Ziekenhuis was voorportaal van de dood
De prins in de wasbak
Circus
Amerika bedenkt plotseliii
dat omroepen eigendom
DE STEM
LIJF LEVEN
iflSTEM
Viertal nieuwe boeken geeft prachtig beeld van de geschiedenis van het hospitaal
BUITENDIJK
J BELGIË FRANS 2
[Radio
WOENSDAG 9 AUGUSTUS 1995
„Het ziekenhuis wordt
thans erkend als dé plek
waar de verworvenheden
van de geneeskunde zijn
samengebracht in een
geïntegreerde organisa
tie, gelijkelijk toeganke
lijk voor arm en rijk. Men
is geneigd te denken dat
dit minstens al vele de
cennia zo niet eeuwen het
geval is. Toch is het nog
maar zo'n honderd vijf tig
jaar geleden dat eenieder
die ziek werd en het zich
enigszins kon veroorlo
ven om thuis verzorgd te
worden, uit alle macht
probeerde uit een instel
ling te blijven die wij nu
ziekenhuis zouden noe
men."
Door Pieter Lomans
Dr. J. T. M. van der Heyden laat
er in zijn boek 'Het ziekenhuis
L door de eeuwen' geen gras over
groeien.
Tot voor kort was het gasthuis,
hospitaal of ziekenhuis het voor
portaal van de dood. Slechts wei
nigen die de drempel overschre
den, konden er na een tijdje weer
gezond en wel in omgekeerde
richting overheen wandelen. Veel
vaker werd men gedragen en ter
aarde besteld.
Van der Heydens boek en drie an
dere pas verschenen boeken ge
ven een prachtig beeld van de
ziekenhuishistorie
Het is de rijkdom van de geschie
denis, dat ze laat zien dat de ge-
1 nees- en verpleegkunde minder
rechtlijning tot stand zijn geko
men dan we meestal denken. We
vergeten nogal eens hoe toevallig
en willekeurig de loop van de ge
schiedenis zich ontwikkelt. We
veronderstellen dat we over rech
te kanalen naar de toekomst zijn
gevaren, maar in werkelijkheid
dobberden we rond op woeste ri
vieren die hun bedding regelma
tig hebben verlegd.
De schrijver dr. Kuijjer scherpt
de opvatting van Van der Heyden
nog wat verder aan: „Heel dat
trotse bouwwerk van kennis en
kunde is nog geen honderd, voor
de meeste zaken zelfs nog geen
vijftig jaren oud. De geneeskunde
is in feite slechts het geestelijk en
stoffelijk eigendom van een klei
ne minderheid van de wereldbe
volking: de zogenaamde westerse
wereld, nog geen vijfde van de to-
tale wereldbevolking."
Besnijdenis
Dergelijke relativeringen kunnen
helpen om actuele gebeurtenissen
op hun waarde te schatten. On
langs berichtten de media uitvoe
rig over de dood van een 10-jarig
meisje in Egypte.
Ze was om het leven gekomen bij
een besnijdenis die nota bene
Ziekenhuizen in Nederland verschoven vanaf de helft van de negentiende eeuw het accent van verzorgen naar genezen.
door een kapper was uitgevoerd.
Enkele weken eerder zorgde een
door CNN op televisie uitgezon
den besnijdenis eveneens voor
commotie.
Opnieuw voerde hier een kapper,
bijgestaan door een loodgieter, de
operatie uit.
Los van onze opvattingen over
besnijdenis, doet het feit dat een
kapper aan het opereren slaat,
zeer vreemd aan. En toch, wie
zijn oor te luisteren legt bij de ge
schiedenis van de geneeskunde,
ziet de kapper ook in ons land als
chirurg opereren. Schaar en
scheermes zijn de attributen van
de kapper, de barbier en de chi
rurgijn, waarmee ze destijds zo
wel het haar als de huid te lijf
gingen.
