en pan met Bach en Mozart
DE STEM
Koot en Bie lichten
deksel van de desk
iU HULST
Verfrissend cabaret
door Vlaams duo
felix Walroud, vurig pleitbezorger voor serieuze status steeldrum
kn Wolkers terug naar Rottumerplaat
miENING
G.Love brouwt mix van
blues en hiphop
ktober 1995
r gesloten
I steeldrum heeft een reputatie
•carnaval, rum and cocaaa co-
Imaar het is in werkelijkheid
[instrument dat je met teder-
p moet omringen, aldus Felix.
:t er voorzichtig en zacht-
pelen, niet rammen, hem
fin de zon zetten, en niet laten
i. 'tIs net een viool, hè?"
gaat gebukt onder
1 verkeerd imago. „Hij zit in
[verdomhoekje," aldus Carool
id-Eskes, Felix' vrouw. Zij
enthousiast gemaakt, een
(r jaar geleden haar viool aan
a en ging eveneens steel-
a spelen. Nu vormen ze sa-
f het duo NOS DOS.
een Volvo gewild-
ro
CAPPENDIJK AUTO'S
TERNEUZEN B.V.
VOLVO
ZIE RAGAZZI OP ACHTERPAGINA - 05
cheid van de vestigings-
lulst op bovenvermeld
guliere dienstverlening.
ijving als werkzoekende,
ischrijving of het
ïze medewerkers
zhikbaar tijdens:
0 uur,
5.30 uur;
((Hans Rooseboom
j pan, zo noemt Felix
■oud zijn instrument,
lïever een steelpan, uit
sproken als ateelpen. Het
|al komt tegenwoordig
I Zweden, maar een ech-
j wordt nog altijd ge-
Lakt op Trinidad, het is-
Linthe sun waar de ge-
liedenis van de steel-
n begon.
luffalroud - zijn loopbaan
Is: van Cura9ao naar Breda -
Ljdteert zondag zijn cd Se-
Lè Steel. Het serieuze karak-
liandie titel heeft te maken
L Je aard van de muziek die op
L cd staat. Felix Walroud
I?, zich voorgekomen de steel-
late emanciperen: het instru
ct moet in Nederland maar
b voor vol worden aangezien.
Jsrom speelt Walroud klassie-
[muziek op de steeldrum. Bach,
it, Mendelssohn: het blijkt
_.jinen. Felix Walroud bewees
It overigens al eerder met de cd
lil Goes Philharmonic die hij
tt jaar geleden uitbracht, sa-
ia met leden van maar liefst
JlLondon Symphony Orchestra
lie Academy of St. Martin-in-
t-Fields.
•steeldrum is eigenlijk een gro-
Ipoifertjespan. Met één groot
pchil: in plaats van uithollin-
p bestaat de ronde bodem van
t n uit bollingen. Elke bol
lat voor een toon. De toon ont
lat door met een stokje be-
Lafdover het bolletje te aaien,
■oral niet hard slaan.
„Ik heb een keer gepro-
«n voor ons tweeën een
n te regelen in het Hilton
tl in Amsterdam. O nee, veel
een hoop whisky, dat
t, zo was hun reactie. Daar-
Ihtbben wij bij ons publici-
'materiaal tegenwoordig een
it lijst met referenties én met
repertoire. Dat werkt."
jrkjes
knwoordig kan het echtpaar
tad leven van de optredens.
betekent spelen tijdens dure
p. maar ook op koffiecon-
P, schoolconcerten, in kerk-
7® af en toe op de televisie.
Bidien geeft Felix Walroud
p® steeldrum. Hij heeft een
'an acht leerlingen aan de
MOZART
Felix Walroud en zijn vrouw Carool: „Je moet er voorzichtig en zachtjes op spelen, niet rammen.
muziekschool in Den Bosch. Niet
in zijn woonplaats Breda? „Tij
dens schooleoncerten in Breda
heb ik de belangstelling gepeild
bij de kinderen. Achtentachtig
bleken er graag te willen, met
toestemming van de ouders.
Maar de muziekschool De Nieu
we Veste in Breda wil er niet
aan."
In het verleden speelden de bezit
loze slaven van Trinidad met
bamboestokken op biscuitdrums.
