lapan wil stopzetting kernproeven
Mijn god9 wat hebben we 9
j)e glimlach die een ijsberg doet smelten''
Politie Hannover levert slag met punks
Op 2 september tekende
Japan de capitulatie
aties vrezen
luchtelingen
jgTEM
BUITENLAND
A5
COM MENT A A
emming
?erennïeefeïdrienPennzedenoConta° clement roept Frankrijk en China unaniem op om tests te staken
eschrokken' van
ormatie Defensie
telt besluit over
•aag Silajdzic uit
BUITENLAND KORT
Buskaper had nep-bedrijf in Amsterdam
'Nog 520 atoomwapens in Europa'
Britse para's weg uit Noord-Ierland
Nog strijd in Tsjetsjenië
'Colombiaanse premier moet aftreden'
Kritiek op foto paus in aids-campagne
Pensioenen Italië worden hervormd
^constructie van de dag dat de atoombom op Hiroshima viel
G 5 AUGUSTUS 1995
ZATERDAG 5 AUGUSTUS 1995
nd een complete oorlog onti.
rajina. Steden en dorpen
vverde
job van Huët
'tai-Een verjaardag in Londen. Het
1 ^bulder van 41 losse flodders in
- '- klinkt onaangenaam op een
een paar duizend kilometer
j(top echte granaten in steden en
worden gemikt.
i honderden fans die zich gisteren
Clarence House hadden verzameld wil-
jleen maar hoera-salvo's horen, Ze lopen
van blijdschap en bewondering voor hun
;e Queen Mum. De oude Elizabeth,
haar fragiele voorkomen, blijkt ook op
55e verjaardag weer de krachtigste
'pilaar onder het niet altijd even fijne
ja van het Britse vorstenhuis,
jltte doet de populaire Koningin Moeder
van het ook in niet-tropische om-
al vermoeiende protocol. De
me'vande in 1952 overleden koning Ge-
ilieist'
orge VI staat drie kwartier op haar eigen be
nen, ondersteund door een wandelstok.
Kleinzoon Charles staat achter haar met de
prinsen William en Harry. Kinderen brengen
bloemetjes en tekeningen. Kamerheren ver
werken de stroom boeketten.
Het koninklijke marinekorps speelt 'Happy
Birthday to You' en de fans zingen luidkeels
mee, al zwaaiend met bloemen en Union
Jacks. Net als voor een concert van de Rolling
Stones hadden sommigen hier sinds woens
dagnacht gekampeerd. Het geeft nu recht op
een plaats vooraan; in het zweet gedrukt door
laatkomers.
Voor de tweede keer sinds mensenheugenis
kan de lieveling van de Britse natie niet te
voet langs de dranghekken om haar trouwe
fans te bedanken. Ze is nog steeds helemaal
niet hersteld van een operatie voor slagwan-
daderontsteking in de heup. In een
'Mum'obiel', een bescheiden Britse variatie
voordat de grote mogendhed»
dende veroordeling naar buit»
rikaanse en Duitse regeringen
ig akkoord te gaan met de aanv
e, Britse en Russische. Duitslan
Kroatische doel, herovering
gebied.
zich sinds het uiteenvallen va
steeds trouwe bondgenoten oi
aaide Duitsland de EU over KroMlijhedsm
elijke republiek, een stap die do! gr
>egin van de oorlogen in dat gebie
delijkheden te beëindigen. De Se'
n de legeraanvoerder van de Kra
rder en smeekten de international
te komen en de opmars van Kro;
op het Vaticaanse rijtuig maakt ze een korte
ereronde voor de 95e bloemenhulde.
„Ze is de Moeder van alle onderdanen, de
grootmoeder van de wereld", zegt een jonge
man met oorringen in verrukking. „Haar
glimlach kan een ijsberg doen smelten," weet
een andere fan.