Ook in Nederland kon vroeger bij
dezelfde persoon worden aange
klopt voor het scheren van een
baard of het amputeren van een
been.
Dolhuizen
In 'Amsterdamse gasthuizen van
af de Middeleeuwen' brengen F.
Tang en M. Wigard de historische
route van het Nederlandse zie
kenhuis in beeld. Een slingerend
pad dat er wezen mag. Het mo
derne ziekenhuis is in geen vel
den of wegen te bekennen in de
Middeleeuwen. Op verschillende
plaatsen ontstaan afzonderlijke
pest-, leproos-, en dolhuizen,
maar waarschijnlijk komt het
gasthuis nog het meest in de
buurt van onze opvatting over
een ziekenhuis. In het gasthuis
wordt van alles ondergebracht en
opgenomen: reizigers, krankzin
nigen, rijke ouden van dagen én -
inderdaad - ook zieken. Het komt
voor dat er misdiensten worden
gehouden, terwijl de verzorging
van patiënten gewoon doorgaat
en in het bijzijn van alle andere
patiënten kan het been van een
patiënt worden afgezaagd. Zon
der verdoving.
De hulp aan zieken en behoefti-
gen is aanvankelijk nog ingebed
in een totaal andere denk- en
leefwereld.
De gasthuizen leunen zwaar op
de liefdadigheid van de bevol
king, die - opmerkelijk genoeg -
tamelijk vrijgevig is. Bij nader
inzien gaat het vaak om liefda
digheid met eigenbelang.
Wie de armen en zieken helpt,
verdient daarmee namelijk enig
hemels krediet: tegenover een gift
kan een aflaat staan, waardoor
de strafperiode in het vagevuur
aanmerkelijk wordt verkort of de
eigen verdoemenis kan worden
afgewend.
Het gasthuis steunen is dus in
vesteren in een glorieuze toe
komst voor de eigen ziel. Daar
van werd dankbaar gebruik ge
maakt.
Boetes
Om hun verzorgende taak te kun
nen uitvoeren, exploiteren de
gasthuizen grond en gebouwen
en sommige patiënten verrichten
werk of betalen kostgeld voor
hun verblijf. Er is ook een aantal
speciale regelingen getroffen.
Gasthuizen mogen bijvoorbeeld
bepaalde gemeentelijke boetes
innen, loslopende varkens mogen
in beslag worden genomen en
tonnen bier die een afwijkende
maat hebben, kunnen zonder
pardon worden geconfisceerd.
Verder heeft het Amsterdamse
gasthuis een eigen brouwerij,
bakkerij en veestapel, en aange
zien er ook matrozen verpleegd
worden, gaat een deel van het be
drag dat oorlogs- en kaperssche
pen buitmaken naar het gasthuis.
Medisch gezien bestaat er een
duidelijk verschil tussen de prak
tisch ingestelde chirurgijns die
zich medische vaardigheden ei
gen maken door te doen, en de
universitair geschoolde genees
heren die zich vooral met de
theorie bezighouden. Beide 'me
dici' kunnen echter nog nauwe
lijks iets uitrichten.
Ook nadat de natuurwetenschap
pen en de geneeskunde in de Re
naissance tot ontwikkeling zijn
gekomen, blijven met name de
geschoolde geneesheren nog lang
aan hun oude kennis vasthouden.
Gasthuisvrees
Tegelijkertijd begint bij het pu
bliek een zogenaamde 'gasthuis
vrees' te ontstaan.
Om meer kennis te vergaren, ope
nen de doktoren namelijk patiën
ten en lijken.
Aan de ene kant betaalt het pu
bliek graag voor deze spectacu
laire openbare voorstellingen van
de medici, maar aan de andere
kant neemt ook de angst voor het
ziekenhuis flink toe. Het verple
gend personeel laat zich evenmin
onbetuigd.
