DE STEM Nieuwe grappen bestaan niet' URSUSSEN an het modderpad naar de asfaltweg ;«ndestadin.De Surinaamse musical Faya imponeert niet Standbeeld Suske en Wiske bij station Heide-Kalmthout Componist Van Amelsvoort centraal in documentaire Heldere taal in boekje over seks jetjes André van Duin ontstaan vaak op de kostuumafdeling ïscherming - 62710 IGING ;oren 'atacommunicatie |eg/trekker EVING litrustingseisen ID OF NIVO |MAG, Autogeen, TIG 'informatie: ind 507 ZG Schoondijke 1551 - fax 0117-401979 rtalenverteller Tony Joe White zondag in theater Noorderligt in Tilburg 'Last Night' rechtstreeks 'met commentaar van Joop van Zijl Cultureel centrum bk oostburg, telefoon I SEPTEMBER 1995 I ZIE RAGAZZI OP ACHTERPAGINA - D5 Gids n morgen.... jcember - februari i verzoek bij voldoende deelname jvan Duin heeft de tan zijn kont han- Tdruim dertig jaar. Ijele volksstammen todra de Rotter- Ifkomiek ook maar Lndhoek scheef 1 Thuis is hij verle- m liefst valt hij to- ljet op. Zijn onop- lijke succes ver rem wel eens. is denk ik: dat ze n lachen. Ik zou laitzetten. itijavan den Akker ;jp een onopvallend plekje in het restaurant. Strate- iozen: bijna alle voorbij zien hem op de rug. „Als me privé zomaar aanspre- i tl ik me erg ongelukkig, jitetik me vaak geen houding jj licht de als André Kyvon volkskomiek toe. leen doosje tandenstokers izak. Daar zal hij steeds aan friemelen. Onzekerheid? ikor. Eigenlijk een overblijf- |b het niet meer roken. Dan Irattedoen." n(48) is geen uitgesproken ra zichzelf. „Als ik 's mor- [ijfter word en ik kijk in de dan heb ik mezelf wel weer g geamuseerd. Ik moet nooit la om mezelf", zegt de man volle zalen trekt en haalt. Die als re- jaren het land door- it in het voorprogramma Moiling Stones stond, tallo- tten opnam, in films acteerde gsiwoordig voornamelijk op ■optreedt. lat ze niet. Willempie, Me- Bok, Ep Oorklep, Flip Joep Meloen, Ome Joop, ffijdbeens, Wout Regen winde vele, vele varianten jp. foordeel van komiek-zijn is al? kanten op kunt. Als ko- [hi je je bijna alles permitte- Etn verspreking, een foutje, na vinden het al gauw iBovendien heb ik nogal wat 1. Dus mag ik tdfflis wat foutjes maken." int li een veilige gedachte? Baarom hul ik mij ook zo We creatie van een typetje, ifa het privé-leven van de mensen is al zo serieus, la- 'het daar omheen maar een ^vrolijk houden. Ik houd niet Wgheid, Kijk ook nooit naar jffitas, of dat soort zaken. In Waal is het allemaal al echt, M ik er niet zo nodig een ïfa achteraan. Als ik naar "wie kijk, wil ik graag ont- ®a. Met een spelletje, een leu- ®i( of een aardig vraagge net hoeft heus niet altijd la- i, brullen te zijn." lejkeer van narigheid de be- We drijfveer voor het ma- 'Km grappen? André van Duin: 'Seks en geloof, daar moet ik mee oppassen.' „Op de eerste plaats doe ik dat om dat ik het zelf leuk vind. Daarnaast houd ik van vrolijkheid en gezel ligheid. Zorgen heb je al genoeg om je heen. Ik krijg veel post van men sen die zich aan mijn programma's hebben opgetrokken. Dat is na tuurlijk niet de eerste opzet, maar wel fijn om te horen." Wat is dan wel de eerste opzet? „De mensen in de zaal te laten la chen. Ik heb altijd graag artiest willen worden. Als kind al. Nou dan bèn je "dus artiest en dan doe je het ergens voor. Je begrijpt, ik sta niet voor mezelf op die televisie een beetje leuk te doen. Dan kan ik net zo goed thuis blijven." Hij peutert weer wat met de tandenstoker. Broodjenuchter André van Duin groeide op in een Rotterdamse arbeidersfamilie. Hardwerkende ouders, broodje- nuchter. Leuk doen paste er niet zo. „In onze familie hadden we he lemaal geen geinponems. Mijn gro te