Miljoenen meisjes leven als slavin jax Lotsverbetering hard nodig voor vrouwen van Pakistan Vrouwen in Chii nog altijd inferieure burgei Russische vrouwen lopen verloren in markteconomie pRIDE va. 18» Ontzegging van onderwijs, gedwongen arbeid en uitbuiting in huwelijk L League al geworden pos isterdamme DE STEM BUITENLAND Breda H m] -i—I BHBH De overschakeling van een cen- traal-geleide economie naar een markteconomie eist zijn tol bij vrouwen. Volgens het weekblad Delovoy Mir is meer dan zeventig procent van Rusland's 2,3 mil joen werklozen vrouw. Daarbij is er onder vrouwen veel verborgen werkloosheid. Zo zijn er veel vrouwen die officieel bij een staatsbedrijf werken, maar in de praktijk niets te doen hebben. Ze krijgen dan in de praktijk vaak geen loon, of slechts heel weinig. Wetgeving biedt niet altijd soe laas. Sommige bedrijven hebben een manier gevonden om onder de wet uit te komen die ze ver plicht vrouwen een lang zwan gerschapsverlof te geven en ze minstens drie jaar na de beval ling op de loonlijst te houden. Ze plaatsen de vrouwen over naar 'spookafdelingen', die alleen op papier bestaan. De 'werkneem sters' van deze afdelingen krijgen geen salaris. In een televisietoespraak op 8 maart, internationale vrouwen dag, gaf president Boris Jeltsin toe, dat de fundamenten van de Russische gemeenschap voor een groot deel op de schouders van vrouwen rusten. Die erkenning heeft echter niet geleid tot con crete maatregelen om de positie van de vrouw te verbeteren. De Russische vrouw wordt nog steeds onderbetaald, genegeerd in de politiek en dikwijls thuis misbruikt. Ook publieke oproepen van de parlementsfractie 'Vrouwen van Rusland' en de pleidooien van onafhankelijke vrouwenrechten activisten hebben maar weinig verbetering kunnen brengen. Steunpunt Het 'Steunpunt voor Vrouwen', dat verbonden is met Ruslands ministerie van Arbeid, is één van de weinige binnenlandse organi saties die poogt het lot van de vrouwen te verbeteren. Vorig jaar werd het centrum benaderd door 1272 hulpzoekenden, ontving het 3112 brieven en minstens vijfdui zend telefonische oproepen. „Volgens onze ervaring zijn de drie grote problemen waar de Russische vrouw mee te kampen krijgt: discriminatie op het vlak van tewerkstelling; slechte be huizing, medische diensten en kinderopvang, samen met bu reaucratische tegenwerkingen; een gebrek aan een professioneel herscholingssysteem om zich aan te passen aan de nieuwe markt," zegt Ebzeeva. „In inkrimpende bedrijven zijn vrouwen de eersten die ontslagen worden. Dat is de standaardpro cedure geworden," voegt ze hier aan toe. „Werkloosheid treft nu niet enkel oudere vrouwen, maar ook de jongere, zelfs pas afgestu deerden." Pesterijen De toename van het geweld in de samenleving is ook een grote zorg voor vrouwen. In Rusland liggen de criminaliteitscijfers zeer hoog. De politie besteedt al haar aan Deze situatie werkt misbruik in de hand. Veel meisjes worden seksueel uitgebuit. In veel geval len krijgen ze geld noch onder wijs en leven ze in complete af zondering. Sommigen krijgen zelfs maar zelden de toestemming hun ouders te zien. „Tegen de tijd dat ze volwassen worden, zijn velen in vier of vijf huishoudens geweest, hebben ze een lage eigenwaarde en geen identiteitsgevoel," zegt Rahman. „Meisjes die moeten gaan werken in andere landen, worden nog meer geïsoleerd. Ze spreken de taal niet en hun werkgevers heb ben de controle over hun papie ren." Het is eenvoudig de werkgevers van de kinderen te veroordelen, maar ook de ouders treffen schuld, zegt Rahman. „Ook de ouders maken deel uit van het uitbuitingsproces. Meisjes worden zowel tegen een vroeg huwelijk