Voor vrouwen bestaan mensenrechten vaak niet
n
ik
Touwtrekken om Jeruzalem begint
winiirwr\i
Blauwhelmen heer en meester op Igman
PEKING
^IUIIB>/A\-
VN: 'Kroatiërs branden
huizen plat in Krajina',
Greenpeace en Frankrijk vechten om gunst media
A4
pESTEM
BUITENLAND
A5
COMMENTAAR
ïVISie
1ENLAND KORT
•lijk kunstwerk
•taakl aan ontvoerder
aalf katjes dood
btaandenwet uitstellen
wijsbon
nrat ik betaal
VROUWEN
CONFERENTIE
Palestijnen boos om 'Jeruzalem 3000% Israël wil Palestijnse kantoren weg
IZoon Slowaakse president
spil in bizar politiek drama
BUITENLAND KORT
Denemarken verwerpt asielverzoek Lauck
Bassist Velvet Underground dood
Tamils kondigen vrijlating gijzelaars aan
Eregalerij rock 'n roll geopend
Silajdzic: 6Dutchbat is niet
schuldig aan val Srebrenica'
Major zwijgt over Mururoa
SEPTEMBER 1995
ZATERDAG 2 SEPTEMBER 1995
sgionale televisie te verwach
Jaar los van elkaar druk mes
in dagen nog eens bevestigd
te doen, maar in ons overga
i ene initiatiefnemer is name
sgeld drijvende regionale omj
'iele uitgever: de dagbladen,
ataris Nuis mogen ze niet sa
lastiger zijn om zelfstandig re,
beginnen. Maar bovenal zal
r> concurrentie ontstaan, zovJ
.ïa's te ontwikkelen als om dj
[e halen. Regionale reclame-in,
ngrijkste geldstromen zijn.
lts beters dan pluriformiteit erf
It - beconcurrerende media. Dl
br regionale reclame groot
jers in leven te houden,
inanciële steun bij de overheii
laten afweten, probeert de onv
d geld los te peuteren. Het is J
Irgvuldig afweegt of een der^
.tie wijs is. Daarbij gaat het nirf
ag of het initiatief van Omro»
reeft in de concurrentieslag me
erheid voldoende geld beschik
ag welke taak de overheid
media. Als het een voorzienig
lijk vindt en die niet door eenaij
rd, dan heeft ze een goede reder
men of geld beschikbaar te stel
In dit verband zou de regional
i groot goed kunnen zijn. India
Ir meldt die een dergelijke voo,
Inder een beroep te doen op g
at de overheid de nodige ten»
Jrerk dat het bijbelse scheppings-l
.IBeijerland gedeeltelijk achter eenl
■nstwerk van tegeltjes zit ingemet!
laormalige christelijke basisschool!
Joor een openbare basisschool.
Ir hun gebouwen te ruilen om i
Ite maken. Ouders in de medezeg!
1; school maakten bezwaar tegen del
van hun school. De bijbelse visiel
j de ouders niet met andere opvat!
f aarde. Na overleg met de geme®
|n een stenen muurtje.
he 37-jarige coffeeshophouder H.ïl
I zijn gegaan. Voor zijn vrijlatingisl
lalf miljoen gulden,
lot van de man zijn op 3 augustus lil
In gevonden. Pas deze week maaktel
lan het'slachtoffer bekend.
het Groningse drugmilieu. Hij al
I deed zaken met drugdealers inBtt-l
prd een vergelding was.
.Dordtenaar wordt ervan verdatl
Eeslagen. De man is gearresteerd.
Je man in zijn woning in de Dordts
It mishandelen was. Hij waarschro|
later dronken in de tuin van zijn»
Ti de politie twaalf dode katjes vu
oud. Zij zijn vermoedelijk afgelop"
Linschoten (Sociale Zaken) ova|
algemene nabestaandenwet eni{
ciale Verzekeringsbank (SVB), dici
i wat meer tijd zich er op voor tel
■huidige weduwen- en wezenwet wj
liode van ongeveer 1,3 miljard gulle
J januari van kracht moeten words
sen die ouder zijn dan vijftig jaarea
paarvan wordt bovendien afhankeli
ner hebben kritiek op deze opzet. I
egen tot 45 jaar en de inkomenst»
Jïiet heeft ook al geprobeerd een alt
F voeren. Die poging strandde echter!
