'Nederlanders
kunnen nog
wat leren van
een hark'
ieu
Studie nodig over necrofilie
Hyperventilatie 'in de mode'
Cursussen in spreken en verstaan van lichaamstaal in opmars
Abortus-pillen gaai
ingreep vervangen
Grote publiekscampagne
moet whiplash voorkomen
DE STEM
LIJF LEVEN
heSTEM
Rollenspel
Goeroe
Ogen
produkt iNFORMATiEiKoiflend najaar
Chiropractoren scoren
Multiple sclerose
WOENSDAG 6 SEPTEMBER 1995
Mensen spreken vele talen. Behalve met hun mond, ook met hun
lichaam. Kwaadheid, desinteresse, openheid of gesloten zijn.
Cursussen in body-language zijn populair. Een beetje manager
kan niet meer zonder.
Door Lia van Nuys
Wie tegenwoordig een beetje succes wil
hebben moet zijn talen onder de knie
hebben, en vooral zijn meest persoonlij
ke taal: die van zijn lichaam. Nu hebben
we het dus niet alleen over het intieme
taalgebruik van de mens op vrijersvoe
ten. AI kan niet worden ontkend dat het
succes ook daar in hoge mate afhankelijk
is van de woordenschat van het spreken
de lichaam. Nee, body-language gaat
veel verder. Een beetje manager, bij-
voorbeeld, kan niet meer zonder. Die
wordt door zijn baas op een dure trai
ning gestuurd van één of meer dagen,
voor onderhandelingstechnieken waar
bij woordeloos gedrag een grote rol
speelt.
De instituten die lichaamstaal doceren
schieten tegenwoordig ook in Nederland
als paddestoelen uit de grond, terwijl
Nederlanders toch niet bekend staan om
hun expressieve lijf. Wij gaan er niet zo
bewust mee om als de beheerste Brit en
niet zo welbespraakt als de beweeglijke
Zuid-Europeaan. „Er zijn Nederlanders
die voor de vocabulaire van hun lichaam
nog iets kunnen Ieren van een hark," zo
luidt de heersende opvatting.
„Geen probleem", zegt niettemin do
cent-drama Gerda van Leeuwen, afge
studeerd aan de Toneelacademie Maast
richt en gespecialiseerd in het doceren
van 'gedragsvaardigheden'. „Nederlan
ders doen het weer anders dan anderen,
maar ook zij kunnen zonder woorden
duidelijk spreken. In feite doen we het
allemaal en voortdurend, maar onbe
wust. Op trainingen wordt er bewust
mee omgegaan. Cursisten analyseren
wat ze zelf uitstralen en leren de
lichaamstaal van anderen te verstaan.
Het rollenspel hoort bij de methode die
ik gebruik."
Gerda van Leeuwen geeft onder andere
les bij hogere beroepsopleidingen, be
drijven, politie en douane.
Bij het rollenspel 'slachtofferverhoor'
voor rechercheurs speelt zij zelf mee als
slachtoffer.
„Ik kom dan bijvoorbeeld in paniek het
bureau binnen, nadat ik ben geconfron
teerd met een 'potloodventer'. Ik ben ge
schrokken en bang, niet alleen voor me
zelf maar ook voor anderen, kinderen.
Daarom kom ik met mijn emotionele
verhaal bij de politie. Ik word in een ka
mer gezet en wacht daar op de recher
cheur. In elkaar gekrompen, armen voor
de borst, mezelf afschermend, zonder
energie. Dan gaat het er om of de onder
vrager mijn signalen opvangt en goed in
terpreteert. Als hij met brede gebaren
binnen komt, vrolijk en luidruchtig, ar
men in mijn richtig, gaat het mis. Op die
manier word ik niet op mijn gemak ge
steld. Hij moet zich verplaatsen in mijn
situatie, dan krijgt hij de goede houding.
Toneelspelen, zoals ik het heb geleerd, is
niet het aanleren van bewegingen maar
het inleven in de situatie. Dan komen de
juiste gebaren vanzelf. Daarom train ik
liever het innerlijk dan de lichaamstaal.
