Voor vrouwen bestaan mensenrechten vaak niet n ik Touwtrekken om Jeruzalem begint winiirwr\i Blauwhelmen heer en meester op Igman PEKING ^IUIIB>/A\- VN: 'Kroatiërs branden huizen plat in Krajina', Greenpeace en Frankrijk vechten om gunst media A4 pESTEM BUITENLAND A5 COMMENTAAR ïVISie 1ENLAND KORT •lijk kunstwerk •taakl aan ontvoerder aalf katjes dood btaandenwet uitstellen wijsbon nrat ik betaal VROUWEN CONFERENTIE Palestijnen boos om 'Jeruzalem 3000% Israël wil Palestijnse kantoren weg IZoon Slowaakse president spil in bizar politiek drama BUITENLAND KORT Denemarken verwerpt asielverzoek Lauck Bassist Velvet Underground dood Tamils kondigen vrijlating gijzelaars aan Eregalerij rock 'n roll geopend Silajdzic: 6Dutchbat is niet schuldig aan val Srebrenica' Major zwijgt over Mururoa SEPTEMBER 1995 ZATERDAG 2 SEPTEMBER 1995 sgionale televisie te verwach Jaar los van elkaar druk mes in dagen nog eens bevestigd te doen, maar in ons overga i ene initiatiefnemer is name sgeld drijvende regionale omj 'iele uitgever: de dagbladen, ataris Nuis mogen ze niet sa lastiger zijn om zelfstandig re, beginnen. Maar bovenal zal r> concurrentie ontstaan, zovJ .ïa's te ontwikkelen als om dj [e halen. Regionale reclame-in, ngrijkste geldstromen zijn. lts beters dan pluriformiteit erf It - beconcurrerende media. Dl br regionale reclame groot jers in leven te houden, inanciële steun bij de overheii laten afweten, probeert de onv d geld los te peuteren. Het is J Irgvuldig afweegt of een der^ .tie wijs is. Daarbij gaat het nirf ag of het initiatief van Omro» reeft in de concurrentieslag me erheid voldoende geld beschik ag welke taak de overheid media. Als het een voorzienig lijk vindt en die niet door eenaij rd, dan heeft ze een goede reder men of geld beschikbaar te stel In dit verband zou de regional i groot goed kunnen zijn. India Ir meldt die een dergelijke voo, Inder een beroep te doen op g at de overheid de nodige ten» Jrerk dat het bijbelse scheppings-l .IBeijerland gedeeltelijk achter eenl ■nstwerk van tegeltjes zit ingemet! laormalige christelijke basisschool! Joor een openbare basisschool. Ir hun gebouwen te ruilen om i Ite maken. Ouders in de medezeg! 1; school maakten bezwaar tegen del van hun school. De bijbelse visiel j de ouders niet met andere opvat! f aarde. Na overleg met de geme® |n een stenen muurtje. he 37-jarige coffeeshophouder H.ïl I zijn gegaan. Voor zijn vrijlatingisl lalf miljoen gulden, lot van de man zijn op 3 augustus lil In gevonden. Pas deze week maaktel lan het'slachtoffer bekend. het Groningse drugmilieu. Hij al I deed zaken met drugdealers inBtt-l prd een vergelding was. .Dordtenaar wordt ervan verdatl Eeslagen. De man is gearresteerd. Je man in zijn woning in de Dordts It mishandelen was. Hij waarschro| later dronken in de tuin van zijn» Ti de politie twaalf dode katjes vu oud. Zij zijn vermoedelijk afgelop" Linschoten (Sociale Zaken) ova| algemene nabestaandenwet eni{ ciale Verzekeringsbank (SVB), dici i wat meer tijd zich er op voor tel ■huidige weduwen- en wezenwet wj liode van ongeveer 1,3 miljard gulle J januari van kracht moeten words sen die ouder zijn dan vijftig jaarea paarvan wordt bovendien afhankeli ner hebben kritiek op deze opzet. I egen tot 45 jaar en de inkomenst» Jïiet heeft ook al geprobeerd een alt F voeren. Die poging strandde echter! I De OHRA Ziektekostenpolis :ven nadenkt, kiest de OHRA ZiektekoS Met diverse eigen