DE STEM La Douwes, onze musicalstar Urbanus n 10 jaar weer als vanouds 101 L* |pia Douwes na triomfen in Wenen hoofdrolspeelster in 4Evita' kleintje SCHIJF Midas Dekkers over dieren en behoefte aan een God JE. f Linda Massagesalon Breda| Massagesalon Jeane| caravan in de krant gezet log niet verkocht dan: 076-5.312.313 Actrice Elja irom I overleden rfouwenzender l'asemiia-net Grieg Haydn Slagwerk Oorlogsdrama Partizanen kandidaat voor Emmy HET GROENE BOEKJE Noord-Brabander OBER 1995 x 57 mm 1 elijke stoffen. Alle motoren voldoen reeds Europese nonnen voor 1997 wat betreft de tgassen. 1 een Fiat Bravo vanaf fl. 28.300,- en een rava vanaf fl. 29.300,-. Leaseprijs Fiat Bravo fl. 729,- en Fiat Brava vanaf fl. 759,-. iravo en Fiat Brava. Twee auto's met slechts ing gemeen: het resultaat van een passie auto's. ouden. Bel gratis voorde dichtstbijzijnde Fiat-dealer: 06 - 0229010. Live bizarre .330.68Wij doen iellive!1gpm. bizar Live direkt trenge meester- 20.330.64'lgpm IN.Voor extreme schokkend en 520330.71 *1gpm 2 ondeugende ht privé, ma. t/m tjes 18 jr. voelen tars rokje. Zalig 06.350.111.61 SNELWIPLIJN! 'm gereed hebt effe vlug in 3m. xhakellijn(lgpm) lezier: Kies je ei- heb privé live lgm/06-9654 ar 320.14 (1gpm) andra 22jr Jacky Ma-zo 10-22u 67/403916 >TE nymfomanes je Kengetal!! .70 (50cphm) direct apart met vrouwtjes!! .350.80 50cphm huisvrouwtjes i sex v.postcode 34032050 1gpm Gehele dag sexen met gastvr. v 150,- all-in. 11 24 uur. 020- 686921 A'dam Bestevaertstr. 215 Relax/body/thai mass, in luxe salon. Ma t/m ZONDAG Mauritsstr.4 076-222333 Body- en ontsp.mass. Vol Afspr. 0162-424069. Paren direkt doorgesc voor trio, toekijk, 1 of met dere personen maar tuurlijk ook partnei 06-9816 1 gpm. Blonde dievegge. Intien hete controle door 2 chefs tot ze...06-350250l 1gpm Ze is woest als 2 dokter haar brutaal willen.. 06-35025020 1gpm Hete meisjes live 06-9715 Geen wachttijd 1gpm_ Hete ERVAREN vroüwëni 40 jr, zoeken sexkontal 06-350.290.42 (75cpm)._ Vrouwen van 35+ w®i DIREKT-SEX. Bel haan 06-9604 (75cpm) GRATIS naar bed met trouwde vrouwen Sexkor takt 06-9530 (1gpm). gt dan een medewerkster van onze afdeling eksadvertenties aan wie O een gratis latsing kunt vragen. u wel even onderstaande actievoorwaarden- dt alleen voor particuliere rieksadvertenties; dus niet voor lrijfs-/commerciële en handelsadvertenties- rubrieksadvertentie wordt binnen de eperiode eenmaal gratis ongewijzigd rgeplaatst. Eventueel mag de vraagprijs gepast worden. t geldig voor de rubriek privé/clubs/06 actie duurt van 16 september t/m 14 oktobe 5. Dus de gratis advertentie kan uiterlijk op oktober worden geplaatst „Wiet alleen by liberalen, maar ook by links ontbreekt het geloof dat èlk kind met een normaal verstand intelectueel gevormd kan worden" Sarah Blom, promovendus Gids Even dertig jaar oud, musicalster in Wenen en... familie van Doris pay. Alles wijst er op dat pia Douwes nu ook in Nederland furore gaat maken. Zij speelt de hoofdrol in 'Evita', een musical van Andrew Llo yd Webber, in produktie "gebracht door Joop van jen Ende. Volgende week dinsdag gaat 'Evita' in het nieuwe Chassétheater in Breda in première en zal daarna door het hele land te zien zijn. Afgelo pen week was Pia Dou wes in verband met een try out in Doetinchem. Gedurende die voorstel ling bleek uit niets dat het om een