Weekend
I T
Beel was na premierschap nog jarenlang sterke man
Opgepast: nieuwe virussen!
INTERFACE
tnomen
antenfusie
Lambert Giebels schreef proefschrift
over de 'Onderkoning van Nederland'
Tragedie
Hofmans
aan het
3E
Sympathieker
[AG 9 SEPTEMBER 1995 E bSTEM
ZATERDAG 9 SEPTEMBER 1995
I debat.
FOTO WIEBE KI
Ivermijdelijk is, maar ik begrijp aie
I per definitie twee kranten die
|lle functie hebben in hun Se}>
jet schuiven. Ik geloof niet 'n/n°erj#jJ
In als synergie en kwaliteitsverbe
jet voor VNU toch geen Pr°k'eL,[eii,!
[ordelen van samenwerking te be
|r de titels op te heffen."
jar helaas, de courantier, die
krant, is wijlen, zeker bij
jt doemscenario van Max de Bo
wel degelijk één krant komt voor
lilt. yQ(
Brger op den duur: één
a^ant. In Eindhoven en Den b
denken dat het wel goed komt,
■rust op zijn. En alle mooie veri
et weg dat het een verarming z°
Door Hans Rooseboom
i de Raad van State, vanaf 1956 tot
Ijj-premier
L.J.M. Beel had als vice-presi-
'J dood in 1977, een machtige invloed op
ïoningin Juliana. Via die invloed kon hij
Ljjtig jaar lang de samenstelling van de op-
■olaende kabinetten bepalen.
n«e rol van Beel, die niemand tot nu toe
?[t gekend, blijkt uit het boek dat de Bre-
5politicoloog en jurist Lambert Giebels
t ft geschreven over de carrière van de
nf-politicus Beel (1902-1977).
P teren promoveerde mr drs L.J. Giebels
n de universiteit van Nijmegen tot doctor
de rechtsgeleerdheid op het proefschrift
Beel van vazal tot onderkoning. „Ik heb vijf
jaar met Beel geleefd," aldus Giebels, ver
wijzend naar de duur van zijn onderzoek.
„In het begin vond ik hem de saaie, kleurlo
ze man die wij altijd gekend hebben. Maar in
de loop van het onderzoek zag ik hem groei-
en.
De invloed van de geboren Roermondenaar
Louis Beel op koningin Juliana dateert vol
gens Lambert Giebels van 1956. In dat jaar
verkeerde de monarchie in een crisis. Juliana
en Bernard dreigden te scheiden waardoor
de koningin zou moeten aftreden. Beel wist,
als adviseur, Juliana ertoe te bewegen alle
banden met de omstreden gebedsgenezeres
Greet Hofman door te snijden en de monar
chie te redden.
„Ik denk dat vanaf dét moment Juliana zo'n
ontzag had voor Beel dat ze zijn adviezen
volgde", aldus Giebels.
„Deze situatie kon tevens ontstaan door ons
politieke systeem, waarin het staatshoofd
een doorslaggevende rol heeft bij het aanwij
zen van kabinetsformateurs. Dus degene die
invloed heeft op het staatshoofd trekt in fei
te aan de touwtjes."
Overigens zijn de feiten rond de beruchte
Greet Hofmans-zaak van 1956 nog steeds
niet boven tafel. Lambert Giebels probeerde
via de Hoge Raad inzage te krijgen in stuk
ken die bij het Rijksarchief liggen. Vorige
week het de Hoge Raad weten dat dat ar
chief gesloten blijft.