als tegen het wer ken als huismeid beschermd door de VN-Conventie voor de Rech ten van het Kind. Hoewel de con ventie geratificeerd is door meer dan honderdtachtig landen, is het bijzonder moeilijk zulke praktij ken tegen te gaan, zeggen ont- wikkelingsexperten. In veel landen steunen vroege hu welijken op een samenraapsel van juridische en religieuze wet ten en bepalingen uit het ge woonterecht. „Sommige landen geloven er nog steeds in en zijn ook niet over tuigd van het feit, dat een jong huwelijk een bijzonder negatieve invloed heeft op meisjes," zegt Mary Purcell van de Internatio nale Federatie yan Universitaire Vrouwen. Ook kinderarbeid is een contro versieel onderwerp. Veel werkge vers geloven dat ze kinderen die ze te werk stellen, redden van de uitbuiting die ze zouden onder gaan als ze op straat blijven wer ken. „Deze praktijken discrimineren meisjes moedwillig," zegt Pur cell. „Geen enkele organisatie kan dit alleen tegenhouden. We moeten nationale coalities vor men." donderdag 14 september 1995 Door Kathy Gannon (ap) Islamabad - Sabira haalt een ingelijste foto uit haar tas, van een meisje dat met prach tige amandelvormige ogen in de camera kijkt. „Dat ben ik, ik was mooi. Maar als ik nu naar een trouwerij ga of bij vrienden op bezoek kom, ver stoppen de kinderen zich onder het bed. Zij zijn bang om naar me te kijken," zegt de vrouw, die door haar man met kerosine is overgoten en in brand gestoken. Na vier operaties zijn de ogen nog dezelfde, maar de amandelvorm is verdwenen. Onder haar ogen is de huid bultig en verwrongen. Haar neus en oren zijn groten deels weggebrand. Ze kan haar mond maar nauwelijks ver ge noeg opendoen om te praten. De afgelopen vijf maanden heeft de Pakistaanse Bond van Voor uitstrevende Vrouwen, een orga nisatie die slachtoffers van ge weld binnen het huwelijk bij staat, 189 gevallen onderzocht van vrouwen, die door boze echt genoten of schoonfamilie in brand zijn gestoken. Shahnaz Bukhari, het hoofd van de bond, schat dat per jaar zo'n tweedui zend vrouwen dat lot ondergaan. Veel gevallen komen nooit aan het licht, omdat de politie in deze door mannen overheerste islami tische maatschappij weigert een aanklacht tegen de man op te ne men of wordt omgekocht om de misdaad in de doofpot te stoppen. „Als een arme vrouw hier trouwt, wordt zij behandeld als een ding, niet als een mens. De echtgenoten zeggen dat zij de vrouwen bezit ten. Zij is hun eigendom," zegt Bukhari. Vaak is de familie van de jonge bruid medeplichtig aan het ge weld, omdat zij weigert haar dochter terug te nemen of niet opgewassen is tegen de vernede ring van een scheiding. Bukhari: „In het Urdu bestaat het gezegde: 'Dochters, we hebben jullie uit gehuwelijkt en alleen als lijk zul len jullie in ons huis terugkeren.' Na haar herverkiezing in 1993 heeft premier Benazir Bhutto een campagne tegen geweld binnen het huwelijk gelanceerd, maar sommigen vinden het te lang du ren voor er iets verandert. Uit be nauwdheid voor de religieuze partijen van rechts durft Bhutto het niet aan om de islamitische wetgeving af te schaffen die is in gevoerd door de vroegere militai re leider Mohammed Zia-ul Haq. Verkrachting is bijvoorbeeld nauwelijks te vervolgen, omdat daar volgens de wet de verklaring van vier mannelijke getuigen voor nodig is. „Persoonlijk wil zij (Bhutto, red.) veel doen, maar zij wordt te zeer in beslag genomen door andere dingen," zegt Buk hari. Aanhangers van Bhutto wijzen op haar successen: politiebureaus met een geheel vrouwelijke staf, vrouwelijke rechters en reserve ring van vijf procent van de over heidsbanen voor vrouwen. Buk hari geeft toe dat het belangrijke