probeersel ging. Een gesprek achter- I Door Koos Tuitjer I Op het toneel was zij de avond te- I voren een kreng van een mens ge- I bleken. Hardvochtig, berekenend, I maar ook bereid om waardig te sterven. Kortom, het was afwach- i, wie er achter dat masker van I Evita schuil ging. I Pia's binnenkomst in de rommeli- je, weinig gezellige artiestenfoyer I was er een met een lichtvoetige I grandeur. Zelfverzekerd en ge makkelijk schuift ze aan. „Valt I het je mee," vraagt ze onmiddel- llijk, door anderen kennelijk geïn- lformeerd hóe levensecht ik haar I rol als Evita vond. „Je bent be- I slist geen kreng," antwoord ik in I alle oprechtheid. I Evita is wat haar betreft hét ge spreksthema. Ze steekt van wal i ze net uit een briefing met I regisseur Eddy Habbema wegge- liopen is. Minstens zo gedreven als 1 deze meester-regisseur van Joop I van den Ende, karakteriseert Pia [Douwes Evita. De tweede vrouw i van de Zuidamerikaanse poli- Iticus Peron, die in de jaren na de [Tweede Wereldoorlog als presi dentsvrouw het Argentijse volk aan haar voeten dwong. Pia: „Ik wil in mijn rol overbren- hoe moeilijk dat ook is, waarom deze vrouw zich zo riick- slos tegenover anderen op- stelde. Naar mijn mening was zij 's meisje al vroeg gedwongen in I haar frustraties. Als bastaard was he nooit geaccepteerd door haar I vader. Hij liet haar aan haar lot I over en dat hield in dat zij in bit- I tere armoe werd groot gebracht. Dat heeft haar, zoals veel mensen |»i dergelijke omstandigheden, vroeg volwassen gemaakt." items .Heel beslissend voor wat haar I later dreef, was het moment I waarop zij werd weggestuurd bij Ide begrafenis van haar vader. I'anaf dat moment heeft ze zijn |oilieu verafschuwd. Iedereen die behoorde, heeft dat later geweten. Ze ging over lijken, maar nam het op voor anderen die hun dagen in grauwheid sle ten. Het overgrote deel van het Argentijnse volk dus." De actrice is niet te stuiten in haar toelichtingsijver. De keerzij de van de medaille, Evita's soli dariteit met de massa, voorziet ze ook van commentaar. „Evita was waanzinnig populair. Maar je moet je afvragen of ze wat dat be treft, echt heilig was. Natuurlijk, ze voegde de daad bij het woord: er kwamen banen. Vraag niet hoe, maar ze heeft het voor elkaar ge kregen." „Daar staat tegenover dat ze ie dereen heeft gebruikt om zichzelf goed te voelen. Ze heeft mensen op bepaalde posities gezet om hen tevreden te stellen. Nitwits waarvoor competente mensen moesten wijken. Maar was dat strategie, of is dat opgekomen in de stroom van de macht, die zij bezat? Ik denk, dat ze echt geloof de in de verheffing van het volk. Kijk, het is leuk om machtsspelle tjes te spelen, maar ze heeft ge loofd in wat ze ondernam. Anders had ze het toch nooit zolang vol gehouden?" Geschiedenis Evita is geschiedenis. Pia Douwes is daar op dit moment dus hevig in geïnteresseerd. Maar lette ze als schoolmeisje ook al zo op bij de geschiedenisles? Pia Douwes, heel oprecht.' „Toen ik voor het eerst van de musical hoorde, zo'n tien jaar terug, wist ik niet wie Evita was. Maar op school waren we eigenlijk alleen maar met de Tweede Wereldoor log bezig geweest. En wat dat be treft moet ik bekennen, dat ik niet zo'n goeie scholiere was." De school betrof het Onze Lieve Vrouwe ter Eem internaat in Amersfoort en later het daaruit voortgekomen