Ook voor Ad van den Eerenbeemt, die
vanuit zijn bedrijf in Echt onderhande
lingstechnieken doceert, is het inleven in
de situatie van groot belang.
„Het gaat om aanpassen aan de ge
sprekspartner en zo de juiste sfeer voor
onderhandelingen te creëren. Spiegelge-
drag, zou je kunnen zeggen. Je identifi
ceren met de opponent. Er zijn mensen
die bewust een sigaret opsteken als de
ander dat ook doet, zelfs als ze zijn ge
stopt met roken. Dat gaat mij te ver. Ik
ga er van uit dat je door de mand valt als
je liegt in lichaamstaal. Je kunt niet je
persoonlijkheid verloochenen."
Een uitgangspunt voor Ad van den Ee
renbeemt is het 'neuro-linguïstisch pro
grammeren' volgens de Amerikaan
Anthony Robbins, de leermeester die ook
een volgeling heeft in de nationale goe
roe 'positief denken' Emile Ratelband.
Robbins leert dat mensen ongekende
vermogens bezitten, die ze kunnen op
wekken door herinneringen in verband
te brengen met zintuiglijke ervaringen.
De geurende voorjaarsbloesem bij een
wandeling met je geliefde. De smaak in
je mond bij het winnen van de 100 meter
hardlopen. „De smaak van succes bestaat
wel degelijk", zegt Van den Eerenbeemt.
„Een onderhandelaar wordt zelfverze
kerder als hij de geur, smaak, kleur of
klank kan oproepen die hij associeert
met een succesvolle ervaring uit zijn her
innering.
De stemming wordt dan voor de oplet
tende toehoorder zichtbaar gemaakt met
body-language.
Wie zijn taailesje goed heeft geleerd,
herkent ook negatieve signalen. Agressie
is bijvoorbeeld heel goed af te lezen.
„Je kunt aan iemand zien of hij echt ge
vaarlijk wordt", zegt Van den Eeren
beemt.
„Als je ruzie met iemand hebt die zijn
mond samenknijpt, zijn ogen verkleint
Mensen spreken niet alleen met hun mond maar met hun hele lichaam.
en zijn gezichtsspieren spant, geloof dan
maar dat het menens is. Zo 'spreekt' ie
mand die zich voorbereidt op een ge
vecht."
Een Brabantse manager, tevreden cur
sist van Van den Eerenbeemt, zegt sinds
de training beter de signalen van zijn ge
sprekspartners op te vangen.
„Je merkt snel of je te maken hebt met
een persoon die visueel, auditief of ki-
nestetisch is ingesteld en daar pas je dan
je onderhandelingstechniek en je woord
gebruik bij aan. Een visueel ingesteld
persoon zegt bijvoorbeeld: dat ziet er
goed uit, de auditieve: dat klinkt goed,
de kinestetische: dat gaat de goede kant
op. Ook de ogen spreken bij verschillend
ingestelde personen een verschillende
taal. Mensen bewegen hun ogen naar de
ene kant als ze iets construeren of fanta
seren en naar de andere kant als ze iets
réconstrueren of in hun herinnering zoe
ken. Maar bij een visueel ingestelde is
dat precies andersom als bij een auditief
ingestelde. Het is goed als je dat weet."
Het lichaam zou dus een leugen kunnen
onthullen of de waarheid kunnen beves
tigen, maar helaas spreekt niet iedereen
zijn body-language foutloos.
Gerda van Leeuwen: „We hebben alle
maal dingen aangeleerd en afgeleerd die
de lichaamstaal vertroebelen. Benen
open of gesloten, dat zou veel kunnen
zeggen over open of gesloten instelling,
maar onze opvoeding heeft anders be
paald. 'Aan je neus zitten' staat voor 'on
zekerheid', maar wie een operatie aan
zijn neus heeft gehad, zit er om andere
redenen aan. Zo zijn er ook vrouwen die
voortdurend door mannen worden lastig
gevallen, terwijl ze dat absoluut niet wil
len. Ik leer cursisten niet op het eerste
gezicht te oordelen. Ze kunnen zich ver
gissen in de signalen. Dat wil niet zeggen
dat ze de lichaamstaal slecht verstaan; er
kan ook onzuiver zijn uitgezonden."