maatregelen zijn, maar „nu zijn nog de middelen nodig om ze af te dwingen." Huairou - Voor miljoenen meisjes op de wereld is de slavernij nog niet afge schaft. Ze worden dagelijks uitgebuit in huwelijken met mannen die ze niet zelf kozen en gedwongen te werken als dienstmeid. „Dit zijn hedendaagse vormen van slavernij en schaamteloze schendingen van de mensenrech ten," aldus Michael Dottridge van Anti-Slavery International (ASI). In veel landen oefenen ouders een volledige controle uit over hun dochters. Die worden gezien als handelsartikelen en verhandeld en uitgewisseld voor goederen: een bruidsschat van de ouders van het meisje, een bruidsprijs van die van de bruidegom. „Deze jonge meisjes hebben geen inspraak in de keuze van hun partner," zegt Hoda Badran, lid van het Comité voor de Rechten van het Kind van de Verenigde Naties. „Hun rechten worden ge schonden en, eens getrouwd, blijft men hen verbieden eigen keuzes te maken." Terwijl de gemiddelde huwelijks leeftijd in de meeste landen stijgt, worden nog veel meisjes ver plicht te trouwen voor zij licha melijk, geestelijk of emotioneel volgroeid zijn. In India is de ge middelde huwelijksleeftijd 14,3 jaar. De meerderheid van de meisjes in Jemen trouwt tussen de 12 en 15 jaar, hoewel de wet verbiedt te huwen met een meisje beneden de 16. Ongeveer zestig procent van de meisjes in Ethio pië, Ruanda, Nepal en Bangla desh trouwen voor hun twintig ste. In sommige streken huwen de meisjes zelfs voor ze hun tiener jaren bereiken. De angst voor aids heeft de leeftijd van de meis jes die het huwelijk binnenstap pen verlaagd, omdat men veron derstelt dat er minder kans is op besmetting hoe jonger de meisjes zijn. „Deze meisjes worden enkel nut tig bevonden om kinderen te ba ren en voor het huishouden te zorgen," zegt Lesley Roberts van ASI. „Door hen te dwingen jong te huwen, kan men hen beter con troleren." Onderwijs Naast vroege huwelijken en ge dwongen huisarbeid, is ook het ontzeggen van lager onderwijs aan meisjes een veel voorkomend probleem. In de meeste gevallen verdwijnen de kansen van een meisje op een degelijke opvoe ding bij huwelijk of zwanger schap. Ze trouwt dan overigens niet enkel zonder onderwijs te hebben genoten, maar haar li chaam is ook nog niet voldoende ontwikkeld om de zwangerschap en de bevalling zonder ernstige risico's te doorstaan. Lichamelijk onvolwassen en on bekend met hun eigen lichaam, lopen deze meisjes dikwijls kans op verwikkelingen, met vaak de dood als gevolg. UNICEF zegt dat problemen tijdens de zwan gerschap wereldwijd de grootste doodsoorzaak zijn bij 15 tot 19- jarigen. Huismeid Ook ongetrouwde meisjes die als huismeid moeten werken en als slavin worden gebruikt, verliezen hun rechten en hun toekomst. Cijfers van meisjes die dienen als huisslaaf, zijn zo goed als onmo gelijk te verkrijgen, aangezien de meisjes gewoonlijk verborgen zitten achter gesloten deuren. Maar alle experten zijn het er over eens dat het om miljoenen mensen gaat. De meeste van deze meisjes - waarvan sommigen nauwelijks zes jaar zijn - worden door hun ouders verplicht om in het huis van een ander gezin te gaan wer ken. Vaak werken ze twaalf of meer uren per dag. „Veel mensen zien deze arbeidsters niet als sla ven, maar ze moeten wel 24 uur per dag beschikbaar zijn. Het ge zin waarvoor ze werken, heerst over hun tijd," zegt Helen Rah man van ASI. „Het gezin heeft het 'recht' hen midden in de nacht te wekken om te werken. Het heeft over deze kinderen absolute macht en con trole." Door Jan van der Made Peking - Mao Zedong heeft eens gezegd dat 'vrouwen d»» van de hemel omhooghouden.' Hij gaf daarmee aan dat, wen