i?wSder^liclerzoek naar werken met chemische stoffen wijst uit:
'Veel miskramen
oor onveilig werk'
'Krijg de griep'
Bestrijden van vooroordelen
ttJSSENS
N»dmki!tle te neSeren of
lijf leven
ners.
ir. Th.H.M. Fikkers
;enfabriek
ENBARE VERKOOP VAN: I
OFESSIONELE
vARKOSMETIKA
PRODUKT INFORMATIE
itstreeks van de fabriek
oor eiken bankstellen
I- en zitkussens nnc
GRATIS
*227300
KdJÜ ken met medicij-
'^^mee ontneemt u uzelf
■EPTEMBER 1995
WOENSDAG 20 SEPTEMBER 1995
ptember:
nieuwe en revolutionaire
Fiber Plan uit
tie cursusprijzen afgeslankt
irastisch verlaagd
lanksucces blijft verzekerd.
uf
|^Z^arde9ratiS6nVriib"i^e
tel. 0174 - 629790
bn harte welkom:
i Zoom. Blauwehandstr. 34 't Swaentie'
19.30 uur, dinsdag: 18.30 uur. Putte, Antwern
be Berk woensdag 18.30 uur. Steenbergen
str. De Vaert donderdag 18.30 uur.
jLIGE OPENBARE VERKOOP
NOTARIS
houdende te Bergen op Zoom aan J9
Bredasestraat 19
Postadres: Postbus 458,
500 AL BERGEN OP ZOOM
Telefoon 0164(0)-(2)42650
rzoeke van zijn opdrachtgever op £H
afslag, des avonds om 19.00 uur in Café
hl Bellevue" aan de Antwerpsestraatwee
Jan tot de: Jgl
fst tuin gelegen te Bergen op Zoom aan de
peg 277, kadastraal bekend als gemeente
Zoom, sectie K nummer 864, groot een
hre en zevenentwintig centiare;
•den in vrije staat na betaling van ijl
;n de kosten. Betaling overdrachts- fjL
jen, alsmede overdrachtsbelasting uiter-
tste dag na de gunning. Betaling van da
ïiterlijk 6 weken na de gunning.
;sing zijn de Algemene Veilingvoorwa&l
jergoed 1993 van de Koninklijke Nota-
Ierschap, voorzover daarvan bij de vei-
piet wordt afgeweken,
voorwaarden liggen op werkdagen van
i'en van 14.00-17.00 uur ter inzage op gël
tariskantoor, alwaar ook nadere inlii
er in Nederland veel kinderen
handicap geboren omdat de
voor het werken met chemi-
niet streng genoeg zijn?
ging op onderzoek uit.
week -Cl-27 september
nnoveert ze op het resultaat van
jdie tot doctor.
Salet
met chemische stoffen eist soms een
'Eengrotere kans op een miskraam of de
van een baby waar iets mis mee is. Om
,iaan te doen moet het roer om. Bij twijfels
ogelijke gezondheidrisico's moet voortaan
jgere weg worden gekozen. Ook al hangt
/prijskaartje aan.
jAnne Stijkel. De biologe, 40 jaar, deed on-
jjaar de risico's van het werken met chemi-
(fen. Wat betekent dat voor de vruchtbaar-
vrouwen en mannen? Wat betekent dat
wel en wee van hun kinderen op komst?
jen de normen tot stand om werknemers te
uen tegen mogelijke risico's? Deze maand
uert Anne Stijkel aan de Universiteit van
dam op de resultaten van dat onderzoek.
i mensen werken er met chemische stoffen
achtbaarheid en de gezondheid van onge
daan kunnen tasten?
nel. Van alle werknemers werkt zeker de
■iichemische stoffen. Het gaat niet alleen om
jijde chemische industrie en laboratoria,
uk om anesthesisten, drukkers, kappers,
js en schoonmakers. En mensen op kantoor
„bijvoorbeeld ozon binnen van kopieerappa-
ileenis de blootstelling aan chemische stof-
uatuurlijk veel minder dan in een verfspui-
Jigezondheidsrisico's hangen sterk af van de
in overleg met genoemd notarisk
100.000.-.
