Cabaretiers vertellen over hun vluchtige vak in jubileumboek
Pierre Bokma als 'Ivanov'
'Tabee Toean' boeiend
document over oud zeer
bij indië-veteranen
UITGIDS
D4
Ook in de bioscoop
Itnking 25e
tlag wan
iy Hendrix
Jaar Cinema
r kinderen
van de Acht
^es-oprichter
"ie White dood
wi j de eerste Plaats
Trapeze in theater
Stille kracht
in Blonde Liza
Faya, musical
over Suriname
THEATER
IjTEM
rjiVi'i "lac AJ/
DONDERDAG 14 SEPTEMBER 1995
Spectaculaire, zeer gewelddadige
veldslagen vormen de tegenhanger
van fantasieloze romantiek rond een
13e eeuwse Schotse held in de histori
sche avonturenfilm Braveheart van
Mel Gibson. (Grand in Breda, De Ko
ning van Engeland in Hulst)
Veel innerlijke strijd moeten een ge
trouwde man (Guy van Sande) en een
onderwijzeres (Johanna ter Steege)
leveren wanneer zij hevig verliefd op
elkaar worden in Tot ziens van Heddy
Honigmann. (Chassé Cinema in Breda)
In Land and Freedom van de Britse
sociaal-realist Ken Loach wordt een
stukje werkelijkheid uit de Spaanse
Burgeroorlog levensecht verbeeld.
Een jonge communistische Engelsman
sluit zich uit idealisme aan bij een mi
litie in de strijd tegen het fascisme van
Franco. (Chassé Cinema in Breda)
In Under siege 2 knokt Steven Seagal
er weer lustig op los, ditmaal in een
trein die dwars door Amerika rijdt.
(Casino 1 in Breda, Cinemactueel in
Bergen op Zoom, City in Roosendaal,
De Koning van Engeland in Hulst)
Batman Forever van Joel Schuma
cher is een verbluffende stripverfil
ming, stampvol actie. (Cinésol 3 in
Breda, Centraal in Geertruidenberg)
Sandra Bullock speelt een aardige rol
als eenzaam meisje dat verliefd wordt
op een toevallige passant en zich een
romance verbeeldt in de filmkomedie
While you were sleeping van Jon
Turteltaub. (Casino 3 in Breda, Cine
mactueel in Bergen op Zoom, City in
Roosendaal, De Koning van Engeland
in Hulst)
De tiener-actiefilm The Power Ran
gers draait nog in Centraal in Geert
ruidenberg en City in Roosendaal.
Congo van Frank Marshall is een ro
mantisch Afrikaans oerwoudavontuur
rond een sprekende gorilla. (Mignon
in Breda, City in Roosendaal, Cinemac
tueel in Bergen op Zoom, De Koning
van Engeland in Hulst)
Meg Ryan en Kevin Kline (als Franse
oplichter) zijn veroordeeld tot elkaar
op een reis van Amerika naar Frank
rijk in de romantische komedie Fren
ch Kiss. (Cinesol 1 in Breda, De Ko
ning van Engeland in Hulst).
Een moderne versie van het Koning
Arthur-verhaal, First Knight levert
een eenvoudig liefdesverhaaltje op
met Sean Connery, Julia Ormond en
Richard Gere (Casino 2 in Breda)
In Crimson Tide van Tony Scott krij
gen de patriottische Amerikaan Ram
sey (Gene Hackman) en de jongere,
genuanceerde Hunter (Denzei Was
hington) te maken met Russische re
bellen. (Casino 4 in Breda, Centraal in
Geertruidenberg)
De orca Willy en de kleine Jesse ont
moeten elkaar weer in Free Willy 2,
een jeugdfilm met veel levenslessen
en sentimenten (Mignon in Breda, Ci
nemactueel in Bergen op Zoom, De
Koning van Engeland in Hulst, Ledel
Theater in Oostburg)
De Spielberg-produktie Casper is een
grappige, maar rommelige combina
tie van speel- en animatiefilm over
een doorzichtig spookje. (Casino 4 in
Breda, City in Roosendaal, Centraal in
Geertruidenberg, De Koning van En
geland in Hulst)
In Flodder 3 van Dick Maas maakt de
a-sociale familie Flodder er weer een
puinhoop van in de chique wijk Zon-
nedael. (Cinésol 2 in Breda, Cinemac
tueel in Bergen op Zoom, Cinemac
tueel in Bergen op Zoom, Centraal in
Geertruidenberg)
De Disney-tekenfilm De leeuweko
ning draait nog in Casino 2 in Breda,
Cinemactueel in Bergen op Zoom, City
in Roosendaal en De Koning van En
geland in Hulst.