„Bamboe groeide gratis, en de
Engelse kolonialen op Trinidad
gebruikten grote hoeveelheden
biscuits bij hun high tea", aldus
Felix. „Vooral tijdens carnaval
ontwikkelden de Trinidadians
een grote vaardigheid op deze
primitieve instrumenten. Het
was ene Mr. Spee die geldt als de
man die een echt instrument uit
het koekblik heeft gemaakt, de
voorganger van de steeldrum."
De Tweede Wereldoorlog bete
kende een stroomversnelling in
de ontwikkeling van de steel
drum. „Dat kwam door de Ame
rikaanse oorlogsschepen die in
het Caribisch gebied rondvoeren
en hun lege olievaten in zee
dumpten. Bij duizenden spoelden
de olievaten aan op de stranden
van Trinidad. Voor de muziekbe-
luste bewoners betekende dat een
enorme verbetering na die bis
cuitdrums. Daar kwam wel ge
luid uit, maar veel te zacht. De
olievaten waren veel harder, ste
viger."
Zo maakten ze op Trinidad hun
eerste steeldrums. Ze kostten
niets. Nu kost een pan ongeveer
3000 gulden. Felix: „Steelbands
werden razendsnel populair in
alle wijken van Trinidad. Er ont
stonden competities, concoursen.
Binnen de kortste keren was de
steeldrum het populairste instru
ment in het Caribisch gebied, in
Venezuela en zo verder. Momen
teel wordt het instrument in heel
Noord- en Zuid-Amerika be
speeld. In Berkeley (Californië)
kun je steeldrum als hoofdvakin
strument studeren aan het con
servatorium. In Nederland zijn
we nog lang niet zo ver. Er wordt
op neergekeken."
In Londen, tussen haakjes, zijn
alleen al 600 steelbands. En dan
praat je nog niet over Liverpool,
Birmingham en andere grote ste
den in Engeland. Gezien de mas
sale mensenimport uit voormalig
Brits West-Indië is dat niet zo'n
wonder.
Barbados
Ook Felix Walroud is van de An
tillen afkomstig. Op 25 juni 1944
werd hij geboren op Curasao.
„Mijn vader kwam uit Barbados.
Hij ging op Curasao bij Shell
werken, net als honderden man
nen uit Trinidad en andere eilan
den. Als kind al hoorde ik fantas
tische steelbands. Dat wilde ik
ook. Ik kon op mijn 13e jaar mijn
eerste steelpan kopen, voor
FOTO DE STEM JOHAN VAN GURP
2,50. Spelen leerde ik razend
snel, ook al was mijn instrument
gebrekkig. Mijn vader werkte bij
Shell, dus die kon een keer een
vat meenemen. Levensgevaarlijk,
want er zaten nog resten vlieg
tuigbrandstof in. Ik ging hem be
werken, eerst branden en daarna
met de hamer. Een herrie in de
buurt! Want zo'n vat is hard.
Maar ik heb het voor elkaar ge
kregen."
Een ander Shell-vat werd Felix
Walroud bijna fataal. „Mijn va
der had er weer een meegenomen,
met olieresten en al. Ik dacht: ik
zal hem deze keer eens met de
doppen erop, dus met de olieres
ten er nog in, boven het vuurtje
houden. Op dat moment riep
mijn moeder: Felix, eten! Ik liet
de zaak staan en ging eten. Tij
dens de maaltijd hoorden wij een
explosie alsof er een bom viel. Ik
snelde naar buiten en vond mijn
drum na lang zoeken terug op
een heel andere plaats. Als mijn
pret van jarige schrijver en kunstenaar in 'Karei'
rijklaar maken en 250,- verwijdering*-
mpen en lichtmetalen velgen zijn opti°nee
«houden.
Marcel Frost
P ?an de Graaf trok zich
- met Jan Wolkers twee
P terug op Rottumerplaat
van de schrijver/beeldend
■Waar een portret te ma-
I *let deze aparte afleve-
osgint vanavond een
R' seizoen Karei.
Nkers bracht 24 jaar gele-
I» navolging van Godfried
Tj:j®1 week in alle een-
P'o door op dit eiland.
zond de Vara-radio da-
B^rslag van zijn bele-
(oor a"6 rederien waarom ik
Mi i ^wijkende afleve-
I |ef2en'', vertelt Van de
j's tijd om terug te
li ^an wordt drie we-
L:!f ""onding 70 jaar
'i nu punt 's dat we En-
ltiptl00r ziin en 24 iaar
*^°ngmelerdan25."