aalwinkel voor professionele
rofessionele
tgebreide
int profes-
ifanische stoffen kunnen mannen impotent
ir vruchtbaar worden, kunnen vrouwen
ei miskraam krijgen, en kunnen kinderen
afwijking geboren worden. De vruchtbaar-
ai fruittelers kan bijvoorbeeld behoorlijk
s aangetast door bestrijdingsmiddelen. En
honderd vrouwen die in een operatiekamer
1 vergelijkt met honderd andere vrouwen,
i je bij de vrouwen die operatiekamergassen
etwee keer zoveel miskramen."
uk komt dat soort gevolgen voor?
smet bekend. Maar ik schat het op een paar
limiskramen en een paar honderd baby's met
ikelingsstoornissen per jaar. Uit buitenlands
«t blijkt namelijk dat zeker drie tot vijf
itvan de voortplantingsschade wordt veroor-
i« beroepsmatige blootstelling aan ehemi-
toifen. Als je dat voor Nederland uitrekent,
fim die schatting van mij.
misschien wel aan te tonen dat fruittelers
t vruchtbaar zijn dan normaal, maar is het
«ilijfc te bewijzen dat een bepaalde fruitteler
fvmhtbaar is, omdat hij met chemische be-
"ijimiddelen werkt?
;f groepsniveau weten we dat fruittelers en
adere beroepsgroepen minder vruchtbaar zijn,
op individueel niveau is dat moeilijk aan te
AVant wie weet of het door die bestrijding-
iilen komt? Misschien is het wel stress of iets
anders? Het komt maar zelden voor dat er een dui
delijk verband is. In de jaren zestig zag je dat ver
band wel met softenon. Zwangere vrouwen die dat
slikten, kregen kinderen met misvormde ledematen.
Later zag je dat ook met DES. Maar meestal is het
verband niet zo duidelijk aantoonbaar. En dat is re
delijk frustrerend voor mensen die denken er het
slachtoffer van te zijn."
Werknemers worden wettelijk beschermd tegen de
mogelijke risico's van het werken met chemische
stoffen. Vindt u die bescherming onvoldoende?
„Op papier zijn de intenties goed. In de Arbeidsom
standighedenwet staat dat werkgevers schade aan
de gezondheid van werknemers èn nageslacht moe
ten voorkomen. En er worden ook normen vastge
steld voor een maximale blootstelling aan bepaalde
chemische stoffen. Sinds 1978 hebben we zo'n zes
honderd van die normen, terwijl er in Nederland
wel met dertigduizend tot zestigduizend chemische
stoffen gewerkt wordt. Na '78 zijn er zo'n tachtig
nieuwe normen vastgesteld. Met dit kleine aantal
wordt de gezondheid niet adequaat beschermd. Ook
de manier waarop de normen tot stand komen, vind
ik niet adequaat. Want hoe komen ze tot stand? Dat
gaat in drie stappen.
De eerste stap is een gezondheidskundig advies van
een commissie van de Gezondheidsraad. Die werk
groep van deskundigen moet het wetenschappelijk
werk doen. Wanneer kan een chemische stof, vol
gens de beschikbare wetenschappelijke gegevens,
een risico voor de gezondheid worden? Dat advies
gaat naar een subcommissie van de Sociaal-Econo
mische Raad. Die bekijkt of het advies technisch en
economisch haalbaar is en stelt daarna een norm
voor: de maximaal aanvaarde concentratie van een
chemische stof, de zogenaamde MAC-waarde. De
derde stap is dan de vaststelling van die norm door
de minister van Sociale Zaken en Werkgelegenheid.
In principe is dit een mooie procedure, maar de
praktijk pakt anders uit. Ik heb onder meer onder
zocht hoe de deskundigen tot het eerste advies ko
men en trek de conclusie dat dit vaak niet systema
tisch, niet valide en niet doorzichtig gebeurt. De
keuzes worden onvoldoende beargumenteerd. Maar
vaak is het ook onmogelijk om tot een keiharde
norm te komen. Er is vaak onvoldoende onderzoek
om een advies op te baseren. Bovendien spreken de
beschikbare onderzoeken elkaar regelmatig tegen.
Ik vind dat de deskundigen anders om moeten gaan
met onzekerheden en nadrukkelijker aan moeten
geven dat ze dè waarheid niet kunnen verkondigen.
Een willekeurige groep andere deskundigen zou, bij
gelijke onzekerheden, tot andere normen kunnen
komen.
Ik stel voor om de procedure te veranderen en de
bewijslast voor gezondheidsrisico's om te draaien.