risicomogelijkhede| tlt dus zelf wat u betaalt. En.als u nü kiest! HRA Ziektekostenpolis, dan wordt de ptf andeerd tot 1997 niet verhoogd! (behouff !z*-wijzigingen). Stuur snel de bon op- bel OHRA: mdag t/m vrijdag van 8 00 tot )0 uur en zaterdag tot 13.00 uur. lom langs in één van de OHRA ikels (adressen zie pag. 2 van de idenGids). !Z: Algemene Wet Bijzondere Ziektekosten. mg de brochure en een premie-o] verplicht mij tot niets. Telefoon Om Peking - Hoewel de chaos nog sieeds het gesprek van de dag „as gisteren op het Forum, de alternatieve vrouwenconfe- jgntie in Huairou, werd er op allerlei plaatsen wel degelijk gepraat over inhoudelijke za- I ken. Op een tribunaal maak- l ten 22 vrouwen duidelijk dat I |,et met de mensenrechten I ï0or veel vrouwen nog be- I roerd is gesteld. Souad uit Algerije wandelde zes maanden geleden op straat toen er een auto stopte en ze een mes ■gen haar keel kreeg. Ze werd in e wagen gesleurd en naar een amp gebracht waar ze met ne en andere meisjes tussen de tien n de twintig jaar bijna dagelijks I joor moslimfundamentalisten werd verkracht. Een van de meis jes probeerde te ontsnappen, werd opgepakt en vervolgens voor de ogen van de rest doodge schoten. Nadat boeren uit de om geving de politie waarschuwden, werden Souad en de anderen be vrijd. Daphne Scholinski (29) uit de Verenigde Staten werd op haar veertiende opgenomen in een in richting. De diagnose luidde: Daphne is depressief, heeft zelfmoordnei gingen en gedraagt zich niet als een 'seksueel normale vrouw'. Haar ouders kregen te horen dat 'mensen zoals uw dochter nor maal gesproken hun hele leven in een inrichting doorbrengen'. De dokter wilde haar genezen van haar 'pre-homoseksualiteit'. Ze moest leren om make-up te i van Uffelen 30 AUGUSTUS - 15 SEPTEMBER gebruiken en haar haren te krul len. Vrouwelijk gedrag werd be loond, mannelijk gedrag gestraft. Ze leefde vier jaar lang tussen zwaar psychiatrische patiënten, werd door een medebewoner aangerand terwijl ze vastgebon den lag op bed, kreeg antidepres siva en belandde regelmatig in een isoleercel. Hoewel in de VS homoseksuali teit sinds 1973 niet meer op de lijst van geestesziektes staat, ver goeden verzekeringsmaatschap pijen nog steeds de behandeling van pubers zoals Daphne die 'emotioneel in de war zijn over hun seksuele oriëntatie'. Vier dagen na haar achttiende verjaardag werd Daphne uit de inrichting ontslagen omdat ze als volwassene niet vastgehouden kon worden. Haar behandeling kostte een mil joen dollar. Marta, een jonge katholieke vrouw uit Colombia werd door een obscure organisatie naar Eu ropa gebracht met de belofte dat ze een goedbetaalde baan zou krijgen. Ze werd gedwongen als prostituée te werken in Grieken land en Nederland. Ze werkte ze ven dagen in de week, kreeg geen salaris, werd in elkaar geslagen na een ontsnappingspoging en moest zelf een abortus betalen toen ze zwanger werd. Deze verhalen werden gisteren verteld op het Forum tijdens een tribunaal over mensenrechten voor vrouwen. Drie 'rechters', onder wie Pierre Sané, secreta ris-generaal van de mensenrech tenorganisatie Amnesty Interna tional, hoorden in totaal 22 ver halen aan. Hun oordeel wordt volgende week vrijdag, samen met een pe titie die is ondertekend door 650.000 vrouwen, aangeboden op de officiële VN-vrouwenconfe rentie die maandag in Peking be gint. „Op de mensenrechtenconferen tie in Wenen in 1993 hebben de Verenigde Naties