It.1? zittende Wolkers
fctdnn Uen en zegt dat hij
te'k genoemde produ-
L Beeft v n' Als laatste
ksthLa Graaf dat het
list tüe ^e0111 van hem is
fca/'™.. ?0orde het
1 destijds
pro
pten YV* op de radio en
ftoofcp' dit idee in mijn
''and "eekt de presenta
tor zijn enthousiasme niet onder
stoelen of banken. Zijn gesprek
ken met Wolkers hebben in ka
meraadschappelijke sfeer plaats,
twee vrienden halen herinnerin
gen op. Eerlijke televisie, zonder
bijsmaak. De schrijver gaat geen
vraag uit de weg, hoewel hij het
soms moeilijk heeft. Vragen over
de dood van zijn dochtertje, dat
verbrandde zoals het kind in zijn
boek Een roos van vlees. Met
moeite houdt Wolkers zijn tranen
in, geeft na lang denken aarze
lend antwoord. Van de Graaf
schuwt het onderwerp niet en
blijft doorvragen, zonder goed
koop te lijken.
De belevenissen tijdens Wolkers'
eerste verblijf op Rottumerplaat
komen uitvoerig aan bod. Oude
televisiebeelden laten het hek
zien dat hij toen rond het eiland
plaatste. Bij het poortje hangt
een bel met een bordje: 'Jan Wol
kers 2 X bellen'. Hij genoot er
zichtbaar meer van dan Bomans,
die ziek van het eiland afkwam.
„Maar dat was dan ook een ka
tholieke inlander, aan de kust
wonen de protestanten", licht
Wolkers toe. „Wij begrijpen de
meeuwen, Godfried niet. Volgens
mij zag hij ook heel slecht, want
overal lagen platgetrapte nesten.
Geen wonder dat hij bang was
voor de meeuwen, ze scholden
hem uit. Een huismoeder zou
hem met een koekepan achter
volgd hebben. De week heeft Bo
mans geen goed gedaan, zijn zelf
vertrouwen heeft een knak ge
kregen."
Tijdens een wandeling eet het
tweetal van de planten die op het
eiland groeien, vangen ze garna
len en maken ze grappen. Wol
kers neemt sommige vragen van
de interviewer soms wel erg let
terlijk. Zijn relatie met zijn twee
de en huidige vrouw begon toen
zij 16 jaar oud was. In het ant
woord op de vraag of dat niet
zwaar voor haar was, vertelt
Wolkers dat hij destijds veel lich
ter was. „Ze was danseres, had
een goed getraind lichaam. Ze
heeft nooit gezegd: ga toch van
me af, ik krijg geen adem meer."
Als Van de Graaf de vraag wordt
gesteld of hij niet veel te veel ma
teriaal had na twee dagen filmen,
geeft Wolkers antwoord. „Nee
hoor, het was precies genoeg, we
hadden net een halve meter band
over..."
Nu is het Van de Graafs beurt om
in de lach te schieten. Van de
Graaf mag lachen, hij is erin ge
slaagd om een prachtig portret
van de grappende kunstenaar
neer zetten: een kunstwerk op
zichzelf.
'Karei', Nederland 1, 22.06 uur
Jan Wolkers en Karei van de Graaf op Rottumerplaat.
ZATERDAG 7 OKTOBER 1995 DEEL D
moeder mij niet voor het eten had
geroepen, dan had ik hier nu niet
gezeten. Dat vat heb ik trouwens
toch nog kunnen gebruiken."
Feest
Felix' talent en enthousiasme
voor het steeldrummen was zo
groot dat hij buurjongens aan
stak. Hij bouwde de instrumen
ten allemaal zelf. „Wij waren zo
goed dat we 's avonds voor de
deur stonden te spelen en dan
stroomde het hele eiland toe. Het
stond zwart van de mensen. Au
to's bleven staan. Het was een
groot feest. Ik werd heel bekend
op het eiland, speelde op radio en
tv. Rond 1960 had ik een 12-
mans orkest. We speelden in alle
hotels van Curasao. Intussen gin
gen we gewoon naar school en la
ter naar ons werk."