Beel:
'Efkes regelen'
vil alles meemaken, met mijn neus»
fetaan. Dat heb ik altijd gehad. Veeljj
jga's verbaasden zich erover dat ik o
[atste formatie nog gewóón op hetBinj
lstond, maar ja, ik wil het
horen, voelen, ruiken. Dat is hetg
fleem dat ik met de vut heb: dat ik er|
r bij kan zijn."
te persoonlijk wordt Max de Bokj
Ig, in zijn werk niet en in dit vraagges]
l maar nu moet hij toch iets opbiechten
[ie deugt, we zitten goed, het pakje C
jj - goud van oud - is nog lang niet lee
i van de rottigste dingen' van deze t^
politiek en de journalistiek hebbe
I gegeven, maar ik heb me er ook veel!
ontnemen. Ik wist me buitenge™
druk te maken over problemen h«<
de krant, terwijl ik veel problenr
eigen deurmat heb laten I'
L pijnlijk, en het is iets dat veel jou
politici bedreigt, een goed evenwicht tl
[k en privé is hartstikke lastig."
par komt bij dat ik me vooral de eerste.
heb laten gebruiken door de krantj
[d zoveel geëist. En ik wilde zo graaf
plstroom heb ik me mee laten sleur
er dingen gebeurden, die niet haddfflj
gebeuren." Hij is gescheiden, maarn
i hertrouwd.
j heb ik alle tijd van de wereld, maaj
pet niet meer goedmaken. Godlof ga »1
de vut, terwijl ik alleen ben. Weet jedP
[r jaren angstdromen van heb gehad'
i, op m'n eentje de vut in, n'ernaIji1
Iben, maar het is gelukkig ten f
Ird."
I vakbondsman in de journalist kn»
les voor de hele journalistiek aai
et is waanzin om iemand tien, vijtt®!
vak te laten doen, dat je volledig'!]
ider gelegenheid tot bezinnen, tot op
|t probleem oplossen is veel be»1
h het handhaven van de vut, die toe J
[lbaar wordt en die maar leidt tot kap
nietiging, namelijk het verlies vani^
[aren mensen. Er is bijvoorbeeld
I kranten om mensen op een bepac
tl iets te laten betekenen voor joj1!
[eten maar doordraaien. Inderda
let iets over in onze cao."
i we het toch over 'zijn' bond hebben.»
in West-Brabant, Stem en nJ
euwsblad samen, het snode plan va
broodheer, VNU?
weet best dat kleine kranten'
am bestaan hebben, dat conce
ii drie redenen verdient de katho
de politicus Louis Joseph Maria
iel een plaats in de Nederlandse ge-
hiedschrijving:
Hij was verantwoordelijk voor de
rsterood-rode coalitie in Den Haag
Lhij was de architect van het na-
irlogse Nederland.
Hij verklaarde de oorlog aan de Re-
iblik Indonesia.
Hij redde in 1956 het huwelijk van
diana en Bernhard en daarmee de
ionarchie.
ichwas er nog nooit een degelijke
tkernbeschrijving over Beel versche
en. In die lacune is nu voorzien door
lefschrift Beel, van vazal tot on-
erkoning. Biografie 1902-1977 van
mbert Giebels.
Iet boek is weliswaar een weten-
:happelijk werk, maar tevens een
lot leesbaar en zelfs spannend boek
n bijna 700 bladzijden over een
iirbulente perioden in de Nederïand-
[e geschiedenis.
poor Hans Rooseboom
fkes regelen," dat was de lijfspreuk
van Louis Jozef Maria Beel (1902-
1977). Beel, de premier van het eerste
rooms-rode kabinet, was zo ie-
die er niet tegen kon als iets niet fat-
jk 'geregeld' was.
regels zijn er niet voor niets en de wer-
dient aan de regels te worden aan
danst Beel, geboren in Roermond in 1902,
b de vleesgeworden ambtenaar. Van hoofd-
iommies tot referendaris. Tuk op woorden als
ppeas en bijaldien. „Hij was geen politiek
Ier, hij was een jurist. Dat bleek zeker tijdens
Fhelelndonesië-drama," zegt Beel-biograaf
"mbert Giebels.
el, hoofdrolspeler in dat Indonesië-drama,
Jas politicus geworden van de ene dag op de
P re. Zonder enige voorbereiding werd hij
luister in het oorlogskabinet in Londen,
faar daar was wél een ferme daad aan vooraf
Igaan.
fl februari 1942 schreef Beel als hoge amb-
"""t van de gemeente Eindhoven een ont-
tief. In die brief maakte hij duidelijk dat
katholiek, niets te maken wilde hebben
nationaalsocialisten. En in Eindhoven
s* een NSB'er tot burgemeester be-
principiële houding kwam koningin
™na ter ore, die hem naar Londen
i, zodra Zuid-Nederland was bevrijd. Ze
wel wat zuidelijke politici in haar kabinet
"milten.