Chassé Cinema vertoont op maandag
18 september de filmklassieker M, Ein
Stadt sucht seinen Mörder van Fritz
Lang uit 1931. Een spannende, Duitse
expressionistische speelfilm over een
deerniswekkende kinderlokker.Om
20.00 uur in de reeks Les Films du Pa
radis.
Filmclub Cinema Paradiso in Bergen
op Zoom (Cinemactueel) vertoont
maandagavond (20.00 uur) het sur
realistische Belle de Jour van Luis Bu-
nuel met Catherine Deneuve als een
chique vrouw die zich als prostituee
laat vernederen. Dinsdag: Legends
of the Fall met Anthony Hopkins.
Ook woensdag in City in Roosendaal.
De romantische filmmusical The
Sound of Music van Robert Wise,
met Julie Andrews, draait maandag in
City in Roosendaal.
De Italiaanse maestro Luchino Viscon
ti is morgenavond met Bellissima uit
1951 en zaterdagavond met Senso
uit 1954 het onderwerp van een film-
driedaagse bij Filmtheater Oosterhout
(Slotjesveld 15). Zondagmiddag (14.30
uur) wordt L'lnnocente uit 1976 ver
toond, met een lezing door Wim
Franssen.
Fideï et Arti in Oudenbosch brengt
zondagmiddag de spannende Neder
landse jeugdfilm De Tasjesdief van
Maria Peters, in Berlijn bekroond met
een Glazen Beer.
De Zweedse kinderfilm Lotta loopt
weg draait zondagmiddag (14.15
uur) in Chassé Cinema in Breda.
Den Haag (anp) - Cabaretiers die over hun vak
praten. Over het moment dat je de volgende grap
moet plaatsen, over doodsangst in de minuut voor
het opkomen, over het moeizaam sleutelen om tot
een evenwichtig programma te komen.
Veertien cabaretiers die hun teksten zelf schrijven,
doen dat in Over het vak. Coen Verbraak inter
viewde hen voor deze uitgave van het Nederlands
Theaterinstituut in het kader van honderd jaar ca
baret in Nederland.Zette Neerlands Hoop inder
tijd de geldende wetten van het cabaret op zijn
kop, in het boek trekt Freek de Jonge zich ook wei
nig aan van een andere theaterwet: laat niet blij
ken dat je vindt dat het minder goed met je gaat,
want anders gaat het publiek dat vanzelf ook den
ken. „Ik merk nu - na 25 jaar volgens publiek en
pers alleen maar kwaliteit te hebben geleverd -
dat het publiek afhaakt. Dat is heel pijnlijk", zegt
hij. De Jonge voelt zich verslagen, overwonnen
door de leeftijd. „Ik kan mijzelf nooit meer over
treffen", stelt de cabaretier die zich niettemin ver
oordeeld voelt tot die plek op dat toneel. „Ik moet
een ander soort motivatie zoeken om het toneel op
te gaan." Niet meer de concurrentie wegvagen en
het publiek totaal overrompelen, zoals in de tijd
van Neerlands Hoop. „Niet meer om te winnen,
maar om te spelen....Alleen nog spelen om het spe
len". De drang om er te staan, mensen aan het la
chen te maken en eventueel een boodschap mee te
geven is voor nagenoeg alle cabaretiers de belang
rijkste drijfveer, met uitzondering van Martine
Bijl. „Ik mis die tomeloze bevlogenheid. Youp van
't Hek is bijna een predikant. Dat ben ik nooit ge
weest", zegt zij. Verbraak heeft gekozen voor ca
baretiers met een rijke ervaring. De jongste gene
ratie is daarom met uitzondering van de grote be
lofte Henk Teeuwen niet in het boek vertegen
woordigd. Ook Herman Finkers ontbreekt. De au
teur heeft hem niet tot een gesprek kunnen over
halen, omdat het volgens de cabaretier met humor
is zoals met seks: „Hoe meer je erover praat, hoe
minder zin je erin krijgt". Om dezelfde reden had
Toon Hermans er eigenlijk niet bijster veel trek in.