Een kans deed zich voor toen Fe
lix Walroud werd gevraagd om te
komen spelen in een internatio
nale band op Aruba. „Op Aruba
kwam ik in contact met koningin
Juliana. Ze vond ons zo goed dat
ze vroeg: kom naar Nederland,
dan kunnen de mensen jullie ho
ren. Na een paar jaar sparen be
sloten we te gaan. In 1966 sloten
we een contract met de impresa
rio Lou van Rees. Die man heeft
ons overigens belazerd. We gin
gen in Rotterdam wonen. Drie
maanden ging het goed, toen zak
te het in."
Truien
De hele band, het Antillian Steel
Orchestra, moest verhuizen naar
Rotterdam-Zuid. „We hadden
het arm. We woonden met z'n
allen bij elkaar. Overdag repe
teerden we, en de kinderen uit de
buurt kwamen dagelijks luiste
ren. Als ze naar huis moesten om
te eten vroegen ze: eten jullie
niet? Ach, zeiden wij, we nemen
wel een boterham. Thuis vertel
den de kinderen dat wij niets te
eten hadden. De volgende dag
kwam de buurt binnenvallen. Ze
wezen stuk voor stuk naar ons: jij
eet bij mij, jij bij hem, enzovoort.
En hebben jullie geen warme
truien? Dan breien wij die voor
jullie. Daarop kwam de frietbak
ker binnen met een enorm blad
boven zijn hoofd vol met nassi en
gebraden kippen. Daar moet je
nu eens om komen."
Uiteindelijk viel de Antillian
Steel Orchestra toch uit elkaar.
De meesten gingen terug naar de
Antillen. Ik bleef en vond een
baantje in de Botlek. Werk ge
noeg in die tijd. Ik nam altijd
mijn pan mee om tussen de mid
dag te studeren."
Na enige tijd ontmoette Felix
Walroud bij toeval de klassieke
pianist Kees Eskes, de broer van
zijn latere vrouw Carool. „Via
henpontdekte ik de klassieke mu
ziek. Ik ben gaan studeren, ik kon
geen noten lezen." Op de nieuw
ste cd spelen Felix en zijn vrouw
Carool samen met Kees Eskes.
I De cd 'Seriously Steel' van Felix
Walroud is uitgebracht door
Spronck Productions te Breda en
wordt in de Benelux gedistribu
eerd door EMI. Prijs 29,90.
Bert en Dien Meibos
FOTO LEONIE BAZEN
Van onze rtv-redactie
Bert en Dien Meibos (Kees van
Kooten en Wim de Bie) hebben
hun tv-toestel naar eigen inzicht
geprogrammeerd. Nederland 1
staat op 2, Nederland 2 op 7, SB-
S 6 op 3, Veronica op 4, RTL 4
op 9, RTL 5 op 1, Nederland 3
op 6 en Radio 1 tot en met 5 op
tafel, zo blijkt zondag in een
nieuwe reeks satirische program
ma's met als titel Deksel van de
desk.
Daarin maken beide programma
makers zich sterk voor de door
snee burger die van alle kanten
Wordt belaagd door de commer
cie. 'Geef de zwakken een stem
en de machthebbers een grote
bek' is hun motto. Na vele jaren
reality-tv, emotie-tv en mee-
maak-tv storten Van Kooten en
De Bie zich naar eigen zeggen nu
op de zogeheten inmaak-tv.,
Deksel van de desk, geeft iedere
week live een mening over actue
le zaken.
Zondag, Nederland 3, 20.10 uur
Geertruidenberg - Theater De
Schattelijn. (Geert Hautekiet
en) Kommil Foo met Neander-
taal'. Gezien op 6 oktober
1995. (Nog te zien op 29 de
cember in Breda, 27 en 28 fe
bruari 1996 in Roosendaal en
24 april 1996 in Oosterhout.)
Door Theo van Drunen
Omdat het Vlaamse cabaret
duo Kommil Foo bang was in
de try-out-fase van het nieu
we programma nog iets te
weinig te bieden te hebben,
besloten de jongens van Kom
mil Foo een voorprogramma
te laten verzorgen door Geert
Hautekiet (eveneens Vla
ming). Vaak besteedt een re
censent hooguit één regeltje
aan zo'n voorprogramma,
maar Hautekiet wist te impo
neren. Vandaar een dubbele
recensie.
Geert Hautekiet (27) is nog onbe
kend in Nederland. Zichzelf be
geleidend op piano, gitaar of ac
cordeon zingt hij gevoelige lied
jes met een speciaal soort humor.