voorbeeld was dan ook Stan Laurel. Die zag ik op zondagmid dag als we naar de bioscoop gin gen. Goh, wat heb ik daar ontzet tend van genoten. Maar ik zat ook veel aan de radio gekluisterd. In te genstelling tot mijn vriendjes, die buiten bussie trapten en voetbal den. Op straat. Dat kon toen nog in die tijd. Ik luisterde naar de Fami lie Doorsnee, Showboat, Koek en Ei, Negen heit de Klok, dat soort dingen. Enig. Ik was ook gek op Dorus en Wim Sonneveld. Dat sfeertje is grotendeels verdwe nen. Heeft Van Duin dat, welis waar in een ander jasje, een beetje meegenomen naar deze tijd? „Misschien. De komieken van te genwoordig trappen veel meer te gen de dingen aan. Daar heb ik nooit zo'n behoefte aan gehad. Ach, ik roep ook weieens wat, maar het zijn doorgaans vrijblij vende grappen die eigenlijk over niks gaan." Heeft u dan geen mening? „Ik heb geen mening, nee. In de zin van: je moet dit doen of dat doen. Nooit gehad." Geen mening ventileren is toch wat anders dan geen mening hebben? „O ja, binnenskamers houd ik van hele andere dingen dan ik op de bühne laat zien. Thuis lach ik om andere onderwerpen." Ik dacht dat u privé zelden lachte? „O zeker wel. Om Youp van 't Hek of Herman Finkers kan ik schate ren. Om Freek de Jonge ook. Juist de humor die ik niet breng, vind ik heel erg leuk. Nee, ik ben niet ja loers. Ik zit in een andere hoek. Als ik nou zelf geen succes had, zou ik misschien denken: kon ik dat ook maar." Van Agt en Lubbers vonden u des tijds erg leuk. Vindt het paarse ka binet u ook leuk? „Geen idee. Behalve met Erica Terpstra heb ik met bijna niemand contact gehad." Dus geen variant op 'Tuuttuuttuut, de minuut van Ruud?' „Nee. Er zitten in het huidige kabi net niet van die sprekende figuren. Ruud Lubbers was heel leuk om te doen. Ien Dales of Boer Koekoek, die inspireerden tenminste." Uw typetjes, hoe leuk ook, zijn nooit mensen van vlees en bloed. Je komt hen, bij wijze van spreken, niet op elke hoek van de straat te gen. Toch hebben deze karikaturen blijkbaar een grote mate van her kenbaarheid. Want anders zou het publiek er niet om lachen. Hoe ko men die typetjes tot stand? „Die maak je niet, die zijn er ge woon," klinkt het cryptisch. „Lau rel en Hardy kom je ook niet op el ke straathoek tegen en die zijn ook herkenbaar. Ik begin gewoon tegen iemand aan te kletsen over een be paald onderwerp. Over een vent die de hele dag glazen spoelt of zo. Ik lui een heel bandje vol, gooi het meeste weer weg en wat overblijft is 'm dan. Ik heb de mensen om me heen heel hard nodig als klank bord. Ben ook gevoelig voor kri tiek. Als niemand om je lacht, sta je enorm voor lui. Maar als ze lachen, ben je een held. Dan ga je ook steeds leuker doen." Gek brilletje Veel Van Duin-typetjes ontstaan op de kostuumafdeling. „Laten we zeggen, ik wil iemand uitbeelden die zakagenda's op nummer legt. Nou, wat heeft zo'n man aan, vraag je je dan af. Als het pak er maar is, komt het typetje meestal vanzelf wel. In een spijkerbroek kan ik niet gek doen. Maar als ik een 'ver keerd' kostuum aan heb, lukt het meestal wel. Raar hoedje op, gek brilletje. Hoewel dat laatste steeds moeilijker wordt, want iedereen loopt tegenwoordig met een gek brilletje. Zo'n ziekenfondsbrilletje was vroeger het toppunt van leuk. Waarom ik het dan nog steeds draag? Mij staat weinig, dat scheelt." André van Duin geeft toe dat hij veelvuldig voortborduurt FOTO DIJKSTRA op bestaande grappen. „Nieuwe grappen bestaan eigenlijk niet. Het is altijd weer een variatie op een variatie. Er zijn misschien vijftig moppen en daar is alles op geba seerd. Met goochelen is het eigen lijk ook zo. Er komen geen nieuwe