Een mooi voorbeeld uit haar ervaring:
„Een cursiste speelde haar rol achter een
informatie-balie. Ze zei tegen de zoge
naamde klant: 'Ja, ik denk wel dat ik u
kan helpen,' terwijl ze met haar hoofd
langzaam 'nee' schudde. Haar woorden
Recent onderzoek van de Universiteit Leiden onder chronjal
patiënten toont aan dat de 'krakers' met 78 procent op eennaj
hoogste tevredenheidspercentage scoorden. Slechts medisch 3
cialisten scoorden met 81 procent hoger en huisartsen met 69 Jl
cent beduidend lager. De Nederlandse Chiropractoren Associ,li
heeft deze uitslag aangegrepen om opnieuw bij de politiek te nj(I
ten voor erkenning. De NCA verwijst in dit verband ooknaarif
blad British Medical Journal van augustus 1995 dat meldt U
chiropractie ook op langere termijn een gunstig effect heef; j
patiënten met lage rugpijn.
Een onderzoeksteam van TNO heeft een herseneiwit geidentl
ceerd dat een speciale rol speelt in ontstekingsreacties vanT
ziekte multiple sclerose (ms). TNO verwacht dat de ontdekt
bijdraagt aan het ontwikkelen van een specifieke therapie
ms-patiënten en een verbeterde diagnostiek van de ziekte, J
TNO-onderzoekers, die patent op hun vinding hebben aaj
vraagd, waarschuwen dat de weg naar een effectief medicijn!
gen ms nog lang is. Nederland telt ongeveer 14.000 mensen gJ
ms, een neurologische aandoening die veelal toeslaat rond
dertigste levensjaar.
Van onze correspondent
Washington - Amerikaanse gy
naecologen voorspellen dat de
abortuspraktijk in de Verenigde
Staten er in de naaste toekomst
anders uit zal zien.
Vrouwen die hun prille zwanger
schap willen laten afbreken, zul
len niet langer naar een kliniek
hoeven om er een chirurgische
ingreep te ondergaan.
In plaats daarvan kunnen ze in
de spreekkamer van de huisarts
twee pillen slikken.
De artsen reageerden op een pu-
blikatie in het toonaangevende
medische tijdschrift The New
England Journal of Medicine.
Daarin worden de positieve re
sultaten beschreven van een uit
gebreid onderzoek naar veilig
heid en effectiviteit vant»!
dicamenten die al ruimsckj
beschikbaar zijn.
In de VS laten jaarlijks i
vrouwen zich voor de n
week van hun zwangers
aborteren.
Zij zullen straks kunnen kiJ
voor een vruchtafdrijving pel
Na de negende week is de cm
natie van medicamenten f
meer effectief. Zestig tot a
tig procent van de Amerika
vrouwen zou de voorkeur#
aan een medicinaal
abortus boven een chirj
sche.De resultaten van
derzoek, waarbij 178 rnsj
waren betrokken, be
uitkomst van eerder, kleinsj
lig onderzoek.
Den Haag (anp) - Diverse organisaties starten waarschip
nog dit najaar een grote voorlichtingscampagne om wl
(zweepslag in de nek) te voorkomen. Whiplash is een nel
verrekking met vaak zeer ernstige gevolgen, die mensen
al oplopen door een auto-ongeval.
waren gelogen, haar lichaam sprak de
waarheid. Dat was een prachtig leermo
ment, gelukkig vastgelegd op de video."
Wat bij trainingen opvalt is het verschil
tussen mannen en vrouwen.
Ze spreken weliswaar dezelfde lichaam
staal, maar vrouwen doen het beter. Ger
da van Leeuwen: „Er zijn uitzonderin
gen, maar mannen zijn in de lessen iets
minder ontvankelijk, generaliserend ge
sproken. Zij hoeven niets meer te leren!