Twee dames van in de zeventig genieten in
tens van het moment dat Elizabeth passeert:
„Hoe elegant ze is, lovely old girl." Dé Engel
se dichter Ted Hughes presenteert zijn ge
bruikelijke ode die volgens ingewijden 'toe
gankelijker' is dan zijn vorige verjaardagsge
schenken. Het 12 strofen lange gedicht heet
'de eik' en zingt de lof op Mums kracht, haar
wortels in de Britse geschiedenis en haar tijd
loze waardigheid. „Twee wereldoorlogen
heeft ze meegemaakt," zegt iemand alvorens
het Windsorcorso weer naar Clarence House
rijdt. Bij het begin van de eerste keek ze al
naar Sarajevo.
Queen Mum zit in haar golf-buggy om een rondje langs de dui
zenden bewonderaars te kunnen maken. foto epa
van tevoren officieel op de hoogt
en hebben bovendien militaire at
o heeft nog eerder deze week m<
Hen zal pas sprake zijn als Vb
enorm in de knel komen door
s gisteren al een paar keer het ge
en vliegtuigen werden VN-posteiBjfflsde resolutie komt de be-
slachtoffers vielen. jjg van Frankrijk, nadat
roatische zaak ook steunen, de VI n eerder al ondergrondse
elijk blijven toezien als de VN-vrt oproeven had uitgevoerd,
aat dienen, ongeacht of de kogel rop een vernietiging van het
p-
en
a.
h-
it-
te
de
a-
te-
en
'ge
an
is
achten dat de Navo zal optredei
terse landen veel te goed uit dat dj
en tweede zijn ze nogal op goedt,
hebben ook weinig gedaan om <t lonze redactie buitenland
hun grootscheepse offensief, zelf yo- Het Japanse Lagerhuis heeft Frankrijk en China vrij-
1unaniem opgeroepen voortaan af te zien van het houden
kernproeven.
ondergrondse proeven die China dit jaar hield, en de her-
chtruim te mogen gebruiken voo «ja van de Franse tests in de Stille Zuidzee, bedreigen zo-
veilige zone Bihac zouden mjjjeu ais verdragen die bedoeld zijn om het aantal
terug te brengen, aldus het parlement in een reso-
Franse kernproeven in overwe
ging te nemen bij het uitgeven
van contracten.
„De tegenmaatregelen die de
Franse regering de afgelopen
nacht heeft aangekondigd, zijn
een overduidelijke overreactie,"
liet Evans in een verklaring we
ten. Hij achtte het mogelijk dat
Parijs al volgende week met de
hervatting van zijn kernproeven
in de Stille Zuidzee begint.
Canberra en Parijs hebben elkaar
gedreigd voor de Wereldhandels
organisatie te slepen als interna
tionale handelsakkoorden wor
den geschonden. Frankrijk zal
zich ook tot VN-secretaris-gene-
raal Boutros Ghali wenden we
gens de schending van de Con
ventie van Wenen inzake de rech
ten en onschendbaarheid van di
plomaten.
Parijs riep dinsdag al zijn ambas
sadeur terug uit Australië omdat
de Franse vliegtuigbouwer Das
sault niet meer mag meedingen
naar een grote defensie-order
voor de levering van gevechts
vliegtuigen.
Een Frans bedrijf dat in Austra
lië een fabriek voor bestrijdings
middelen exploiteert heeft on
dertussen besloten deze van de
hand te doen om bedrijf en perso
neel te verschonen van de boycot
actie die momenteel in Australië
wordt gevoerd uit protest tegen
hervatting van de Franse kern
proeven.
Volgens directeur Peter Meadows
wordt het bedrijf nu eigendom
van een aantal Nederlandse be-
zei Meadows.
voortbestaan van de mens-
liordt erdoor op het spel
welke motieven de regering
iiijsook heeft en onder wei-
omstandigheden de proeven
«rien uitgevoerd,
is de eerste keer dat het La-
nis landen bij naam noemt.
Ardag kwamen de rege-
ïzenden mensen staan op het pui ^partijen met de oppositie
tië te ontvluchten na het oplaait matiging van de tekst van de
een verklaring van het Commissi ilutie overeen. Aanvankelijk
van de Verenigde Naties (UNHCi
een topfunctionaris van de Ho
gaarse regering. Hongarije
bergt al 60.000 officieel geregi Italië, in verband met de rel
treerde vluchtelingen uit ex-Jo<
goslavië.