Lw? carrière als landelijk politicus
n°" Achtereenvolgens maakte hij zich
jk als minister van Binnenlandse
minister-president, laatste Gouver-
eneraal van Indië, nogmaals minister
t lnnenlandse Zaken en Minister van
Cbiogra«e van Beel benadrukt de politi-
ttbteru Lambert Giebels sterk de
Lu'L juridische instelling van zijn
lotte n voorbeeld noemt hij Beels
ÉalinTj a's laatste Gouverneur-Gene-
Indië (1948-1949).
iW Federalisten die hadden ten-
Piet mes and gestudeerd, die konden
"es en vork eten."
Lambert Giebels: „In het eerste kabinet-Beel werd de grondslag gelegd voor onze hui
dige sociaal-democratie. Dat is rechtstreeks aan Beel te danken.
FOTO DE STEM /JOHAN VAN GURP
Dr. L. J. M. Beel onderweg naar koningin Juliana tijdens de kabinetscrisis van 1965.
„Nee dat was hij niet, maar hij zat hij wel al
die jaren van 1945 tot 1950 in het centrum van
de macht. Samen met Drees, en Drees had
Beel kunnen bijsturen, maar Drees was een
slappe figuur in dit opzicht. Die had geen be
nul van wat er in Indië aan de hand was, het
interesseerde hem ook niet. En Beel, die zat
weliswaar in Indië, maar wist niets van het
land en zijn bevolking. Drees en Beel, dat wa
ren de wethouder en de gemeentesecretaris die
worden geconfronteerd met een wereldpro
bleem dat ze niet aankunnen."
Heeft Beel naderhand ooit toegeven dat Ne
derland - dus hij - er in Indonesië helemaal
naast zat
„Nooit. Beels mislukking is ooit vergeleken
met een Griekse tragedie, waarin helden ten
onder gaan aan hybris - aan overmoed. Beel
heeft dat nooit toegegeven. Pas op zijn sterf
bed bekende hij dat de Nederlandse soldaten
die in Indonesië waren omgekomen of ver
minkt waren teruggekeerd, als spoken uit het
verleden in zijn gedachten en dromen speelden
- niet de Indonesische slachtoffers dus."
Na de Indonesische episode nestelde Beel zich
definitief in het centrum van de macht in Ne
derland.
„Ja, en zeker geldt dat na zijn periode als mi
nister van Binnenlandse Zaken van 1951 tot
1956. De grootste ontdekking van mijn onder
zoek naar het leven van Beel was de machtige
invloed die deze KVP-politicus bleek te heb
ben als vice-voorzitter van de Raad van de
State (de koningin is daarvan altijd voorzit
ter). De bloedeloze amtenaar Beel was een
machtsfactor van grote betekenis geworden.
Daarom heb ik mijn boek Van vazal tot onder
koning genoemd. Geen enkele politicus uit de
periode 1958-1973 die ik over Beel heb gespro
ken wist dat hij zo'n macht bezat. Als onder
koning deelde hij zijn macht kennelijk niet
met vazallen."
Hoe kwam Beel aan die machtspositie?
„We zien dat Beel een doorslaggevende in
vloed op koningin Juliana heeft sinds de Greet
Hofmans-affaire in 1956. Er dreigde toen een
echtelijke breuk tussen Juliana en Bernard.
Op de achtergrond speelde de pacifistische in
stelling van de koningin, de rol van de gebeds
genezeres Greet Hofmans daarin, anderzijds
de Navo-overtuigingen van prins Bernard,
maar ook diens buitenechtelijke avonturen.
Kort en goed, Juliana wilde scheiden. Ze wil
de dat Bernard Soestdijk verliet. Beel moest
de zaak in allerijl sussen. Hij deed dat in een
nooit gepubliceerd advies, met als resultaat
dat Juliana zo ongeveer alles moest inslikken -
hetgeen zij deed."