I De OHRA Ziektekostenpolis
:ven nadenkt, kiest de OHRA ZiektekoS
Met diverse eigen risicomogelijkhede|
tlt dus zelf wat u betaalt. En.als u nü kiest!
HRA Ziektekostenpolis, dan wordt de ptf
andeerd tot 1997 niet verhoogd! (behouff
!z*-wijzigingen). Stuur snel de bon op-
bel OHRA:
mdag t/m vrijdag van 8 00 tot
)0 uur en zaterdag tot 13.00 uur.
lom langs in één van de OHRA
ikels (adressen zie pag. 2 van de
idenGids).
!Z: Algemene Wet Bijzondere Ziektekosten.
mg de brochure en een premie-o]
verplicht mij tot niets.
Telefoon
Om
Peking - Hoewel de chaos nog
sieeds het gesprek van de dag
„as gisteren op het Forum, de
alternatieve vrouwenconfe-
jgntie in Huairou, werd er op
allerlei plaatsen wel degelijk
gepraat over inhoudelijke za-
I ken. Op een tribunaal maak-
l ten 22 vrouwen duidelijk dat
I |,et met de mensenrechten
I ï0or veel vrouwen nog be-
I roerd is gesteld.
Souad uit Algerije wandelde zes
maanden geleden op straat toen
er een auto stopte en ze een mes
■gen haar keel kreeg. Ze werd in
e wagen gesleurd en naar een
amp gebracht waar ze met ne
en andere meisjes tussen de tien
n de twintig jaar bijna dagelijks
I joor moslimfundamentalisten
werd verkracht. Een van de meis
jes probeerde te ontsnappen,
werd opgepakt en vervolgens
voor de ogen van de rest doodge
schoten. Nadat boeren uit de om
geving de politie waarschuwden,
werden Souad en de anderen be
vrijd.
Daphne Scholinski (29) uit de
Verenigde Staten werd op haar
veertiende opgenomen in een in
richting.
De diagnose luidde: Daphne is
depressief, heeft zelfmoordnei
gingen en gedraagt zich niet als
een 'seksueel normale vrouw'.
Haar ouders kregen te horen dat
'mensen zoals uw dochter nor
maal gesproken hun hele leven in
een inrichting doorbrengen'.
De dokter wilde haar genezen
van haar 'pre-homoseksualiteit'.
Ze moest leren om make-up te
i van Uffelen
30 AUGUSTUS - 15 SEPTEMBER
gebruiken en haar haren te krul
len. Vrouwelijk gedrag werd be
loond, mannelijk gedrag gestraft.
Ze leefde vier jaar lang tussen
zwaar psychiatrische patiënten,
werd door een medebewoner
aangerand terwijl ze vastgebon
den lag op bed, kreeg antidepres
siva en belandde regelmatig in
een isoleercel.
Hoewel in de VS homoseksuali
teit sinds 1973 niet meer op de
lijst van geestesziektes staat, ver
goeden verzekeringsmaatschap
pijen nog steeds de behandeling
van pubers zoals Daphne die
'emotioneel in de war zijn over
hun seksuele oriëntatie'.
Vier dagen na haar achttiende
verjaardag werd Daphne uit de
inrichting ontslagen omdat ze als
volwassene niet vastgehouden
kon worden.
Haar behandeling kostte een mil
joen dollar.
Marta, een jonge katholieke
vrouw uit Colombia werd door
een obscure organisatie naar Eu
ropa gebracht met de belofte dat
ze een goedbetaalde baan zou
krijgen. Ze werd gedwongen als
prostituée te werken in Grieken
land en Nederland. Ze werkte ze
ven dagen in de week, kreeg geen
salaris, werd in elkaar geslagen
na een ontsnappingspoging en
moest zelf een abortus betalen
toen ze zwanger werd.