erkend dat der gelijke misstanden tegen vrou wen officieel als een schending van de mensenrechten wordt be schouwd. Alle VN-lidstaten heb ben die verklaring ondertekend. Nu eisen we in die petitie dat de VN rapporteren wat er in die twee jaar daadwerkelijk gedaan is in de lidstaten," aldus Malikka Dutt, een van de organisatoren van het tribunaal. Souad leeft nu bij haar ouders. Volgens Zazi Sadou, die gisteren het verhaal van Souad vertelde, is ze geestelijk een wrak. Marta woont weer in Colombia en maakt het redelijk. Daphne schil derde de afgelopen zeven jaar in San Francisco meer dan 3500 schilderijen. De laatste tijd wordt ze wat vrolijker. Van onze redactie buitenland Jeruzalem - De kwestie Jeruzalem zal pas in de laatste fase van I de onderhandelingen tussen Israël en de PLO aan de orde ko- men, maar werpt nu al zijn schaduw vooruit. De Palestijnen staan boos aan de kant bij de viering van 3000 jaar I Jeruzalem, een feest dat maandag it. Burgemeester Olmert wil de nadruk leggen op de 'dramati- 5 rol van Jeruzalem in de ge- I schiedenis van de joden'. De Pa lestijnen, die Oost-Jeruzalem I claimen als hoofdstad van hun toekomstige staat, beschouwen de viering als een teken dat Israël zijn hegemonie over de totale stad wil bevestigen met een grootscheepse herdenking van de verovering van de stad door ko ning David, 3000 jaar geleden. Het spektakel gaat vijftien maan den duren en kost ongeveer 16 f miljoen gulden. Exposities, con- 1 certen, congressen, sportwed- strijden en theatervoorstellingen staan in het teken van het jubi- I leum. I De Palestijnen verwijten Israël I dat het het Arabische karakter I van Jeruzalem wil verdonkere- I manen, al beginnen de onderhan delingen over de status van de in principe het komende jaar. „De slag om Jeruzalem is I begonnen en de Israëliërs maken I van deze festiviteiten gebruik om 1 te proberen de sympathie van de I internationale gemeenschap te [winnen," zegt Ishaq Budeiri, di recteur vag het genootschap voor ■Arabische studiën in Jeruzalem. I „Niemand kan ontkennen dat er Jeruzalems zijn, een Israë- llisch en een Palestijns. Maar Is- Iraël probeert de internationale 1 gemeenschap voor een voldongen Ifeit te stellen," meent hij. j Budeiri vindt dat Israël de ge- I schiedenis verdraait door de jstichting van de stad gelijk te I stellen aan haar verovering door de joden. „De Palestijnen hebben |de slag om wie er als eersten wonden gewonnen. |Voor Adnan Husseini, directeur jvan de Waqf, de stichting die de [islamitische heiligdommen be- jheert, zijn de festiviteiten 'slechts misleiding van de regering. Zij [probeert de publieke opinie er van te overtuigen dat het ver enigde Jeruzalem de eeuwige hoofdstad van de joodse staat is'. Husseini erkent dat de Palestij nen de zwakste partij zijn, maar hun standpunt is duidelijk: Jeru zalem is al 5000 jaar een Arabi sche stad en al veertien eeuwen een plaats waar vooral moslims wonen. De Europese Unie heeft Israël vo rige maand meegedeeld dat zij niet zal meewerken aan 'Jeruza lem 3000', ook al tracht Israël een internationaal karakter aan de viering te geven. Oost-Jeruzalem is in 1967 tijdens de Zesdaagse Oorlog door Israël bezet. In 1980 werd Jeruzalem ondanks protesten uit het buiten land door Israël uitgeroepen tot de ene, ongedeelde hoofdstad van de joodse staat. Twee van de drie Palestijnse kan toren in Jeruzalem die met slui ting werden bedreigd omdat zij volgens