Om het karige inkomen wat op te
schroeven, worden patiënten be
stolen en gechanteerd en ontstaat
er een illegale handel in lijken.
foto de stem johan van gurp
Na de bloei van de Gouden Eeuw
zakt de geneeskunde weg in een
moeras, waaruit ze pas rond 1850
omhoog zal krabbelen.
Tang en Wigard: „Als gevolg van
de ontwikkeling van de medische
wetenschap en de professionali
sering van de verpleging veran
derde vanaf de tweede helft van
de negentiende eeuw de functie
van de gasthuizen in Nederland.
De nadruk verschoof van verzor
gen naar genezen."
Pas dan gaat het publiek aarze
lend overstag. Voor het eerst in
de geschiedenis begint het zie
kenhuis serieus hoop te bieden op
beterschap. Historisch gezien
hebben we onze angst voor het
ziekenhuis dus nog maar net la
ten varen.
F. Tang M. Wigard - Amsterdam
se gasthuizen vanaf de Middeleeu
wen. Amsterdam University Press.
Prijs 24,50.
Dr. J.T.M. v.d. Heyden - Het zie
kenhuis door de eeuwen. Erasmus
Publishing Rotterdam. Prijs 35.
Dr. N.B. Goudswaard - Inleiding
tot de geschiedenis van de ver-
pleegkunst. Erasmus Publishing
Rotterdam. Prijs 42,50.
Dr. P.J. Kuijjer - Uit de geschiede
nis van geneeskunde en verple
ging. Petrus Camper Stichting Gro
ningen. Prijs 22,50.
Door Mick Salet
Waarom stuurde konin
gin Juliana een gebedsge
nezeres naar premier
Willem Drees? Waarom
wiegen de meeste moe
ders hun baby op de lin
kerarm? Wat zeggen je
vingers over je seksuele
verlangens?
Vandaag het vierde deel
van een serie over het
menselijk lichaam. Een
reis van top tot teen. Van
a tot z.
Linkerarm. Acht van de tien
moeders wiegen hun baby op de
linkerarm. Of ze nou linkshandig
of rechtshandig zijn, ze houden
hun baby het liefst zo dicht mo
gelijk bij hun hart. Dat ontdekte
de Britse bioloog Desmond Mor
ris, die het opviel dat mensen
moeders wat dat betreft nèt zo
doen als apenmoeders. Hoe zou
dat komen?
„Een logische verklaring is dat
het hart van de moeder links zit
en dat zij haar kind onbewust zo
dicht mogelijk bij de hartslag in
de buurt wil houden. Dat was im
mers het geluid dat de baby in de
baarmoeder altijd hoorde en dat
de baby zeker associeert met vre
de, rust en veiligheid."
Maar het is nog maar de vraag of
de voorkeur voor links van de
moeder of het kind uitgaat. Des-
mond Morris: „Uit onderzoek on
der pasgeborenen van een paar
uur oud is gebleken dat kinderen
ter wereld komen met een aange
boren neiging het hoofd naar
rechts te wenden. Als we het
hoofdje van een pasgeborene
voorzichtig recht houden en het
dan loslaten, draait het veel va
ker naar rechts dan naar links.
We zien dat bij bijna zeventig
procent van de kinderen. Dit be
tekent dat de moeder bij het voe
den merkt dat haar baby het
hoofd vaker naar rechts draait;
dat beïnvloedt zeker de keuze die
ze maakt. Met het hoofdje naar
rechts gewend ligt een baby na
tuurlijk veel prettiger in de
kromming van de linkerarm dan
rechts. Moeder en kind kunnen
elkaar zo goed in het gezicht kij
ken."
Linkerbeen. Arthur Seyss-In-
quart, de nazi die hier in de oor
logsjaren Reichskommissar was,
had een slecht linkerbeen. Het
was stijf en een paar centimeter
korter dan zijn rechterbeen. Dat
was het gevolg van een val in de
bergen, ver voor de oorlog. In de
oorlogsjaren hoorde je heel wat
grappen over dat been van Zes-
en-een-kwart.