Hij zou echt niet weten wat hij over het theatervak
moet vertellen, zegt hij met enige valse beschei
denheid. „Het komt allemaal voort uit gevoel, of
uit zotheid. Met vooropgezette ideeën of structu
ren heeft het niets te maken".
Roek-circustheater Gosh blijft een week in Breda met het spek
takel 'Shak Edi Bobo'. foto stroscher
Theater in Breda: Drastic Cuts,
Life situations en Bristle. Het uit
twaalf leden bestaande gezel
schap van de zwarte Newyorkse
choreograaf Donald Byrd impo
neert vooral door zijn verbazing
wekkende vederlichte, elastieken
dansers, die met zwaaiende en
zwierende benen en soepel door
buigende bovenlijven het accent
legden op atletiek en acrobatiek.
De choreografieën zijn veelal ge
baseerd op de Afrikaanse roots
van de maker en op de Afro-
Amerikaanse negerhistorie. Vol
gens de Los Angeles Times is
Drastic Cuts een 'non-stop orgie
vol manipulatie tussen man en
vrouw, hetero en homo, zwart,
blank en latino'.
HERMAN FINKERS komt van
14 tot en met 16 september naar
een uitverkocht Bredaas Chassé
Theater met Geen spatader ver
anderd. Samen met broer Wilf-
ried brengt hij een nauwelijks te
volgen verhaal vol botsende ele
menten. Niet zijn allerbeste pro
gramma overigens.
ANTWERPS TRAVESTIE
THEATER speelt morgenavond
in de kleine zaal van het Chassé
Theater in Breda (B)engelen in
het vagevuur, een thriller met
vampiers, duivels en engelen
door playbackende amateurs, on
der wie mannen in jurken.
FAUST door De Trust, het op
zienbarende en schokkende stuk
van de Oostenrijker Gustav Ernst
in de regie van Theu Boermans,
begint zaterdagavond om 19.30
uur in de middenzaal van het
Chassé Theater in Breda.
Jaap Spijker speelt met heftige
fysieke inzet de rol van een mo
derne kunstenaar, die na zijn
pact met een vrouwelijke duivel
(Sylvia Poorta) geweld begint de
exploiteren in zijn kunst en daar
veel succes mee heeft. Een helse
voorstelling vol gewelddadig
heid.
DE PAARDENKATHEDRAAL,
succesvolle theatergroep uit
Utrecht, speelt op zondagmiddag
17 september (14.30 uur) De man
netjes van de radio voor iedereen
vanaf acht jaar in de kleine zaal
van het Chassé Theater.
DOORMIDDEN heet de grappige
voorstelling, die zondagmiddag
(14.30 uur) in De Maagd in Ber
gen op Zoom wordt gespeeld door
Theatergroep Burrp! voor jong en
oud. Over een oude variété-ar
tiest in een wereld van theateril
lusie.
DE BERINI'S komen op 19 sep
tember nog eens naar De Maagd
in Bergen op Zoom met een repri
se van hun succesvolle program
ma Almondestraat 53a.