Ook de internationale hulporgi^ireactie', aldus de Australi-
nisatie Artsen zonder Grens
bereidt zich voor op een vlucht
lingenstroom uit Krajina. De ii
stantie verwacht dat de helft vi
de ongeveer 200.000 inwone importen van kolen en urani-
van het gebied op de vlucht z
slaan voor het Kroatisch offei
sief. Een mobiel team probee
vanuit Zagreb Krajina te bere
ken om daar poolshoogte te n k stappen zijn een vergelding
i het Australische besluit om
e vliegtuigbouwer Das-
ltuitte sluiten van een groot
ensiecontract.
m riep minister Robert
Tan defensie de Australische
n op de kwestie van de
e in de Tweede Kamer maakt zie
rop minister Voorhoeve van Delen
p het ministerie op de hoogte is ge
brenica. Volgens het d66-kamerli
terke indruk' dat Voorhoeve in kor
kt te zijn geïnformeerd.
armee op de brief die Voorhoeve dot
heeft gestuurd. Daaruit blijkt dat Dut
'ng van de Bosnische Serviërs heeft on
an Srebrenica.
nog in een brief aan de Tweede Kami
akt tussen de Bosnische Serviërs en i
s. Nu blijkt dat hij op 28 juli pas opd
1 zo'n verklaring bestond. Die was gate Kirden van een oogge-
„d commandant van Dutchbat, aap ge van het apocalvDti-
lie dag ziek.
verklaring waarin een regeling werd f
'ertrek van de inwoners van Srebrenio
erking dat de evacuatie correct en over
uitgevoerd, de opmerking toe dat dit
iet vluchtelingen die door de Nederland reeholen in de bossen op het
i. J ,??n'an keek de Japanse
irhoeve moet erkennen dat hij niet tijm j™fflöer Kizo Imai nieuws-
geleden bleek dat de minister pas gerui
■nica werd verteld dat de blauwhelm®
onden houden op de evacuatie van
litaire top was daarvan al eerder op
kken' te zijn dat Voorhoeve's omgevflj
op de hoogte heeft gesteld. „Dit ziFJf3'
blijkbaar nogal wat aan
zag Imai op 6 augus-
de Amerikaanse B-29
het debat dat de Kamer eind alll?us,
ica. Net als D66 wijst ook het P™"'
omstandigheden rond de val van de m.
rieden spelen die chaotische toestan «werper Enola Gay ver-
t de gebrekkige communicatie te ver
.sche parlement heeft gisteren
ver de onverwachte ontslagaarN'
r Haris Silajdzic. De parlementair
het collectieve presidents
naar l
uw over de kwestie buigen, verm°
ït collectieve presidentschap advie
zal Silajdzic volgens waarnem
ikelijk duidelijk gemaakt wat de --
olgens regeringsfunctionarissen w feen *"um n
Act met de in mei benoemde ffl®* «m genoeg
ihamed Sacirbey. Hij wil dat de een enk,
est. Maar de functionarissen, die o
imier waren, konden niet zeggen
Sacirbey onmogelijk acht.
bare'
van het 'ontoe-
gedrag van Frankrijk
dreigement om han-
fflucties in te stellen tegen
de voorgenomen Franse
uproeven, is een 'opvallende
van Buitenlandse
i, Gareth Evans, gisteren.
daarmee op het
ie dreigement donderdag om
uit Australië stop te zetten,
i wil Parijs dat het bedrijf
(liicité de France afziet van
Boot contract in het land.
De politie ruimt puin in de straten van Hannover, vlak na gevechten met punks. foto ep
Hannover (dpa) - Aan de vooravond van de
'chaotische dagen', een manifestatie van
punks, heeft de politie in de Noordduitse
stad Hannover slag geleverd met zo'n vier
honderd punks, die in de universiteitswijk
twee barricades hadden opgericht. Zowel
bij de demonstranten als bij de agenten vie
len gewonden. Enkele demonstranten zijn
vastgenomen.