Waarom hij zo ongelukkig liep?
Omdat hij geen gewóón kruis in
zijn broek had, maar een haken
kruis.
Was het al bekend dat ze in Den
Haag twee straten naar hem ge
noemd hadden?
De Lange Poten en de Korte Po
ten.
En wat zei Seyss-Inquart als hij
zijn vrouw bij thuiskomst groet
te?
„Dag vrouwke!"
En wat antwoordde zij dan?
„Dag manke!"
Linkerhand. Dirigenten gebrui
ken in de regel hun rechterhand
om de maat aan te geven. De lin
kerhand is er dan voor allerhande
aanwijzingen. Maar Richard
Strauss vond dat je aan die ene
rechterhand wel voldoende had.
„De linkerhand heeft haast niets
te maken met dirigeren. Het bes
te kan deze in de zak gehouden
worden. Af en toe kan er een ver
zachtende zwaai mee gegeven
worden, of een teken. Maar een
nauwelijks merkbare blik is in
deze gevallen ook voldoende."
Voor Richard Strauss hoefde al
dat gezwaai en gezweet niet. „Al
leen het publiek moet het warm
krijgen."
Longen. Prins Constantijn, de
jongste zoon van koningin Bea
trix en prins Claus, had gelijk na
zijn geboorte ademhalingsmoei
lijkheden. Zijn longen waren nog
niet rijp, werd er gezegd. Prof. dr.
Bob Smalhout, de anesthesist, as
sisteerde bij de bevalling, 11 ok
tober '69, en vergeet nooit wat er
gebeurde. „Toen Constantijn was
geboren, had ik niet eens een
plaats om het kind neer te leggen.
Er was geen reanimatietafel, er
was helemaal niets. In de verou
derde verloskundige kliniek van
het Academisch Ziekenhuis
Utrecht bestonden de faciliteiten
voor de reanimatie van pasgebo
renen slechts uit twee witte
emaille teiltjes: één gevuld met
warm water en de ander met
koud. Wanneer een baby niet
goed ademde, werd het door een
verpleegster beurtelings van
warm naar koud in de teiltjes on
dergedompeld. Als het na een
paar keer plonsen nog steeds
geen tekenen van leven gaf, be
schouwde men het als een verlo
ren zaak. Zo eenvoudig lag dat
toen. Het was voor mij echter on
acceptabel een pasgeboren baby
aan deze Spartaanse therapie te
onderwerpen. Bovendien waren
er toen betere technieken voor
handen om pasgeboren kinderen
te reanimeren. Improviserend
heb ik het pasgeboren prinsje
tenslotte maar in een van de was
bakken neergelegd. Een witte
porseleinen bak, waarin ik eerst
een opgevouwen handdoek ge
legd had op de afvoeropening.
Daar, in die wasbak, heb ik hem
verzorgd."
Maag. Willem Drees had last van
een aangeboren maagkwaal. Ko
ningin Juliana wist dat. Ze wilde
hem helpen. Daarom stuurde ze
de gebedsgenezeres Greet Hof-
mans naar hem toe. Zelf had
Juliana veel vertrouwen in deze
vrouw. Ze hoopte vooral dat ze
prinses Christina, die toen nog
Marijke heette, van haar oog
kwaal af zou kunnen helpen.
Maar premier Willem Drees
moest niets van de gebedsgeneze
res hebben. Achteraf vertelde hij:
„Zij kwam dus bij mij voor mijn
maagkwaal, maar begon een heel
verhaal te doen over de kwestie
Indonesië. Op een bepaald mo
ment zei zij tegen mij: 'Wilt u niet
noteren wat ik zeg?'. Ik ant
woordde: 'Och, ik ben stenograaf.
Ik kan dus heel snel opschrijven
wat u mij te vertellen hebt. Dat
kost mij geen enkele moeite,
maar u moet niet denken dat ik
mij door laat dicteren hoe mijn
beleid inzake Indonesië moet we
zen.'" Later zou Willem Drees
nog lelijk in z'n maag komen te
zitten met Greet Hof mans, die
zó'n invloed op Juliana had dat
de troon even wankelde.