Hoe luidde dat advies van Beel dat door Julia
na werd gevolgd?
„Als we dat eens zouden weten! Het advies
van Beel in de Greet Hofmans-zaak is nog al
tijd geheim. Het berust in de archieven van het
Rijksarchief. Tot aan de Hoge Raad heb ik ge
probeerd inzage in dat dossier te krijgen. He
laas is daar negatief over beslist. Ik wil bui
tengewoon graag weten op welke toon Beel
advies aan Juliana heeft gegeven. Hoe drin
gend was die toon? Was Juliana sindsdien wel
licht bang voor Beel?"
Feit is dat Beel sindsdien de dienst kon uitma-
heeft hij het helemaal
Mislukking
teen*" 'ndonesl® j
fclitirir aanSePakt. De Nederlandse Indië-
-frfxl !seeniami
„dHtg LJf^«dandse wetsregels toepassen in
«arbii I n'ets vanaf wist- Beel heeft
F '1 °°K nog on Ho A
Was een jammerlijke mislukking. Hij
F) kon de verkeerde partij gegokt,
''•karno H' voorstelling dat mensen als
Fen> het'lanri1en ^akmdsstaat Indonesië Wil
li liever vn„,.jü?e? ^sturen. Nee, dan koos
ÏTJ0* niet de
In Amerika schijnt alles iets eerder te gebeuren, dus
ik weet niet of ze in Nederland al gearriveerd zijn:
de nieuwe computervirussen. Bijzonder eng spul
dat, als je sommige paniekzaaiers zou moeten gelo
ven, in een computer sneller en meer ellende aan
zou kunnen richten dan het quadraat van Aids en
Ebola in het menselijk lichaam.
Ik denk dat dat wel meevalt, want als er één ding is
dat ik de afgelopen jaren heb geleerd, is het wel dat
er gruwelijk veel flauwekul wordt verkocht over al
les wat met computers te maken heeft. Ja, rustig
maar, ik schrijf ook wel eens iets dat niet helemaal
klopt, maar ik ben nooit te beroerd om dat onmid
dellijk toe te geven. Hier komt het bewijs.
Vorige week schreef ik doodgemoedereerd dat ik
wel eens gehoord had van floppies waar je twee
megabyte informatie op zou kunnen proppen, maar
dat ik ze nog nooit gezien had. Dat nou bleek een
stomme opmerking van mij te zijn, zo mailt mij
naamgenoot léon van der Weegen. Ik had de klok
wel horen luiden, maar die klepel, ho maar.
Hij legt uit dat vrijwel iedere floppy een 2 megaby
te diskette is, maar MS-DOS verdeelt ieder spoor
op een diskette in een gelijk aantal sectoren, waar
door er uiteindelijk maar 1.44 op past. Nou is er
een programma, dat niet helemaal toevallig 2M
heet, dat op de buitenste sporen, die nou eenmaal
langer zijn dan de binnenste, extra sectoren weet
te proppen. Met als resultaat een flop waar je de 2
megabyte op weggeschreven krijgt, die er dus ei
genlijk altijd op zou moeten passen.
Hoe dan ook, in snap nu ook waarom die verkoper
bij CompUSA mij aankeek alsof hij met de zoveelste
halve gare te maken had toen ik om two megabyte
floppies vroeg. Bovendien waren ze daar op dat
moment toch al flink chagrijnig omdat een vinger
vlugge grappenmaker en net daarvoor in geslaagd
was om hun strenge security voor joker te zetten.
CompUSA is een soort supermarkt voor alles wat
met computers te maken heeft. Rijen kassa's naast
elkaar, waar de magnetische tags die op de artike
len geplakt zijn, gedemagnetiseerd worden terwijl
je creditcard door de kassa gehaald wordt. Een duur
uitziende mevrouw had net een IBM-Thinkpad,
duurste modelletje van over de vierduizend dollar
met een achteloos gebaar afgerekend, alsof het een
doos bonbons betrof. Zodat dat ding op dat mo
ment, technisch gesproken, van haar was. Alleen,
die prachtige Thinkpad, ontdaan van zijn beveili
gingsstrip, was er ineens niet meer, en had het pand
klaarblijkelijk op onverklaarbare wijze verlaten.