Daarbij zijn ze vaak meer op zichzelf ge
richt, terwijl vrouwen sneller geneigd
zijn zichzelf weg te cijferen. Dat kan ook
een nadeel zijn, bijvoorbeeld bij de ver-
hoortraining door vrouwelijke recher
cheurs. Die spelen het klaar mee te hui
len met de ondervraagde." Ad van den
Eerenbeemt constateert dat vrouwen in
aanleg betere onderhandelaars zijn, om
dat ze hun persoonlijke aanwezigheid
beter gebruiken. „Ze durven dat ook om
dat ze over het algemeen beter verzorgd
zijn. Daarbij hebben ze een grotere be
reidheid naar iemand te luisteren, het
juiste ritme te vinden, zich aan te passen
aan de gesprekspartner."
De campagne gaat het publiek
vooral wijzen op het goed afstel
len van de hoofdsteunen in perso
nenauto's. Meer dan de helft van
de hoofdsteunen is verkeerd af
gesteld.
Organisaties zoals Veilig Verkeer
Nederland, ANWB en Bovag heb
ben enige tijd geleden op initia
tief van het Verbond van Verze
keraars het Whiplashplatform
opgericht.
Zij willen hun kennis over het
groeiende whiplashprobleem
bundelen.
Verzekeraars en andere instellin
gen constateren dat een steeds
groter deel van de letselschade
wordt veroorzaakt door uitkerin
gen die verband houden met nek
letsel. Whiplash was 25 jaar gele
den vrijwel onbekend, maar mo
menteel maakt een op de drie
dossiers van de verzekerings
maatschappijen er melding van.
Volgens de Stichting Weten
schappelijk Onderzoek Verkeers
veiligheid komen er jaarlijks mi
nimaal 2500 whiplash-patiënten
bij.
Sinds 1983 is het aantal kop-
staartbotsingen in het vei
fors toegenomen. Bij
botsingen maakt het 1
een inzittende een forseknit|
terover.
Daarbij ontstaat vaak een i
lash, ofwel een verdraaiing
de nekwervels.
Op zich een lichte
maar soms levert het ernstijj
blijvende gezondheidskWj
op.
Het gaat vooral om hoofd-
en schouderpijn,
stoornissen en slaappri
Door eenvoudige middelenj
veel nekletsel
lende worden voorkomen.
geeft de combinatie van ji
gestelde hoofdsteunen en i
tijd gebruiken van
gordels op voor- en
voldoende bescherming.
Whiplash is medisch ge»l
niet sluitend gedefinieerd, i'
vaak ook moeilijk na te
iemand daadwerkelijk i'
heeft of simuleert om de»
ring op te lichten.
Voor whiplash bestaat oiil
geen duidelijke behandel»! I
Door dr. J. Verhulst
Op de Franse tv was tijdens de
vakantie te zien hoe een Russi
sche man die schuldig was be
vonden aan een serie moorden in
Moskou ter dood werd veroor
deeld. En niet alleen dat; men
liet ook zien hoe de man ter
dood werd gebracht door een
nekschot. Het Franse commen
taar bij de beelden luidde dat de
Russische tv alles had uitgezon
den (inclusief het pistool tegen
het hoofd, de knal, en vervol
gens het bebloede hoofd op de
grond) 'ter afschrikking.'
Het ging om een nog niet eens zo
oude man (ik schat tussen de 35
en 40 jaar oud) die zich schuldig
had gemaakt aan een wel heel
bizarre serie moorden. Hij pikte
slachtoffers op in de metro in
Moskou (vaak nog jonge jon
gens, of vrouwen) die hij dan
vervolgens mee naar zijn huis
lokte. Daar misbruikte hij hen
seksueel, folterde ze op nog an
dere manieren en bracht ze ter
dood. In een aantal gevallen va
rieerde hij de volgorde van deze
handelingen. Officieel heet het
dat de dader leed aan 'necrofi
lie'. Dat wil letterlijk zeggen:
het bereiken van intense lustge
voelens door de seksuele om
gang met een lijk.