Dat wil zeggen dat bij twijfel over mogelijke ge
zondheidsrisico's voor een veiligere norm gekozen
wordt. Dat sluit aan bij het zogenaamde voorzorg
principe dat in '92 internationaal als uitgangspunt
van beleid is geaccepteerd. Je zou dat principe als
volgt kunnen verklaren: hoe meer onzekerheid er is
over de risico's van een stof, hoe minder je er men
sen aan bloot moet stellen en dus hoe lager de norm.
Kan dat in de praktijk niet tot enorme problemen
leiden?
„Ja. Neem nou xyleen. Dat is een oplosmiddel dat in
laboratoria ais water wordt gebruikt. Als opvolger
van het kankerverwekkende benzeen. Mijn inziens
Anne Stijkel: 'Uiteindelijk gaat het om de gezondheid vati mensen en de instandhouding van de
soort.' foto gerunde de geus
is de maximaal aanvaarde concentratie van xyleen
onverantwoord hoog. Maar stel dat je die norm nu
zou verlagen tot een norm die ik gezondheidskundig
verantwoord vind, dan zou er in veel situaties niet
meer gewerkt kunnen worden. Vooral omdat er
voor veel toepassingen geen alternatief voor xyleen
is."
Zijn uw voorstellen dan wel realistisch?
„Ik vind het realistisch, maar het vraagt wel om een
andere houding van alle betrokken partijen. Over
heid, werknemers en werkgevers moeten onder
ogen zien dat we risico's lopen en dat het min of
meer voorkomen van gezondheidsschade geld zal
kosten. Maar ik vind dat de maatschappij er recht
op heeft te weten dat er onzekerheden of tegenstrij
dige zekerheden zijn en dat je daarom niet tot één
keiharde norm kunt komen. De uitkomst is afhan
kelijk van de manier waarop je tegen risico's aan
kijkt. Heb je meer oog voor mogelijke gezondheids
schade of meer oog voor economische consequenties
van lage waarden? Ik vind het geen zaak van weten
schappers om daarin te kiezen. De maatschappij
moet dat doen en hééft dat al gedaan door in de wet
vast te leggen dat gezondheidsschade voorkomen
moet worden èn door het zogenaamde voorzorg
principe als uitgangspunt van beleid te hanteren.
Die keuzes leiden onherroepelijk tot lagere normen.
Dat kan geld kosten. Maar mag het niet wat kosten?
Het gaat om de gezondheid van werknemers en om
de gezondheid van volgende generaties. Als je nu
onvoldoende doet, dan loop je meer risico dat werk
nemers onvruchtbaar worden of kinderen met een
handicap krijgen. Daar hangt toch ook een prijs
kaartje aan? Ik vind dat dit onderwerp hoger op de
politieke en maatschappelijke agenda zou moeten
komen. Want uiteindelijk gaat het om de gezond
heid van mensen en de instandhouding van de
soort."
Ontlasting
Geen gedoe met wc-blokken of spuitbussen, maar gewoon pillen
slikken die een prettige geur geven aan de ontlasting. Het is de
nieuwste rage in Japan, waar het bedrijf Dairin de pillen enige tijd
geleden introduceerde. Ze bevatten extracten van groene thee,
groenten en fruit en voorkomen dat tijdens de laatste fase van de
vertering in de dikke darm de chemicaliën worden gevormd die de
ontlasting zijn vertrouwde, maar soms o zo hardnekkige, geur ge
ven. Hoewel de pillen speciaal werden ontwikkeld voor bedlegeri
ge mensen, profiteert de fabrikant volop van de netheidsmanie die
onder de Japanners heerst. Vooral jonge vrouwen zouden de pillen
kopen, waarbij zij 3.000 yen (50 gulden) voor een buisje van 90
stuks wegtellen.
Kanker
Kinderen die met kanker in het VU-ziekenhuis in Amsterdam te
rechtkomen, krijgen cassettes met voorlichting die door andere
kankerpatiëntjes is ingesproken. Zij vertellen hun leeftijdgenootjes
over hun leven en ervaring in het ziekenhuis. Op de dubbelcassette
staan reportages over prikken, een mri-onderzoek en de zieken-
huisschool. Tussendoor kunnen patiëntjes luisteren naar vraagge
sprekken met ziekenhuispersoneel dat bij de behandeling is be
trokken. De interviews zijn afgenomen door de kinderen, die zelf
ook veel vertellen.