Nieuwe indringende film van Tom Verheul
^verslaggever
De 25e sterfdag van
jtndrix wordt in diverse
-herdacht met concerten
.(„toonstelling,
fi derde en tevens laatste
uit podium De Piek in
„een avond als eerbe-
Hendrix. Op The Final
die zaterdagavond
jjdt, is Curtis Knight de
„speelde in de jaren zes
begeleidingsband The
;an Curtis Knight en hij
op een aantal elpees
Amerikaanse R&B zan-
die elpees werden er
:na Hendrix' dood ver-
je schaamteloos onder
i uitgebracht. Knight
;e in de loop der jaren
aantal albums en schreef
over zijn voormalige gi-
woonthijin
hek treedt hij op met de
Jamse band Half Past
t.Op het repertoire staan
•covers en eigen num-
jet concert begint om
nr. De entree bedraagt
muziek van Jimi Hendrix
pater publiek bekend te
reist de Noorse band
(the Strings' al enkele ja-
nland af. In 1992 toer-
loor Nederland met een
rond Hendrix' vijftigste
j. Nu zijn ze terug in
meT zijn vijfentwintigste
In Podium 't Beest in
rpelen ze een programma
rience-materiaal, zij het
e. Het concert is
22 september om
Iinsthal in Rotterdam ten-
svan 16 september tot 19
reen tentoonsteHing te
die gemaakt zijn
let enige optreden dat de
che zanger-gitarist in
Sissé Cinema in Breda
zondagmiddag het
kinderfilmseizoen,
ie vertoning van de
'e kinderfilm, Lotta
eg, die bovendien ook
;p woensdagmiddag 20
ber te zien is. In de
Bakantie presenteert
'aiging van Brabantse
aters een kinderfilm-
ui in het kader van 100
Onema.
wrden dan behalve in
in de andere
filmtheaters
ike kinderfilms ge-
waaronder Gullivers
i uit 1939 en Pippi
'oiis uit 1968. De zwij-
Amerikaanse speel-
fi» Tin Tin, de Wolfs-
«it 1923 en The Kid van
is Chaplin uit 1921
"geprogrammeerd in de
te theaters, met bege-
gvan levende muziek,
speciale kinderfilmfol-
ij al gratis verkrijgbaar,
i' er bij het Chassé
'er en op andere plaat-
nBreda ook een speciale
'er- en Cinemaladder
ille jeugdvoorsteüingen
'aangeboden.
femruchte Eén van de Acht
nwege de zeventigste
van de Vara nog een
op de buis. Paul de Leeuw
«presentatie op 4 novem-
*ajnrekening. Begin ja-
nfigwas Eén van de Acht
'lis Bouwman in de hoofd-
storm succes. De Vara is
2oek naar families die
willen zijn. Aanmel-
enen vergezeld te gaan
1 rec®to vakantiefoto.
(alp) - ue zwarte Ame-
2®ger Ronnie White,
oprichters van de Mi-
1 op 57-jarige leeftijd
®aan leukemie.
®llte in 1955 met Smo-
®on. Warren Moore en
en Emerson Ro-
de Miracles op. De
■l„. zich met soul-
nut i°nge blanke pu-
U'1 tot een van de
ode gr0epen van de
rtr i PP'j Motown.
i;L eet twee nummers die
bestormden. My
iS«?00r MarY WeUs,
Mi!®'a'en- Ook het
WL bekend door
X*». en Otis Red-
8°ed. Een andere
ieois of „"V uc "and in had
Ia clown van de Mi-
"^tewo«-'-^genedie
B-jarige Steve-
Morris ontdekte,
'le,ie Wonder Z0U
Door Marjan Mes
De indrukwekkende documen
taire Tabee Toean van fil
mer/socioloog Tom Verheul
brengt vier Nederlandse oorlog
sveteranen terug naar de kam
pongs op Midden-Java waar zij
in 1948 en 1949 tijdens de poli
tionele acties stevig huishielden.