trucs bij. Alleen wordt de ene keer de doos vervangen door een ronde bal, ik noem maar wat. Zo werkt het." Verveelt dat niet, het gevoel alle grappen eigenlijk al te kennen? „Nee hoor", klinkt het opgewekt. „Ik ken die moppen al, maar mijn publiek niet. En dat ziet mij niet el ke dag. De belangrijkste eigen schap van een komiek is een goed geheugen. Dat je grappen kunt onthouden, terwijl het publiek die alweer kwijt is. Je kunt moppen al tijd weer op een andere manier vertellen. Misschien is dat wel het geheim." Wat is eigenlijk de overeenkomst tussen meneer De Bok, meneer Wijdbeens, Wout Regenwoudt of Willempie? „Dat ik ze allemaal speel", grijnst hij en slikt een eventueel nadere verklaring weg met een slok koffie. Weer die tandenstoker. „Verder zijn al die typetjes stuk voor stuk heel aardig. Dat merk ik op straat. Ik word nooit vervelend nageroepen. Als ik ergens kom, zijn de mensen altijd vriendelijk tegen me. Ik straal geen agressie uit, dus roep ik dat niet op." Het is heel knap om zoveel mensen aan te spreken en toch constant de kool en de geit te sparen. Hij haakt in: „We waren laatst op locatie aan het filmen en het was verbazingwekkend hoeveel bui tenlanders op me af kwamen. Men sen die amper Nederlands spraken maar heel positief reageerden. Ik schijn internationaal begrijpelijk te zijn. Ook al gebruik ik een hoop woorden." Is het gevoel voor humor bij het pu bliek aan het veranderen? „De acceptatie is breder geworden. Vroeger, als je seks riep, was het al poeh, poeh. Tegenwoordig kun je man en paard noemen. Er zijn wei nig grenzen meer. 'Grote Bloemko- le' was ooit pikant, nu kun je 'Gro te Tiete' roepen en lachen ze net zo hard. Ik stel mijn eigen grenzen. Ik moet bepaalde dingen gewoon niet doen. Ik zal geen grappen maken over een lekker wijf met grote dik ke tieten of zo. Seks en geloof, daar moet ik mee oppassen. Een tekst over junkies zou ik ook niet kun nen gebruiken. Ik heb een heel an der publiek dan Van 't Hek of De Leeuw." „Enerzijds is er mijn oude publiek dat met me is meegegroeid, of an dersom, hoe wil je het zeggen. Van de andere kant is er ook de jonge garde, waarbij je niet ver genoeg kunt gaan. Een kwestie van lave ren." „Er zijn vaak dingen die ik hart stikke leuk vind maar waar nie mand om lacht. En de grappen waar je eigenlijk zo overheen loopt, blijken heel leuk te zijn. Wat dat betreft is dit werk steeds weer nieuw." 'Aanlachers' Met zogeheten 'aanlachers in het publiek' - mensen die zijn inge huurd om de zaal aan het lachen te krijgen - werkt hij niet. „Was het maar waar dat we echte lachers in de zaal hadden. Van die gillende dames. O heerlijk. Die nemen de hele zaal mee. Hoef je de helft min der te doen. Die werken in feite voor je." Hij geeft toe: de druk om het succes steeds maar weer te eve naren, wordt almaar groter. „Er komt meer concurrentie uit het buitenland. Vroeger had je weinig vergelijkingsmateriaal. Je bent te genwoordig al blij als je een beetje constant kunt blijven. Je kunt niet oneindig leuker worden. Op een gegeven moment ben je een soort gemeengoed geworden. Heb je een maniertje gevonden. Als je dat nu maar niet te veel vertoont, blijft dat leuk. Het is niet zo dat, naar mate ik ouder word, het meer moeite kost spontaan te blijven. Ik ga wel steeds makkelijker denken. Maak me niet zo snel meer ner- Is hij kritisch op zichzelf? „Ja, ik vind het allemaal even ver schrikkelijk wat ik doe. Even se rieus: ik moet nooit zo lachen om mezelf, dus ik ben geen maatstaf. Ik vind het niet allemaal zo slecht hoor, maar er zijn een heleboel din gen waarvan ik denk: dat ze daar om lachen. Ik zou het uitzetten. Ik kijk dus bijna nooit naar mezelf. Ik kijk in ieder geval nooit naar me zelf om me te amuseren. Zeker niet." Borgers sten zijn - terecht - ge- °P hun privacy. Telefoni- toterviews doen ze 1 a' vanaf het anonieme ff van een kantoor van iWaifirma. Als je Tony belt, rinkelt de tele- JQiter daadwerkelijk in ,s |feede huis, een ran- f Ozark Mountains, Ar- f De ranch, compleet eten en paarden, is zijn önetePlek op aarde. 