gelijk zouden moeten worden behandeld. Maar 46 i» de Chinese revolutie is daar nog weinig van te merken Kinderprotest in India tegen gedwongen arbeid. Toen Liu Huasong, vrachtwagen chauffeur in het dorpje Tonghua, in de Noordchinese provincie Liaoning, een paar buitenlandse gasten ontving, bleek na uren pas dat hij een vrouw had. Die had al die tijd in de keuken gestaan om vier enorme schotels te bereiden. Zoet-zure vis, kip met pinda's, gebakken rundvlees en een schaal met dampende ei-soep. „Nee, blijf er maar bijzitten," zei hij toen ze zich na het opdienen weer terug wilde trekken. Maar daar was ze te verlegen voor, of misschien te bang, en na wat bui gen verdween ze achter een gor dijn. Toen Liu zijn vrouw trouw de, was het een gearrangeerd hu welijk. „Ik hou niet van haar," vertelde hij tijdens de maaltijd. „Ik blijf zo lang mogelijk van huis, kom laat thuis en slaap de hele dag." Zijn vrouw wil geen gebruik ma ken van haar recht op beëindi ging van het huwelijk. Ze is bang door de naaste omgeving als een 'versleten schoen' te worden uit gemaakt, en dat dat een mogelijk tweede huwelijk in de weg staat. 'Een vicieuze cirkel, waar ze niet uitkomt. In grote steden zijn de huwelijksgebruiken wat flexibe ler. Peking kent een tiental hu- welijksbureau's. Echtscheidin gen nemen hand over hand toe, maar zijn nog niet algemeen ge accepteerd zoals in het westen. Li Hua, een 42-jarige schrijfster die drie jaar geleden van haar man scheidde, heeft er nog steeds geen spijt van. „Het was een grote stap, maar ik gebruikte eigenlijk meer tijd om het aan mijn omge ving uit te leggen. Daar werd het aanvankeljk maar raar gevonden. Het zijn vooral vrouwen, die kri tiek te verduren krijgen. Van mannen wordt het sneller geac cepteerd." Nu hebben een aantal vrouwelijke kennissen haar voor beeld gevolgd. Traditioneel worden vrouwen in China als inferieur beschouwd. Een meisjesbaby is iets waar je je voor schaamt. „Toen ik mijn dochter kreeg, reageerden men sen alsof er een familielid was overleden," vertelt een beteuter de moeder in Peking's Kinderzie kenhuis nummer 1. Mannelijke baby's groeien uit tot jongens, die sterker zijn en voor een betere landbouwproduktie zorgen. Ze worden ook niet uitgehuwe lijkt, zodat ze een oudededags- voorziening vormen voor de ou ders. Althans, zo was het in vroe ger eeuwen, voordat individuali sering wortel begon te schieten en voordat jonge plattelanders naar de steden trokken om daar het geluk te zoeken. Maar anno 1995 worden meisjesbaby's nog steeds te vondeling gelegd, ver- Moskou (ips) - In de vier jaar die verstreken zijn sinds het uit eenvallen van de Sovjetunie, is de nieuwe Russische federatie er niet in geslaagd een strategie te ontwikkelen om vrouwen te helpen in deze moeilijke overgangsperiode. Dat zegt Sofia Eb zeeva, hoofd van het 'Steunpunt voor Vrouwen'. 3drijf Kia Motors B pgerweg 91076-2C Oosterhout Autokennedie BN "Vondellaan 13, 01620- kocht of, in de meest schriiJ gevallen, verdronken Hel boorteratio is op dit m<J jongens op 100 meisjes mijdelijk gevolg: een raail overschot. Het verschijnsel'! wenverkoop' (gemiddelde) driehonderd gulden) word aangemerkt als 'één van r kwaden' (naast gokken porno, prostitutie en 'fe. geloof). Wanhopige (voornamelijk boeren) alles om aan een vrouw te'ko] Ze weten vaak geeneens t illegaal is om een bruid teköj Volgens het 'Wetsdagblad' 1 den er de afgelopen tweel 24.751 vrouwen 'gered' en 4JJ ontvoerders gearresteerd, T vrouw, die naar een art) markt in Peking werd geloH der het mom van werkvetsd fing, werd maar liefst vijf] verkocht. Eerder dit jaar voij politie haar in totaal ontred! staat, haar pezen doo