Rijk Brazilië schuilt voor misdaad
DE STEM
BUITENLAND
Na een hittegolf worden j
minder kinderen geboren
^S/0etbalbond daar
ZATERDAG 12 AUGUSTUS iggp
Senhor Alberto en senhor Manuelfr.) zijn in dienst bij de particuliere bewakingsfirma die de veiligheid van de bewoners in het afgesloten bungalowpark 'Condominium
Recanto dos Beija Flores' Sao Paulo moet garanderen. Een drieëneenhalf meter hoge met schrikdraad uitgeruste muur omgeeft het terrein met vijftien luxe vrijstaande
woningen. De bewoners betalen per maand 500 gulden aan servicekosten. Daarbij is de drieploegen-bewakingsdienst inbegrepen, alsmede de onderhoudskosten van de wo
ning en de tuin foto frans lindenkamp
Door Frans Lindenkamp
Sao Paulo - Poorten van dik staal,
stevig rasterwerk voor de doorgaans
piepkleine ramen, bovenop de om
heinde muren vervaarlijk uitstekende
ijzeren pinnen of glasscherven en -
voor wie het ongemak voor lief neemt
- een afschrikwekkende duitse her
der of een doberman om ongewenst
bezoek op veilige afstand te houden.
Overal in Brazilië geven woonwijken
dezelfde aanblik. Zelfs in de dunbe
volkte binnenlanden verschansen
mensen zich in hoge torenflats uit
vrees ten prooi te vallen aan roof
zuchtige bendes die - van stad naar
stad trekkend - gewapende overval
len op bestelling uitvoeren.
Brazilianen van hoog tot laag leven als
'gevangenen' binnen hun eigen burcht.
Menigeen die zijn woning noodgedwon
gen voor onbepaalde tijd alleen moet la
ten en geen oppas heeft kunnen regelen,
barricadeert de deuren van binnenuit
met stalen stangen en vergrendelt de ra
men met hangsloten. Bij thuiskomst al
tijd weer dezelfde vraag. Zullen we alles
nog aantreffen?
Industrie van angst
De 'industrie van angst' biedt werkgele
genheid aan naar schatting een half mil
joen 'guardas'. Zij zijn werkzaam bij
banken, grootwinkelbedrijven, shop-
pingcentra, fabrieken en overheidsinstel
lingen of worden simpelweg ingehuurd
door de wijkbewoners om 's nachts op
straat een oogje in het zeil te houden.
Voor zover het binnen het financieel be
reik ligt, nemen Brazilianen alle soorten
voorzorgsmaatregelen om de kans op een
inbraak of roofoverval te reduceren.
Het zet evenwel niet zoveel zoden aan de
dijk. Zelfs het sterk gestegen wapenbezit
kan de misdadigers niet ontmoedigen. In
tegendeel, zij leggen bij hun criminele
operaties steeds meer brutaliteit aan de
dag.
Er is een duidelijke tendens zichtbaar.
Naarmate iemand zich beter indekt,
neemt het risico op een fatale afloop toe.
Wie bijvoorbeeld zijn auto heeft uitge
rust met een geheim mechanisme dat de
brandstoftoevoer - kort na de roof - af
snijdt, loopt het gevaar om in zijn eigen
wagen ontvoerd te worden omdat de
overvallers vrezen dat zij onderweg stil
komen te staan. De irritatie die dat te
weeg brengt, bekoopt de eigenaar niet
zelden met de dood.
Villa's met alarm, electronische poorten
en een intern tv-circuit zijn ook niet lan
ger gevrijwaard van plundering. Menig
maal vermommen de bandieten zich in
dienstkleding van de telefoonmaatschap
pij of een ander overheidsbedrijf. Bij
aankomst wordt de auto van de heer of
mevrouw des huizes omsingeld en - een
maal binnen - slaan zij vervolgens hun
slag. De familie kijkt gekneveld toe en
krijgt vrijwel altijd een pistool tegen de
slaap gezet om de code van de kluis en de
geheime bergplaats van sieraden prijs te
geven.