Necrofilie (ooit door Van Koot-
en en De Bie 'het laatste taboe'
genoemd) komt gelukkig maar
heel zelden voor. In het roddel
circuit hoor je wel eens verhalen
over mortuaria en begraafplaat
sen en de dingen die zich daar
zouden afspelen, maar dit zijn
vrijwel altijd domme, sensatio
nele verhalen. Dat neemt echter
niet weg dat necrofilie voor kan
komen en in uitzonderingsge
vallen ook daadwerkelijk is
voorgekomen.
Over de achtergrond ervan is
weinig met zekerheid bekend.
Vrijwel zeker speelt macht een
overgrote rol. Bij veel seksuele
ontaardingen blijkt dat overi
gens het geval te zijn, waar
schijnlijk als ge
volg van diepge
wortelde gevoe
lens van on
macht en min
derwaardigheid.
Een persoon die
aan necrofilie
lijdt (want zo ie
mand moet je
toch wel ernstig
geestelijk ziek
noemen) heeft
vaak een zeer
kinderlijk ka
rakter. De gewetensfunctie is
niet, of maar ten dele ontwik
keld.
Er is meestal sprake van een
enorme obsessie met de dood en
met alles wat daarmee te maken
heeft. Ik zou me zelfs kunnen
voorstellen dat een necrofiel in
wezen doodsbang is voor de
dood, en deze doodsangst pro
beert te overwinnen door zich
zelf tot heerser over leven en
dood te maken. Het realiteitsbe
sef is zwak: fantasie gaat heel
gemakkelijk over in werkelijk
heid en andersom. Het drama
van de necrofilie speelt zich dan
ook af in de vorm van een soort
toneelstuk: de necrofiel speelt
met zijn slachtoffer in alle bete
kenissen van het woord. Hij
houdt zijn slachtoffers voor de
gek, praat met ze, belooft ze van
alles en nog wat (ook de vrij
heid) en hij geniet van het feit
dat hij alle touwtjes in handen
heeft. Want de afloop staat al
tijd vast, al was het alleen maar
om vervolging
te voorkomen.
En voor de
buitenwereld
is hij vaak een
lieve, zorgza
me man met
wie niets mis
lijkt te zijn.
Als ik het goed
verstaan heb,
had de Mos-
kouse necro
fiel 29 kinde
ren vermoord
en nog een aantal vrouwen. Hij
heeft ook bekend en is ter dood
gebracht, letterlijk voor het oog
van het volk. Als afschrikmid
del, maar ongetwijfeld ook als
een vorm van genoegdoening
voor de ouders en familieleden
van de misbruikte en vermoorde
kinderen en van de andere
slachtoffers. Puur emotioneel
gezien kan ik er best inkomen
dat men daar in Rusland deze
zaak zo afgehandeld heeft en ik
denk dat de meeste ouders met
jonge kinderen zich dat wel
kunnen voorstellen.
Maar dan laten we het gevoel
spreken. Verstandelijk ziet het
er, denk ik, heel anders uit.
Want wat heeft het voor zin om
een man die gevoelsmatig echt
helemaal geschift is, ter dood te
brengen? Zijn dwanggedrag was
zo sterk dat hij zich niet heeft
laten weerhouden door alle mo
gelijke straffen die hem te
wachten zouden staan als hij ge
pakt werd. Zijn morbide be
hoefte was zo intens dat hij deze
om de zoveel tijd opnieuw moest
bevredigen. De man was in emo
tioneel opzicht een volslagen
mislukt mens.
Zo iemand straffen helpt niet.
Ook niet ter afschrikking van
eventuele andere (echte) necro-
fielen. Want ook bij hen zal de
drang om hun macabere behoef
te te bevredigen zo groot zijn,
dat ze daar alles voor over heb
ben, zelfs hun leven. Een vroeg
tijdige (en liefst nog voortijdige)
ontdekking van hun neiging zou
veel gewenster zijn. Dat bete
kent dat het verschijnsel van de
necrofilie dringend aan een
(nog) grondige(r) studie onder
worpen moet worden. Geen een
voudige zaak, want ze lopen met
hun neiging natuurlijk niet te
koop.