Deze verhalen werden gisteren
verteld op het Forum tijdens een
tribunaal over mensenrechten
voor vrouwen. Drie 'rechters',
onder wie Pierre Sané, secreta
ris-generaal van de mensenrech
tenorganisatie Amnesty Interna
tional, hoorden in totaal 22 ver
halen aan.
Hun oordeel wordt volgende
week vrijdag, samen met een pe
titie die is ondertekend door
650.000 vrouwen, aangeboden op
de officiële VN-vrouwenconfe
rentie die maandag in Peking be
gint.
„Op de mensenrechtenconferen
tie in Wenen in 1993 hebben de
Verenigde Naties erkend dat der
gelijke misstanden tegen vrou
wen officieel als een schending
van de mensenrechten wordt be
schouwd. Alle VN-lidstaten heb
ben die verklaring ondertekend.
Nu eisen we in die petitie dat de
VN rapporteren wat er in die
twee jaar daadwerkelijk gedaan
is in de lidstaten," aldus Malikka
Dutt, een van de organisatoren
van het tribunaal.
Souad leeft nu bij haar ouders.
Volgens Zazi Sadou, die gisteren
het verhaal van Souad vertelde,
is ze geestelijk een wrak. Marta
woont weer in Colombia en
maakt het redelijk. Daphne schil
derde de afgelopen zeven jaar in
San Francisco meer dan 3500
schilderijen. De laatste tijd
wordt ze wat vrolijker.
Van onze redactie buitenland
Jeruzalem - De kwestie Jeruzalem zal pas in de laatste fase van
I de onderhandelingen tussen Israël en de PLO aan de orde ko-
men, maar werpt nu al zijn schaduw vooruit.
De Palestijnen staan boos aan de
kant bij de viering van 3000 jaar
I Jeruzalem, een feest dat maandag
it. Burgemeester Olmert wil
de nadruk leggen op de 'dramati-
5 rol van Jeruzalem in de ge-
I schiedenis van de joden'. De Pa
lestijnen, die Oost-Jeruzalem
I claimen als hoofdstad van hun
toekomstige staat, beschouwen
de viering als een teken dat Israël
zijn hegemonie over de totale
stad wil bevestigen met een
grootscheepse herdenking van de
verovering van de stad door ko
ning David, 3000 jaar geleden.
Het spektakel gaat vijftien maan
den duren en kost ongeveer 16
f miljoen gulden. Exposities, con-
1 certen, congressen, sportwed-
strijden en theatervoorstellingen
staan in het teken van het jubi-
I leum.
I De Palestijnen verwijten Israël
I dat het het Arabische karakter
I van Jeruzalem wil verdonkere-
I manen, al beginnen de onderhan
delingen over de status van de
in principe het komende
jaar. „De slag om Jeruzalem is
I begonnen en de Israëliërs maken
I van deze festiviteiten gebruik om
1 te proberen de sympathie van de
I internationale gemeenschap te
[winnen," zegt Ishaq Budeiri, di
recteur vag het genootschap voor
■Arabische studiën in Jeruzalem.
I „Niemand kan ontkennen dat er
Jeruzalems zijn, een Israë-
llisch en een Palestijns. Maar Is-
Iraël probeert de internationale
1 gemeenschap voor een voldongen
Ifeit te stellen," meent hij.
j Budeiri vindt dat Israël de ge-
I schiedenis verdraait door de
jstichting van de stad gelijk te
I stellen aan haar verovering door
de joden. „De Palestijnen hebben
|de slag om wie er als eersten
wonden gewonnen.
|Voor Adnan Husseini, directeur
jvan de Waqf, de stichting die de
[islamitische heiligdommen be-
jheert, zijn de festiviteiten 'slechts
misleiding van de regering. Zij
[probeert de publieke opinie er
van te overtuigen dat het ver
enigde Jeruzalem de eeuwige
hoofdstad van de joodse staat is'.
Husseini erkent dat de Palestij
nen de zwakste partij zijn, maar
hun standpunt is duidelijk: Jeru
zalem is al 5000 jaar een Arabi
sche stad en al veertien eeuwen
een plaats waar vooral moslims
wonen.
De Europese Unie heeft Israël vo
rige maand meegedeeld dat zij
niet zal meewerken aan 'Jeruza
lem 3000', ook al tracht Israël een
internationaal karakter aan de
viering te geven.