8 songs staan e mensen centraal, in leven is dat niet i j. „efs duidelijk begaan :fem Every single ^fenW'ge™ijke wonin8 dakbii w m' Tennessee. Dat Nashville, de hoofdstad j^°Ttry k westernscène. Ie?ll voor de hand of fei,0 f.el thuis voelt in die itevi;.fJ? muziek past in ft 5'm ziin eigen woor- sl. ent like a sore ''an »a j treh me niet zo- '^wensVmuziekscène, ik aaa „iBtasïville mt)eten in- s hebben van mijn sound. Ik hoor er niet echt bij. Maar mijn songs willen ze wel, die worden steeds vaker opgeno men." Tony Joe dankt een groot deel van zijn faam en in elk geval een groot deel van zijn vermogen, aan de cover-versies van zijn liedjes. Zijn naam mag dan bij velen niet direkt het uitroepteken der her kenning oproepen, White is wel de man die songs schreef als Steamy Windows en Rainy Night In Georgia. Vele grote namen ne men zijn songs op. Beschouwt Tony Joe zoiets als een compli ment, of zou hij liever zien dat zijn eigen versies wat meer be kendheid kregen? „Ik vind het altijd een eer als ie mand mijn song op wil nemen. Het doet me ook wat om een van mijn liedjes te horen met de stem van een ander. Het is toch gewel dig als je Old Times Sake hoort, gezongen door Elvis Presley. Nee, van mij mag iedereen mijn liedjes coveren." Tony Joe White vindt coveren ook om een andere reden leuk. De meeste covers blijven immers verrassend dicht bij de origine len, wat doet veronderstellen dat 's mans eigen versies ultieme in terpretaties zijn. Tony Joe Whi te's songs hebben enkele duidelij ke kenmerken, zoals de verhalen de teksten over gebeurtenissen uit het leven van alledag. Daarbij hoort een ritmische ondersteu ning, die rechtstreeks uit de zwarte blues en R&B ontleend is. Tenslotte is er het gitaarspel met het rauwe randje, dat de punten en komma's in de zangpartijen lijkt te plaatsen. Veel musici die de songs coveren willen ook Whi te's gitaarspel op hun platen heb ben. Tina Turner „Het gezelligst was het bij Tina Turner, vond ik. Ik schreef de halve Foreign Affairs-plaat en speelde ook de gitaarpartijen. Een gigantisch commercieel suc ces, maar vooral een feest om te doen. Tina is een geweldig mens. Ik weet eigenlijk niet waarom mensen zo dicht bij mijn versies blijven. Misschien is het net als met koken: een goed recept moet je niet veranderen. Toch zijn er wel covers met een geheel eigen benadering. Zo hoor ik graag Randy Crawford's interpretatie van Rainy Night In Georgia." Tony Joe White werd bekend als de blanke jongen met het zwarte geluid. Nog steeds staan mensen die hem voor eerst ontmoeten, versteld dat hij blank is. „Nou ja, ik ben niet echt blank. Ik ben voor één kwart indiaan, Chero kee. Misschien is dat de reden waarom ik een sound kon, of durfde, ontwikkelen met blanke én zwarte ingrediënten. Ik nam een beetje van dit en een beetje van dat. Da's trouwens het ge heim van alle goede dingen: niet teveel van één ingrediënt, maar een klein beetje van alles." Joe Cocker Het werd een hete zomer voor de man met de warme stem; de nieu we cd Lake Placid Blues, een tournee met Joe Cocker - vaste afnemer van White's liedjeshan- del - en een optreden op het Half way-festival te Halfweg. Lake Placid Blues staat vol met onmis kenbaar White-materiaal. Opval