de Israëlische autoritei ten fungeerden als kantoren van het autonome Palestijnse zelfbe stuur, hebben gisteren beloofd hun banden met de PLO te ver breken. Donderdag al had Faisal Hussei ni, de PLO-functionaris voor Je ruzalem, laten weten dat een compromis in de maak was waar bij Israël toestaat dat de kanto ren open blijven onder voorwaar de dat zij de banden met het Pa lestijns zelfbestuur in de Gaza- strook en Jericho officieel ver breken. Israël heeft de PLO verweten te trachten een regering in Jeruza lem te installeren als onderdeel van een strategie om Oost-Jeru zalem in de toekomst tot de hoofdstad van een Palestijnse staat te maken. Beide zijden willen op dit mo ment echter niet aansturen op een krachtmeting, nu hun onder handelaars de laatste hand leg gen aan een akkoord voor uit breiding van de Palestijnse auto nomie op de Westoever. Door Stevo Akkerman Praag - De zoon van de Slowaakse president Michal Kovac is Jisteren door acht mannen ontvoerd in Bratislava, vol gegoten net whisky, vervolgens de grens overgesmokkeld en tenslotte jjezorgd op de stoep van de Oostenrijkse politie. Die arresteer de hem, op grond van een opsporingsverzoek uit Duitsland. Leeftijden overige kinderen* 021502$ rticulier, bij onder postzegel naar: mer 3344,6800 ZA Arnhem. Met OHRA ben je iemand Iet lijkt een bizarre ontvoering, lie alleen verklaard kan worden lis een afrekening - en dat is het ïaarschijnlijk ook, zij het dan |een afrekening in het criminele, aaar in het politieke milieu van 'lowakije. Want alle tekenen ijzen erop, dat het er niet zozeer lm ging Michal Kovac junior te Wen, maar diens gelijknamige rader. je president van Slowakije ligt 1 maandenlang onder hevig vuur fan de premier, Vladimir Meciar. prj herhaling eist deze het aftre ten van Kovac, als vergelding 'oor het feit dat de president ver eden jaar de val van het vorige ribinet-Meciar bewerkstelligde, faiar verwijt Kovac de belan- jen van Slowakije te schaden 'oor bij voortduring te wijzen op ortkomingen van de regering; j°vac op zijn beurt beschuldigt leciar van autocratisch en onde mocratisch gedrag. Onderdeel fan de campagne tegen Kovac is e verspreiding van lasterberich- in de Meciar-getrouwe pers. dat de zoon van de presi dent in Duitsland gezocht wordt 'agens fraude, is daarbij ge- wenk uit de hemel. 1 Slovenska Republika, een rant die onlangs door Meciar is aderscheiden, zijn al heel wat 'lommen over het geval Michal vol geschreven. Steevast werd r ook het aftreden van Michal senior geëist, 'de man die zo graag over moraal praat, maar wiens zoon een crimineel is'. Dat Kovac junior nu in handen is van de Oostenrijkse politie, en wel licht aan Duitsland zal worden uitgeleverd, kan de positie van de president alleen maar verder schaden en is derhalve koren op de molen van aartsvijand Meciar. Door Harald Doornbos Igman - De enige toegangs weg naar Sarajevo loopt over de berg Igman en ze zeggen dat het 's werelds gevaarlijk ste route is. Dat klopte tot een paar dagen geleden toen het nog normaal was dat de veelal dichtbij gelegen Serviërs au tomobilisten met bestemming Sarajevo in hun voertuig doodschoten. Of de bestuur ders reden uit pure angst zo hard over dit onverharde en nauwe bospad, dat ze simpel weg het ravijn in reden. Dat alles lijkt plotseling veran derd. Want de multi-nationale vredesmacht die de snelle reactie macht vormt, heeft zich overal langs de weg ingegraven en schroomt