het veersysteem maakt veel
goed.
De goedkoopste is de 1.8iX (103 pk)
met 'oude' tweekleps motor:
40.995,-. De luxere SX kost 3000
gulden meer. De 2.0 16V SX (135
pk) kost 50.385,-, de 2.0i Turbo
(150 pk) 63.535,- en de 1.9 turbo
diesel (92 pk) 53.285,-. Verbruik
1:10, tankinhoud 65 liter, gewicht
1285 kilo. De Break is 22 centimeter
langer dan de gewone Xantia
(Fransen noemen die Berline). De
laadvloer is met neergeklapte bank
1,73 meter lang en er is plek voor
1,7 kubieke meter bagage.
Door Marijke Prins
Omdat ik in Leiden ben opgegroeid, weet ik dat je op 3 oktober, of
kort daarna, hutspot moet eten, een voedzaam mengsel van uien,
aardappelen en wortelen. Het is een typisch Hollands gerecht,
met een mooie geschiedenis. Op 3 oktober 1574 werd Leiden ont
zet van het Spaanse beleg. Volgens de volksoverlevering vond een
jongetje dat zich als eerste buiten de stad waagde, in het door de
Spanjaarden in haast verlaten legerkamp een nog warme pot met
Spaanse hutspot. Natuurlijk heb ik als kind gedacht dat de huts
pot die wij nu eten zou lijken op de Spaanse, maar dat kan niet
waar zijn. Weliswaar had Columbus de aardappel al uit Amerika
meegenomen, maar in 1574 was de knol nog geen volksvoedsel,
pas in de 18de eeuw kwam de aardappel in zwang. Dat betekent
echter niet dat hutspot in de zestiende eeuw niet bestond;
deingrediënten waren alleen anders.
Hutspot ontleent zijn naam dan ook aanhutsen, het Middelneder
landse woord voor roeren. Johanna Maria de Winter die met haar
boek 'Van Soeter Cokene' een schat aan informatie over de keu
ken in de Oudheid en Middeleeuwen verzamelde, geeft een recept
van een Keulse hutspot. Dit recept komt uit een Nederlands kook
boek uit 1601. Het is in feite een wat lekkerder gekruid recept
voor het klapstuk dat traditiegetrouw bij onze hutspot wordt op
gediend. En daarmee is de cirkel rond.
Ik geef hier een aangepaste versie, want volgens het zeventiende
eeuwsekookboek zou je vijf kilo vlees moeten gebruiken.
Voor vier personen
600 gram klapstuk (ribstuk)
2 vingerlengtes geschilde gember
1 theelepel gekneusde zwarte peper
1 blaadje foelie
verse dille (of 5 takjes peterselie)
1 flinke ui
zout en peper naar smaak
desgewenst: twee blaadjes laurier
Zet het vlees op met ruim water. Laat het aan de kook komen en
schuim het af. Voeg dan de kruiden en de geschilde ui toe. Halver
wege de kooktijd (na l'A uur) moet de ui verwijderd worden. Laat
het vlees zachtjes doorstoven. Je hebt dan gaar vlees en een rijke
bouillon. Als je wilt, kun je het vlees nog even bakken in plakken
en wat ongebakken, kleingesneden stukjes door de hutspot men
gen.
Die is supermakkelijk te maken. Kook 250 gram in ringen gesne
den uien, 750 gram in stukjes gesneden wortelen en 1 kilo aardap
pelen samen gaar. Stamp ze door elkaar (smeuiig gemaakt met
bouillon van het klapstuk). Maak het geheel op smaak met een
klontje boter, versgemalen peper en wat zout.
PS. Ik kan het nooit nalaten om bij dit soort oerhollandse recep
ten mijnkookboek van de Haagsche kookschool na te slaan. Niet
omdat ik er praktisch wat aan heb, want mijn exemplaar is hon
derd jaar oud, maar omdat de recepten vaak zo curieus zijn. Ook
in dit geval: volgens het kookboek moet je het klapstuk eerst sa
men met de wortelen gaarkoken (drie uur!).
Door Nico Koolsbergen
Een goed huwelijk kan heel wat
hebben. Maar er zijn momenten
waarop er van binnen iets knapt.
Dat weet je jaren later nog, terwijl
de partner zich waarschijnlijk van
geen kwaad bewust is.
Voorbeeld; met een caravan de
Brennerpas op, op weg naar Italië.
Achterin doodvermoeide kinde
ren, echtgenote zit naast de chauf
feur mee te turen naar de borden.