Doping
Voorlichting en medische begeleiding kan bodybuilders en kracht
sporters die doping gebruiken op andere gedachten brengen. Ze
willen stoppen met anabolica en andere middelen, het gebruik min
deren, of onderzoeken of voeding en training de doping overbodig
maken. Slechts een klein percentage piekert er niet over te stoppen
met de prestatieverhogende middelen. Dat blijkt uit een onderzoek
bij dertig sportscholen in Amersfoot en omgeving. Van de kracht
patsers zegt zestien procent doping te gebruiken.
Diabeten
Niet een slechte maar juist een extra goede doorbloeding veroor
zaakt de moeilijk te genezen open wonden aan de voeten van diabe
tespatiënten. De toegenomen doorbloeding is een bijverschijnsel
van de ziekte en komt bij ongeveer vijftien procent van alle suiker
patiënten voor.Dat heeft de Bossche arts drs. P. Netten ontdekt.
Netten promoveert vandaag aan de Katholieke Universiteit in Nij
megen op zijn onderzoek, dat voor veel patiënten een doorbraak
betekent. Het onderzoek van Netten wordt nog voortgezet met een
speurtocht naar de juiste medicijnen.
Alzheimer
'Alzheimer Aktueel' is de titel van een nieuw blad dat uitgegeven
wordt door de Internationale Stichting Alzheimer Onderzoek. Het
blad geeft informatie over de stand van zaken rondom de zorg voor
Alzheimer-patienten, de werkgebieden van wetenschappelijk on
derzoek en de vorderingen van onderzoeken die de Isao steunt.
Voor meer informatie over de ziekte van Alzheimer is er een gratis
telefoonnummer: 06-0228880.
Geneesmiddelen
De toekomst van de geneesmiddelenmarkt staat centraal op een
congres dat op 31 oktober in het Novotel in Amsterdam wordt ge
houden. Een groot aantal sprekers gaat in op de consequenties van
overheidsmaatregelen. Het congres wordt geleid door prof. dr. E.
Noach, voorzitter van de Geneesmiddelen Commissie.
Kunstgebit
Een loszittend kunstgebit kan voor de dragers ervan een drama
zijn. Er is echter uitkomst. Een nieuwe techniek waarbij tanden en
kiezen met kunstwortels worden vastgezet, blijkt tot alle tevreden
heid van de betrokken patiënten te werken. Dat valt op te maken
uit het proefschrift waarop drs. E. Boerrigter volgende week
woensdag promoveert aan de Groningse universiteit. Boerrigter
onderzocht verschillende methoden om iets te doen aan loszittende
kunstgebitten. De behandeling met kunstworteis blijkt de beste.
Ongeveer een kwart van de Nederlanders ouder dan zestien jaar
heeft een kunstgebit. Het lukt niet voor iedereen een goede prothe
se te maken. Het probleem is dat de kaken na het trekken van het
natuurlijk gebit gaan slinken. Daardoor wordt het steeds moeilij
ker een kunstgebit goed vast te zetten. Voor de kunstwortels plaatst
de tandarts twee tot vier implantaten in de onderkaak, die in de
loop van drie maanden moeten vastgroeien. Daarna worden de im
plantaten met staafjes aan elkaar verbonden. Het nieuwe kunstge
bit vindt zijn houvast met een clip op het staafje.
irodukten
Indola,
Wella,
;opf, Nexus,
Icina, Spring,
n natuurlijk ook
ergebruiksartikelen!
Griep duurt meestal drie tot vijf dagen. foto de stem/johan van gurp
een goed werkend veiligheids
mechanisme en het lijntje zal
waarschijnlijk toch breken als
de spanningen nog verder op
lopen.
'Krijg de griep' mag je je gezon
de te hardwerkende partner of
collega dus gerust toewensen.
Als iemand griep heeft is er
koorts, spierpijn en hoesten. Het
begint meestal vrij plotseling.
Meestal duurt griep drie tot vijf
dagen. Daarna kunt u zich nog
wel een paar weken minder fit
voelen. Griep verloopt bij ge
zonde mensen vrijwel altijd zon
der problemen. Het is dan ook
niet nodig de huisarts te raad
plegen.