Daar komen zij, na bijna een
halve eeuw, oog in oog te staan
met de plaats des onheils en
soms met de voormalige vijand.
Een emotioneel gebeuren, dat
indringend, fijngevoelig en zon
der vooroordeel werd geregis
treerd.
De filmtitel verwijst naar een
uitlating van een van de vetera
nen: „Overdag groetten de inlan
ders je heel beleefd. Tabee Toe
an, zeiden ze dan. Maar 's nachts
konden ze tussen de bomen
staan om je neer te schieten."
Die angst was er mede de oor
zaak van dat de Nederlandse
soldaten ook zelf in een toene
mende spiraal van geweld be
landden.
Angst is er ook nu nog. De vijfde
oud-soldaat in de film durfde
niet eens terug te gaan naar In
donesië, omdat hij bang was dat
er nog altijd op hem werd ge
aasd. Hij heeft nog altijd nacht
merries waarin hij belaagd
wordt door verrotte lijken vol
gaten. „Ze willen me neerschie
ten", zegt hij in de film. „Het
zullen wel mensen zijn die ik
omgebracht heb."
De vier oud-gedienden die sa
men met de cineast wel terug
keerden, zorgen voor onthutsen
de momenten bij de confrontatie
met het verleden. Het lijkt soms
of de tijd heeft stilgestaan, zo
heftig reageren zij. Ook op ont
moetingen met Indonesiërs die
ooit hun tegenstanders waren.
Een van de veteranen zegt het
niet zo duidelijk, maar hoopt
stilletjes wel dat ook de 'tegen
stander', net als hij, nog altijd
gekweld wordt door de gruwel
daden, die hij tegen Nederlan
ders begaan heeft. Een ander
gaat op zoek naar de familie van
een boer die hij vermoord heeft.
Hij vindt een oom en biedt die
huilend zijn verontschuldigin-
Terug in de kampang: scène uit de indrukwekkende filmdocumentaire 'Tabee Toean' van Tom Verheul.
foto cinem1en
gen aan en vraagt naar de naam
van zijn slachtoffer. Op die ma
nier hoopt hij de moord alsnog te
kunnen verwerken.
Tom Verheul, die eerder opzien
baarde met een fascinerende do
cumentaire over een meisje met
een meervoudige persoonlijk
heidsstoornis (De Ontkenning),
maakte ook nu een boeiend do
cument. Via de openhartige en
soms onthutsende getuigenissen
van deze vijf oud-soldaten toont
hij ook aan hoe de Nederlandse
militairen onvoorbereid terecht
kwamen in een steeds geweldda
diger guerilla-oorlog, waaruit zij
geen uitweg meer wisten.
Tom Verheul heft nergens een
beschuldigende vinger, hij toont
alleen de situatie en laat de toe
schouwer zelf een oordeel vellen.
Het enige wat hij wil weten is:
hoe kon je die dingen doen? En
wat hebben ze bij jou aange
richt?
'Tabee Toean' van Tom Ver
heul draait in Chassé Cinema in
Breda, 14-20 september om
19.30 uur.
Pierre Bokma, Joop Admiraal en Rik van Uffelen in 'Ivanov' door Toneelgroep Amsterdam. foto serge ligtenberg
Pierre Bokma speelt op 19 sep
tember in het Chassé Theater in
Breda de titelrol in Ivanov van
Anton Tsjechow door Toneel
groep Amsterdam. Een man die
lijdt aan het leven van alledag en
de verveling. Ivanov weet niet
wat hij wil en doet iedereen te
kort, vooral zijn dodelijk zieke
vrouw (Marieke Heebink) wier
liefde hij niet beantwoordt.
Maar ook zijn rentmeester (Hans
Kesting) die het landgoed naar de
knoppen ziet gaan, de huisdok
ter, die hem vergeefs op zijn ver
antwoordelijkheden wijst en het
buurmeisje dat verliefd op hem is
en hem wil helpen. Ivanov is een
slappeling, maar misschien ook
wel een slachtoffer van zijn tijd,
die met zijn (joodse) vrouw is ge
trouwd vanwege haar geld.
