EWOO
Drugmaffia krijgt steeds meer greep op politie Suriname
Slechts
drie mensen
overleefden
de moordpartij
op duizenden
moslims
na val
Srebrenica
EXTRA
AN 'N DAEWOO
'Dood ons maar liever allemaal9
cor Aida Cerkez (ap)
la-Volgens de Serviërs zouden
worden geruild tegen andere
pngenen. Maar toen hij met
gevangen moslims van een
lactóauto sprong, ontwaarde
tem Suljic een groene heuvel
ïebezaaid lag met lijken.
Hemen die volgden, aanvankelijk
tier een brandende juli-zon maar
de lampen van graafma-
ünes,werden misschien wel 3.000 bij
npeling van Srebrenica
genomen moslimmannen
al machinegeweren neergemaaid.
Degenen die niet onmiddellijk dood
uren, werden met een pistoolschot
hikt hoofd afgemaakt.
Voorzover bekend hebben slechts drie
Biaien de slachtpartij overleefd,
ét wie Suljic, een 54-jarige invali-
4 metselaar. Hun gedetailleerde
van de massamoord vormt een
schakel in het bewijs dat
kServiérs zich na de verovering van
schuldig hebben gemaakt
aigraweldaden. Het verhaal van de
«levenden wijst niet alleen naar een
onbekende executieplaats,
ook aan dat de militaire
it van de Bosnische Ser-
luitenant-generaal Ratko Mla-
fierbij aanwezig was.
t'zijn veel meldingen geweest van
shiKlelingen en individuele moor-
itdoor Bosnisch-Servische soldaten.
Maar dat er ook massamoorden wer
den gepleegd blijkt voornamelijk uit
de onopgehelderde verdwijning van
duizenden mannen en berichten en
spionagefoto's van massagraven.
Massagraven
Het Rode Kruis zegt dat 8.000 van de
42.000 inwoners van Srebrenica zoek
zijn. Amerikaanse spionagefoto's heb
ben vermoedelijke massagraven aan
het licht gebracht bij Nova Kasaba,
ten westen van Srebrenica. Volgens de
Amerikaanse VN-ambassadrice
Madeleine Albright liggen er mogelijk
2.700 mensen begraven.
De Serviërs weigeren de VN tot het
gebied toe te laten. Journalisten die er
wisten door te dringen, hebben echter
melding gemaakt van menselijke res
ten. De Serviërs ontkennen dat er mas
sa-executies hebben plaatsgehad; de
resten zouden van 3.000 Bosnische
regeringssoldaten zijn die bij de verde
diging van Srebrenica waren gesneu
veld. Maar het verhaal van de drie
overlevenden, die ieder afzonderlijk
werden geïnterviewd, wijst in een
andere richting.
De drie hebben gesproken met onder
zoekers van de Bosnische regering. Die
vergaren informatie om deze later te
kunnen voorleggen aan het internatio
nale oorlogsmisdadentribunaal in Den
Haag. Het tribunaal heeft Mladic al
aangeduid als een verdachte oorlogs
misdadiger.
Toen Srebrenica na een belegering van
drie jaar viel, stonden de bewoners
voor de keus: hopen dat VN-soldaten
hen konden beschermen, of proberen
te ontsnappen naar het westen, door
de door Serviërs beheerste bossen naar
regeringsgebied. Suljic dacht dat de
Serviërs het een metselaar met een
mank been niet moeilijk zouden
maken en voegde zich bij duizenden
anderen, meest vrouwen en kinderen,
die hun toevlucht zochten bij de VN-
basis. Maar de Serviërs namen de basis
in en scheidden, terwijl de Nederland
se blauwhelmen hulpeloos toekeken,
enkele honderden mannen - onder wie
Suljic - van de rest en sloten hen op in
een nabijgelegen loods.
Suljic zei dat op de eerste dag onge
veer 100 man werden weggevoerd. De
volgende dag kwam Mladic langs en
vertelde de groep dat zij zouden wor
den uitgewisseld tegen krijgsgevangen
Serviërs. Maar in plaats van naar het
front, werden de mannen overgebracht
naar een bloedhete sporthal in Krizev-
ci, ongeveer 35 kilometer ten noorden
van Srebrenica.
De hele nacht door arriveerde daar bus
na bus met nieuwe gevangenen. Een
van hen was de 25-jarige Mevludin
Oric, een soldaat die vluchtend in de
bossen gevangen was genomen. Oric
zei dat de Serviërs die hem gevangen
namen, rondreden in VN-voertuigen.
Suljic met zijn metselaarsoog schatte
de oppervlakte van de sporthal op 600
vierkante meter. Hij telde vier tot vijf
man per vierkante meter, in totaal
2.400 tot 3.000 mannen in de hal. De
mannen zaten tegen elkaar geleund,
wie niet kon zitten, stond.