Volgens ooggetuigen vlogen de vlammen in
de nauwe straatjes in de wijk vijf meter
hoog op. Nadat de demonstranten stenen en
flessen hadden gegooid, deed een bemidde
laar namens hen een 'vredesaanbod'. De po
litie en de brandweer mochten met een blus-
voertuig zonder agenten de al smeulende
barricades blussen.
Donderdag hield de politie in de hoofdstad
van de deelstaat Niedersachsen al 62 punks
aan wegens onder meer 'onbeschoft gedrag'
en 'vervuiling van de straten'. Zo'n 200 per
sonen kregen een verbod om nog langer in
het gebied rond het station te vertoeven.
Aan de 'chaotische dagen' nemen dit week
einde naar verwachting zo'n 2500 jongeren
uit Duitsland en de buurlanden deel. De po
litie houdt zo'n 1000 agenten paraat.
Amsterdam - De 31-jarige buskaper Leon Bor die een week gele
den in Keulen een bus kaapte en de chauffeur en een passagiere
ombracht, blijkt er in Amsterdam een nep-bedrijf op na te hebben
gehouden. De politie kwam de firma op het spoor nadat zich op
een wijkbureau in de stad een man meldde die Bor op Duitse fo
to's had herkend als de man met wie hij een jaar geleden bijna za
kelijk in zee was gegaan. Naspeuringen bij de Kamer van Koop
handel leerden dat Bor zou hebben gehandeld in cellulose, een
grondstof van hout en plantevezels die wordt gebruikt voor de
produktie van papier en kunstzijde. Op het geregistreerde adres
bleek echter een familie te wonen die, aldus de politiewoordvoer
der, 'absoluut niets met Bor of het bedrijf te maken heeft'.
Wat de Amsterdamse politie betreft houdt zijn medewerking aan
de zaak hiermee op, zegt de woordvoerder. Leon Bor, een Israëliër
van Russische afkomst, overleefde zijn actie niet. Hij werd tijdens
een bestorming van de bus door de politie doodgeschoten. Over
zijn motieven is nog steeds niets bekend.
Mainz - In Europa en Turkije liggen nog 520 atoombommen op
geslagen, waarvan 140 in Duitsland. Dat zegt de milieu-organisa
tie Greenpeace in een rapport dat gisteren door de Groenen werd
gepresenteerd in het parlement van de deelstaat Rijnland-Palts.
Volgens Greenpeace beschouwt de Navo de atoomwapens als een
'laatste veiligheidsgarantie' voor West-Europa. De tactische wa
pens zouden samen 7500 keer de kracht hebben van de bom waar
mee Hiroshima werd verwoest.
Belfast - Groot-Brittannië heeft gisteren de terugtrekking aange
kondigd van een regiment paratroepen uit Noord-Ierland. Sinn
Féin, de politieke vleugel van het Ierse Republikeinse Leger
(IRA), reageerde verheugd op het vertrek van 'het beruchte regi
ment', maar zei dat het weinig invloed heeft op het aantal Britse
troepen in Noord-Ierland. Ook komt volgens Sinn Féin de defini
tieve vrede niet dichterbij. Op 1 september 1994 kondigde de IRA
een bestand af in de strijd tegen de Britse overheersing. Deson
danks zit er weinig vooruitgang in het vredesproces in Noord-Ier
land.
Grozny - In de nacht van donderdag op vrijdag hebben zich in Ts
jetsjenië opnieuw gevechten voorgedaan, al was er wel sprake van
een duidelijke vermindering van vijandelijkheden sinds de be
langrijkste leiders het met Moskou gesloten militaire akkoord
hebben goedgekeurd.
Tsjetsjeense strijders lokten in de Leninski-wijk van Grozny een
vuurgevecht uit dat drie uur aanhield. Het Russische oppercom
mando maakte bekend dat daarnaast nog vijftien andere confron
taties hadden plaatsgevonden, waarbij drie Russische militairen
gewond waren geraakt. Over slachtoffers aan de kant van de op
standelingen werd niets bekendgemaakt.