Eemland College. Vroeg op je eigen benen staan, is daarom een ervaring die Pia Dou wes ook kent. „Maar," relativeert ze, „dat voor jezelf opkomen, gebeurde in mijn geval toch in een sfeer van gebor genheid." Toch is de manier waarop ze in het theater terechtkwam een op merkelijke uiting van voor je zelf opkomen. Pia Douwes: „Na mijn eindexamen was ik met vakantie in Londen. Een oude gedachte om te gaan dansen, besprong me toen ik langs al die theaters liep." Gouden Gids „Ik heb de Gouden Gids van Lon den gepakt en ben alle adressen voor dansopleidingen gaan op schrijven. De rest van de vakantie heb ik besteed aan het aflopen van die opleidingen. Bij één ben ik blijven hangen. Ik kon er op termijn auditeren, maar ik zei dat ik tegen die tijd weer in Neder land zou zitten. Ze hebben de gok gewaagd. Twee maanden na mijn vakantie stond ik er als leerlinge op de stoep. Drie jaar later was ik ermee klaar." Die avontuurlijke keuze was daarnog niet mee afgelopen. De vakanties in die Londense oplei- Pia Douwes: première in Breda. dingstijd gebruikte Pia om naar Wenen te gaan en er vakantiecur sussen te volgen. De eerste oplei ding was er een in de musical sfeer. Pia: „Toen bleek dat ik ook kon zingen. Na afsluiting van mijn dansstudie, lag de keuze om me in Wenen te gaan vestigen wel voor de hand. Ik kon er direct aan de slag!" Praktijk Een échte zangopleiding zegt ze overigens niet te hebben genoten. „Ik ben in de praktijk begonnen. Soms mis ik die professionele achtergrond wel. Ik heb in repeti tieperioden langer tijd nodig om warm te worden. De echte kneep jes van het vak beheers ik niet. Maar wat ik weten wil, vraag ik wel aan mensen van wie ik iets aannemen wil. Hoewel ik daar voorzichtig mee ben." Hoezo? Pia Douwes: „Ik ben iemand die dingen zelf moet ontdekken. Mijn levensinstelling is dat ikzelf door FOTO ERIK VAN 't HULLENAAR mijn pijn en groeiprocessen heen moet. Het is wel fijn om een richt lijn te hebben, maar bij alles blijft het een principiële kwestie om het zelf uit te proberen. Het is niet altijd even gemakkelijk op die manier. Zeker niet in je privé- leven. Maar elk mens moet het toch zo leren. Ik geloof dat ik die instelling van mijn vader heb. Overigens: zowel mijn vader als mijn moeder hebben me alle kan sen geboden die ik maar verlang de." In de afgelopen jaren is Pia zeker I Amsterdam (anp) - De actrice El- liaPelgrom is naar nu pas bekend Is vrijdag in haar woonplaats Am- leerdam overleden. Jtom, die al tijdens haar oplei- aan de toneelschool in Am- leerdam bij Toneelgroep Baal I Mde, werd 44 jaar. Na haar de- IJmtit bij Baal bleef ze er zeven r aan verbonden. Behalve bij tl speelde Pelgrom ook bij het Ijiibliekstheater en Fact. was ze op televisie en in de wscopen te zien, onder meer in wn vlucht regenwulpen van Ate ■Diet op l^a Haag (anp) - Casema, de ■Motste Nederlandse kabelex- VWtant, geeft de nieuwe televi- Kfflder VTV nog niet door. ®eeste gemeenten in het ver- Wgsgebied van Casema heb- |t„n j°S geen besluit genomen 9doorgifte. Casema heeft bijna d miljoen aangesloten huishou- to jV is haar uitzendingen ■j 'Heagochtend gestart. De zen- los z'c^ me* ^Ps en een soaP jonge vrouwen. Volgens een oordvoerder van VTV is de zaak aantal dagen opgelost. Zó veel Lyrische Stücke schreef Edvard Grieg voor de piano dat ze nog niet op twee cd's passen - zelfs niet als die schijfjes langer duren dan 77 minuten per stuk. Van de integrale opname die de pianist Daniël Adni in 1973 vastlegde in de EMI-Studio aan de Abbey Road in Londen, moesten er daarom een paar nummertjes uit de overbekende Hefte I en H vervallen. De Hefte HI t/m X konden op die manier volledig mee. Ruim zestig juweeltjes van sfeer- en gemoedsstemming, jeugdherinneringen, weemoed, heimwee, levensvreugde, land schappelijk schoon, en zomaar mooie wijsjes, gevangen in dat onnavolgbare amalgaam van persoonlijk Griegiaans en Noors muzikaal idioom: dat zijn de on vergankelijke Lyrische Stücke. Deze dubbel-cd biedt zelfs hier en daar een verrassing. Er blij ken nummertjes bij te zitten waarin Grieg in zijn weergave van het Noorse volksidioom zo ver gaat dat een Bela Bartok zich er niet'voor geschaamd zou hebben. De opnamen in kwestie zijn meer dan twintig jaar geleden gemaakt, maar eerlijk gezegd is daar niets van te horen. En de muziek is daarnaast van zichzelf zo sterk dat geen enkele pianist er iets aan kan bederven. Geluk- MUZIEKRECENSIES kig is daar bij Daniel Adni hele maal geen sprake van. Er is op zijn interpretaties niets aan te merken. Heerlijk voor de lange winteravonden (EMI Forte 5 68634 2) HANS ROOSEBOOM De Nelsonmesse van Joseph Haydn begint met een Kyrie Eieison van zeldzame kracht. Een benarde d-moll-tragiek (de mis heet eigenlijk Missa in an- gustiis - Mis in benarde tijden) wwordt gekoppeld aan een ver pletterend virtuoze sopraan-so lo, hier gezongen door Margaret Marshall. Alleen al dit 4 minuut 25 durende topstuk uit de Euro pese beschavingsgeschiedenis rechtvaardigt de aanschaf van deze dubbel-cd uit de forte-se rie van EMI. De twee schijven bieden behalve de Nelsonmesse nog drie van Haydns beste kerkelijke werken: de Heiligmesse, de Kleine Orgel- solomesse en de Theresienmesse. Deze missen laten een andere Haydn horen dan de componist van symfonieën, strijkkwartet ten en pianosonaten (laat staan opera's). Voortvarend en krach tig is Haydn hier, op de top van zijn creatieve kunnen, maar na tuurlijk zonder zijn elders altijd aanwezige humor. Weinig reli gieus als Haydn van aanleg was klinkt in zijn missen dan ook niet zozeer ontzag voor God als- wel een rotsvast en optimistisch geloof in de schepping en in zichzelf. Luisterend naar de vier missen op deze cd besef je dat dit Haydns beste muziek is. De uit voeringen (opnamen dateren van 1987 tot 1990) zijn in handen van dirigent Neville Marriner, de Staatskapelle Dresden, het Rundfunkchor Leipzig en solis ten als Doris Sof fel, Carolyn Watkinson, Robert Holl, Barba ra Hendricks en Ann Murray. (EMUforte 5 685692 2) HR. De Slagwerkgroep Amsterdam bestaat sinds 1965. Dertig jaar zijn de drie mannen bezig met de emancipatie van hun instrumen tengroep. Slagwerk is de verza melnaam van zo veel en veel soortige instrumenten (ook me lodische) dat je er in feite alle gewenste muziek mee kan uit voeren. De repertoirekeuze van de slag- werk-cd 'Once upon a time...' weerspiegelt het eclecticisme van het fin de siècle dat wij mo menteel beleven. Na een agres sieve opening met Duo for per cussion van ene J. Serry volgt een schitterend sentimenteel Re- cuerdos de Alhambra, salonmu- ziek op het banale af, waarin de Slagwerkgroep het klaarspeelt marimba en xylofoon te laten vi breren als een mandoline-or