lend is dat 's mans teksten groei en met zijn eigen ervaringen. Ou de songs spelen zich af in zijn ei gen dorp of het dorp verderop. Zijn muzikale avontuur begon op de modderige paden van de Loui- siaanse swamps, maar bracht hem spoedig op de asfaltweg van de westerse wereld. Tegenwoor dig plaatst Tony Joe zijn decors in Lake Placid en Parijs. Hij moet grinniken om de kwalificatie 'man van de wereld'. „Ik ben een verteller, al mijn Tony Joe White songs hebben een verhaal als lei draad. Maar ik kan alleen zingen over de dingen die ik ken of zie. Ik begon dus met verhalen over Polk Salad Anne en Old Man Willis. Tegenwoordig zie ik meer ZATERDAG 16 SEPTEMBER 1995 DEEL Van onze rtv-redactie Omdat de BBC-promenadeconcerten hun eeuwfeest vieren, is de NOS-tv vanavond weer van de partij bij de Last Night of the Proms in de Royal Albert Hall. Voor het eerst na een slordige twintig jaar afwezigheid. De Last Night is de traditionele, feestelijke ontknoping van het sei zoen promconcerten, ditmaal 69 afleveringen groot. Als immer zullen de bekende meezingers Rule Brittannia, Jerusalem en het alternatieve volkslied Land of Hope and Glory te horen zijn. De NOS zendt alleen het tweede deel uit van de Last Night. Wie alles wil zien, moet al om 20.30 uur aanschuiven bij BBC 2 en is vervolgens zoet tot midder nacht. Deel twee begint met een wereldpremière: Panic van Harrison Birtwistle, een bekende al wat oudere Britse componist. Het bevat voorts werken van Boccherini, Purcell en Saint-Saëns.' Chef-dirigent van het BBC Symfonie Orkest is wederom Andrew Davis. Het com mentaar wordt geleverd door Joop van Zijl. In 1895 beet dirigent Sir Henry Wood het spits af. De informele pro menadeconcerten (letterlijk: waarbij het publiek rond kan wandelen) waaiden over uit Parijs. In al die jaren is de succesvolle essentie van de proms overeind gebleven: een mengeling van populaire en nieuwe composities, van gemakkelijke en moeilijkere, Britse en buitenlandse, uitgevoerd voor een ontspannen en gemêleerd publiek dat net zo ge makkelijk in T-shirt als kostuum komt. 'Last Night of the proms'(BBC 2,20.30 uur; Nederland 2, 22.10 uur; BBC 1, 22.15 uur) Heide-Kalmthout (anp) - Als Ollie B. Bommel, zijnde heer van stand, in Nederland belangrijk genoeg is voor een eigen stand beeld, dan zijn onze 'Sus en Wis' dat zeker, moeten de Belgen gedacht hebben. De twee Vlaamse striphelden, waarvan deze week het 245e avontuur, Suske en Wiske en De 7 Schaken, ver scheen, krijgen daarom zondag hun eigen beeld dat komt te staan tegenover het treinstation van Heide-Kalmthout. Het beeld, dat is gemaakt door de Vlaamse kunstenaar Gilbert Uit- denhouwen, zal worden onthuld door Suske en Wiske-tekenaar Paul Geerts en de burgemeester van Heide-Kalmthout, Dirk Er- reygers. Dat het beeld in Heide-Kalmt hout komt te staan is niet vreemd. In deze plaats in de Ant werpse Noorderkempen zagen de twee striphelden immers het le venslicht daar hun geestelijk va der, Willy Vandersteen, er tot zijn dood woonde en werkte. Het huis van de Vlaamse stripte kenaar is overigens enkele weken geleden aangekocht door de pro vincie Antwerpen. Het is de be doeling dat een deel ervan wordt ingericht als kinderstripmuseum. Het andere deel van het huis, waar nog steeds Studio Vander steen is gevestigd, zal in gebruik blijven bij Paul Geerts en zijn medewerkers. Verwacht wordt dat het kinderstripmuseum in 1996 zijn deuren opent. Bergen op Zoom - Schouw burg De Maagd. Musical Faya. Idee-tekst-choreografie: John Wooter. Tekst: Hugo Heinen. Liedteksten: Paul Middellijn. Muziek: Franky Douglas. Re gie: Lodewijk de Boer. Gezien vrijdag 