Middelvinger. De gebarentaal
kent een teken om klojo's ken
baar te maken hoe je over ze
denkt: de opgestoken middelvin
ger. Handlijnlezers menen dat ze
aan zo'n vinger nog méér kunnen
zien. Seksuele voorkeuren en ver
langens bijvoorbeeld. De seksu
ele handanalyse begint simpel:
met de kracht van de handdruk.
Mensen die je een slap handje ge
ven, zouden weinig lichamelijke
energie hebben en ook niet veel
zin in seks. Mensen die je een ste
vige hand geven, zouden barsten
van de energie en de seksuele
lust. De seksuele handlezers gaan
verder: ze zien van alles aan de
lengte van de vingers. Zo zou een
lange en sterke wijsvinger wijzen
op ijdelheid, heerszucht èn de be
hoefte aan versieren en seksueel
veroveren. Als de wijsvinger kor
ter dan de ringvinger is, zou dat
duiden op een tekort aan zelfbe
wustzijn en een teveel aan volg
zaamheid in seksuele relaties. De
meeste wetenschappers willen
weinig woorden vuil maken aan
deze handlijnkunde en hebben
voor een oordeel maar één vinger
nodig: een opgestoken middel
vinger.
Prins Constantijn...ademhalingsmoeilijkheden.foto prins claus
Middenrif. In 1813 verscheen een
verhandeling over het braken van
de Franse medicus Franpois Ma-
gendie. In het boek beschreef hij
een experiment dat dierenbe
schermers van nu nóg misselijk
maakt. Magendie nam twee
proefdieren. Bij het ene dier ver
ving hij de maag door een zakje,
maar deed hij niets aan het mid
denrif. Bij het andere dier deed
hij niets aan de maag, maar ver
lamde hij de spieren van het mid
denrif. Daarna gaf hij alle twee
de dieren een braakmiddel. En
wat gebeurde er? Het dier met de
gewone en gezonde maag moest
niet braken. Het dier met het
slappe en spierloze zakje moest
wel overgeven. Conclusie: de
maagspieren spelen niet zo'n be
langrijke rol bij het braken. De
wetenschap was wéér een stapje
verder.
Volgende week:
de pink van Amy Groskamp-ten
Have.
A
Door Mariëtte Mulkens
Ik zit 's morgens lekker buiten met de kinderen als ik in de vj
een geluidswagen hoor. Eerst denk ik nog aan weer een super']
rij, maar dan hoor ik iets over een circus. „Alleen vanmjdy
vier uur," vang ik op. „Leuk," denk ik.
Die middag fiets ik met mijn oudste dochter achterop naar J
dorp waar op een grasveld een grote tent is weggezet, Err
staan een stuk of drie, vier kleine caravannetjes. Typisch eet
cusje, dat alleen 's zomers rondreist langs kleine plaatsjes, J
tiesten die het maar niet kunnen laten. Ik vind het bij voort
prachtig.
Bij de kassa merk ik dat een kneuterig circusje er heel prof»
nele prijzen op na kan houden. Voor mezelf en één k'
22,50 kwijt, terwijl we niet eens 'loges' zitten.
In de tent ontdek ik wat de 'loges' zijn: twintig simpele klapsij
tjes rondom de piste. Verder is er een mudvolle 'fronttriba»
waar wij met enige moeite nog een plekje vinden, en twee, 1
volle, zijtribunetjes.
De sfeer in de tent is gezellig, hoewel het er om en nabij devJ
tig graden moet zijn. Er zitten voornamelijk kleine kindeu
moeders, opa's en oma's en hier en daar een verdwaalde val
Rond de piste loopt een beetje sjofele clown droevig ue>
handvol vlaggetjes te zwaaien. Niemand informeert zelfs 1
naar de prijs. Iedereen heeft net daarvoor even moeten slikken!
de kassa.