Op 14 juli, drie dagen na de val van
Srebrenica, kwam Mladic weer langs.
Suljic herinnerde zich dat de generaal,
vergezeld door medewerkers, de
gevangenen begroette met de woorden
'hallo buren'.
„Wij begonnen naar hem te schreeu
wen: 'Waarom laat u ons hier stikken?
Dood ons maar liever allemaal'," aldus
Sujic. De gevangenenruil zou er dan
toch van komen.
Leed
Voor het eerst sinds ze in Krizevci aan
kwamen, kregen de mannen water.
Vervolgens werden ze met tien tot vijf
tien man tegelijk in twee vrachtwa
gens geplaatst. Suljic behoorde tot de
eersten en dacht dat het leed nu snel
geleden zou zijn. Zowel Suljic als Oric
merkte op dat de vrachtwagens,,die
van achteren open waren, gevolgd
werden door een rode auto. In de stoel
naast de bestuurder zat een man die
een automatisch geweer op de gevan
genen gericht hield.
„We reden heuvelop, langzaam," her
innerde Suljic zich. „Het geluid van
machines klonk luider en luider,
klaarblijkelijk kwamen we er steeds
dichter bij. De vrachtauto draaide
naar links en stopte in het gras. Wij
zagen een veld dat bezaaid lag met lij
ken."
„Ze bevalen ons uit te stappen en in
een rij te gaan staan met onze rug naar
de soldaten en onze gezichten naar het
veld met lijken."
Er waren twee vuurpelotons van elk
vijf soldaten, gewapend met automati
sche geweren. Suljic stond in de eerste
rij die uitkeek op de lichamen, met
twee rijen gevangenen tussen hem en
de Servische soldaten.
„Ik hoorde automatisch geweervuur.
Ze vielen bovenop me en ik viel op
mijn buik. Maar ik was niet geraakt,"
vertelde hij.
Oric was met een neef, die zijn hand
beetpakte toen ze om ongeveer half
drie 's middags, kort na Suljic in de
vrachtwagen klommen. Toen ze het
dodenveld zagen 'pakte mijn neef weer
mijn hand beet en zei 'Mevlo, ze gaan
ons doodmaken'," aldus Oric. „Maar
ik had nog hoop dat ze ons niet alleen
maar zouden ombrengen, omdat we
moslims waren."
Toen het schieten begon 'kneep mijn
neef in mijn hand en kreunde'. „Ik
wierp mezelf meteen op de grond. Ik
verroerde me niet en bleef daar negen
uur liggen."
Gewonden
Tussen het schieten door liep een Ser
vische soldaat tussen de lichamen om
degenen die nog bewogen af te maken
met een pistoolschot door het hoofd,
aldus Oric en Suljic. Oric zei dat een
Serviër tot een van de gewonden had
gezegd 'opa, laat me je helpen'. Maar
wie nog teken van leven toonde, werd
gedood.
Suljic zei dat een graafmachine negen
meter van hem vandaan een gat groef.
Mladic kwam weer langs. „Hij keek
even rond en vertrok snel."
Groep na groep werden nieuwe gevan
genen met vrachtwagens aangevoerd
en neergemaaid. Toen het donker
werd, zetten de Servische soldaten hun
moordenaarswerk voort bij het licht
van de schijnwerpers van twee graaf
machines, verklaarde Suljic.
Toen het schieten eindelijk ophield,
hoorde Oric iemand zeggen dat de
doden die nacht niet zouden worden
begraven. Maar de bewakers wilden
niet op de plek van de moorden blij
ven, zodat uiteindelijk alle Servische
soldaten weggingen.
Suljic stond op en keek om zich heen.
Onder een hemel vol sterren scheen de
maan over 'een zee van lijken'. Hij pro
beerde te roepen of er nog iemand leef
de, maar meer dan fluisteren kon hij
niet. Voor Oric, die achttien meter van
hem vandaan lag, was het luid genoeg.
Toen Oric opstond, 'zag hij alleen
maar dode mensen'. „De een lag boven
op de ander. Ik werd vreselijk bang en
begon te huilen. Ik kon niet ophouden.
Deze man kwam op me af, het was
Hurem, die vroeg of ik gewond was."
Stappend over de lijken liepen de twee
naar een bos. 's Ochtends bereikten ze
een uitgebrand dorp. Terwijl ze stop
ten om appels te plukken zagen ze nog
een man voor hen lopen. Het was
Smail Hodzic, de derde bekende over
levende.
Suljic zei dat ze gedrieën een heuvel
beklommen, zich oriënteerden en
lopend de richting insloegen van de
regeringsposities. Drie dagen later sta
ken ze een mijnenveld aan het front
over en ontmoetten ze Bosnische sol
daten.