niet om de Bosnische Serviërs met gelijke munt terug te betalen. De aanwezigheid van de snelle reactie macht wordt al duidelijk aan het begin van Igman. Na het passeren van een wegblokkade van het Bosnische leger waarbij de soldaten enthousiast iedere buitenlander begroeten met de leuze: „Navo, Navol", gaat de weg steil omhoog en staan er overal gecamoufleerde tanks van de reactiemacht, Hier is de Igmanweg nog vrij breed en tussen de maïsvelden en de boerderijtjes hebben de blauwhelmen zich goed ingegra ven. De tanks hebben hun loop gericht op Bosnisch-Servische posities in het door de Serviërs gecontroleerde stadje Hadjici. Een Franse soldaat wijst op een paar in de verte gelegen heuvels en zegt: „Daar zit de vijand." De bewoners die hier leven halen opgelucht adem nu de vliegtuigen van de Navo en de snelle reactie macht dan eindelijk in actie zijn gekomen. Deze gehuchten wer den bijna dagelijks beschoten en de bewoners leefden bijna drie jaar in de schuilkelder. Nu is het rustig en spelen de kin deren op straat tussen de door granaten aangevreten huisen. Voor de bewoners vormen de tanks van de snelle reactie macht monumenten van veiligheid en vrede. „Ach, jongen," zegt Vehid Sehic (42), „je kan je niet voorstellen hoe blij we zijn. Mijn hart bloeit als ik die tanks zie. Het is onze enige hoop dat de Serviërs wor den verslagen." Het keiharde optreden van de re actiemacht en van de Navo lijkt haar vruchten af te werpen. Want als je verder richting de top van Igman rijdt, dan is het rustig op die plaatsen waar je recentelijk nog door Servische tanks werd beschoten. Een Bosniër wijst op Hadjici waar de Serviërs zitten. Rook pluimen stijgen omhoog als zichtbaar bewijs dat eerder uit- Een Franse blauwhelm bekijkt hoe Navo-straaljagers de Servische stellingen bestoken. foto ap gevoerde effectief zijn geweest. Soldaten van de reactiemacht zitten ondertussen stilzwijgend in hun tanks. Ze kijken serieus. Vijf minuten later beginnen de tanks te vuren. Niet één keer, niet tien keer, maar binnen een tijds bestek van een kwartier horen we wel honderd uitgaande granaten. Een paar seconde later explode ren ze bij de Servische frontli nies. De blauwhelmen verschuilen zich achter vers aangelegde zandwallen. Het lijkt alsof ze een Servische reactie verwachten. Maar die komt niet. Want de Bosnische Serviërs zijn gewend om te vechten tegen de moslims, die zeer slecht zijn be wapend en nauwelijks zware wa pens hebben. De snelle reactie macht is dus eventjes wennen. Tanks, houwitsers, zwaar mi- trailleurvuur en dat alles aange vuld met luchtaanvallen. De rol len in Bosnië lijken omgedraaid. „Weet je wat het is", zegt een Britse blauwhelm terwijl hij zijn hand boven zijn hoofd heft, „het gedrag van die Bosnische Ser viërs zat ons tot hier. Ze schoten op VN'ers, ze vermoordden om- schuldige burgers. Daarom gaan wij er nu voor. Voor iedere Servi sche granaat schieten we er twin tig terug. Wij spreken ook niet langer over de Bosnische Ser viërs, maar over de vijand." Op de top van de berg Igman is het hoofdkwartier gevestigd van de snelle reactie macht. Hier staan de allerzwaarste wapens opgesteld die computergestuurd met gemak Servische stellingen op vijftien tot twintig kilometer afstand kunnen bestrijken. Tegen de hemel steken de witte rooksporen af van tientallen overvliegende Navo straaljagers. Een vliegtuig scheert laag over en lijkt twee brandende vuurpijlen af te