kest. Afwisseling troef, want een stuk van John Cage wordt dan weer gevolgd door good old G. F. Handel, wiens tophit De intocht van de koningin van Sheba tot klinken wordt gebracht in een virtuoze en lichtvoetige bewer king. Na het typisch Amerikaanse Xy- lophonia (vooroorlogs Ameri kaans) speelt de Slagwerkgroep tot slot twee lange nummers: één traditioneel Japans, het andere traditioneel Afrikaans (een op zwepende uitsmijter). Deze slag werkers zijn van alle markten thuis en tonen met deze cd aan dat je met zo'n ensemble een au tonoom concert kunt geven, dat de ondersteunende en begelei dende functie van het slagwerk ver voorbij gaat. (Willibord Classics, WC 2069-3) HR DINSDAG 3 OKTOBER 1995 DEEL niet weggebleven uit ons land. Ze heeft in de Nederlandse 'Cats' ge staan, in 'Les Misérables' en ze trad met Adèle Bloemendaal op. Maar in Wenen is Pia Douwes dè ster. Met haar hoofdrol in de mu sical 'Elisabeth' (Sissy, de keize rin) heeft zij het publiek aan haar voeten gekregen. Bijnamen heeft ze ook: 'Pia, die Ex-Kaiserin' en 'Pia Elisabeth' of nóg treffender: 'La Douwes, unsere Musicalstar'. Want in de Weense 'Cats' speelde Pia Douwes ook al de hoofdrol. Doris Day De vraag ligt dan voor de hand of er' in haar familie ander talent voorhanden is? Het antwoord is buitengewoon verrassend. Pia Douwes: „Mijn grootmoeder is een achternicht van Doris Day. Die zoals je weet, eigenlijk Doris Kappelhoff heet. Als kind vond ik dat heel grappig. In Wenen heb ik in de tijd dat ik 'Elisabeth' deed, met de gedachte gespeeld om dat gegeven ook te gebruiken. Die musical was in mijn loopbaan na melijk zo'n gigantische stap voor uit, dat ik er wel mee op de prop pen durfde te komen. Achteraf bezien bleek die fami liaire promotie absoluut niet no dig. 'Pia Elisabeth' redde hetzelf genoeg. Heb je ooit de opmerking ge hoord, dat het toch vreemd is om een buitenlandse voor een Oos tenrijkse keizerin van Duitse komaf te houden? Pia Douwes: „Het Weense pu bliek staat er absoluut niet bij stil dat ik Nederlandse ben. Ik denk dat het er mee van doen heeft, dat ik moeiteloos Weens spreek. In televisie-interviews spreek ik niet anders." Toprol Wat doe je dit seizoen in Doetin chem, Breda of Hoorn, zo ver van Wenen? Pia Douwes: „Iedere musicalac trice heeft een lijst met rollen, die zij absoluut gespeeld wil hebben. Evita is voor mij zo'n toprol. Ik ben er door Joop van de Ende voor gevraagd. Dat vond ik vol doende om ja te zeggen. En ik vind het echt leuk dat ik de kans heb gekregen om die rol voor een eigen Nederlands publiek te spe len." „Of ik hier blijf hangen? Ik weet nooit waar ik blijf. Ik heb een wo ning in Wenen. Ik mis mijn leven daar, dat is zeker. Ik heb er veel vrienden. De mensen zijn wel heel anders. Niet zo open als Neder landers." „Op zichzelf is Wenen een ge vaarlijke stad. Nee, criminaliteit heerst er niet. Maar ik bedoel met gevaarlijk, dat je je zo heerlijk door die stad kunt laten over spoelen. Er is een rijk theaterle ven, dat vele mogelijkheden biedt. De verleiding om te blijven, vormt een gevaar." 