Oost-Jeruzalem is in 1967 tijdens
de Zesdaagse Oorlog door Israël
bezet. In 1980 werd Jeruzalem
ondanks protesten uit het buiten
land door Israël uitgeroepen tot
de ene, ongedeelde hoofdstad van
de joodse staat.
Twee van de drie Palestijnse kan
toren in Jeruzalem die met slui
ting werden bedreigd omdat zij
volgens de Israëlische autoritei
ten fungeerden als kantoren van
het autonome Palestijnse zelfbe
stuur, hebben gisteren beloofd
hun banden met de PLO te ver
breken.
Donderdag al had Faisal Hussei
ni, de PLO-functionaris voor Je
ruzalem, laten weten dat een
compromis in de maak was waar
bij Israël toestaat dat de kanto
ren open blijven onder voorwaar
de dat zij de banden met het Pa
lestijns zelfbestuur in de Gaza-
strook en Jericho officieel ver
breken.
Israël heeft de PLO verweten te
trachten een regering in Jeruza
lem te installeren als onderdeel
van een strategie om Oost-Jeru
zalem in de toekomst tot de
hoofdstad van een Palestijnse
staat te maken.
Beide zijden willen op dit mo
ment echter niet aansturen op
een krachtmeting, nu hun onder
handelaars de laatste hand leg
gen aan een akkoord voor uit
breiding van de Palestijnse auto
nomie op de Westoever.
Door Stevo Akkerman
Praag - De zoon van de Slowaakse president Michal Kovac is
Jisteren door acht mannen ontvoerd in Bratislava, vol gegoten
net whisky, vervolgens de grens overgesmokkeld en tenslotte
jjezorgd op de stoep van de Oostenrijkse politie. Die arresteer
de hem, op grond van een opsporingsverzoek uit Duitsland.
Leeftijden overige kinderen*
021502$
rticulier, bij
onder postzegel naar:
mer 3344,6800 ZA Arnhem.
Met OHRA ben je iemand
Iet lijkt een bizarre ontvoering,
lie alleen verklaard kan worden
lis een afrekening - en dat is het
ïaarschijnlijk ook, zij het dan
|een afrekening in het criminele,
aaar in het politieke milieu van
'lowakije. Want alle tekenen
ijzen erop, dat het er niet zozeer
lm ging Michal Kovac junior te
Wen, maar diens gelijknamige
rader.
je president van Slowakije ligt
1 maandenlang onder hevig vuur
fan de premier, Vladimir Meciar.
prj herhaling eist deze het aftre
ten van Kovac, als vergelding
'oor het feit dat de president ver
eden jaar de val van het vorige
ribinet-Meciar bewerkstelligde,
faiar verwijt Kovac de belan-
jen van Slowakije te schaden
'oor bij voortduring te wijzen op
ortkomingen van de regering;
j°vac op zijn beurt beschuldigt
leciar van autocratisch en onde
mocratisch gedrag. Onderdeel
fan de campagne tegen Kovac is
e verspreiding van lasterberich-
in de Meciar-getrouwe pers.
dat de zoon van de presi
dent in Duitsland gezocht wordt
'agens fraude, is daarbij ge-
wenk uit de hemel.
1 Slovenska Republika, een
rant die onlangs door Meciar is
aderscheiden, zijn al heel wat
'lommen over het geval Michal
vol geschreven. Steevast werd
r ook het aftreden van Michal
senior geëist, 'de man die zo
graag over moraal praat, maar
wiens zoon een crimineel is'. Dat
Kovac junior nu in handen is van
de Oostenrijkse politie, en wel
licht aan Duitsland zal worden
uitgeleverd, kan de positie van de
president alleen maar verder
schaden en is derhalve koren op
de molen van aartsvijand Meciar.
Door Harald Doornbos
Igman - De enige toegangs
weg naar Sarajevo loopt over
de berg Igman en ze zeggen
dat het 's werelds gevaarlijk
ste route is. Dat klopte tot een
paar dagen geleden toen het
nog normaal was dat de veelal
dichtbij gelegen Serviërs au
tomobilisten met bestemming
Sarajevo in hun voertuig
doodschoten. Of de bestuur
ders reden uit pure angst zo
hard over dit onverharde en
nauwe bospad, dat ze simpel
weg het ravijn in reden.