Vijf jaar geleden regisseerde Guy
Joosten het stuk bij het Nationale
Toneel als een even hilarische als
gruwelijke voorstelling, waarin
ook het 19e eeuwse Russische an
tisemitisme een venijnige rol
speelde. Ditmaal is de regisseur
de voormalige Oostduitser Jür-
gen Gosch, die eerder het Wagne
riaanse drama Gyges en zijn ring
van Hebbel bij Toneelgroep Am
sterdam regisseerde.
Deze gastregisseur toont meer
respect voor Tsjechovs tekst en
heeft zich vooral gehouden aan
een getrouwe en nauwgezette en
scenering van diens eerste grote
toneelstuk uit 1887. Verder acte
ren onderen anderen Joop Admi
raal, Marjon Brandsma, Hein van
der Heijden, Hugo Koolschijn,
Celia Nufaar, Roos Ouwehand,
Mark Rietman en Rik van Uffe
len, naast nog zes andere, meest
jonge spelers. De voorstelling in
het Chassé Theater begint om
20.30 uur in de middenzaal'.
GOSH, de Frans-Duitse theater
groep uit Berlijn, staat vanaf
maandag 18 september acht
avonden (tot en met 23 septem
ber) in het Chassé Theater in Bre
da met het rock-circusspektakel
Shak-edi-Bobo. 'Een knaller van
jewelste,, aldus het Eindhovens
Dagblad naar aanleiding van de
show tijdens het Eindhoven Fes
tival in augustus.
Plaats van handeling is een uit
vergrote huiskamer waar zich
een stel vreemde figuren op
houdt, die allemaal gebukt gaan
onder onderdrukte verlangens en
competitiestrijd en ferm op hun
muziekinstrumenten blazen. In
de nok zweven trapeze-artiesten
terwijl op de grond variété-num
mers kluchtig fout lopen. Een
rommeltje van jewelste, maar het
Eindhovense publiek raakte na
het wat moeizame begin hele
maal in extase.
BLONDE LIZA van theatergroep
Delta, gespecialiseerd in 'Indisch'
theater, gaat op 18 september in
première in de kleine Chassé-zaal
in Breda. Een 'tropische tragi
komedie' van Huub Scholten, die
zich afspeelt in Nederlandsch-In-
dië anno 1938. De koorts vanwe
ge het 40-jarig jubileum van ko
ningin Wilhelmina loopt hoog op.
Een Nederlands echtpaar kijkt
echter met gemengde gevoelens
uit naar de viering. Er zijn span
ningen met het Ambonese perso
neel, want de neergang van het
koloniale systeem is op komst. De
stille kracht slaat ook nog toe.
Gespeeld door Kiki Koster, Nel
Lekatompessy, Hans Zuijdveld
en Anis de Jong.
De donkere acteur Stanley Bur
leson (Cats, Adèle Bloemendaal,
Karin Bloemen) zal de hoofdrol
spelen in de nieuwe Zuidameri-
kaanse musical Faya. Morgen
avond is er een try-out in
schouwburg De Maagd in Bergen
op Zoom. "Een muziekspektakel
over de verboden liefde tussen
een Creoolse jongen en een Hin-
doestaans meisje (Farida Nabi-
kaks) in 1975 wanneer Suriname
zijn onafhankelijkheid viert. Be
halve intieme scènes ook veel uit
bundige zang en dans uit het Ca-
raïbisch gebied door tien acteurs,
onder wie Gerda Havertong en
Helen Kamperveen, en twaalf
zangers en dansers. Lodewijk de
Boer heeft deze musical van John
Wooters en Hugo Heinen geregis
seerd.
DONALD BYRD/THE GROUP,
de moderne Amerikaanse dans
groep, geeft vanavond een Euro
pese première in het Chassé