Dergelijke overrompelingen ontaarden
niet zelden in roofmoorden, omdat de
dieven steeds minder geduld aan de dag
leggen. Een bewoner uit de betere buur
ten van Sao Paulo moest recent een
smeekbede om in leven te worden gelaten
met de dood bekopen. De overvallers
hadden hem urenlang in zijn auto door de
stad gereden.
„Amigo, in naam van mijn vrouw en kin
deren spaar me." Marcelo Kneese - een
54-jarige huisarts - kon de geëiste 13.000
gulden niet op tafel leggen die misdadi
gers in zijn huis dachten aan te treffen.
Met het geld wilden zij een politiecom
missaris omkopen die de vlucht van een
gearresteerde collega zou vergemakkelij
ken. Zijn met veertien kogels doorzeefde
lijk werd daags erop in een kreupelbos
aangetroffen.
„Hij noemde me een vriend en terwijl hij
om genade vroeg, maakte hij aanstalte
om me te omarmen," biechtte de moorde
naar later op het politiebureau op. „Hij
zette me tegenover mijn collega's voor
schut. Ik heb geen vrienden. Indien ik
hem niet had afgeschoten, zouden ze me
voor doetje hebben uitgemaakt," zo
klonk zijn excuus.
Schrikdraad
De statistieken tonen de kille 'inflatiecij
fers' waaraan een mensenleven in Brazi
lië bloot staat. Op een bevolking van 150
miljoen inwoners werden vorig jaar
39.000 mensen vermoord. Dat is relatief
gezien bijna driemaal zoveel als in de VS.
Op de as Rio-Sao Paulo is het aantal
moorden in de afgelopen vijftien jaar
verdrievoudigd. In beide steden wordt
elk kwartier een auto gestolen. Elk jaar
worden in Rio honderden zakenlui ont
voerd.
Alleen al in de deelstaat Sao Paulo met
z'n 34 miljoen inwoners vonden vorig
jaar twaalfduizend geregistreerde inbra
ken in woningen plaats. Daarvan waren
1821 roofovervallen waarbij de bewoners
gegijzeld werden. Het merendeel 1703
betrof vrijstaande huizen. In 118 gevallen
kozen de misdadigers luxe appartemen
ten in bewaakte flatgebouwen als doel
wit.
In dit gewelddadige klimaat - waarbij de
overheid een passend antwoord schuldig
blijft op de toenemende maatschappelij
ke onveiligheid - zoekt iedere burger, al
naar gelang z'n financiële draagkracht,
naar oplossingen. De bemiddelde klassen
onder de Brazilianen gaan daarbij het
verst.
Projectontwikkelaars spelen handig in
op de angstgevoelens. Aan de rand van de
steden zijn met vestingmuren en wallen
omheinde bungalow- en flatparken de
laatste twintig jaar als paddestoelen uit
de grond gerezen.
Het is het antwoord van de bevoorrechte
Brazilianen op het verlangen naar veilige
woonwijken zoals hij die kent uit Ameri
kaanse films. Deze zogenoemde afgeslo
ten 'condominiums' zijn uitgerust met
een veelkoppige geüniformeerde particu
liere bewakingsdienst.
De wacht bestaat meestal uit voormalige
politieagenten, die dit werk hebben ge
kozen vanwege de hogere beloning. Af
hankelijk van het door de bewoners geïn
vesteerde kapitaal hebben de 'guardas'
beschikking over uitkijktorens, walkie-
talkie's, waakhonden en niet zelden doen
zij met vuurwapens binnen handbereik
de ronde.
Vanuit het wachthuisje waar zij de knop
van de elektronische toegangspoort be
dienen, kunnen de veiligheidsbeambten
bij onraad direct radiocontact zoeken
met de politie. Bovenop de metershoge
muren - die veel tuinen van de late mid
dagzon beroven - prijken schijnwerpers
en schrikdraad. Eenieder die binnen wil,
moet zich identificeren. Pas na toestem
ming van een van de bewoners krijgt de
visite toegang, maar niet voordat num
mer, merk en kleur van de auto zijn geno
teerd en het legitimatiebewijs in verze
kerde bewaring zijn afgegeven.