in een varkenshok in ae zuid ke provincie Guangdong. Hoewel Chinese vrouwen vol de wet 'gelijke rechten' g blijkt dat niet uit de beroepj deling. Het centrum van macht, het Politburo van] Centrale Comité van de Conj, nistische Partij, bestaat uit loj mannen. Het Comité zelf b maar voor zo'n tien procet vrouwen. Toegegeven, er 1 vrouwelijke kopstukken: Wu) de minister van Buitenlef Handel, staatsadviseurChenJ hua en de voorzitter van de C missie voor Geboortebepeil Peng Peiyun, maar die i een absolute minderheid i door mannen gedomineerde] nese politiek. Toch communisten goed Toen anti-regeringsop: gen na hun spectaculaire '1 Mars' in 1935 aankwameii Ya'an, heerste er een sfeer kameraadschap tussen man en vrouwen. Fellow traveller nes Smedley, een Ameriki socialiste, predikte er femini en er werd de basis gi" regels die vrouwen moesten geven. Maar onder invloed van rol jager Mao Zedong zelf, die wen als niet veel meer goed beschouwde, is emanci] nooit helemaal van de komen in China. Wi een officiële maar de structuur lijk aan die van de sche (mannen)Partij en de punten die de neemt (de naleving geboortebeperking, politiek hervormingen en open deur het buitenland) zijn er voor het belang van de staat. .«It Mees beu °PS («dam - De fans zongen drie n0Uds in het Olympisch 0nz de voetballers van de constateerden voldaan coat hun maandafrekening gen, 31 weer 30.000 gulden san werd bijgeschreven. !echt opgetogen was me- i gisteren in het Ajax- £ie] ,a de 1-0-zege op Real ma una. Zo gewoon is Euro- r cupvoetbal in de Cham- var !rde Europese kampioen. ber Urnen beseft heel goed dat we toe J hebben geboden wat ver- Nie had mogen worden. Maar bet me ellende vooraf met wat ver 4 Huivert en Finidi is ge- als| «Jaap van Essen jjterdam - Nooit waren de or Ijrbereiding slechter. Een geul lax gisteren ook niet bepaald, f Igentig minuten voetballen teg Ldstand op het scorebord die bi zeker niet misstaat, 1-0. seizoen begon Ajax de poule-wedstrijden in de Ssmpions League met een 2-0- ring op AC Milan en zet- de eerste stap voor [Europese campagne zonder srga. (Ban was in de vorige aflevering i de Champions League de serieuze concurrent in oêp.D, die plaats wordt nu in- fcomen door Madrid. In Am- Mam houdt tenminste nie- l serieus rekening met de jogelijkheid dat Grasshoppers a Ferencvaros voor echte ver- ssingen kunnen zorgen, ingoed resultaat neerzetten te- ig Cupwinnaar Real fedrid was voor Ajax, de vier- i winnaar, daarom giste- n hoofdzaak. fiychologisch il-trainer Jorge Valdano was |«ok al op gebrand met een goe- terug te keren naar fsdrid. „Echt cruciaal is deze dstrijd natuurlijk niet, maar bchologisch gezien is deze lichtmeting wel degelijk heel pangrijk. Wij willen graag van ast af aan de toon zetten in de- Jpoule," gaf hij vooraf aan. was natuurlijk vooral de Jagof Ajax in staat zou zijn al- problemen rond Kluivert en pdi uit het hoofd te zetten. Of zelfs aan zou grijpen 8 een inspiratiebron, iets waar w voor vreesde. Bchologen zullen ongetwijfeld Uideloze verhandelingen kun- pn houden over de positieve dan negatieve invloed van dra stische gebeurtenissen op spor- "s 'n teamverband, feit is in ie- dei sle ma rei Tv Ai| bei Sp dig toe no hij He tij' bu m! Za sei he aci ge] vol dif de Fr vri ra; ge) De Ai| D< on lil N1 zij lei lei Li qv Bil pi| eel sll da Zware arbeid voor vrouwen in de voormalige Sovjetunie. Sinds de overschakeling naar een markteconomie zijn de meesten werkloos. dacht aan grote politieke misda den en bendenoorlogen. Zo heeft ze maar weinig tijd en aandacht meer voor het voorkomen en on derzoeken van kleine criminali teit en huiselijke pesterijen, dik wijls gericht