In een poging vergelijkingsmate
riaal te vinden, kwamen de na
men van Stephan Sulke, Bram
Vermeulen en een beetje Jacques
Brei in me op.
Hautekiet zingt soms op de top
pen van zijn longen, dan weer
fluisterend stil; hij weet het pu
bliek mee te slepen in emotionele
chansons.
Zijn thema's lopen uiteen van
liefde en lente tot drank en dood.
Maar dat alles brengt hij op een
uiterst sympathieke wijze. Jam
mer, dat hij nog maar een paar
voorstellingen geeft in het voor
programma van Kommil Foo. Ik
hoop, dat Geert Hautekiet in Ne
derland nog veel van zich laat
horen.
Kommil Foo is de naam van het
cabaret-duo dat gevormd wordt
door de gebroeders Walschaerts.
Zij toerden meer dan 2 jaar lang
met hun eerste programma
"Plank" door Nederland en
Vlaanderen en oogstten daarmee
veel succes. Hun kersverse twee
de programma "Neandertaal" is
niet minder goed.
De broers spelen piano, gitaar en
viool en ze zingen over... ja, over
wat eigenlijk? De eerste 10 minu
ten gaan over de gescheurde
broek van Billy the Kid. Mijnheer
van der Smissen is een oran-oe-
tang in een dierentuin die zijn
vrouwtje uit Zimbabwe mist. Een
ridder met harnas kan niet aan
een vriendinnetje komen. En een
prinsesje dat graag hoer wilde
worden, werd de uiteindelijke
oorzaak van de ziekte AIDS,
maar wel nadat ze God verleid
had.
De broers vullen elkaar perfect
aan in de korte sketches en de
lange liederen. Weinig serieus en
met een volkomen eigen vorm
van humor.
Kommil Foo zet de wereld op z'n
kop "comme il faut". Gaan kij
ken!
HET GROENE
BOEKJE
DOOR WIM DANIËLS
Praeses' heeft wel iets.
Iets voornaams en sta
tigs. En dat komt door
die zeldzame a-e combinatie.
'Praeses' betekent 'voorzitter':
de praeses van de studenten
vereniging, de praeses van de
KNWU. Het woord wordt nog
vaak geschreven. Zo las ik de
ze week in verschillende kran
ten dat de praeses van Feyen-
oord naarstig op zoek was
naar een nieuwe trainer.
'Praeses' is afkomstig uit het
Latijn. Het is gevormd uit
'prae-sidére', dat vooraan zit
ten' betekent. En dat is wat
een voorzitter ook altijd doet.
Hij zit vooraan en hij zit voor.
In de nieuwe spelling verliest
het woord zijn aanzien en sta
tigheid doordat de 'a' wegvalt.
De 'praeses' wordt een 'pre
ses', alsof 'eau de cologne' op
eens 'odeklonje' wordt. Veel
voorzitters zullen er dan ook
niet blij mee zijn, maar ze
moeten het ermee doen. „De
preses prees zal er straks af
en toe in verslagen van verga
deringen te lezen zijn.
In het spellingboekje dat op
dit moment nog als norm
geldt, komen naast 'praeses'
nog meer woorden met 'ae' in
de voorkeurspelling voor,
waaronder: 'prae' voor),
'propaedeuse' afronding
van het eerste studiegedeelte
aan een universiteit of hoge
school) en 'mediaevist' een
deskundige op het gebied van
de middeleeuwse geschiede
nis). Ook deze en andere ae-
woorden verliezen in het nieu
we spellingboekje hun 'a': pre,
propedeuse en mediëvist.
Maar zó werden ze de laatste
jaren toch al vaak geschreven,
al hielden de mediaevisten zelf
het bij voorkeur nog op de
schrijfwijze met de 'a' erin.
Preses
Een andere vernederlandsing
in de nieuwe spelling bestaat
uit het vervangen van de 'y'
door de 'i' in het woordgedeel
te 'oxy'. 'Oxy' is afgeleid van
het Griekse 'oxus' en betekent
'zuur(stof)'.
Het komt voor in woorden als
oxyderen, oxydatie, peroxyde
en ijzeroxyde. In al die woor
den wordt de 'y' dus een 'i':
oxideren, oxidatie, peroxide
en ijzeroxide. Maar net als bij
'ae', is de vernederlandsing
ook hier voor een belangrijk
deel het legaliseren van wat in
het taalgebruik al geruime tijd
gewoonte was.