Sommige van deze vestes - zoals het
Condominium Novo Lebion aan de kust
even buiten Rio de Janeiro - hebben het
karakter van haast autonome mini-stad
jes. Het complex bestaat uit acht super-
de-lux flatgebouwen en talloze bunga
lows. Binnen het van de buitenwereld af
gegrendelde terrein functioneren win
kels, sportclubs, een restaurant en zelfs
twee scholen. De bewoners betalen per
maand bijna duizend gulden aan onder-
houds- en servicekosten. Diverse van hen
rijden in gepantserde auto's met kogel
vrij glas. Werksters en ander personeel
heeft alleen toegang met speciale pasjes.
Alle voorzorgsmaatregelen ten spijt kon
eind juli niet voorkomen worden dat een
zwaarbewapende bende ontvoerders met
een smoes langs de zeskoppige wacht
glipte en op klaarlichte dag een directeur
van een containerfirma kidnapte. In een
regen van kogels vluchtten de bandieten
met de man op de achterbank. „Dit is de
harde Braziliaanse realiteit. We waanden
ons hier veilig tegen de golf van crimina
liteit, maar de praktijk leert anders,"
verzucht Carlos Nobrega. „De bewoners
commissie zal zich nu moeten beraden
over de aanschaf van wapendetectors bij
de drie ingangen," aldus de 40-jarige
econoom.
Privé-chauffeur
De bewoners van 'Novo Lebion' staan
perplex. Binnen het condominium lijkt
alles rozegeur en maneschijn, maar een
recent onderzoek waarschuwt dat kinde
ren die in deze overbeschermde leefwe
reld opgroeien een volledig verwrongen
wereldbeeld ontwikkelen. De glazen
stolp van de 'sociale apartheid' werkt als
een selectief filter om ongewenste invloe
den van buitenaf te weren, maar impli
ceert tevens dat de enige glimp die deze
kinderen van de complexe buitenwereld
opgevangen tot hen komt via de televisie
of via het wekelijkse parcours dat in de
auto met privé-chauffeur leidt van school
naar huis en van de elite-sportclub naar
het shoppingcentrum.
Contact met de jeugd uit de sociaal
zwakkere klassen in de sloppenwijken
hebben de meesten van hen nog nooit ge
had. Vakantie- en bijbaantjes - die bij
ons een doodnormale zaak zijn - vervult
de jeugd van rijke komaf niet.
Hun ouders vinden tijdelijk ongeschoold
werk te min. Bovendien past het niet in
de streng gescheiden Braziliaanse klas
senmaatschappij. Het beeld dat deze kin
deren van de dagelijkse realiteit hebben,
baart psychologen zorgen. Zij betwijfe
len of zij later wel de concurrentieslag
aankunnen op de steeds veeleisender
wordende arbeidsmarkt.
Honden
De ontboezemingen van jonge pubers
zijn schokkend en zitten vol vooroorde
len. Daar waar hun minder bevoorrechte
leeftijdsgenootjes zonder al te veel pro
blemen hun weg vinden in het labyrint
van de miljoenenstad, geven velen van de
'condominiumkinderen' volmondig toe in
paniek te raken, wanneer zij alleen wor
den gelaten achtergelaten in het centrum.
De meesten weten niet met de bus of me
tro te reizen. „De enige keer dat ik in de
ondergrondse heb gezeten, was met mijn
moeder in Parijs," vertelt de 15-jarige
Juliana Moreira. „Het stadscentrum
wordt bevolkt door dieven, moordenaars
en ongemanierde mensen," zo weet de
11-jarige Carlos Naso, die daarbij op
merkt dat hij een paar weken geleden
vanuit de auto van zijn vader het eerste
straatkind van zijn leven heeft gezien.
„Zij leken eerder op bedelende honden,
dan op mensen."