Bogota - De Colombiaanse oppositie heeft het aftreden geëist van
premier Ernesto Samper, nadat de vorige week gearresteerde
penningmeester van zijn verkiezingscampagne in een getuigenis
had verklaard dat Samper had ingestemd met het aannemen van
ruim 9 miljoen gulden aan druggelden voor zijn verkiezingscam
pagne. Minister van Defensie Botero, die als campagneleider van
Samper ook betrokken zou zijn geweest bij het corruptieschan
daal, trad woensdag af.
Londen - Britse katholieken zijn verontwaardigd over het ge
bruik van een foto van paus Johannes Paulus II in een anti-aids-
campagne. Op het affiche met de foto staat de tekst: „Elfde gebod:
Gij zult een voorbehoedmiddel gebruiken." Het affiche maakt
deel uit van het materiaal van de achtste aidsweek die maandag
begint. Een woordvoerster van de organiserende raad erkende dat
het 'een provocerend karakter' heeft, maar zij meende dat het 'be
lachelijk is dat de Rooms-Katholieke Kerk een middeleeuwse mo
raalleer blijft aanmoedigen'. Het doel van het affiche is volgens
haar het publiek erop te wijzen-dat Rome direct verantwoordelijk
is voor de verspreiding van seksueel overdraagbare aandoenin
gen, in het bijzonder aids.
Rome - Op de laatste dag voor het zomerreces heeft de Italiaanse
Kamer van Afgevaardigden een omvangrijke hervorming van het
pensioenstelsel goedgekeurd.
De voornaamste onderdelen van de hervorming zijn een geleide
lijke verhoging van de pensioengerechtigde leeftijd (tot 65 jaar)
en een daling van de pensioenuitkering (van 2 procent van het
laatst genoten loon per contributiejaar naar 1,5 procent).
orSidMoody (ap)
®GEN IS HET vijftig
'Beleden dat boven
Mhima 'zes zonnen
slijk schenen' (in de
Ie bombardement),
"reconstructie van de
''lat de bom viel.
{laar de startbaan. Waarom
er zoveel mensen bezig
e®n vliegtuig, waarom werd
'oor cameramannen ge-
In januari 1945 werd het bevel in
Azie overgenomen door generaal
Curtis LeMay en tot ontsteltenis
van de bemanningen kleedde hij
de B-29's bijna helemaal uit.
Alleen het boordgeschut in de
staart werd gehandhaafd, de rest
van het vliegtuig werd volge
stouwd met brandbommen, die
de B-29's van lage hoogte moes
ten afwerpen. En dat werkte wel.
Na de eerste aanval op Tokyo in
maart zouden ook Osaka, Kobe,
Kofu en Okayama - steden waar
veel hout en papier in de huizen
werd verwerkt - branden als een
kanen schatten hun eigen verlie
zen op 100.000 man. En als de Ja
panners voor een guerrilla zou
den kiezen vanuit de bergen, zou
het tien jaar kosten en 1 miljoen
Amerikaanse levens om het land
op de knieen te dwingen, zo werd
voorspeld.
Op 16 juli begon de conferentie
van Potsdam in het veroverde na-
zi-Duitsland, waar de Geallieer
den de onvoorwaardelijke over
gave van Japan eisten. In de Ver
klaring van Potsdam werd met
geen woord gerept over Hirohito,
de goddelijke keizer van Japan
1944 hadden veroverd, deed het
eiland dienst als een in zee veran
kerd vliegdekschip. Van de zes
startbanen, ieder tien banen
wijd, kon iedere 15 seconden een
B-29 opstijgen.
De bemanningsleden van Tibbets
verdreven zo op hun eigen manier
de tijd. Boordwerktuigkundige
Wyatt Duzenbury ging 's nachts
op jacht naar Japanners die nog
op het eiland zaten om wat oor
logssouvenirs te bemachtigen. En
als zij niet bezig waren de laatste
oefenbommen in de Stille Oceaan
te gooien, speelden navigator
loeten
uit die lampen,
u. -b-ou, hoorde hij ie-
de communie® Mzeggen Vana{ dg startbaan
zelf had helpen aanleggen
e eiland nog in Japanse
fentl ^oshima. De lading:
:i„, 'bombom die in oor-
zou worden afgeworpen
-n vijandelijk doel.