schieten. „Dat doen de pilo ten om vijandelijke raketten op een dwaalspoor te brengen," ver duidelijkt de soldaat die op wacht staat. „Wij zijn een zeer professioneel leger. Wij hebben alle moderne apparatuur. Het zou zeer onverstandig zijn van de Bosnische Serviërs als zij het op een totale confrontatie laten aan komen." Kopenhagen - Denemarken heeft het verzoek om politiek asiel van de Amerikaanse neo-nazi Gary Lauck ongegrond verklaard en daarmee de weg voor diens uitlevering aan Duitsland vrijge maakt. Lauck had zijn asielverzoek ingediend nadat het Deense hoogge rechtshof had ingestemd met de beslissing van de Deense regering om hem uit te wijzen. De Duitse justitie wil Lauck vervolgen we gens de verspreiding van racistische propaganda en nazi-symbo len vanuit zijn standplaats Lincoln in Nebraska. Bij een veroor deling hangt hem vijf jaar gevangenisstraf boven het hoofd. De Velvet Underground in 1966. Van links naar rechts: Mor rison, Tucker, Reed. en Cale. foto archief de stem New York - Velvet-Underground-bassist Sterling Morrison is woensdag op 53-jarige leeftijd in Poughkeepsee in de Amerikaan se staat New York overleden. Hij is aan kanker gestorven. Morrison behoorde met Lou Reed, John Cale, zangeres Nico en slagwerkster Maureen Tucker tot de oorspronkelijke Velvets. De legendarische band werd in 1965 opgericht. Andy Warhol bracht de groep onder in zijn Factory, zijn door de Newyorkse underg round bezochte atelier.Een poging tot een come-back begon in 1993 met een tournee door Europa, maar door onderlinge twisten kwam het niet tot optredens in Amerika. Morrison werkte behal ve als muzikant ook als sleepboot-kapitein in Houston en als do cent Engels. Colombo - De Tamils die dinsdag de Srilankaanse veerboot Iris Moana kaapten en twee marineschepen van de Srilankaanse rege ring vernietigden, hebben gisteren aangekondigd 136 passagiers vrij te laten. De passagiers worden volgens eeen regeringswoord voerder in Colombo eerst ondervraagd. Acht passagiers en twee marinemannen blijven voorlopig in handen van de gijzelaars. Zij komen niet vrij zonder enige concessie. De twee militairen werden gevangengenomen tijdens de aanval van de Tijgers op de marineschepen die de veerboot te hulp waren gekomen. Bij deze aanval kwamen achttien opvarenden van de schepen om. Cleveland - De Hall of Fame van de rock 'n roll, een luxueus mo nument voor de muzikale rebellen van de afgelopen vijftig jaar, is gisteren geopend in Cleveland. De Hall of Fame moet een pel- grimsdoel voor jaarlijks één miljoen bezoekers uit de hele wereld worden. Het gebouw kostte 92 miljoen dollar. In de eigenlijke Eregalerij zijn de handtekeningen van de tot nu 126 geëerde artiesten en groepen in een verlichte glazen wand gegraveerd. Chuck Berry, Fats Domino, Elvis Presley en Little Richard werden al in 1986 in de toen provisorische Eregalerij opgenomen. Later volgden on dermeer Bill Haley Muddy Waters, de Beach Boys, de Beatles, Bob Dylan, de Rolling Stones, Stevie Wonder, The Who, Tina Tur ner, Johnny Cash, Jimi Hendrix, The Doors, Van Morrison, de Grateful Dead, Elton John, John Lennon, Bob Marley, Rod Ste wart, Janis Joplin, Neil Young en Frank Zappa. Bonn (anp) - De Bosnische premier Haris Silajdzic verwijt Dutchbat de val van Srebrenica niet: „Nederland is een klein land dat zijn best heeft gedaan. De fout ligt bij de lei ders van de VN die de instructies hebben gegeven." De VN zijn