Vluchten
Suljic woont nu in Tuzla, 72 kilometer
ten noordwesten van Srebrenica. In de
buurt woont Sefika Secic, zestien jaar
oud en zwanger. Zij overleefde de val
van Srebrenica door te vluchten door
de bossen. Haar man, Sahbaz Muhare-
movic, zag ze voor het laatst toen hij
met honderden andere mannen met
ontbloot bovenlijf door Servische sol
daten bewaakt werd in Kravice, vijf
tien kilometer ten westen van Srebre
nica. Secic kijkt nog dagelijks naar de
lijsten met overlevenden uit Srebreni
ca.
Suljic weet dat er in zijn groep ook
mannen waren uit Kravice. Maar hij
heeft zijn jonge buurvrouw nog niets
verteld omdat hij niet zeker weet of
Muharemovic er bij was. „Maar als ze
twee bij twee optelt, zal ze beseffen
dat het niet nodig is dat ze zo vaak de
lijsten doorneemt."
ZATERDAG 14 OKTOBER 1995 C
Daewoo voor I november
)aewoo Espero die al vanaf
f 32.495,-* voor u klaar-
ofiteer van het niks.
na 9 maanden uitgestelde betafing-
n. Lichtmetalen velgen van de afge
)aewoo Motor Benelux B.V., Hoo
luivunhet tv-scherm genomen foto van de hectische situatie op de Dutchbat-basis in Potocari op 11 juli, de dag dat de enclave Srebre-
]md ingenomen door Bosnische Serviërs. Nederlandse soldaten proberen hier grote aantallen moslims in toom te houden die waren
liicfit uit Srebrenica. Ooggetuigen maken melding van grote slachtpartijen door de Bosnische Serviërs na de verovering van de encla-
De militaire commandant van de Bosnische Serviërs,
Ratko Mladic, was volgens getuigen bij de moordpartijen in Srebre
nica aanwezig.
FOTO EPA
g en kreukelzones voor en
'oorArmand Snijders
Paramaribo - Het Korps Politie Surina
me bestaat dit jaar precies een eeuw.
«arveel reden tot feestvieren is er niet
want nog nimmer in haar geschie
denis is het korps zo in opspraak geko
men als in de laatste paar maanden.
^'georganiseerde misdaad blijkt tot in de
wgste kringen te zijn geïnfiltreerd en de
"gmaffia heeft opvallend veel vrienden bij
Hermandad. Daarnaast komen steeds
Jw gevallen boven water van martelprak-
7® Hoor leden van het korps. Reden voor
«Surinaamse minister van Justitie en Poli-
je Soeshil Girjasing om de bezem door het
hips te halen.
™le weken geleden diende de familie van
j® verkeersslachtoffer in Paramaribo een
'wit in bij de politie: kort na het dodelijke
"al schopte een agent flink tegen het
'am van de ongelukkige om te kijken of
I nog bewoog. Het is een klein - ietwat
acaber - incident, maar een van de velen
e laatste maanden verder afbreuk heb-
8 gedaan aan het toch al weinig positieve
"ta van het Surinaamse politiekorps.
Geluk
j1 heeft dit slachtoffer nog het geluk gehad
f'tasenten überhaupt kwamen opdagen,
ernstige gevallen laat de politie
ïnie't
Verv »Ze^en a^wel;en- "We hebben geen
Ij» is steevast het antwoord. De tien-
Xe/l stvoertui8en die vorig jaar door
i Wand werden geschonken, blijken
lent ~""=UJR' '3estem(d om familie en vrien-
e vervoeren, taxi-ritten mee te rijden of
y Partij bananen af te leveren.
Idjj ?™andalen die de laatste tijd aan het
st), ,!in gekomen, is tot nu toe het dramafi
lm' lePlepunt de aanhouding van zes poli
jst» !?n en (^r'e teden van de zogenaamde
(na- 8roeP geweest. Het negental wordt
dtn Veri'acht nauwe banden te onderhou-
üijdern drugmaffia en betrokken te zijn
tus op een collega-agent in augus-
liistr s'achtoffer zelf bleek ook op de loon-
gja drugbazen te staan.
Sect ?angehoudenen bevindt zich
eur Ricardo van Leuvenum, al jaren
het enfant-terrible van de Surinaamse poli
tie. Zijn enorme omvang boezemde de arres
tant bij voorbaat al angst in, maar zijn ver
hoormethoden waren des te meer gevreesd.