De voorstelling begint met een klein opdondertje van een spa
stalmeester die een 'wereldnummer' aankondigt. Vervolgens!
len een gezette blonde dame, gehuld in een te nauw serveeisiJ
pakje, en een broodmagere ober de piste in. Op staande stolj
laten ze borden ronddraaien, aangevuurd door de spreeks
meester. Aan de onderkant van de borden zie je op een ki
afstand een flinke deuk zitten, waardoor de borden niet e
de stokken af kunnen vallen. De ober gooit er quasi-per-ongdj
één kapot om ons ervan te overtuigen dat het echte stenen bstj
zijn. Ondertussen sukkelt de serveerster heen en weer t
stokken om al het eetgerei in beweging te houden. Haarg
probleem is om overeind te blijven op haar hoge hakken, dien
bitter weinig houvast vinden op het gladde piste-zeil.
We krijgen vervolgens een krakkemikkig goochelnummertesl
De artiest is het stadium van 'Mijn Eerste Goocheldoos'nooilJ
stegen. Hij schenkt uit hetzelfde kannetje rood en blauw w|
maar draait het kannetje zo opzichtig om dat het kleinste k
truc doorziet. En terwijl hij welgeteld vier gekleurde doekjel
een brandend kokertje haalt, gaat het vuurtje uit.
Dan wordt er een kist binnen gebracht, waarachter de 'u
roemde' - ik verzin nu wat - Antonio's lopen. „Hé, verrek,"^
iedere volwassene. „Dat waren toch die bordendraaiers?'T
daad, de rondborstige blonde dame, nu in een ander (te) «j
sluitend pakje, die in de kist kruipt is dezelfde dame. Haart
re metgezel steekt vervolgens 93 dolken, messen, zwaardal
hakbijlen in de kist. Die moeten er ook allemaal weer uit, waf
de juffrouw zich zwetend uit de kist hijst. De act duurt vca
lang.
We zien het stel later nog een keer verschijnen met weer act^
kleren aan en een - het moet gezegd - niet onverdienstelijk!
senwerp-, schiet- en zweepslaannummer. Het hoogg
bliek wordt ook nog getrakteerd op een balanceernummerij
heel veel dienbladen en nog meer glazen. Persoonlijke ongeluk'
doen zich hierbij niet voor.
Aan dierennummers doet dit circus niet. Het enige beesterniJ
mer bestaat uit een hond, die als verrassing.uit een kist spring
Ondanks de inspanningen van de overige artiesten is het r
succes weggelegd voor de jonge clown, die zo slecht zijn vlad
tjes aan de man bracht. De knul, 'Geoffrey' versta ik, ipordl J
het spreekstalmeestertje gepresenteerd als een stagiair van di^
cusschool in Medemblik. Hij doet het echt leuk. Nogwatonu
ren, maar je kan zien dat hij 'het' heeft: die mooie combinatie!
gekkigheid en melancholie. De kinderen reageren dolenthousl
op hem. Zijn optredentjes lopen als een soort rode draad dourl
hele voorstelling heen. Ook het slotnummer is een clownsi»
mer, met een rondracende brandweerwagen, veel schuim, wil
valpartijen en lawaai.
Na afloop vertrekt iedereen puffend van de hitte naar huis.a
hele ervaring rijker. En laat nu niemand denken dat ikheid
leuk vond. Ik vond het prachtig. En mijn dochter ook. Wekenl
ter praat ze nog over de clown: „Die was het leukste, hèirf
Ik knik, maar eigenlijk vond ik die mollige dame ook best^
'wereldklasse'.