'Evita' is na de première in Breda onder meer te zien in Roosendaal (23 t/m 25 okt.), Tilburg (2 t/m 4 feb.). Eindhoven (6 t/m 8 april), Bergen op Zoom (29 en 30 mei) en Den Bosch (31 mei t/m 3 juni). Van onze rtv-redactie Hilversum - Het KRO-drieluik De Partizanen, gebaseerd op het waar gebeurde verhaal van de Baarlose Bospartizanen in de Tweede Wereldoorlog, gaat mee dingen naar de Emmy Award, de belangrijkste televisie-onder scheiding van Amerika. De Emmy Award heeft in de tele visiewereld de status van de film onderscheiding Oscar. Partiza nen-regisseur Theu Boermans maakte dit besluit van de Neder landse omroepen bekend vanaf zijn vakantie-adres in Grieken land. De omroepen hebben tevens besloten het tv-drama in te zen den voor de Prix d'Italia, de be langrijkste televisie-onderschei- ding van Europa. Vrijdagavond nog werd tijdens het Nederlands Film Festival in Utrecht het Gou den Kalf in de categorie televisie drama aan De Partizanen toege kend. Acteur en oud-Tegelenaar Huub Stapel kreeg voor zijn ac teerprestatie in deze televisiefilm een Gouden Kalf. De Partizanen is gemaakt naar een scenario van Jan Blokker, die een vrije bewer king maakte van de boeken van bospartizaan Wil Hofwijk en journalist Jan Derix uit Horst. Van onze rtv-redactie De bioloog Midas Dekkers is weer te zien op tv. In een nieuwe reeks afleveringen van zijn alternatieve dierenprogramma Midas ontvouwt hij z'n eigenzinnige theorieën. Over de overeenkomsten en verschillen in het gedrag van mens en dier. In de eerste aflevering vanavond, die als titel God meekreeg, staat Dekkers stil bij de vraag of dieren ook de behoefte hebben aan een Opperwezen, een God. Of is een baas al 'hoog' genoeg voor een hond? Dekkers gaat nog een stapje verder als hij zich afvraagt of een hond wellicht zijn Schepper eert als hij huilt. „Dat moet haast wel, een goede Schepper zal toch geen schepsels scheppen die niet in Hem geloven", redeneert Dekkers. Midas Dekkers praat met Ivo de Wijs over het dier in de rooms-katholieke kerk. Sommige dieren vormen symbolen in de katholieke leer en er zijn heiligen die bekend staan om hun talent om met de dieren te praten. (Nederland 3, 19.25 uur) Midas Dekkers FOTO ARCHIEF DE STEM Breda - Chassé theater. 'Hiep hiep rahoe' door Urbanus. Gezien op 2 oktober 1995. (Nog te zien op 3 en 4 oktober in Breda, 18 t/m 20 oktober in Bergen op Zoom, 19 en 20 december in Roosendaal, 3 en 4 januari 1996 in Terneuzen, 2 maart 1996 in Etten-Leur en 12 en 13 maart 1996 in Oosterhout.) Door Theo van Drunen Urbanus is na 10 jaar terug in het theater en wel met het programma 'Hiep hiep rahoe'. En Urbanus is als vanouds. Dat wil zeggen, dat er in die 10 jaar vrijwel niets veran derd is, behalve dan dat Urbanus 10 jaar ouder is en dientengevolge wat dikker en kaler. Zijn theater-carrière heeft hij opgepakt, waar hij een decennium geleden geble ven was. Urbanus is nauwelijks veran derd. Hij behandelt thema's als criminaliteit, gezinsleven, macho-gedrag en christendom op dezelfde manier als vroeger: lange, onzinnige verhalen die het ene lachsalvo na het andere bij het publiek losmaken. Dat komt vooral door de typische Urbanus- humor, waarbij menigmaal - en soms letterlijk - de wereld 'ondersteboven' wordt bekeken. Urbanus is nauwelijks veran derd. Hij zingt liedjes die al even onzinnig zijn als zijn sketches. En hij zingt die altijd weer net even iets te hoog en met net iets te veel nasaal stemgeluid. Urbanus is nauwelijks veran derd. Nee, nog erger: Urbanus hanteert grappen in zijn nieuwe programma die hij 20 jaar geleden al gebruikte. Voorbeelden zijn het