volgens de premier tekortgeschoten toen duidelijk werd dat een Servische aanval ophanden was en Dutchbat amper hulp kreeg. „Een paar soldaten konden Srebrenica niet beschermen," zegt hij. De Bosnische premier heeft, ruim een maand na de val van de moslim-enclave, begrip voor de Dutchbat-soldaten die nu thuis zitten en zuchten onder schuldgevoelens en onbegrip. „Ik had mijn opvattingen over de Verenigde Naties. Maar zij blijken een bureaucratische or ganisatie te zijn die optreedt zoals het Rode Kruis. Ik heb de VN herhaaldelijk herinnerd aan het eigen handvest dat in hoofdstuk 7 voorziet in het af dwingen van vrede, desnoods met geweld." Silajdzic is al jaren veront waardigd over het wapenem bargo tegen Bosnië. „Hoe kan de Veiligheidsraad, met zijn vijf permanente leden, instem men met iets wat voor iedereen zichtbaar onrecht is? Hieruit blijkt dat de VN in staat zijn grote fouten te maken, en daar om denk ik dat die organisatie hervormd moet worden." Zagreb (ap) - De Verenigde Na ties hebben gisteren gezegd dat in de onlangs door de Kroatische strijdkrachten op de Kroatische Serviërs veroverde Rrajina 'sys tematisch en op grote schaal' hui- Door Bob van Huët Londen - De Britse regering heeft zich tot nu toe zeer terughou dend opgesteld in de internationale rel rond de Franse atoom- proeven op Mururoa. Labourwoordvoerder Robin Cook interpre teert de opvallende bedeesdheid van de Conservatieve regering als een 'instemmend zwijgen'. „Als leidinggevende natie binnen de Gemenebest zouden we onze bezorgde partners in de Stille Zuidzee juist moe ten steunen en Parijs op de vingers tikken. Groot-Brittannië is tenslotte een van de ondertekenaars van het Verdrag tegen de Verspreiding van Kernwapens." Zelf hebben de Britten sinds drie jaar geen atoomproeven meer kunnen doen in de Amerikaanse Nevadawoestijn. Dat was een impliciet gevolg van het Amerikaanse besluit tot een moratorium. Hoewel men straks gebruik mag maken van Amerikaanse simula tie-technieken zou de Britse regering toch ook de mogelijkheid willen openhouden voor toekomstige, kleinschalige, tests. Vanuit die gedachte zou men de Fransen nu ontzien. „De Britse opstelling is heel pragmatisch," meent oud-kolonel Andrew Duncan, expert van het in Londen gevestigde Instituut voor Internationale Strategische studies. Britse en Franse militai ren werken op dit moment nauw samen in Bosnië. Een Brits pro test zou in diplomatiek opzicht meer kwaad dan goed doen, denkt kolonel Duncan. Opmerkelijke protesten heeft Groot-Brittannië nog niet beleefd, erkent Robert Morris van Greenpeace. Door Wilko Voordouw Papeete - De strijd tussen Greenpeace met zijn Vredesvloot en de Franse mari neschepen rond het koraaleiland Muru roa bevindt zich nog in de fase van de voorbereidingen. Maar op een heel ander gebied is de slag tus sen de milieu-organisatie en het Franse leger al in volle gang. Het legertje journalisten dat vanuit de Tahitiaanse hoofdstad Papeete de eerste kernproef volgt mag rekenen op de warme belangstelling van de twee hoofdrol spelers. Het Franse leger heeft een eigen perscentrum in een voormalige ballroom dansclub. De voorlichtingsdienst SIRPA wil met deze plot selinge openheid de internationale pers op de hoogte houden. De jonge soldaat bij de ingang van het leger- voorlichtingscentrum vraagt plichtsgetrouw aan iedere binnenkomer, nadat de formalitei ten zijn vervuld of die een kopje koffie wil. Wie een