Overname van 'networks' zet debat op
ontstaan.President Clintostj
de het vuur door te dreiga
een veto. Hij vindt dat dew
concentratieproces aan*
En vice-president Al Goreb
naar Capitol Hill om De*1
sche leiders over te halen It!
stemmen. Het eigendom®
dia is allerminst een va»
kend thema van het Ame»
politieke debat. De over»"
kort achter elkaar, LJ'
dat betreft iets van 1
slag bij heldere hemel. Wj
beseffen we hier dat W*
daarmee dat wat ze brenf'
gendom zijn', zegt een
voerder van het Witte H»|
De wet, waarover het P|
nu buigt, schrapt, zoals®
ook wil, alle beperkingen
gaat om het aantal ra»1
een omroepman»
bezitten. Hetz#
Door onze correspondent
Bert Ummelen
Washington - Nog niet zo lang
geleden hielden marktanalisten
in de VS het er op dat de fameuze
omroep-'networks' hun tijd had
den gehad. En zie daar: plotseling
zijn ze het heetste nieuws op de
Amerikaanse beursvloer. In twee
dagen tijd gingen begin vorige
week twee networks via specta
culaire deals in vreemde, grijp
grage handen over.
Nadat maandag Walt Disney
voor de lieve som van 19 miljard
dollar Capital Cities/ABC had
verworven, volgde dinsdag het
nieuws dat elektronica-reus Wes-
tinghouse CBS had gekocht - het
laatste onafhankelijke televisie
net, ooit het kroonjuweel van de
Amerikaanse omroep.
De laatste transactie mag èn min
der verrassend èn in termen van
geld (5,4 miljard dollar) minder
indrukwekkend zijn, ze leidt wel
tot de grootste concentratie in de
nationale omroepgeschiedenis.
Door haar bestaande omroepdi-
visie ('Group W') samen te voegen
met de CBS-stations, controleert
Westinghouse straks 15 televisie-
en 39 radiostations, met een ge
zamenlijk bereik van zo'n 35 pro
cent van de Amerikaanse huis
houdens.
Tegelijkertijd begon in het Huis
van Afgevaardigden het debat
over een wet die beoogt de com
municatie-industrie te deregule
ren. Tot dusver bestond daar bre
de politieke steun voor en de Se
naat sprak zich in juni al uit voor
een soortgelijke wet. De overna
mes van de beide networks heb
ben de kwestie niettemin onmis
kenbaar in een ander licht ge
plaatst. Zo is in elk geval het ac
cent in de discussie verschoven.
Draaide het eerst allemaal nog
om het telefoonverkeer, nu werd
de vraag of het wel gezond is dat
op het gebied van informatie
voorziening machtsconcentra
ties, zoals die zich nu aftekenen,
dat
mag -
voor de bovengrens die
voor het aantal huis!
een o:
dienen.
De
korte
huishouw
iporganisatie
Huis-wet maakt H
letten met rege»" j
ten mei
naars van televisie-stat»
afhouden op dezelfde1 r
tief te zijn met rad'
kranten en kabelsystemeuj
Clinton, die volgens de»"
van het Witte Huis van
aan gekant was tege J
maar zich nog even su j
wille van een maxima"!
effect, hoopt de wimL J
te hebben gekregen. I
pital Hill toonden w» J
van deregulering Z1C
trouwen.