Dat alles lijkt plotseling veran
derd. Want de multi-nationale
vredesmacht die de snelle reactie
macht vormt, heeft zich overal
langs de weg ingegraven en
schroomt niet om de Bosnische
Serviërs met gelijke munt terug
te betalen.
De aanwezigheid van de snelle
reactie macht wordt al duidelijk
aan het begin van Igman. Na het
passeren van een wegblokkade
van het Bosnische leger waarbij
de soldaten enthousiast iedere
buitenlander begroeten met de
leuze: „Navo, Navol", gaat de
weg steil omhoog en staan er
overal gecamoufleerde tanks van
de reactiemacht,
Hier is de Igmanweg nog vrij
breed en tussen de maïsvelden en
de boerderijtjes hebben de
blauwhelmen zich goed ingegra
ven. De tanks hebben hun loop
gericht op Bosnisch-Servische
posities in het door de Serviërs
gecontroleerde stadje Hadjici.
Een Franse soldaat wijst op een
paar in de verte gelegen heuvels
en zegt: „Daar zit de vijand."
De bewoners die hier leven halen
opgelucht adem nu de vliegtuigen
van de Navo en de snelle reactie
macht dan eindelijk in actie zijn
gekomen. Deze gehuchten wer
den bijna dagelijks beschoten en
de bewoners leefden bijna drie
jaar in de schuilkelder.
Nu is het rustig en spelen de kin
deren op straat tussen de door
granaten aangevreten huisen.
Voor de bewoners vormen de
tanks van de snelle reactie macht
monumenten van veiligheid en
vrede.
„Ach, jongen," zegt Vehid Sehic
(42), „je kan je niet voorstellen
hoe blij we zijn. Mijn hart bloeit
als ik die tanks zie. Het is onze
enige hoop dat de Serviërs wor
den verslagen."
Het keiharde optreden van de re
actiemacht en van de Navo lijkt
haar vruchten af te werpen. Want
als je verder richting de top van
Igman rijdt, dan is het rustig op
die plaatsen waar je recentelijk
nog door Servische tanks werd
beschoten.
Een Bosniër wijst op Hadjici
waar de Serviërs zitten. Rook
pluimen stijgen omhoog als
zichtbaar bewijs dat eerder uit-
Een Franse blauwhelm bekijkt hoe Navo-straaljagers de Servische stellingen bestoken. foto ap
gevoerde effectief zijn geweest.
Soldaten van de reactiemacht
zitten ondertussen stilzwijgend
in hun tanks. Ze kijken serieus.
Vijf minuten later beginnen de
tanks te vuren. Niet één keer, niet
tien keer, maar binnen een tijds
bestek van een kwartier horen we
wel honderd uitgaande granaten.
Een paar seconde later explode
ren ze bij de Servische frontli
nies.
De blauwhelmen verschuilen
zich achter vers aangelegde
zandwallen. Het lijkt alsof ze een
Servische reactie verwachten.
Maar die komt niet.
Want de Bosnische Serviërs zijn
gewend om te vechten tegen de
moslims, die zeer slecht zijn be
wapend en nauwelijks zware wa
pens hebben. De snelle reactie
macht is dus eventjes wennen.
Tanks, houwitsers, zwaar mi-
trailleurvuur en dat alles aange
vuld met luchtaanvallen. De rol
len in Bosnië lijken omgedraaid.
„Weet je wat het is", zegt een
Britse blauwhelm terwijl hij zijn
hand boven zijn hoofd heft, „het
gedrag van die Bosnische Ser
viërs zat ons tot hier. Ze schoten
op VN'ers, ze vermoordden om-
schuldige burgers. Daarom gaan
wij er nu voor. Voor iedere Servi
sche granaat schieten we er twin
tig terug. Wij spreken ook niet
langer over de Bosnische Ser
viërs, maar over de vijand."