Want caravans moeten bij gren
zen - die toen nog niet zo open wa
ren als nu - soms op een andere
baan. Dat ging dus fout: verkeerde
rijstrook, geïrriteerde douanebe
ambte. De man spreekt Duits, dus
in de stress probeer je in de zelfde
taal uit te leggen dat je een bord
niet gezien hebt: 'Wir haben das
Brett nicht gesehen.'
Wat een blunder! Echtgenote - die
goed Duits spreekt- sist: 'Das
Schild!' Het ergste is, ze lacht er
bij. Natuurlijk, een Brett is een
plank of een spelletjesbord, een
Schild een bord met een medede
ling. Maar sindsdien houden we,
als zij erbij is en als het maar even
kan, in het buitenland onze mond.
Zeker als er Duits gepraat moet
worden. Zeventien jaar later doet
de herinnering nog pijn.
Nederlanders zijn geen talenwon
ders, integendeel. Met handen en
voeten en een beperkt aantal
woorden weten ze zich meestal
wel te redden, maar daarmee
houdt het op. De handel in taal
gidsjes is er blij mee. Wat moet ik
zeggen en hoe zeg ik het in het
en vul de vreemde taal maar in.
Een vraag stellen in het Servok-
roatisch of het Fins kunnen we
daardoor allemaal wel. Maar o
wee als de andere kant antwoord
begint te geven...
Er zijn omstandigheden waarin
alleen de vraag genoeg is, omdat
het antwoord niet van belang is.
Als de benzinetank moet worden
gevuld - plein, pieno, voll - of er
gegeten moet worden. Voor die
laatste situatie is nu een nieuwe
taalgids verschenen in de
Wat Hoe-serie. Een menugids
in tien talen; Duits, Engels, Frans,
Hongaars, Grieks, Italiaans,
Pools, Portugees, Spaans en Tsje
chisch. Waaruit we ook gelijk
kunnen afleiden wat onze favorie
te vakantielanden zijn, want dat
hebben ze bij de uitgever goed uit
gezocht. Volgend jaar naar Noor
wegen moeten we dus ons eigen
eten meenemen. De gids is op de
bekende wijze opgezet, met zin
nen voor allerlei voorkomende si
tuaties, de vertaling en de uit
spraak. Plus culinaire woorden
lijsten. Een gebraden stuk vlees
heet in het Pools 'pieczen'; dat op
de n nog een accent aigu moet, kan
de tekstverwerker van deze mo
derne krant niet 'aangeven. Aan
voorbeelden uit het Grieks of
Tsjechisch beginnen we maar he
lemaal niet. De gids heeft ook wat
antwoorden die mogelijk gegeven
kunnen worden: Negyedóra mül-
va leszt szabad asztalunk, zegt de
Hongaarse ober als er over een
kwartier een tafel vrij komt. Als
het maar niet langer of korter
duurt, want dan begrijpen we het
niet. Er is - heel Nederlands - een
verzamelingetje zinnen met
klachten. En - heel on-Neder-
lands - in tien talen de mededeling
dat er iets niet op de rekening
staat. En o ja, er is nóg een Duits
bord. Zo'n ding waar je van kunt
eten. Een Teller.
Wat Hoe Menugids in 10 talen,
uitgeverij Kosmos-Z K, prijs
15,95.
'Zomers fietsen in de winter', zo heeft de vereniging De Wereld
fietser de beurs gedoopt die zondag in het Amsterdamse Artis
wordt gehouden. De beurs is bedoeld voor mensen die hun fiets
niet de hele winter in de schuur willen laten staan, maar naar
warmere oorden willen om daar te pedaleren.
Op de beurs zijn stands aanwezig van specialisten op het gebied
van fietsmaterialen, kaarten en gidsen, fietsreizen en transport en
van kampeerartikelen en andere uitrusting.
In het gedeelte 'fietsers informeren fietsers' vertellen ervaren
fietsreizigers over hun reizen.
De beurs is open van 10.30 tot 17.00 uur. Entree kost 5 gulden
voor leden en 7,50 gulden voor niet-leden. Artis is te vinden aan
de Plantage Middenlaan in Amsterdam (tramlijn 9 vanaf het Cen
traal Station).
British Airways Express gaat het aantal vluchten tussen Rotter
dam en Londen Gatwick fors opvoeren. Zo gaat bijvoorbeeld op
zondagen de frequentie naar Londen van twee naar drie vluchten
en naar Rotterdam van drie naar vier. Op vrijdag wordt de fre
quentie Gatwick-Rotterdam uitgebreid van vier naar vijf. Twee
jaar geleden is City flyer Express gaan opereren onder de naam
British Airways Express. Sindsdien is het totaal vervoerde aantal
passagiers met 33% gegroeid. Van augustus 1994 tot augustus
1995 werden 615.419 passagiers vervoerd, tegen 463.051 in het
jaar daarvoor.