De ironie is dat dezelW
actie die door de ove
ABC en CBS in
recht is gekomen, m
tergrond van die
vormt. Met hun aan
gen deskundigen M J
ney en Westingnous
de deregulering die
we Republikeinse u
derheid kat-in-het-
L,,n Tekst tv
Nieuws voor doven en
slechthorenden
|t 17 Studio op stelten met Oren
van je kop, poppenserie; De
wjnd in de wilgen; Ratjetoe,
animatie
|732 Video Penpals, videobrieven
1 van kinderen
1.59 oegrassi Junior High, jeugd
serie
1.27 Markant Nederland, repor-
tage-serie: de Friese Ballon
feesten in Joure
g 1/2, documentaire-serie
over 8 Noorse jongeren die elf
weken met elkaar doorbren
gen in een afgelegen landhuis
(TT) Sex met Angela, praat
programma: Seks en geloof
(TT) Journaal
JJ32 Homefront, serie
E. 23 Robin and Marian, speelfilm
I319 Close-up: Not Mozart, 5-de-
lige documentaire-serie waar
in hedendaagse componisten
en regisseurs hun visie geven
op Mozart
I355 journaal
I NEDERLAND 2
I7OO Journaal
[7O6 Eindeloze ontdekkingen
[731 Journaal
734 Passie voor tuinen/Kook-
gek
300 Journaal
107 (TT) Lingo
8,30 Journaal
835 Telearchief
jOO Journaal
0,06 Kook tv
j,27 Rondom tien
Van gewest tot gewest
034 Uitstappen!
|l,05 Life of a Comedian
H'49 Achter de dijk
2,32 Woordroof
3,00 Journaal
),07 Het pakhuis
1,32 The Wonder Years
1.57 Villa Achterwerk
P (TT) Journaal
Little Women, animatie
i.34 De troon van Koning
Kunstgebit, kleuterprogram-
ma
7.02 Skippy, jeugdserie
1.28 In het dal van de uilen, na-
tuurdocumentaire
).58 (TT) 2 Vandaag met actuali
teiten, 18.00 Journaal, 18.43
Sportjournaal en 18.51 Hoofd
punten uit het nieuws
100 Ik weet het beter, spelletje
1.29 Een handicap is geen belet
sel, documentaire over gehan
dicapten die ondanks hun
handicap een menswaardig
bestaan hebben
9.58 Straatmuzikanten, docu
mentaire-serie: Boedapest
0.27 (TT) Speurtocht in de na
tuur: De wereld van de zebra
.19 (TT) Otto in Afrika, docu
mentaire-serie: Respect
BELGIË FRANS 1
6,25 Vacaturebank 15.45 lei Bla-bla,
[inderprogramma 16.40 James Bond
[..animatie 17.05 Camp 2000, serie
7.35 The Waltons, serie 18.30 Info
jjemière 18.55 Maguy, serie 19.30
pieuws 20.10 La rivière Espérance, se-
ie 21.50 Inédits: Rêves d'lcare, docu-
Sentaire-serie gemaakt door ama-
wr-filmers 23.00 J'aime la télé, re-
ortage-serie over het kijkgedrag van
ongeren 23.40 Nieuws
|L30 Atletiek WK 20.20 Voetbal
Voorrondes Champions League: An-
jeteht-Ferencvaros 22.30 Atletiek
|K (tot 23.04)
DUITSLAND 1
Morgenmagazin 09.00 Ta-
pschau 09.03 Ferien-Fieber met
jacecats, tekenfilm 09.25 Bugs Bun-
K't verwegene Jagd, tekenfilm
Tagesschau 11.04 (ZW) Charlie
ïwii Funn'est Man in the
Fid, documentaire 12.35 Umschau
I," Tpseschau 13.00 Tagesschau
Ith Mittagsmagazin 13.45 Wirt-
W'ngramm 1400 Tagesschau
L'„"0ljca live. vakantiemagazi-
Isrin T Jür9en F'iege antwortet
c ,a9«schau 15.03 Barriga de
Lno SOnP 16-00 Tagesschau 16.03
L I !kshow 1700 (TT) Ta-
EL„I7,10 Brisant, boulevardma-
17 rn J7,40 Regionale informatie
tri 9ess(:hau-Telegramm 17.55
F60 ene Liebe, serie 18.25 Marien-
karnm 1018,49 Tagesschau-Tele-
Ljo nri ;™Einsatz für Lohbeck.se"
L nnH rt TaSessdlau 20-15 (TT)
ksthi rls?ne' tv"film 21M Ta"
fcr 7!:? e'e9ramm 21.45 Zeichen
30 t repc!rta9e-serie: De Trabant
d 9e?hemen 2300 Neil Jor-
JWus. Miracle, speelfilm 00.35