Op de top van de berg Igman is
het hoofdkwartier gevestigd van
de snelle reactie macht. Hier
staan de allerzwaarste wapens
opgesteld die computergestuurd
met gemak Servische stellingen
op vijftien tot twintig kilometer
afstand kunnen bestrijken.
Tegen de hemel steken de witte
rooksporen af van tientallen
overvliegende Navo straaljagers.
Een vliegtuig scheert laag over en
lijkt twee brandende vuurpijlen
af te schieten. „Dat doen de pilo
ten om vijandelijke raketten op
een dwaalspoor te brengen," ver
duidelijkt de soldaat die op
wacht staat. „Wij zijn een zeer
professioneel leger. Wij hebben
alle moderne apparatuur. Het
zou zeer onverstandig zijn van de
Bosnische Serviërs als zij het op
een totale confrontatie laten aan
komen."
Kopenhagen - Denemarken heeft het verzoek om politiek asiel
van de Amerikaanse neo-nazi Gary Lauck ongegrond verklaard
en daarmee de weg voor diens uitlevering aan Duitsland vrijge
maakt.
Lauck had zijn asielverzoek ingediend nadat het Deense hoogge
rechtshof had ingestemd met de beslissing van de Deense regering
om hem uit te wijzen. De Duitse justitie wil Lauck vervolgen we
gens de verspreiding van racistische propaganda en nazi-symbo
len vanuit zijn standplaats Lincoln in Nebraska. Bij een veroor
deling hangt hem vijf jaar gevangenisstraf boven het hoofd.
De Velvet Underground in 1966. Van links naar rechts: Mor
rison, Tucker, Reed. en Cale. foto archief de stem
New York - Velvet-Underground-bassist Sterling Morrison is
woensdag op 53-jarige leeftijd in Poughkeepsee in de Amerikaan
se staat New York overleden. Hij is aan kanker gestorven.
Morrison behoorde met Lou Reed, John Cale, zangeres Nico en
slagwerkster Maureen Tucker tot de oorspronkelijke Velvets. De
legendarische band werd in 1965 opgericht. Andy Warhol bracht
de groep onder in zijn Factory, zijn door de Newyorkse underg
round bezochte atelier.Een poging tot een come-back begon in
1993 met een tournee door Europa, maar door onderlinge twisten
kwam het niet tot optredens in Amerika. Morrison werkte behal
ve als muzikant ook als sleepboot-kapitein in Houston en als do
cent Engels.
Colombo - De Tamils die dinsdag de Srilankaanse veerboot Iris
Moana kaapten en twee marineschepen van de Srilankaanse rege
ring vernietigden, hebben gisteren aangekondigd 136 passagiers
vrij te laten. De passagiers worden volgens eeen regeringswoord
voerder in Colombo eerst ondervraagd. Acht passagiers en twee
marinemannen blijven voorlopig in handen van de gijzelaars. Zij
komen niet vrij zonder enige concessie.
De twee militairen werden gevangengenomen tijdens de aanval
van de Tijgers op de marineschepen die de veerboot te hulp waren
gekomen. Bij deze aanval kwamen achttien opvarenden van de
schepen om.
Cleveland - De Hall of Fame van de rock 'n roll, een luxueus mo
nument voor de muzikale rebellen van de afgelopen vijftig jaar, is
gisteren geopend in Cleveland. De Hall of Fame moet een pel-
grimsdoel voor jaarlijks één miljoen bezoekers uit de hele wereld
worden.
Het gebouw kostte 92 miljoen dollar. In de eigenlijke Eregalerij
zijn de handtekeningen van de tot nu 126 geëerde artiesten en
groepen in een verlichte glazen wand gegraveerd. Chuck Berry,
Fats Domino, Elvis Presley en Little Richard werden al in 1986 in
de toen provisorische Eregalerij opgenomen. Later volgden on
dermeer Bill Haley Muddy Waters, de Beach Boys, de Beatles,
Bob Dylan, de Rolling Stones, Stevie Wonder, The Who, Tina Tur
ner, Johnny Cash, Jimi Hendrix, The Doors, Van Morrison, de
Grateful Dead, Elton John, John Lennon, Bob Marley, Rod Ste
wart, Janis Joplin, Neil Young en Frank Zappa.