Maar goed, deze emotionele
mislukkeling is dood. En wat
doen we met die vele andere
mislukkelingen die in voormalig
Joegoslavië op kinderen schie
ten? Want denk niet te snel dat
dat iets heel anders is.
Door dr. P. van Dijk
Toen ik in 1974 afstudeerde was
het onderwerp hyperventilatie
in mijn opleiding nooit aan de
orde geweest.
Het was een kwaal die mij onbe
kend was. Op dit moment zou
meer dan tien procent van de
klachten onder de mensen die
naar de huisarts gaan op hyper
ventilatie berusten.
Het lijkt misschien merkwaar
dig, maar ook kwalen en medi
sche aandoeningen zijn aan mo
de onderhevig.
Aan het einde van de vorige
eeuw was 'grande hysterie' sterk
in de mode. Het was een ziekte
beeld waarbij (voornamelijk)
vrouwen vaak met 'veel drama'
flauw vielen in
ruimtes waar
zich veel mensen
bevonden. Deze
kwaal komt nu
niet meer voor.
Het lijkt er op
dat hyperventi
latie een ver
schijnsel is van
onze tijd. Hy
perventilatie is
eigenlijk geen
ziekte maar een
reactie van het lichaam op angst
en spanningen.
Hyperventilatie betekent te snel
en/of te diep ademen. Iedereen
kent de verschijnselen min of
meer.
Denk bijvoorbeeld aan het op
blazen van een luchtbed of het
opblazen van een houtvuur. Het
lichaam raakt van die verkeerde
ademhaling in de war. Dit kan
vervelende klachten geven zo
als: zweten, tintelingen in de
handen en voeten, duizeligheid,
licht in het hoofd en angst. Hoe
wel deze klachten uiterst onaan
genaam kunnen zijn, is het on
gevaarlijk, men houdt er niets
aan over.
Iemand die een keer een aanval
van hyperventilatie heeft gehad
is vaak bang dat hij opnieuw een
aanval zal krijgen.
Hierdoor kan hyperventilatie
zichzelf in stand houden en
roept de angst voor een aanval
juist weer een aanval op. Wan
neer u andere oorzaken dan
angst of span
ning vermoedt,
is het verstan
dig om met de
huisarts te
overleggen.
Bij hyperventi
latie bent u zelf
de belangrijk
ste therapeut.
Er zijn heel
wat maatrege
len waarmee u
de hyperventi
latie kunt behandelen. Probeer
erachter te komen welke span
ningen of angsten de oorzaak
zijn van uw hyperventilatie.
Praat er eens over met iemand
uit uw omgeving.
Het bijhouden van een dagboek
is vaak een uitstekende manier
i.~, ar fi
Bij een aanval helpt het om in en uit te ademen in eenp"
zakje.
FOTO ARCHIEF Of r]
om erachter te komen welke si
tuaties of problemen een aanval
uitlokken.
Geneesmiddelen tegen hyper
ventilatie bestaan niet. Met kal
meringsmiddelen kunnen angst
en spanning alleen maar worden
onderdrukt. Bij een aanval helpt
het om in en uit te ademen in een
diepvrieszakje. Hierbij moet u
de neus en de mond niet geheel
afsluiten. U kunt ook proberen
om de neus dicht te houden en
via de mond in- en uit
door een tuinslang van vi
centimeter. Extra licha®
weging in de vorm van
springen, hardlopen, diep'
buigingen maken, kan W|
om een hyperventilatie I
te voorkomen.