Afijn, mooie discussie tussen overspannen mevrouw
en woedende manager, komt daar ineens een hal
ve zool om twee megabyte floppies vragen. Naar
me inmiddels duidelijk is geworden, zijn ze er dus
blijkbaar wel, maar ze heten 1.44, en die verkoper,
in de goede Newyorkse traditie helemaal niet van
Nu blijft het waarschijnlijk even stil, net als ik, toen
ik die mogelijkheid voor het eerst probeerde te
doorgronden. 'Verrek,' dacht ik toen, 'natuurlijk
kun je macro's schrijven die hele vervelende dingen
kunnen doen als je ze verstopt in veel verspreide
tekstfiles in de meestgebruikte tekstverwerkers.'
Macro-commando's dus, die string van comman
do's die op zich eigenlijk een soort kleine program
ma's vormen, en die zo verrekte handig zijn.
En/aren WP- en Word-gebruikers weten wel wat ik
bedoel, en zelf lust ik er ook wel pap van op de R84-
tekstverwerker waar dit stukkie mee geproduceerd
is. Macro's, soms ben je een paar dagen bezig om
er een te schrijven, te editen en te tunen, maar als
zo'n treintje eenmaal loopt kun je lekker met je ar-
Door Léon Krijnen
Reacties: E-mail: 100445.2062@compuserve.com
de beleefde soort, wist natuurlijk ook niks van dat
2M-programma. Naar zijn opvattingen vroeg ik
hem of hij een vergiet zonder gaatjes had, maar
wist ik veel een week geleden.
"En virussen hebben we ook niet in voorraad,"
voegde meneer, achterovergekamd haar, paarde-
staart in de nek, er sarcastisch aan toe, mij in stom
me verbazing achterlatend. Waarmee ik weer bij de
nieuwste generatie virussen beland ben, die, in te
genstelling tot alle tot nog toe bekende computer
verkoudheidjes, in tekst-files verstopt zouden kun
nen worden. 'Kan niet,' zullen een hoop mensen,
die er meer verstand van hebben dan ik, nu uitroe
pen, maar dan breng ik daar het volgende woord
tegenin: 'macro'.
men over elkaar gaan zitten kijken hoe je computer
voor jou overuren draait.
Ik zat vroeger, toen de krant nog op zo'n ouderwet
se main-frame gemaakt werd, wel eens te fantase
ren hoe gemakkelijk het zou om de boel te sabote
ren met één onnozele macro. Dat Harris-systeem
was in technisch opzicht pre-historisch, maar het
beschikte wel over een excellente macro-editor. Het
zou een fluitje van een cent geweest zijn om daar
mee een 'macro' te schrijven die binnen tien minu
ten de produktie van een hele avond zou hebben
uitgewist, om in de recoveries vervolgens de unde
lete te killen en daarmee het verschijnen van de
krant minstens een dag of wat uit te stellen. Het
heeft me eigenlijk altijd verbaasd dat zoiets, bij mijn
weten, nog nooit gedaan is door een gefrustreerde
(ex-)werknemer met een beetje computer-handig
heid. Ik hoor nog steeds cynische geluiden van le
zers op de achtergrond die zelf veel weten van ma
cro's onder de verschillende versies van Word. 'Hoe
dan wel?,' hoor ik, maar ik hoor ook al driftig getik
op sommige toetsenborden. Gemakkelijk of niet, de
eerste virussen in de vorm van macrootjes zijn opge
doken.
Het eerste verborgen macrootje dat gek begint te
doen en dat op dit moment via Internet wereldwijd
verspreid wordt, is gemaakt door een anonieme
whizz-kid zonder kwade bijbedoelingen. Als dat
moderne zetduiveltje opduikt, doet het niet meer
dan een boxje openen met wat geflikker, maakt het
de gebruiker alleen wat moeilijk om zijn bestanden
op te slaan en laat het de volgende boodschap zien:
That's enough to prove my point.