Bonn (anp) - De Bosnische premier Haris Silajdzic verwijt
Dutchbat de val van Srebrenica niet: „Nederland is een
klein land dat zijn best heeft gedaan. De fout ligt bij de lei
ders van de VN die de instructies hebben gegeven."
De VN zijn volgens de premier
tekortgeschoten toen duidelijk
werd dat een Servische aanval
ophanden was en Dutchbat
amper hulp kreeg. „Een paar
soldaten konden Srebrenica
niet beschermen," zegt hij.
De Bosnische premier heeft,
ruim een maand na de val van
de moslim-enclave, begrip voor
de Dutchbat-soldaten die nu
thuis zitten en zuchten onder
schuldgevoelens en onbegrip.
„Ik had mijn opvattingen over
de Verenigde Naties. Maar zij
blijken een bureaucratische or
ganisatie te zijn die optreedt
zoals het Rode Kruis. Ik heb de
VN herhaaldelijk herinnerd
aan het eigen handvest dat in
hoofdstuk 7 voorziet in het af
dwingen van vrede, desnoods
met geweld."
Silajdzic is al jaren veront
waardigd over het wapenem
bargo tegen Bosnië. „Hoe kan
de Veiligheidsraad, met zijn
vijf permanente leden, instem
men met iets wat voor iedereen
zichtbaar onrecht is? Hieruit
blijkt dat de VN in staat zijn
grote fouten te maken, en daar
om denk ik dat die organisatie
hervormd moet worden."
Zagreb (ap) - De Verenigde Na
ties hebben gisteren gezegd dat in
de onlangs door de Kroatische
strijdkrachten op de Kroatische
Serviërs veroverde Rrajina 'sys
tematisch en op grote schaal' hui-
Door Bob van Huët
Londen - De Britse regering heeft zich tot nu toe zeer terughou
dend opgesteld in de internationale rel rond de Franse atoom-
proeven op Mururoa. Labourwoordvoerder Robin Cook interpre
teert de opvallende bedeesdheid van de Conservatieve regering
als een 'instemmend zwijgen'. „Als leidinggevende natie binnen
de Gemenebest zouden we onze bezorgde partners in de Stille
Zuidzee juist moe ten steunen en Parijs op de vingers tikken.
Groot-Brittannië is tenslotte een van de ondertekenaars van het
Verdrag tegen de Verspreiding van Kernwapens."
Zelf hebben de Britten sinds drie jaar geen atoomproeven meer
kunnen doen in de Amerikaanse Nevadawoestijn. Dat was een
impliciet gevolg van het Amerikaanse besluit tot een moratorium.
Hoewel men straks gebruik mag maken van Amerikaanse simula
tie-technieken zou de Britse regering toch ook de mogelijkheid
willen openhouden voor toekomstige, kleinschalige, tests. Vanuit
die gedachte zou men de Fransen nu ontzien.
„De Britse opstelling is heel pragmatisch," meent oud-kolonel
Andrew Duncan, expert van het in Londen gevestigde Instituut
voor Internationale Strategische studies. Britse en Franse militai
ren werken op dit moment nauw samen in Bosnië. Een Brits pro
test zou in diplomatiek opzicht meer kwaad dan goed doen, denkt
kolonel Duncan. Opmerkelijke protesten heeft Groot-Brittannië
nog niet beleefd, erkent Robert Morris van Greenpeace.
Door Wilko Voordouw
Papeete - De strijd tussen Greenpeace
met zijn Vredesvloot en de Franse mari
neschepen rond het koraaleiland Muru
roa bevindt zich nog in de fase van de
voorbereidingen.
Maar op een heel ander gebied is de slag tus
sen de milieu-organisatie en het Franse leger
al in volle gang. Het legertje journalisten dat
vanuit de Tahitiaanse hoofdstad Papeete de
eerste kernproef volgt mag rekenen op de
warme belangstelling van de twee hoofdrol
spelers.
Het Franse leger heeft een eigen perscentrum
in een voormalige ballroom dansclub. De
voorlichtingsdienst SIRPA wil met deze plot
selinge openheid de internationale pers op de
hoogte houden.