De 13-jarige Giulana Castro zegt alle
contact met enigszins vreemd ogende
personen te vermijden. „Ik ben bang van
vieze slechtgeklede mensen. Er gaat een
dreiging vanuit." Alexandre Gerk (12) uit
het bovengenoemde Condominium Novo
Lebion in Rio zegt dat het levensgevaar
lijk is om de bus te nemen. „Die zit prop
vol met armoedzaaiers." Hij weet niet
waar de wijken fcópabana en Ipanem met
hun wereldberoemde stranden liggen.
Carolina Vergara (13) erkent dat zij de
hand van haar vader niet heeft losgelaten
de paar keer dat zij met hem naar Sao
Paulo is geweest. „Mijn hart klopte in
mijn keel."
Inkomensverschillen
Mario Flavio - direkteur van het elitaire
Mackenzie College - erkent het ver
schijnsel. „Veel van onze leerlingen ken
nen Miami beter dan hun geboortestad
Sao Paulo," zo antwoord hij veelbeteke
nend. De psychologe Isabel Kahn is som
ber gestemd over het aanpassingsvermo
gen van deze wereldvreemde kinderen.
„Ze zijn een ster op computergebied,
maar op het moment dat zij hun vleugels
moeten uitslaan, vallen ze door de
mand."
„Mensen ontdekken zichzelf en hun
plaats in de maatschappij, wanneer zij
bloot staan aan sociale conflicten. Dat
kan alleen temidden van pluriformiteit
en diversiteit. De homogene populatie
van het 'condominium' - waarbinnen ie
dereen eikaars gelijke is - heeft een ver
stikkende uitwerking op het rijpingspro
ces van de jeugd. Bij velen is nu al een ge
brek aan doorzettingsvermogen en weer
baarheid zichtbaar", meent Kahn.
Ouders van deze 'condominiumkinderen'
erkennen de keerzijde van hun woonwij
ze. „Ik ben inderdaad bang dat mijn zoon
niet het vereiste realiteitsbesef ontwik
kelt. Maar liever deze prijs, dan de prijs
van een ontvoering," zo argumenteert
André Trigo, vader van de 11-jarige Pe
dro. Ook hij weet dat er iets grondig fout
zit in Brazilië. Maar of het de schandali
ge inkomensongelijkheid is laat hij in het
midden.
Sociologen zien het in ieder geval wel zo.
Zij noemen de oneerlijke verdeling van
de welvaart algemeen als een van de be
langrijkste oorzaken voor de geweldstoe-
name. Uit een onlangs gehouden studie
van de Wereldbank blijkt Brazilië samen
met Botswana de schandaligste inko
mensverschillen ter wereld te kennen.
Tien procent van de bevolking - en daar
bij behoren alle inwoners van condomi
niums - gaat aan de haal met de helft van
het bruto nationaal produkt. De aller
armste twintig procent moet genoegen
nemen met twee procent van de koek.
De doorsnee kapitaalkrachtige Brazili
aan onderkent het probleem, maar steekt
zijn kop in het zand zodra het onderwerp
ter sprake komt.
Zolang hij zelf (nog) niet het slachtoffer
is geworden, waant hij zich veilig met
zijn gezin binnen de afgegrendelde
woongemeenschap. Met de schrijnende
armoede wil hij vooral niet geconfron
teerd worden.
De vraag is hoelang hij het geweld buiten
de deur kan houden. „Ain't no mountain
high enough" zo luidt een zin uit een lied
van Diana Ross. Geldt dat voor een berg,
dan gaat het zeker op voor de muren
rondom het condominium. Zeker is dat
met het cement en debakstenen die in de
muren zijn gaan zitten heel wat wonin
gen in de sociale sector hadden kunnen
worden opgetrokken.
Ik wil even een misver
stand rechtzetten. Het is in
mijn ogen niet geheel on
belangrijk. Want ik heb de in
druk dat meer Nederlanders
een glaasje wijn op z'n tijd best
lekker zouden vinden, als ze
weten hoe je met het begrip
'chambreren' moet omgaan.