tegen de vrouw. De vrouwen uit de sociaal-econo mische lagen waarvan meest waarschijnlijk is dat ze het slachtoffer worden van dit soort problemen, hebben geen geld om een advocaat onder de arm te ne men om hun belangen of die van hun kinderen te verdedigen. De Russische vrouwenrechten activisten zeggen dat een be schermende wetgeving invoeren de beste oplossing is om de situa tie te verbeteren. Zo worden ook de gelijkwaardigheid van beide geslachten en bijkomende be roepszekerheid gewaarborgd. Overige voorstellen zijn het in dexeren van de ouderdomspen sioenen, gepensioneerde wedu wen en invaliden vrijstellen van belastingen en de pensioenleef tijd voor alleenstaande moeders verlagen. Geen enkele van deze voorstellen is al behandeld door het Russische parlement. Herscholing Een andere oplossing om de on gelijkheid te verkleinen, is pro fessionele herscholing, zodat de vrouw zich kan aanpassen aan de realiteit van Ruslands nieuwe economie. Twee recente nationa le seminars die dit probleem be handelden - gehouden door vrou wenorganisaties en arbeidsbu reaus in Nalchik en Vladivostok - raadden aan een vrouwen-be- middelings-steunplan op te rich ten binnen het kader van de hulp die de regering geeft aan kleine ondernemingen. Hoewel een actie van deze om vang geen voorgaande heeft in Rusland, heeft het 'Steunpunt voor Vrouwen' reeds enkele stap pen ondernomen om een klein schalig herscholingsprogramma op te starten. „We zijn met de hulp van de senaat van Berlijn begonnen met een zakencursus. We gaan uit van hun ervaringen met het herscholen van Oosteuro- pese vrouwen," zegt Ebzeeva. Tot nu hebben 95 vrouwen een opleiding in management en marketing gekregen. Twee van de afgestudeerden begonnen reeds een eigen bedrijf. Sindsdien heb ben alleen al in Moskou meer dan drieduizend vrouwen zich aange boden om deel te nemen aan toekomstige cursussen. Volgens sommigen zijn Russische vrou wen echter hard op weg te groei en in zelfbewustzijn. „Onze le zers zijn veerkrachtig en nuch ter," vertelt hoofdredacteur1 Anastassia Kouprianova van Krestyanka. Dit maandblad is de marktleider onder de vrouwen bladen en gaat er prat op het snelst groeiende tijdschrift te zijn. De oplage ligt nu op 600.000. „Uiteraard behandelen we mode, maar we leggen de vrouwen ook uit hoe ze een beter leven kunnen opbouwen," zegt Kouprianova. „We benaderen dit zowel vanuit psychologisch als materieel oog punt." De meest actuele ontwikkeling die direct invloed uitoefent op de politieke en sociale activiteiten van vrouwen, is de oorlog in Tsjetsjenië. Moskou's harde aan pak van de opstandige republiek werd op grote schaal veroordeeld door vrouwenorganisaties van verschillende politieke strekkin gen en lokte politieke acties uit. Het 'Comitee van Moeders van Soldaten' - opgericht door Russi sche vrouwen waarvan de zonen werden opgeroepen om te strij den tegen de Tsjetsjeense rebel len - eist de stopzetting van de oorlog en smeekt het ministerie van Landsverdediging de namen van dode en vermiste soldaten vrij te geven. „We roepen de regering en de pers op onze inspanningen te. foto* steunen," verklaart Val® Melnikova, een lid van M tee'. Ook de Tsjetsjeense lieten zich niet onbe!ul^wi|| Yunusova, een Tsjetsje®®, neemster aan de Bij van Meelijdende MoedtfS, schuwde voor de ge» Moskou's vijandige „We zuüen overleven kan ons verslaan meteen optreden. Om elke me gevochten worden en nomen. We eisen de king van alle Kussis uit Tsjetsjenië en v« Jeltsin en Grachev l van Landsverdediging antwoordelijk is voo den van het R"fa Tsjetsjenië, red.) a»s gers." (rechts) in f*®* I

Krantenbank Zeeland

de Stem | 1995 | | pagina 8