De jonge soldaat bij de ingang van het leger-
voorlichtingscentrum vraagt plichtsgetrouw
aan iedere binnenkomer, nadat de formalitei
ten zijn vervuld of die een kopje koffie wil.
Wie een compliment geeft over de kwaliteit
van zijn bakkie troost krijgt gelijk als ant
woord: „We hebben de koffiemachine meege
nomen uit Parijs." Dat verklaart alles. Voor
een keer doet Franse leger zijn bijnaam van
'La Grande Muette' (De grote doofstomme),
geen eer aan. De Franse defensie heeft inge
zien dat geheimzinnigheid in de confrontaties
met Greenpeace niet werkt.
En dus heeft de SIRPA in de rue Aumont
d'Urville in het centrum van Papeete uitge
pakt als nooit tevoren: een bar, een muur met
de allerlaatste berichten van het persbureau
AFP, faxen, een tiental telefoonlijnen en een
video-band met alle informatie over wat er op
de testeilanden Mururoa en Fangataufa staat
te gebeuren. In een aanpalend zaaltje is zelfs
een installatie aangebracht voor een video
persconferentie.
De journalisten in Papeete kunnen zo, direct
na de eerste kernproef, vragen stellen aan de
legerleiding op de testeilanden.
Om het centrum mogelijk te maken zijn maar
liefst 12 officieren en enkele dienstplichtigen
uit Parijs overgevlogen. Tientallen rapporten
en ander materiaal liggen ter inzage en wie
het allemaal in z'n hotelkamer nog eens op
nieuw wil bestuderen, krijgt gratis fotoco-
piën. Het fraaiste document is er een met zes
tien meest gestelde vragen, en de door het le
ger gegeven antwoorden. De militairen zijn
van een verbluffende openheid: ze gaan graag
de discussie met de journalisten aan.
„We hebben ingezien dat we deze kwestie zo
open mogelijk moeten afhandelen. In juli, bij
de eerste actie van Greenpeace rond Mururoa
gaven we steeds pas na afloop onze versie van
de feiten. Dat werd ons toen aangerekend. En
Greenpeace is natuurlijk een meester in het
uitbuiten van de zwakten van de tegenstan
der. Dat hebben we toen ingezien. Nu gebrui
ken we dezelfde wapens als zij. We communi
ceren, we leggen uit," aldus een van de SIR-
PA-officieren.
Ook Greenpeace heeft zijn zaakjes goed voor
elkaar. In een gehuurd appartement aan de
boulevard Pomaré is een perscentrum inge
richt. Iedere ochtend is daar een bijeenkomst.
Maar wie tussendoor vragen heeft kan ook op
andere momenten aanbellen.
De organisatie werkt tot op de minuut kaar
ten bij met de posities van de schepen van de
Vredesvloot. Ze geven inlichtingen aan dege
nen die nog op een boot mee willen varen
richting Mururoa.
zen worden platgebrand. VN-
woordvoerder Chris Gunness zei
dat waarnemers van de VN nog
steeds een beperkte bewegings
vrijheid hebben in de Krajina.
Hij sprak van een 'flagrante
schending' van een overeenkomst
waarin Kroatië volledige toegang
tot het veroverde gebied beloof
de.
VN-functionarissen en vertegen
woordigers van mensenrechten
organisaties hebben Kroatische
militairen beschuldigd van
wreedheden tegen Servische bur
gers en van het plunderen en
platbranden van huizen. Volgens
VN-functionarissen bevinden
zich in de buurt van Knin, de
hoofdstad van de vroegere 'repu
bliek' Krajina, mogelijk vier
massagraven.
Kroatië zegt dat het platbranden
van huizen en de plunderingen
'excessen' zijn, en ontkent dat het
systematisch en met goedkeuring
van de autoriteiten gebeurt.
De regering kondigde aan dat in
de verlaten huizen Kroatische
vluchtelingen worden onderge
bracht.
Eerst krijgen de oorspronkelijke
eigenaars echter tot het eind van
de maand de tijd de huizen op te
eisen. Het is echter niet waar
schijnlijk dat er Servische vluch
telingen zullen terugkeren.