Hoewel ik de correspondent in
Frankrijk ben, moet u nu van
mij geen uitgebreide les vino-
logie verwachten. Want ik heb
niet de pretentie dat ik een uit
gelezen kenner ben. Wel vind
ik een glas op z'n tijd lekker en
ik vind het ook wel leuk om er
over van gedachten te wisse
len.
Een van de eerste dingen die ik
in Frankrijk leerde, is dat wijn
helemaal niet heilig of plechtig
is. Dat staat in nogal schril con
trast met de vaak verheven
ideëen van al die mensen, die
in Nederland voor kenner wil
len doorgaan. De meeste wijn
die hier wordt gedronken is
geen 'grand cru' bij een exqui
se diner, maar het gaat om sim
pele edoch goede flessen, die
vooral voor de gezelligheid
worden genuttigd. Bijna alle
Fransen vinden wijn simpel
weg een alcoholische drank,
gewonnen uit druiven. Zonder
poespas.
De eerste jaren van mijn ver
blijf hier hadden de Fransen de
gewoonte om het bij vrijwel ie
der maal te drinken. Die ge
woonte loopt duidelijk terug,
om de simpele reden dat de al
coholwetgeving in het verkeer
ook hier is aangescherpt. Te
genwoordig mag je nog maar
vijf promille in je bloed heb
ben. Dat was toen ik hier aan
kwam nog acht promille. Bo
vendien werd er halverwege de
jaren tachtig nog heel luchtig
over alcohol in het verkeer ge
daan. Dat is nu anders.
Maar goed, ik dwaal af. We
zouden het over chambreren
hebben. Ik schrijf dit alles naar
aanleiding van een recent be
zoek aan Nederland. Met een
club vrienden gingen we naar
een restaurant. Daar schonken
ze tot mijn grote plezier een
heerlijke bordeaux supérieur
van mijn goede vriend Christi
an Boissonneau, Chateau de la
Vieille Tour.
Ik proefde voor. En wat ik
vreesde werd bewaarheid. De
wijn was veel te warm. In het
restaurant heerste een tempe
ratuur van 21 a 22 graden. De
wijn dus ook en verloor daar
door zijn totale charme. Ik
vroeg aan de ober of hij enkele
wijnkoelers op tafel kon zet
ten, zodat we de fles bordeaux
af en toe in het ijs konden dom
pelen, om de temperatuur zo
iets terug te brengen. Wat ik
vreesde, gebeurde. De ober
keek me sprakeloos aan. Mijn
vrienden begonnen te gillen
van het lachen. De man in het
zwart hervond zijn spraakver
mogen en zei: „Maar dit is rode
wijn. Die koel je niet." Mijn
antwoord was minstens zo ad
rem: „Ja wel hoor. Dat doen
we vooral wanneer de wijn veel
te warm is. En dat is—ie."
Hoofdschuddend ging de man
op zoek naar koelemmers.
Mijn vrienden maakten me
voor gek uit en meenden dat
een te lang verblijf in Frankrijk
levensgevaarlijk moest zijn.
Maar de emmers kwamen. De
"CB"- z
apparat
nu vanaf
14 Breda/Princenhage
wijn werd gekoeld. En uj
delijk was zowat iedereet
met me eens. Iets »t;,
kwam de Chateau de laVi
Tour veel beter tot z'n teel
Chambreren
door Wilko Voordouw
Nu zult u denken: leuk di
gelijk kreeg, maar daar hel
wij geen boodschap aan. 1
het verhaal gaat nog iets
der. Want dit verhaal is
lustratie van het misverst
rond het chambreren, l
eenieder weet is chambri
het op kamertemperat
brengen. Het begrip bestaa
enkele eeuwen. In die rt
ruchte tijden aan het
Frankrijk had het be
mertemperatuur een and
inhoud dan nu.
Toen was de temperatuur
vorstenhuizen vijftien a
graden, precies de ten»
tuur die een mooie borde
moet hebben om ons te
gen. Bij een lagere ten»
is een merkwaardige meta-
yan het dagelijks leven.