Het volgen van yogal®
een cursus voor ontspa"
of ademhalingsoefening®.
uw ademhaling verbeter® "1
hyperventilatie opheffen
iuJr Arjen Broekhuizen
J'at het in de publiciteit de
jatste tijd wat stil lijkt rond
je ziekte aids, wil niet zeggen
lat er op dit front niets meer
beurt. Integendeel. Onder-
l»kers en farmaceutische be-
ijven werken nog altijd
Üard en met wisselend succes
)an nieuwe generaties medi-
ijnen in de strijd tegen het
as HTV. Tot voor kort warén
ie nieuwe middelen nog niet
ischikbaar voor patiënten,
laar komt deze herfst veran-
[ering in.
de komende weken kunnen in
ïederland de eerste 46 HIV-pa-
Sënten een behandeling begin-
en met het middel Invirase, een
jgenaamde protease-remmer
in de Zwitserse farmaceut Hof-
jann LaRoche. Eind oktober
jomt er voor nog eens tien pa-
lënten het verwante Crixivan
eschikbaar, een protease-rem-
ler van het Amerikaanse bedrijf
ISD.
Dtease-remmers staan voor een
ieuwe aanpak van het aidsvirus.
Sinds het bedrijf Wellcome in
[987 met zijn AZT kwam, kende
[e strijd tegen HTV vooral meer
in hetzelfde. Middelen als DDI,
)DC, D4T en zelfs het recente
TC zijn alle zogenaamde rever-
e-transcriptase (RT) remmers,
lit RT is een eiwit dat het HTV
idig heeft om afweercellen bin-
en te dringen en zich daar te
ïenigvuldigen.
)e RT-remmers zijn geen van al-
erg effectief. Ze stoppen de
ermenigvuldiging van het virus
iet, maar remmen slechts af en
[oen dat ook nog tijdelijk. Het
ziet kans hen te omzeilen en
jordt resistent. Ze werken in
imbinatie met elkaar wel beter
an alleen, maar dan nog slaagt
[et HIV er in door te dringen tot
allen en daar zijn vermenigvul-
ligingsproces in gang te zetten.
Iet belangrijke van protease-
ëmmers is dat zij een ander eiwit
ipakken (het proteinase) dat
et HTV weer nodig heeft voor
succesvolle produktie van
an nieuw virus in de geïnfecteer-
cellen. RT-remmers doen hun
jerk aan het begin en protease-
sor Frits Stommels
ïijmegen - Een brug slaan
ussen het fundamenteel on-
erzoek in het laboratorium
i de klinische praktijk van
Ie uroloog. Nieuw verworven
tennis moet zo snel mogelijk
F goede komen aan de pa
tent met een kwaadaardige
rologische aandoening, in de
leeste gevallen prostaatkan-
sr.
Pet was de inzet van een groot
pternationaal urologisch con
gres dat onlangs in Rotterdam
perd gehouden op initiatief van
7Mn§ urologie van het
'n Nederland wordt per f
Jar bij 4300 mannen prostaat-
Pnker vastgesteld. Bijna de helft
pn hen - 2100 - sterft aan deze
pekte.
fcecialisten van de academische J
J«enhuizen van Rotterdam en
Joegen starten binnenkort een
ti u °m vast te stellen of een
F oikmgsonderzoek naar pro-j
Li k ker 'n navolging van data
tdr borstkanker zin heeft. Del
?Jr? vroege opsporing dei
prftewjfers doet dalen en ofl
ege opsporing opweegt tegen
P verhes aan kwaliteit van le-
EL jannen bij wie andersj
Dm ,1 an aangetoond zou zijn.
|Lp: aaT aehter te komen word'
fgin volgend jaar in beide plaat-
Puden VO n8s°nderzoek gel
iürJünnnf,n tussen de 50 en 61
heenebloeedWp0^enopgeroePe
|oferkers van de afdelinJ
Pekenhi>Van Radboud]
Nn bii ,u'S !n Nijmegen verwacht
te screen r Procent van d
Ir te vindemannen prostaatkan
ets rie°loogprof' dr- F- DebrujJ
?reeninJeHnVan een derëeliiH
lij' te zifn n vroeS stadiurj
|bgktuEelntanSieve samenwei
pet laboratn onderzoekers i
'de kliniek Frium en de artsen i
re genet i k6r vee' verbeter!
P°Sanke achtergrond vJ
Eke Mrtaïu 'nelusief de erft
jan aS' en de kenmerkt
pter bemll ^moren worde
grepen- Het leidt tot el