15 sept. Nog te zien: 27 en 28 sept.in Roosendaal, 5 en 6 dec. in Breda en 7 dec. in Oosterhout. Door Sjef Huismans Een lange saaie geschiedenis les gemixed met het eeuwen oude verhaal van Romeo en Julia of, zoals u wilt, van Ma ria en Bernardo. En dit alles letterlijk gezet 'tussen de schuifdeuren'. De verloedering en teloorgang van Suriname is het hoofdthema rond de onmogelijke liefde van twee jongelui uit verschillende culturen, met name de Hindoe- staanse en de Creoolse. En speelt vooral ook armoe daarin een gro te rol, dan is daarmee ook de toon gezet die typerend is voor deze produktie. Arm van opbouw, intrige, ensce nering. Tekstueel zwak, muzi kaal leeg. En met een spelniveau dat in elk wijkgebouw door iede re club kan worden nagespeeld. En dat alles in een decor, dat zo in de doe-het-zelfwinkel uit de schappen is getrokken. Rond de toren van de scène-verbindende radiostudio en -toren speelt zich een pover belichtingsplan af zon der inventiviteit. Jammer. Want er staat ontegen zeglijk kwaliteit op de planken. En dat zijn dan zo nu en dan de lichtpuntjes in de story. Als deze artiesten hun muzikaal kunnen in een concert hadden mogen de monstreren, dan hadden ze zeker kunnen imponeren. Juan Wells, die de rol vervult van de vriend van Romeo, in dit geval Jori, en tevens schittert als de zanger Johnny Boy Futuru is het aanhoren en zien alleszins waard. En ook Gerda Havertong als Sja- ne is uit het. goede theaterhout gesneden. Het dans- en zangensemble doet het laatste beter dan het eerste. De choreografie is magertjes en voor de zangscènes lenen de min of meer op authenticiteit berus tende Surinaamse of Caraïbische songs zich goed en ze komen goed van klank en balans de zaal in. Er is ook gebruik gemaakt van enke le gewoontes en gebruiken uit de kleurige Surinaamse samenle ving met zijn verscheidenheid aan religies. De musical is bedoeld als een 'J'accuse' aan Nederland, de Su rinaamse. samenleving en wel licht de mensheid op zich. Maar de makers zijn er niet in geslaagd hier een aangrijpend of minstens aansprekend document van te maken, noch theatraal, noch mu zikaal. Amsterdam - Amsterdam krijgt een groot cultureel centrum van ongeveer 50.000 vierkante meter aan de Oostelijke Handelskade aan de oevers van het IJ. In het nieuwe gebouw is plaats voor onder meer Toneelgroep Amsterdam, het Bimhuis, de IJs breker en de Centrale Biblio theek. Met de bouw is een inves tering gemoeid van tussen de 100 en 200 miljoen gulden. De plannen betekenen een be langrijke impuls voor een tot nu toe verlaten stuk Amsterdam. Van onze kunstredactie Hilversum - De KRO-televisie zendt zondagavond (Nederland 1, 22.18 uur) de documentaire 'Componeren voor de eeuwig heid' uit, gewijd aan de componist Jos van Amelsvoort (85). van de wereld, dat weerklinkt in mijn liedjes. In feite maakte het niet uit. Want waar je ook gaat, de mensen zijn overal hetzelfde." Tony Joe White, zondag in thea ter Noorderligt, Tilburg, 22.00 uur. De titel van de film verwijst naar het gebrek aan erkenning dat Van Amelsvoort levenslang heeft ondervonden ondanks de hoge kwaliteit die zijn werk volgens kenners heeft. Jos van Amelsvoort is geboren en getogen in Kaatsheuvel, waar hij nog woont. Voor de oorlog stu deerde hij aan het Rotterdams Conservatorium, later was hij zelf docent aan het Brabants Conservatorium in Tilburg. Het Kamerkoor Cantecleer uit Breda onder leiding van Geert van den Dungen zal in de docu mentaire werk van de componist ten gehore brengen. De film is genaakt door Arnold Vogel, afgestudeerd aan de kunstacademie St. Joost in Bre da.

Krantenbank Zeeland

de Stem | 1995 | | pagina 45