„a| wordt volop voor de gek
■jouden, genaaid, be-
'•mieterd, verraden,
zolang het niet te
WOrdt en het niet
idioot grote bedra-
gaat, interesseert
buiten de recht
ss betrokkenen
mand een, bal. Hoe
jen is dat in de sport,
ut er één alinea on-
steboven in een con
ti betreffende de
van een mid-
tuur verdwijnen de
een te hoge temperatuur»' gZvoetbaïler?*De
den de wijnaroma's een so' is te klein. Passen
soep. De wijn werd vroegerf
waard in kelders. Daar heet
een temperatuur van rond
tien graden. Het chambren
het 'kameren' - kwam er
neer dat de wijntemperal
moest oplopen naar dieft
ze vijftien tot zestien gradet
Sinds de uitvinding van de
trale verwarming is er in
huizen echter het nodige
anderd. De heersende ter
ratuur in onze eetkamers
dicht bij de twintig
zodra de zon schijnt is hel
snel warmer. Het gevolg is f
de wijn ook die temper*'
aanneemt, en daardoor slij
ken minder lekker is.
Chambreren anno 1995 s
voorzitters van Fey-
jord en Roda dezelf-
tactieken toe tijdens
I handjeklap waar-
te dagelijks bedrijven,
«dehands auto's,
den en aardappelen
j eigenaar verwisse-
i? Limburg, Rotter-
m-Zuid, gans het land
tter niet over uitge
lat. Dagelijks raken
wel ergens twee
sitmaten slaags om
it de een een aas in
ju mouw verstopt had
'er met de poen van
ander vandoor wil
tan. Niks nieuws onder
zon, de moeite van
dan ook het volgende moe( vermelden niet
zijn: een fles rode wijn wordf B[(j Totdat het twee
en toe in een ïjsemmergf
om zo gekoeld te worden,
zet een fles wijn enkele
voor de maaltijd in de
kast. Dat is helemaal niel
Is de wijn dan uite'indelijl
fris, maak dan een balvt
met de twee handen en slj
deze om het glas. De
wordt dan bliksemsnel vi
warmd.
Die lange uitleg overtuij
mijn vrienden niet. Ik was
voorwerp van spot, die
Maar dat kon mij niet schel
Mijn tevredenheid was gi
omdat ik de wijn van Chrisl
Boissonneau recht had gedi
Tenslotte: in het gewone ii
lijkse Franse taalgebruik!)
kent 'chambreren' vaak in
guurlijke zin 'in de
men'. Maar u mag van
nemen, dat ik u hier
gechambreerd. In vino vent
of vrij vertaald: zo waar als i
wijn drink.
Warmte leidt tot hormonale veranderingen
Detroit (ap) - Seks lijkt niet te gedijen bij hoge temperatun
Negen maanden na een hittegolf worden er beduidend®#
kinderen geboren, zeggen Amerikaanse onderzoekers die'
fers over de jaren 1941-1988 uit tien Amerikaanse staten#
ben bekeken.
Overigens hoeft niet alleen ver
minderde lust een rol te spelen.
De hitte heeft vermoedelijk ook
invloed op de hormoonhuishou
ding en andere lichameljke pro
cessen, zeggen de demografen die
het onderzoek hebben uitgevoerd
- David Lam van de universiteit
van Michigan en Jeffrey Miron
van de universiteit van Boston.
Schapen
Zo schijnt zomerhitte een verla
ging van het aantal spermatozoï
den en verhoogde kans op mis
kramen tot gevolg te kunnen heb
ben en bij schapen treden na
langdurig verblijf in zonlicht
hormonale veranderingen op.
Veel is echter nog niet bekend
over dergelijke lichamelijke pro
cessen. Het door Lam en Miron
gevonden verband tussen hoge
temperaturen en een laag geboor
tecijfer bleek zeer opvallend. Ge
middeld werd een zes graden ho
gere temperatuur het volgend
voorjaar gevolgd door een vier tot
zes procent lager geboortecijfer.