Klaarblijkelijk heeft de schrijver geen kwaad in de
zin gehad en heeft hij ongelovigen aleen maar wil
len overtuigen van de tot nog toe ongekende mo
gelijkheden van de macro's.
Softwarebedrijven zoals Symantec, dat ondermeer
Norton Anti Virus uitgeeft, maken zich echter he
vig zorgen. Tot een jaar of wat geleden ontdekten
ze ongeveer 5 nieuwe virussen per maand, maar
dat zijn er inmiddels drie tot vijf per dag geworden.
Bovendien verspreidden de virussen zich vroeger
veel langzamer, toen de gekte op Internet nog niet
uitgebroken was.
En dan ging het alleen nog om de klassieke virus
sen, die meestal als een paar regels software opdo
ken, maar nooit in een tekstbestand.
En ook bij Microsoft zijn ze wakker geschrokken.
Gisteren al is op hun 'side' op het World Wide Web
een stukkie gratis software opgehangen dat onder
de naam Wordprankfix gratis gedownioad kan wor
den. Het pakt voornoemde macro bij de strot en
helpt hem om zeep. Op Compuserve (GO Micro
soft) is het anti-griepspuitje ook te krijgen.
Het Internet-adres van Microsoft: http://www.mi-
crosoft.com/
FOTO ANP
ken tijdens kabinetsformaties door zijn in
vloed op de koningin. Heeft hij van die positie
ooit misbruik gemaakt?
„Misbruik niet, gebruik wel. En ook niet ten
eigen bate of voor eigen doelen. Beel wilde
stabiliteit, geen revolutie, geen koppen die rol
len. Hij was tevens adviseur van het konink
lijk huis. Volgens prins Bernard, die ik uitvoe
rig heb gesproken, was Beel geen raadsman
maar letterlijk een vriend van het Huis. Dat
bleek ook tijdens de crisis rond Irene, toen ze
katholiek werd om met de Spanjaard Juan
Carlos te kunnen trouwen. Ik heb met Beels
toenmalige chauffeur Jan de Zwart gesproken.
Die vertelde dat hij door de vele overuren voor
ritten naar Soestdijk en nachtenlang wachten
zoveel bijverdiende dat hij er zijn eerste eigen
auto van kon kopen."
Hebt u door het schrijven van dit boek een an
der beeld van Juliana gekregen?
„Ja. Ik vind haar sympathieker. Gebleken is
dat ze niet 'in de greep van' een vrouw als
Greet Hofmans was. Ze was zelf een overtuigd
pacifist. Ze kon bovendien zelf uitstekend
schrijven en redevoeringen houden. Dat deed
zij echt zelf. En ondanks een geweldige verne
dering - zij moest op advies van Beel ongeveer
alles slikken en Bernard niets - heeft zij het
landsbelang laten voorgaan. Dat vind ik
grootheid."
En denkt u anders over prins Bernard?
„Ik heb prins Bernard voor mijn boek uitvoe
rig gesproken en het zou me niet verbazen als
hij na het lezen van het boek opnieuw wil pra
ten. Ik wil dat ook wel. Ik heb hem leren ken
nen als een charmante, intelligente man, een
Lebemann. Ik heb hele gezellige en zinvolle
gesprekken met hem gehad, hij pakt je als het
ware in, maar toch houd ik een dubbel gevoel,
een wantrouwen in zijn opereren."
Wat is uw eigen conclusie ten aanzien van het
belang van de figuur Beel in de Nederlandse
politiek?
„Uiteindelijk is dat het geweldige belang van
het eerste kabinet-Beel, 1946-1948, het eerste
echte na-oorlogse kabinet. Toen moest er be
sloten wordem welke economie Nederland zou
krijgen: een socialistische plan-economie, of
een totaal vrije, zeg maar Amerikaanse, vorm
van economie. Het werd, door Beels ijveren en
overtuiging, een tussenvorm. Een rooms-rode
coalitie, gebaseerd op een mengeling van so
ciaal-democratische en katholiek-sociale uit
gangspunten. Daar werd de grondslag gelegd
voor onze huidige sociaal-democratie. Dat is
rechtstreeks aan Beel te danken.