Wel is het verstandig contact
met de huisarts op te nemen
wanneer de temperatuur na een
aanvankelijke daling weer op
loopt of wanneer de koorts na
vijf dagen niet daalt. Ga ook
naar de huisarts wanneer de
griep gepaard gaat met be
nauwdheid of het ophoesten van
veel slijm.
Er bestaan geen medicijnen te
gen griep. Antibiotica (penicilli
ne) en andere medicijnen doen
niets tegen de griep. Ze bekorten
de duur van de ziekte niet. Het
belangrijkste is dat u de griep
uitziekt. Geef uzelf de tijd een
paar dagen ziek te zijn.
Mocht u zich ziek voelen dan
kunt u ter vermindering van de
klachten een paracetamol ne
men. U zult zich dan gedurende
enkele uren wat beter voelen.
Paracetamol is zonder recept
verkrijgbaar bij drogist en apo
theek.
Er zijn bepaalde groepen voor
wie griep wel risico's met zich
meebrengt. Dat zijn mensen met
hart- en vaatziekten, diabetes
patiënten en long-patiënten.
Voor hen bestaat de griepprik.
Deze griepinjectie wordt begin
november door de huisarts gege
ven.
Door dr. J. Verhulst
ttershof 21 Goes Telefoon 01100*12699
pen: dinsdag t/m zaterdag van 9.30 - 17.30 uur
maandag de gehele dag gesloten.
sstraat 7 Bergen op Zoom Telefoon 01640-58781
aen: maandag t/m vrijdag van 9.30 - 17.00 uur
zaterdag de gehele dag gesloten.
gestoffeerd in stof vanaf www*
g- en zitkussens in leder
pbankstellen vanaf vv
nische aanvraag komen
jvend bij u langs met
stof en leder
185
kantooruren van 9.00-17.00 uur
rt.P.van Dijk
a!gde pest', 'krijg de kanker',
5ISde tering'. Het zijn beken-
1 frove uitlatingen. Iemand
•4 een ziekte toegewenst.
neemt men meteen
*de meest ernstige aandoe-
die in onze geschiedenis
"komen. Na de pest, de te-
de kanker maakt aids
•schijnlijk een aardige kans
""tó pakket verwensingen
Widen opgenomen.
ernstige ziekten passen
dit rijtje. 'Krijg de schijt'
We je vroeger nog wel eens.
!®er betrof ook een ernsti-
a™te, namelijk de diarree
■ontstaat bij tyfus of cholera,
de obstipatie' heb ik bij-
"Wd nog nooit gehoord,
voorstel is toch om een
't ernstige ziekte aan dit
joe te voegen, namelijk
JE de griep'. Deze uitlating is
-■ echter niet bedoeld als een
Nnsim
maar als iets dat je
f%l toewenst.
namelijk lang niet altijd
dief als vaak wordt ge-
totii P kan bij een groot
mensen worden be
id ïl a een soort no°dven-
de spanningen van de
hj]se tastei en lusten te
gorden, trekt het lichaam
tem. Wanneer je weer-
!s verminderd, krijgt het
de kans om toe te
r<d ii
Volgens minister Dijkstal ko
men vooroordelen voort uit
emoties en moet je dus ook emo
ties gebruiken om vooroordelen
te bestrijden.
Bij deze uitspraak zijn nogal
wat kanttekeningen te plaatsen.
Allereerst lijkt het mij niet juist
om ervan uit te gaan dat voor
oordelen voortkomen uit emo
ties. Integendeel, vooroordelen
kunnen leiden tot allerlei emo
ties, maar ze zijn er niet het ge
volg van. Vooroordelen ont
staan bij mensen vanuit een be
hoefte om de wereld om hen
heen overzichtelijk te maken.
Met behulp van vooroordelen
kaderen we personen of groepen
van personen in, geven we ze
een plaats in onze sociale leef
wereld. Dat maakt ons leven
een stuk gemakkelijker, want
dan hoeven we ons niet elke
keer af te vragen met wie we nu
eigenlijk te maken hebben ('De
ze persoon is Marokkaan, dus
hij zal wel misbruik maken van
onze sociale wetten'. Of: 'Deze
persoon is al jaren werkloos,
dus hij zal wel niet willen wer
ken'. Of: 'Deze jongen heeft zijn
hoofd kaalgeschoren, dus hij zal
wel agressief zijn'.) Mensen
steeds onbevangen tegemoet
treden (zonder daarbij af te
gaan op uiterlijk, geslacht, ras,
en cultuur) is veel ingewikkel
der en vermoeiender.)