Airconditioning
Bij extreme hitte is er een nog
duidelijker verschil te zien: In
Georgia constateerden Lam en ui uiuuuci 6—-
Miron voor de jaren 1941-1967 verhoogd geboortecij mernaJ
een vermindering van het aantal Maar lange, zwoieie dat?
april-geboorten met tien procent, ten hebben wel dui
wanneer de gemiddelde tempera- fect: In Zweden n»q
maanden na M'a eDtnfl
maar liefst dertig P
kinderen ter wereld-
De onderzoekers konden pi
zien wanneer aircondffl
zijn intrede had ge^an,'J:
Amerikaanse huizen. „In®l
vijftig werden er in pi
Louisiana in september e»
cent meer kinderen gcJor j
in maart, april of mei,
„Nu worden er in de her
maar 20 procent minder m
geboren dan in hetvoo^
John Bancroft van het K«
stituut voor seksueel ona
van de universiteit van
zei dat het onderzoek vanw
Miron eerdere vindingen
„Bij hoge temperaturen
het gevoel van welbj
waardoor waarschijn^ J
tot seks afneemt. VolgI
croft is vooral de ve1
lust, en in veel minderen»''
mogelijke verlaagde v
held, de oorzaak van het 1®
wijzing
kunnen vinden
sen ertoe brengt
kaar te zoeken. ,„„ardete*
Zelfs in Minnesota,
peratuur in januari jjl
18 en min 6 Celsius sM»®|
in oktober geen spr.
Wallers betreft, en het kaart-
;raad de doden en gewonden
Bosnië en Burundi van de
-otpagina verdrijft. Aan de en-
>1 van Marco van Basten zijn de
gelopen twee jaar meer woor-
.n besteed dan aan 'alle 'doden
i gewonden op alle wegen in
Ierland en Italië samen. Sport
een podium waarop iedere
eet tot een donderslag met
ïlang natrillende echo's
ven wordt,
it was Jean-Pierre Papin dus
*o vergeten toen hij in een on-
iwaakt ogenblik rondbazuinde
it de Europa Cup-finale tussen
jympique Marseille en AC Milan
iocht zou zijn. De Fransen
men destijds met 1-0, volgens
»n mede omdat er twee Itali-
tnse spelers waren omgekocht.
Jevoorzet van Papin werd door
ilJEFA dankbaar ingekopt: of
weer maar zo vriendelijk wil
|iom in Noyon opheldering te
«en geven en man en paard
noemen.
'°P het inmiddels bij Baye-
München voetballende ora-
weer in zijn schulp kroop,
loog dat hij verkeerd geci-
was, en vervolgens, toen
(helemaal klem zat, knarsen-
jjWend beweerde dat hij uit zijn
gekletst had. Zodat het nu
de intentie en de kwaliteiten
J1 de inquisiteurs van de UEFA
tel hangen of er echt iets bo-
water komt.
'moet niet al te veel van ver
dorden. De schanddlen
Arminia Bielefeld en Stan-
wik zijn al bijna vergeten,
de recentere toestanden
Olympique en Bernard Ta-
"og lang niet. Het zal de
opese voetbalunie derhalve
oeste bevallen als er niets bo-
water komt.
:,ii's'e b?pen dat de Franse of
se justitie zich geroepen
om weer eens een kijkje te
"emen jn het schemerach-
'^"and. Zoals de Britse
o ndadimussen Bruce Grob-
EL nsSe9ers en J°hn Fas-
corruPtie en omko-
chulrtini LClële rtaat van be'
de Enn 'ï9 9esteld, terwijl
Alw*hd op zat te wachten.
"antiK.' °m de opvattin"
man»ni Hoeness te toetsen.
dul%e?n J,an uapins huidi9e
len darh!I 1unc,hen zei wat ve-
tiensen 2 ,apie heeft zo veel
toeesDew cbt' dan maken
^lru^eerofminderook
fijnen'
tuur in de voorafgaande augus
tusmaand van 25 naar 28 graden
Celsius was gestegen.
t