Htau°fder van de B-29,
^'-kolonel Paul Tibbets,
hele startbaan no-
"ij zijn kist met de
zware bom van de
'Wakt B"29 stond niet
"•2nanenrtationeerden ^a"
reden «en ze,'Lfhina' maar d'e
1,!® ov« de Hima-
India heen en weer
r- .uur - brandstof te
juKn iuirt anltele aanval op
'aart®1 sttategisch de.resultaten van
tiLl bombardemen-
;e vielen tegen.
lier. Langzaam werd Japan in de
wurggreep genomen. Dertien
miljoen Japanners waren dakloos
en de honger nam toe. De olietoe
voer uit Nederlands Oost-Indië,
een van de belangrijkste doelen
in de Japanse overval op de buur
landen, was door een Amerikaan
se marineblokkade afgesneden.
Maar Japan was fanatiek. Hoe
wel het land in 1945 slechts vijf
tanks bouwde, kwamen er nog al
tijd 11.060 vliegtuigen uit de fa
brieken, die door brandstofge
brek echter steeds meer aan de
grond bleven.
De enige wapens die in produktie
toenamen waren speren en die
zouden de Japanners zeker ge
bruiken, gezien de zelfmoordver
dediging van het eiland Okinawa,
waar in het voorjaar 100.000 sol
daten de dood hadden gevonden
in een verloren strijd tegen de
Amerikanen.
De Amerikaanse legertop bereid
de de invasie van Japan voor, met
twee geplande landingen in no
vember en december. De Ameri-
die zijn generaals met cryptische
uitspraken steeds opdracht had
gegeven door te vechten tot de
laatste man. Japan probeerde nu
via Moskou voorzichtig een ge-
sprekskanaal met de Amerikanen
te vinden, maar de regering in
Tokyo wist niet dat de Sovjetunie
op de Conferentie van Jalta in fe
bruari had toegezegd Japan drie
maanden na de nederlaag van
Duitsland aan te zullen vallen.
Het kabinet van premier Kantaro
Suzuki was verdeeld over de ca
pitulatie en antwoordde op het
ultimatum van Potsdam met 'mo-
kusatsu'.
De Amerikanen legden dat uit als
'negeren', maar het zou ook 'geen
commentaar' kunnen hebben be
tekend, een mogelijke aanwijzing
dat Japan bereid was te praten,
maar wilde wachten op verdere
stappen van de Geallieerden. De
componenten van de eerste
atoombom die tegen Japan zou
worden gebruikt, waren toen al
op Tinian.
Sinds de Amerikanen Tinian in
Theodore Van Kirk en bommen-
richter Thomas Ferebee een potje
poker.
De commissie die de doelen in Ja
pan bepaalde had Hiroshima bo
venaan gezet omdat daar het bes
te weer te verwachten was, maar
ook omdat die stad niet het doel
wit was geweest van Amerikaan
se brandbomaanvallen.
Door de atoombom te laten ont
ploffen boven het 'ongerepte' Hi
roshima, zouden de wetenschap
pers die aan het wapen hadden
gewerkt het beste kunnen zien
hoe groot de verwoesting was. Op
4 augustus werd Niigata als doel
wit vervangen door Nagasaki,
omdat de weersverwachting daar
beter was.
De volgende dag liet Tibbets de
honkenschilder van een baseball-
team aanrukken om zijn moeders
naam, Enola Gay, op de B-29 te
kalken. De atoombom werd voor
zichtig in de bommenruimte be
vestigd.
De bom zou eigenlijk Thin Man
(Magere Man) worden genoemd
naar de overleden president
Franklin Roosevelt, maar omdat
hij was ingekort en er gedrongen
uitzag kreeg het wapen uiteinde
lijk de naam Little Boy (Kleine
Jongen). Nadat er de hele dag
was doorgewerkt kon Tibbets op
6 augustus om 02.45 uur de moto
ren starten voor Operation Cen
terboard.