compliment geeft over de kwaliteit van zijn bakkie troost krijgt gelijk als ant woord: „We hebben de koffiemachine meege nomen uit Parijs." Dat verklaart alles. Voor een keer doet Franse leger zijn bijnaam van 'La Grande Muette' (De grote doofstomme), geen eer aan. De Franse defensie heeft inge zien dat geheimzinnigheid in de confrontaties met Greenpeace niet werkt. En dus heeft de SIRPA in de rue Aumont d'Urville in het centrum van Papeete uitge pakt als nooit tevoren: een bar, een muur met de allerlaatste berichten van het persbureau AFP, faxen, een tiental telefoonlijnen en een video-band met alle informatie over wat er op de testeilanden Mururoa en Fangataufa staat te gebeuren. In een aanpalend zaaltje is zelfs een installatie aangebracht voor een video persconferentie. De journalisten in Papeete kunnen zo, direct na de eerste kernproef, vragen stellen aan de legerleiding op de testeilanden. Om het centrum mogelijk te maken zijn maar liefst 12 officieren en enkele dienstplichtigen uit Parijs overgevlogen. Tientallen rapporten en ander materiaal liggen ter inzage en wie het allemaal in z'n hotelkamer nog eens op nieuw wil bestuderen, krijgt gratis fotoco- piën. Het fraaiste document is er een met zes tien meest gestelde vragen, en de door het le ger gegeven antwoorden. De militairen zijn van een verbluffende openheid: ze gaan graag de discussie met de journalisten aan. „We hebben ingezien dat we deze kwestie zo open mogelijk moeten afhandelen. In juli, bij de eerste actie van Greenpeace rond Mururoa gaven we steeds pas na afloop onze versie van de feiten. Dat werd ons toen aangerekend. En Greenpeace is natuurlijk een meester in het uitbuiten van de zwakten van de tegenstan der. Dat hebben we toen ingezien. Nu gebrui ken we dezelfde wapens als zij. We communi ceren, we leggen uit," aldus een van de SIR- PA-officieren. Ook Greenpeace heeft zijn zaakjes goed voor elkaar. In een gehuurd appartement aan de boulevard Pomaré is een perscentrum inge richt. Iedere ochtend is daar een bijeenkomst. Maar wie tussendoor vragen heeft kan ook op andere momenten aanbellen. De organisatie werkt tot op de minuut kaar ten bij met de posities van de schepen van de Vredesvloot. Ze geven inlichtingen aan dege nen die nog op een boot mee willen varen richting Mururoa. zen worden platgebrand. VN- woordvoerder Chris Gunness zei dat waarnemers van de VN nog steeds een beperkte bewegings vrijheid hebben in de Krajina. Hij sprak van een 'flagrante schending' van een overeenkomst waarin Kroatië volledige toegang tot het veroverde gebied beloof de. VN-functionarissen en vertegen woordigers van mensenrechten organisaties hebben Kroatische militairen beschuldigd van wreedheden tegen Servische bur gers en van het plunderen en platbranden van huizen. Volgens VN-functionarissen bevinden zich in de buurt van Knin, de hoofdstad van de vroegere 'repu bliek' Krajina, mogelijk vier massagraven. Kroatië zegt dat het platbranden van huizen en de plunderingen 'excessen' zijn, en ontkent dat het systematisch en met goedkeuring van de autoriteiten gebeurt. De regering kondigde aan dat in de verlaten huizen Kroatische vluchtelingen worden onderge bracht. Eerst krijgen de oorspronkelijke eigenaars echter tot het eind van de maand de tijd de huizen op te eisen. Het is echter niet waar schijnlijk dat er Servische vluch telingen zullen terugkeren.

Krantenbank Zeeland

de Stem | 1995 | | pagina 5