glas water dat aangeeft hoever het program ma gevordert is en het testen van de microfoon met het woordje 'test', waar hij achteraan mom pelt 'ikel'. Bij een ander zou me dat ergeren, maar Urbanus zegt er zelf over: 'De vernieuwing van een humo rist z'n show is sterk afhankelijk van het geheugenverlies van zijn publiek.' En dan is het toch weer leuk. Urbanus is wel een heel klein beetje veranderd. Zo is hij op sexueel gebied iets groffer geworden. En - belangrijker - in zijn nieuwe programma heeft hij een stuk of drie serieuze liedjes opgenomen. 'Prachtig kindje' over zijn dochtertje Lisa maakt daarvan de meeste indruk. Zo'n serieus kwartiertje mag best wel, want Urbanus sluit af met het ondeugende 'Poesje stoei' en zo gaat iedereen weer vrolijk naar huis. Het nieuwe programma van Urbanus is zeker de moeite waard. Oude fans van het eerste uur zullen het gevoel hebben weer ergens in de twintig te zijn. Al kan hij eigenlijk niet zingen of gitaar spelen, al lijken zijn liedjes steeds weer op elkaar en al komen er hier en daar nog schoonheidsfoutjes in het pro gramma voor, het is de Urbanus zoals we hem 10 jaar hebben moeten missen. Ik ben blij dat hij terug is. I DOOR WIM DANIËLS Ik heb geen idee wat de Taalclub ooit precies is geweest, maar in mijn boekenkast staat er een boek van. Het dateert uit 1943 en heet 'Onze eigen taal', met als ondertitel '(hand)boek van de Taalclub'. Op pagina 160 van het boek staat dat samengestelde aard rijkskundige namen een kop pelteken krijgen: Noord-Hol land, Zuid-Amerika, en dat hiervan afgeleide bijvoeglijke naamwoorden aan elkaar ge schreven worden: het Noord- hollands(ch) kanaal, de Zuid- amerikaans(ch)e republieken. „Dit is voorschrift", schrijft de Taalclub, „maar het wordt va ker niet dan wel opgevolgd." En de club voegt daar de aan beveling voor spraakkunst- en woordenboekschrijvers aan toe om af te stappen „van een schrijfwijze waar weinigen zich aan houden en die geen enkel voordeel biedt". Of iemand van de Taalclub het nog kan beleven, weet ik niet, maar in de nieuwe spel ling is deze aanbeveling uit 1943 opgevolgd. Afleidingen van samengestelde aardrijks kundige namen worden niet meer aan elkaar geschreven maar krijgen een streepje. 'Zuid-Afrikaans' in plaats van 'Zuidafrikaans', 'Noord-Hol lander' in plaats van 'Noord hollander' enzovoort. De nieuwe regel is bedacht omdat er in de huidige regel een las tig onderscheid bestaat tussen samengestelde aardrijkskun dige namen waarvan het eer ste deel niet verbogen is, en namen waarvan het eerste deel wel verbogen is. 'Westvlaams' moet nu nog vanwege het onverbogen eer ste deel (West) aan elkaar ge schreven worden, maar 'Zeeuws-Vlaams' heeft van wege het verbogen eerste deel (Zeeuw+s) een koppelteken. In de nieuwe spelling krijgen ze beide een koppelteken. De nieuwe spelling zorgt ech ter wel weer voor een ander probleem. In die spelling moe ten we bijvoorbeeld 'Zuid- oost-Noord-Brabander' gaan schrijven, terwijl we in de hui dige spelling 'Noord' en 'Bra bander' (met kleine letter) nog aan elkaar schrijven. Eer lijk gezegd vind ik die nieuwe Zuidoost-Noord-Brabander absoluut niet op iemand lijken die uit het zuidoosten van Brabant komt. Het is meer ie mand die de kluts of in ieder geval elk gevoel voor richting kwijt is.

Krantenbank Zeeland

de Stem | 1995 | | pagina 19