Omdat er rekening mee was ge
houden dat de overbeladen B-29
mogelijk niet van de grond zou
komen, werd de bom pas scherp
gesteld toen het vliegtuig in de
lucht was. De atoombom werd
met radargolven tot ontploffing
gebracht en radarspecialist luite
nant Jacob Beser kreeg de golf
lengtes mee op rijstpapier, dat hij
zou kunnen opeten mocht de be
manning door de Japanners ge
vangen worden genomen. Verder
hadden alle bemanningsleden
een capsule cyaankali gekregen
om zelfmoord te kunnen plegen.
Na ruim vijf uur vliegen kwam de
B-29 in de buurt van Japan en
Tibbets klom naar 31.600 voet.
Hij beperkte de snelheid tot 200
mijl. Na enige tijd kwam Hiroshi
ma in zicht, met de T-vormige
Aioi brug, het richtpunt voor
Ferebee. „Ga je gang Tom," zei
Tibbets tegen zijn bommenrich-
ter.
De vliegtuigen die de Enola Gay
begeleidden maakten dat ze weg
kwamen. Ferebee joeg Little Boy
- koosnaam van de bom - de
diepte in. Na even op de zijkant
te hebben gelegen vond de bom
zijn evenwicht en snelde richting
Hiroshima.
De bom zou op 565 meter boven
de stad ontploffen, 43 seconden
nadat hij uit het bommenluik was
gevallen. Tweede-wapenmeester
luitenant Morris Jepson telde af.
Bij 43 dacht hij: dat wordt een
blindganger. Een fractie later zag
ook hij de enorme lichtflits van
de kernreactie, die Hiroshima
met een kracht gelijk aan 12.500
Totale verwoesting: Hiroshima enkele dagen na de Amerikaanse atoomaanval.
foto epa
ton TNT voor een groot deel in de
as legde.
In Hiroshima was om 07.00 uur
het luchtalarm gegaan toen een
Amerikaans vliegtuig overkwam.
Het toestel had opdracht voor de
Enola Gay het weer boven de
stad te verkennen. Gerustgesteld
dat er niets was gebeurd reageer
den veel inwoners van de stad
niet toen de sirene ruim een uur
later weer loeide.
Het ochtendspitsuur werd om
precies 08.16.02 uur door de
atoombom afgekapt. De hitte van
de explosie was zo intens dat veel
mensen levend verbrandden. De
enorme drukgolf gooide gebou
wen als dominostenen op hun
kant, waarbij duizenden de dood
vonden. „Mijn God, wat hebben
we gedaan?," zette co-piloot Ro
bert Lewis in zijn aantekeningen
nadat de Enola Gay de zo vaak
geoefende draai had gemaakt en
terugkoerste naar Tinian.
Yoshio Nishina, de vooraan
staande natuurkundige die het
Japanse onderzoek naar de
atoombom had geleid, wist het
antwoord op de vraag van Lewis
toen hij een dag later in Hiroshi
ma aankwam. President Harry
Truman, die na het bombarde
ment in een toespraak de werking
van het nieuwe wapen had uitge
legd en Japan met verdere ver
woesting had gedreigd, moest wel
gelijk hebben, concludeerde Nis
hina.
De Amerikanen maakten hun
dreigement waar en gooiden op 9
augustus een tweede bom. De Fat
Man (Dikke Man), met een kracht
van 22.000 ton TNT, vernietigde
Nagasaki.
Het oorspronkelijke doel was Ko-
kura, maar de B-29 van gezag
voerder Bocks Car had daar te
kampen met brand en keerde zijn
toestel.
Op het slagschip Missouri in de
Baai van Tokyo tekende Japan op
2 september 1945 de capitulatie.
De atoombommen hadden enkele
honderdduizenden Japanners het
leven gekost en de gruwelijke ge
volgen van de radioactiviteit zou
den nog decennia lang doorwer
ken.