„Eerst slaan, dan pas vragen stellen, was zijn
motto," zegt een van zijn arrestanten, die het
aan den lijve heeft mogen ondervinden. Zijn
arrestatie heeft voor opluchting en verbazing
gezorgd in de Surinaamse samenleving. Niet
zozeer vanwege de feiten die boven tafel
komen, maar omdat er na jaren waarin de
doofpot-methode werd gehanteerd nu einde
lijk iets gebeurt.
De Surinaamse politie heeft al jaren het ima
go niet bepaald met de wet in de hand op te
treden of zuinig met verdachten om te sprin
gen. Al voor de Tweede Wereldoorlog kwam
dat ieder jaar tot uiting op Koninginnedag,
als de gewapende machten zich in volle glo
rie aan het volk toonden: de militairen wer
den toegejuicht, de politie kon steevast reke
nen op boe-geroep uit protest tegen haar
harde optreden tegen de burgers.
Sindsdien is het van kwaad tot erger gewor
den. In 1993 stierven meer dan vijftig ver
dachten door politiekogels bij hun aanhou
ding of onder twijfelachtige omstandigheden
in hun cel. „Ik mikte op zijn benen, maar hij
bukte waardoor hij in het hoofd werd
geraakt," was destijds een opvallend verweer
van een agent na een dodelijke schietpartij.
Volgens Armand van der Sar, advocaat en
zelf oud-inspecteur van politie, wordt het
geweld bij de politie door de burgers in stand
gehouden. „Het begon in de militaire periode
van de tachtiger jaren. Men zag dat het har
de optreden van de militairen het juiste
resultaat had en tot orde leidde. Mensen
raakten gewend aan deze methodes. En als
het hem of haar uitkomt, heeft men er geen
problemen mee. Totdat men er zelf mee
wordt geconfronteerd. De mensen hebben nu
ook steeds meer besef van hun rechten,
waardoor buitensporig politie-optreden
steeds vaker aan het licht wordt gebracht."
De 31-jarige boer Radjindrapersad Darhagi
pleegde op 9 september zelfmoord nadat hij
was gemarteld door dronken politie-agenten
op het bureau Santo Boma, even buiten
Paramaribo. „Hij werd verdacht van een
diefstal die hij niet had gepleegd," zegt zijn
vader. Op het bureau werd hij vastgebonden,
geslagen met bullepezen en geschopt. Een
buurjongen bekende uiteindelijk de diefstal,
waarna mijn zoon werd vrijgelaten. Maar hij
had door de martelingen zijn mannelijkheid
verloren en kon niet met dat idee leven."
Tijdens het onderzoek dat volgde, kwam aan
het licht dat de politie een waar schrikbe
wind voerde in de omgeving. Mensen werden
zonder aanleiding van straat opgepakt, vast
gebonden én geslagen om ze een bekentenis
te laten afleggen. De verantwoordelijke
inspecteur is inmiddels zelf achter slot en
grendel gezet. Veel Surinamers weten zich
uit het recente verleden andere merkwaardi
ge zaken te herinneren, zoals het verdwijen
van sieraden van slachtoffers van de SLM-
ramp, ruim zes jaar geleden, uit het politie
bureau. Ook in beslag genomen drugs en
andere waardevolle spullen worden moeite
loos het bureau uitgesmokkeld. En in de
afgelopen jaren hebben opvallend veel arres
tanten en veroordeelden, vooral in drugza
ken, kans gezien te ontsnappen.
Cel
Zo konden twee verdachten in een gerucht
makende cocaïnezaak, waarin ook de naam
van vice-president Jules Ajodhia werd
genoemd, onafhankelijk van elkaar moeite
loos hun cel uit wandelen en naar buiten
lopen. Een van hen studeert inmiddels rech
ten in Amsterdam.
Deskundigen menen dat veel van de huidige
problemen te maken hebben met het feit dat
de meeste politie-functionarissen uit het
volksmilieu komen, In hun jeugd zijn zij
veelvuldig met de misdaad geconfronteerd
en voor menigeen blijkt het moeilijk de ban
den met het verleden definitief te verbreken.
„Het begint met het door de vingers zien van
een klein vergrijp van een vriend, tot men
uiteindelijk met de neus diep in de drughan
del zit," zegt een politiewoordvoerder.
Volgens minister Girjasing is het duidelijk
dat de georganiseerde misdaad kans heeft
gezien te infiltreren in het politiekorps. Hij
reageerde zichtbaar geschokt op de recente
gebeurtenissen en lijkt er zelfs aan te twij
felen of er politiefunctionarissen met tien
schone vingers in zijn land rondlopen.
Een Surinaamse politieman onderzoekt in 1989 de resten van het SLM-vliegtuig dat neerstortte nabij de luchthaven Zanderij. Later
bleken sieraden van slachtoffers van de ramp op raadselachtige wijze te zijn verdwenen uit het politiebureau in Paramaribo.
FOTO ANP