Het zal duidelijk zijn dat voor
oordelen toenemen, naarmate
onze sociale zekerheid afneemt.
Vooroordelen zijn altijd het he
vigst in tijden van economische
schaarste, oorlogen en bijvoor
beeld bij een hoge werkloos
heid. We hebben nu eenmaal al
lemaal de neiging om zonde
bokken te zoeken wanneer het
leven niet loopt zoals het (in on
ze ogen) zou moeten lopen. Af
geven op mensen die anders zijn
(doen) dan wij, is daar het ge
volg van, omdat we nu eenmaal
de neiging hebben om allereerst
af te geven op personen en za
ken die anders zijn. Want alles
en iedereen wat anders is dan
we gewend zijn (wat onbekend
is) maakt ons onzeker.
De meest voorkomende voor
oordelen zijn het zogenoemde
stereotypie-effect en de impli-
de griep.' Het is een
'u signaal van je li
on!!? even te pauzeren,
hLu.eln te komen. U voelt
Sen tt,! u blijft een paar
K^-Uhebt de tijd om
fclranS op te maken en
H,! ?opeen rijtje te zetten.
Van onvrijwillige
ilon»^ unt u het leven weer
F®e VW3? 0l?k onverstandig
Ajax-fans bijeen. Iemand beoordelen op grond van zijn lidmaatschap van een bepaalde groep is
een vooroordeel. foto archief de stem
ciete persoonlijkheidstheorie.
Van het eerstgenoemde voor
oordeel is sprake wanneer we
iemand beoordelen op grond
van zijn lidmaatschap van een
bepaalde groep: deze man is
Ajax-fan, alle Ajax-fans zijn
agressief, dus deze man is
agressief, of: deze man is een
Turk, Turken handelen in
heroïne, dus deze Turk handelt
in heroïne.
Bij de impliciete persoonlijk
heidstheorie veronderstellen we
dat bepaalde eigenschappen al
tijd samengaan of elkaar juist
uitsluiten: 'mooie meiden zijn
dom' of: 'invaliden zijn zielig',
of: 'aardige mensen zijn intelli
gent'. Duidelijk blijkt uit deze
voorbeelden het twijfelachtige
nut van vooroordelen: het (vaak
ten onrechte) simplificeren van
onze sociale leefwereld.
Het bestrijden van vooroorde
len kan alleen maar effectief
zijn wanneer dat gebeurt vanuit
de rede, vanuit inzicht. Voor
oordelen bestrijden met emoties
(zoals de minister kennelijk
voorstaat) kan alleen maar lei
den tot een verhoging van het
onbegrip en de eventuele con
flicten. Emoties kunnen aanlei
ding zijn tot het ontstaan van
veel mooie dingen, maar ze heb
ben tegelijkertijd de kwalijke
eigenschap dat ze de waarne
ming van de wereld om ons heen
flink kunnen vertroebelen. Van
uit 'emoties' kijken naar het ge
drag van mensen die anders
zijn/doen/denken dan wij ver
hoogt het risico van onbegrip
(en dus irritaties) alleen maar.
In bepaalde gevallen kunnen we
ons maar beter op ons nuchtere
verstand verlaten, en dat is ze
ker zo wanneer het gaat om de
bestrijding van vooroordelen.
Uitgaande van deze gedachte
zouden mensen allereerst de
moeite moeten nemen om in
zicht te verwerven in het me
chanisme, de achtergronden
van vooroordelen. Ze zouden
moeten inzien dat ze vooral het
gevolg zijn van hun eigen onze
kerheid. Op de tweede plaats
zouden mensen beter moeten le
ren omgaan met hun onzekerhe
den en moeten afleren om bang
te zijn van personen en zaken
die ze niet kennen. In dat ver
band is een zaak als 'sociale in
tegratie' van minderheidsgroe
pen van het grootste belang. Als
we zouden weten waarom die
mensen anders denken en doen,
dan zouden we ons veel toleran
ter kunnen opstellen: beter be
grijpen leidt in veel gevallen tot
makkelijker accepteren. Die be
reidheid tot begrip moet daarbij
natuurlijk wel van twee kanten
komen.
